bǐng zǐ gōng yuán 1636 nián jiǔ yuè shí jiǔ rì yú jiǔ nǐ xī yóu, qiān yán èr zài, lǎo bìng jiāng zhì, bì nán zài chí. yù hòu huáng shí zhāi xiān shēng yī wù, ér shí wēng yǎo wú yīn zhì yù yǔ zhòng zhāo xiōng bǎ mèi ér bié, ér zhòng xiōng yòu bù nán lái. zǎ wǎn qū wù zhòng zhāo xiōng yú tǔ dú zhuāng. jīn rì wèi chū mén jì, shì dù ruò shū zhì, yǐn zhì zǐ yè, chéng zuì fàng zhōu. tóng háng zhě wèi jìng wén shī.
丙子(公元1636年)九月十九日 余久拟西游,迁延二载,老病将至,必难再迟。欲候黄石斋先生一晤,而石翁杳无音至;欲与仲昭兄把袂而别,而仲兄又不南来。咋晚趋晤仲昭兄于土渎庄。今日为出门计,适杜若叔至,饮至子夜,乘醉放舟。同行者为静闻师。
èr shí rì tiān wèi míng, dǐ xī yì. bǐ xiǎo, xiān lìng rén zhī huì shǐ zhī dào wáng xiào xiān, zì wǎng kàn wáng shòu shí, yǐ tā chū. jí guò kàn wáng zhōng rèn, zhōng rèn liú zhuó zhì wǔ, ér xiào xiān zhì, yǐ ér shòu shí yì guī. yú yǐ zuì, fù tóng xiào xiān zhuó yú shòu shí chù. xiào xiān yǐ gù dōng shǔ jiā shū fù tuó tu kǒu dài zhōng. shí dōng shǔ wèi cāng wú dào, qí nǎi láng bó chāng suǒ jì yě. yǐn zhì shēn yè, nǎi rù zhōu.
二十日 天未明,抵锡邑。比晓,先令人知会使知道王孝先,自往看王受时,已他出。即过看王忠纫,忠纫留酌至午,而孝先至,已而受时亦归。余已醉,复同孝先酌于受时处。孝先以顾东曙家书附橐tuó口袋中。时东曙为苍梧道,其乃郎伯昌所寄也。饮至深夜,乃入舟。
èr shí yī rì rén kàn xiào xiān, fù xiǎo zhuó. shàng wǔ fā zhōu, mù guò hǔ qiū, pō yú bàn táng.
二十一日 人看孝先,复小酌。上午发舟,暮过虎丘,泊于半塘。
èr shí èr rì zǎo wèi zhòng zhāo shì zhú yǐ yú bàn táng. wǔ guò kàn wén wén lǎo nǎi láng, bìng mǎi wù chāng mén. wǎn guò fēng mén kàn hán huī xiōng. yī jiàn zhé tì lèi jiāo yí, bù jué wèi zhī cè rán. gài hán huī dùn jī wú mén qiě shí wǔ nián, yú yǔ zhòng zhāo lǚ fǎng zhī. suī bō qiān zhī yú, jì yǐ jiā dàng zǐ sǐ, yóu néng fēng sāo zì qiǎn ér zī zé dà yì yú qián, yǐ qí sūn zhī bō xuē wú yǐ, ér jì zhī yǐ nì yě. yīn fù tóng xiǎo zhuó yú zhōu, wèi yú zuò yǔ zhū chǔ yú shū, zhū wèi héng zhōu shǒu. yè bàn nǎi bié.
二十二日 早为仲昭市竹椅于半塘。午过看文文老乃郎,并买物阊门。晚过葑门看含晖兄。一见辄涕泪交颐,不觉为之恻然。盖含晖遁迹吴门且十五年,余与仲昭屡访之。虽播迁之余,继以家荡子死,犹能风骚自遣;而兹则大异于前,以其孙之剥削无已,而继之以逆也。因复同小酌余舟,为余作与诸楚玙书,诸为横州守。夜半乃别。
èr shí sān rì fù zhì chāng mén qǔ rǎn ch u chóu biǎo tiē. shàng wǔ fā zhōu. qī shí lǐ, wǎn zhì kūn shān. yòu shí yú lǐ, chū nèi cūn, xià qīng yáng jiāng, jué jiāng ér dù, pō yú jiāng dōng zhī xiǎo qiáo dù cè.
二十三日 复至阊门取染chōu绸裱帖。上午发舟。七十里,晚至昆山。又十余里,出内村,下青洋江,绝江而渡,泊于江东之小桥渡侧。
èr shí sì rì wǔ gǔ xíng. èr shí lǐ zhì lǜ jiā bāng, tiān shǐ míng. wǔ guò qīng pǔ. xià wǔ dǐ yú shān běi, yīn yǔ jìng wén dēng lù, qǔ dào shān zhōng zhī tǎ āo ér nán. xiān guò yī huài pǔ, zé bā nián qián zhōng qiū gē wǔ zhī dì, suǒ wèi shī zi yě zhī bié shù yě. shì nián, zi yě xiù pǔ zhēng gē fǔ jiù, méi gōng tóng yú guò fǎng, jí qí yāo yàn. bù sān nián, yú tóng zhǎng qīng guò, fù xún qí shèng, zé rén wáng qín zài, yǐ yǒu yì zhǔ zhī gǎn. yǐ shòu bīng láng wáng niàn shēng. ér jīn zé duàn xiè líng yuán, sān dùn tíng dùn ér sān gǎi qí guān, cāng sāng zhī biàn rú cǐ. yuè tǎ āo, zé sì yǐ wú mén, wéi dà zhōng yóu xuán shù jiān, ér shān nán xú shì bié shù yì yǐ zhuǎn shǔ. yīn jí qū méi gōng wán xiān lú. méi gōng yuǎn wàng kè zhì, xiān qū bì xún zhī yú, fù chū, wǎn shǒu rù lín, yǐn zhì shēn yè. yú yù bié, méi gōng yù wèi yú zuò yī shū jì jī zú èr sēng, yī hào hóng biàn, yī hào ān rén. qiáng wèi shǎo liú, suì bù fā zhōu.
二十四日 五鼓行。二十里至绿葭浜,天始明。午过青浦。下午抵余山北,因与静闻登陆,取道山中之塔凹而南。先过一坏圃,则八年前中秋歌舞之地,所谓施子野之别墅也。是年,子野绣圃征歌甫就,眉公同余过访,极其妖艳。不三年,余同长卿过,复寻其胜,则人亡琴在,已有易主之感。已售兵郎王念生。而今则断榭零垣,三顿停顿而三改其观,沧桑之变如此。越塔凹,则寺已无门,惟大钟犹悬树间,而山南徐氏别墅亦已转属。因急趋眉公顽仙庐。眉公远望客至,先趋避;询知余,复出,挽手入林,饮至深夜。余欲别,眉公欲为余作一书寄鸡足二僧,一号弘辩,一号安仁。强为少留,遂不发舟。
èr shí wǔ rì qīng chén, méi gōng yǐ wèi yú zuò èr sēng shū, qiě xiū yǐ yí. fù liú zǎo shàn, wèi shū wáng zhōng rèn nǎi táng mǔ qīn shòu shī èr zhǐ, yòu yǐ hóng xiāng mǐ xiě jīng dà shì kuì yú. shàng wǔ shǐ xíng. gài qián yóu dōng yū zhī dào, ér zhì shì wèi xī xíng zhī shǐ yě. sān lǐ, guò rén shān. yòu xī běi sān lǐ, guò tiān mǎ shān. yòu xī sān lǐ, guò héng shān. yòu xī èr lǐ, guò xiǎo kūn shān. yòu xī sān lǐ rù mǎo hú, jué liú ér xī, lüè mǎo sì ér guò. sì zài zhōng liú, zhòng tái jié gé, fāng fú tú wǔ céng, huī yìng céng bō, yì zé guó zhī yī shèng yě. xī rù qìng ān qiáo, shí lǐ wèi zhāng liàn táng. qí dì wèi cháng zhōu nán jìng, yì wàn jiā zhī shì yě. yòu xī shí lǐ wèi jiǎng jiā wān, yǐ shǔ jiā shàn. tān wǎn xíng, wèi tīng xiè qún zhōu suǒ jīng, jí rù dīng jiā zhái ér pō. zài jiā shàn běi sān shí liù lǐ, jí shàng shū gǎi tíng gōng zhī gù lǐ.
二十五日 清晨,眉公已为余作二僧书,且修以仪。复留早膳,为书王忠纫乃堂母亲寿诗二纸,又以红香米写经大士馈余。上午始行。盖前犹东迂之道,而至是为西行之始也。三里,过仁山。又西北三里,过天马山。又西三里,过横山。又西二里,过小昆山。又西三里入泖湖,绝流而西,掠泖寺而过。寺在中流,重台杰阁,方浮屠五层,辉映层波,亦泽国之一胜也。西入庆安桥,十里为章练塘。其地为长洲南境,亦万家之市也。又西十里为蒋家湾,已属嘉善。贪晚行,为听蟹群舟所惊,亟入丁家宅而泊。在嘉善北三十六里,即尚书改亭公之故里。
èr shí liù rì guò èr dàng, shí wǔ lǐ wèi xī táng, yì dà zhèn yě, tiān shǐ míng. xī shí lǐ wéi xià wéi dàng, yòu nán guò èr dàng, xī wǔ lǐ wèi táng mǔ cūn, shǐ yǒu sāng. yòu xī nán shí sān lǐ wèi wáng jiāng jīng, qí shì yù shèng. zhí xī èr shí yú lǐ, chū lán xī zhī zhōng. xī nán shí lǐ wèi qián mǎ tóu, yòu shí lǐ wèi shī gū qiáo. yòu bā lǐ, rì shàng wèi báo yān zī y n z zhǐ tài yáng luò shān de dì fāng, ér jì chéng qù wū zhèn shàng èr shí lǐ, jiè yú huán fú hu n p, pō yú shí bā lǐ qiáo běi zhī wú diàn cūn bāng. qí dì shǔ wú jiāng.
二十六日 过二荡,十五里为西塘,亦大镇也,天始明。西十里为下圩荡,又南过二荡,西五里为唐母村,始有桑。又西南十三里为王江泾,其市愈盛。直西二十余里,出澜溪之中。西南十里为前马头,又十里为师姑桥。又八里,日尚未薄崦嵫yān zī指太阳落山的地方,而计程去乌镇尚二十里,戒于萑苻huǎn pú,泊于十八里桥北之吴店村浜。其地属吴江。
èr shí qī rì píng míng xíng, èr shí lǐ dǐ wū zhèn, rù kòu chéng shàng fǔ. shàng fǔ fāng yóu hǔ bù, liǎng láng chū wù. juān tuó zhōng zī, chóu qí xī nián shū jià, suì xíng. xī nán shí bā lǐ, lián shì. yòu shí bā lǐ, hán shān qiáo. yòu shí bā lǐ, xīn shì. yòu shí wǔ lǐ, cáo cūn, wèi wǎn ér pō.
二十七日 平明行,二十里抵乌镇,入叩程尚甫。尚甫方游虎埠,两郎出晤。捐橐中资,酬其昔年书价,遂行。西南十八里,连市。又十八里,寒山桥。又十八里,新市。又十五里,曹村,未晚而泊。
èr shí bā rì nán xíng èr shí wǔ lǐ, zhì táng qī, fēng shén lì. wǔ shí lǐ, rù běi xīn guān. yòu qī lǐ, dǐ zōng mù chǎng, fǔ guò wǔ. lìng tóng zi rù háng chéng, wǎng cáo mù shàng jiè yuán jiā, xún huáng shí wēng xíng xuán, yóu wèi běi zhì. shí mù shàng yì wǎng nán yōng, wú cóng xùn. yīn zuò shū zhōu zhōng, tóu qí jiā, wèi fǎn zhōu jì. cǐ hòu xíng zōng xiū zǔ, wú biàn hóng jí tōng xìn yě. wǎn guò zhāo qìng, fù sù yú zhōu.
二十八日 南行二十五里,至唐栖,风甚利。五十里,入北新关。又七里,抵棕木场,甫过午。令僮子入杭城,往曹木上解元家,询黄石翁行旋,犹未北至。时木上亦往南雍,无从讯。因作书舟中,投其家,为返舟计。此后行踪修阻,无便鸿即通信也。晚过昭庆,复宿于舟。
èr shí jiǔ rì fù zuò jì zhòng zhāo xiōng yǔ chén mù shū quán gōng shū, jìng wén wǎng yóu jìng cí wú shān. shì rì fù sù yú zhōu.
二十九日 复作寄仲昭兄与陈木叔全公书,静闻往游净慈、吴山。是日复宿于舟。
sān shí rì zǎo rù chéng, shì cān jì guī. wǔ xià zhōu, shěng xíng lǐ zhī zhòng zhě fù guī. yú tóng jìng wén dù hú rù yǒng jīn mén, shì tóng chuī zhú tǒng zhū xíng jù. wǎn cóng cháo tiān mén qū zhāo qìng, yù ér sù yān. shì rì fù jiè zhàn róng shī yín shí liǎng, yǐ yì yóu zī.
三十日 早入城,市参寄归。午下舟,省行李之重者付归。余同静闻渡湖入涌金门,市铜炊、竹筒诸行具。晚从朝天门趋昭庆,浴而宿焉。是日复借湛融师银十两,以益游资。
shí yuè chū yī rì qíng shuǎng shū shén, ér xī běi fēng pō lì. yú tóng jìng wén dēng bǎo shí shān diān. jù shí duī jià zhě wèi luò xīng shí. xī fēng tū shí yóu wù niè, nán wàng hú guāng jiāng yǐng, běi tiào gāo tíng dé qīng zhū shān, dōng kàn háng chéng wàn zào, mí bù lì lì. xià shān wǔ lǐ, guò yuè wáng fén. shí lǐ zhì fēi lái fēng, fàn yú shì, jí rù fēng xià zhū dòng. dà yuē qí fēng zì fēng mù lǐng dōng lái, píng liè líng yǐn zhī qián, zhì cǐ fēng jǐn gǔ lù shí jiē qiàn kōng líng lóng, pián liè sān dòng dòng jù tòu lòu chuān cuò, bù zuò shēn yǎo zhī zhuàng. xī qíng yú yáng kūn k n duì hé shàng de bǐ chēng zhī kān záo, jīn kǔ yú yóu gài zhī xuān wū ér shì shí dú zhū gài jì rán, shān jiān shí shuǎng, háo wú shēng wén zhī hùn h n hùn luàn, ruò shān xǐ qí gǔ, ér tiān xǐ qí róng zhě. yú biàn lì qí xià, fù gè mén qí diān. dòng dǐng líng shí zǎn kōng, guài shù bó yǐng, kuà zuò qí shàng, bù jiǎn qún yù shān tóu yě. qí fēng xī shǔ líng yǐn, jīn wèi zhāng shì suǒ yǒu yǐ. xià shān shè jiàn, jí wéi líng yǐn. yǒu yī lǎo sēng, yōng nà mò zuò zhōng tái, yǎng shòu rì jīng, jiǔ bù yī shùn. yǐ rù fǎ lún diàn, diàn dōng xīn gòu luó hàn diàn, zhǐ dé wǔ bǎi zhī bàn, qí bàn shàng dài xī gòu yě. shì rì, dú cǐ sì lì fù liǎng sān qún, jiē zhǒng ér zhì, liú xiāng zhuǎn yàn, yǔ lǎo sēng zhī zuò rì wàng kōng, tóng yī qí yù yǐ. wèi pái huái jiǔ zhī. xià wǔ, yóu bāo yuán xī dēng fēng shù lǐng, xià zhì shàng tiān zhú, chū zhōng xià èr tiān zhú. fù xún xià tiān zhú hòu, xī xún hòu shān, dé" sān shēng shí", bù tè gǔ tài lín xún, ér fū sè yì qīng rùn. dù qí chù, zhèng líng yǐn miàn píng zhī nán lù yě, zì cǐ dōng jǐn fēi lái, dú shàn líng xiù yǐ. zì xià tiān zhú wǔ lǐ, chū máo jiā bù dù hú, rì sè yǐ luò xī shān, dǐ zhāo qìng hūn hēi yǐ.
十月初一日 晴爽殊甚,而西北风颇厉。余同静闻登宝石山巅。巨石堆架者为落星石。西峰突石尤屼嵲,南望湖光江影,北眺皋亭、德清诸山,东瞰杭城万灶,靡不历历。下山五里,过岳王坟。十里至飞来峰,饭于市,即入峰下诸洞。大约其峰自枫木岭东来,屏列灵隐之前,至此峰尽骨露;石皆嵌空玲珑,骈列三洞;洞俱透漏穿错,不作深杳之状。昔黥于杨髡kūn对和尚的鄙称之刊凿,今苦于游丐之喧污;而是时独诸丐寂然,山间石爽,毫无声闻之溷hùn混乱,若山洗其骨,而天洗其容者。余遍历其下,复各扪其巅。洞顶灵石攒空,怪树搏影,跨坐其上,不减群玉山头也。其峰昔属灵隐,今为张氏所有矣。下山涉涧,即为灵隐。有一老僧,拥衲默坐中台,仰受日精,久不一瞬。已入法轮殿,殿东新构罗汉殿,止得五百之半,其半尚待西构也。是日,独此寺丽妇两三群,接踵而至,流香转艳,与老僧之坐日忘空,同一奇遇矣。为徘徊久之。下午,由包园西登枫树岭,下至上天竺,出中、下二天竺。复循下天竺后,西循后山,得“三生石”,不特骨态嶙峋,而肤色亦清润。度其处,正灵隐面屏之南麓也,自此东尽飞来,独擅灵秀矣。自下天竺五里,出毛家步渡湖,日色已落西山,抵昭庆昏黑矣。
chū èr rì shàng wǔ, zì zōng mù chǎng wǔ lǐ chū guān yīn guān. xī shí lǐ, nǚ ér qiáo. yòu shí lǐ, lǎo rén pù. yòu wǔ lǐ, cāng qián. yòu shí lǐ, sù yú yú háng zhī xī nán. fǎng hé xiào lián pǔ ān, xiān yī rì yǐ rù háng chéng yǐ.
初二日 上午,自棕木场五里出观音关。西十里,女儿桥。又十里,老人铺。又五里,仓前。又十里,宿于余杭之溪南。访何孝廉朴庵,先一日已入杭城矣。
chū sān rì zì yú háng nán mén qiáo dé dān fū, chū xī mén, yán tiáo xī běi àn xíng. shí lǐ, dīng qiáo pù. yòu shí lǐ, dù mǎ qiáo, zé yú háng lín ān zhī jiè yě. qí běi kě dá jìng shān. yòu èr lǐ wèi qīng shān, jū shì shén shèng. xī shān jiàn hé, yòu yǒu èr jiān fēng píng zhì. yī míng zǐ wēi, yī míng dà shān. shí wǔ lǐ, shān shì fù kāi. zhì shí jǐn tíng, yí lù cóng tíng běi xī qù zhě, yú qián huī zhōu dào yě cóng tíng nán xī qù zhě, jí lín ān dào yě. cóng tíng xī nán yòu yī lǐ, yī shí liáng héng kuà xī shàng, yuē cháng qiáo. yuè qiáo ér nán yòu yī lǐ, rù lín ān dōng guān. shān xī guān, tǔ chéng shén dī, xiàn xiè tuí ài. wài wèi lǚ jiā xiàng, huán huì hu n hu fǎn chà shèng yú chéng. yòu èr lǐ wèi huáng tán, qí huán huì yǔ lǚ jiā xiàng tóng. qí xī lù fēn nán běi, běi zhě yì yú qián zhī dào jí jié jìng, nán zhě xīn chéng dào yě. yǐ ér fù xún shān xiàng xī nán xíng, yòu bā lǐ wèi gāo kǎn, shǐ tōng pái jiǎn yì mù fá. yòu sān lǐ, nán rù niǎo liǔ wù, fù rù shān ài. wǔ lǐ wéi xià wéi qiáo. yóu qiáo nán sù xī xī shàng, èr lǐ wèi quán zhāng, yī cūn jiē zhāng shì zhī fáng yě. zǒu fēn shuǐ zhě, yǐ xīn lǐng wèi jiān dào, yǐ quán zhāng wèi yū dào. yú wén xīn lǐng lù ài ér wú tuō sù, suì sù yú quán zhāng zhī bái yù ān. sēng yì, yú háng rén yě. wén yú hǎo yóu, shēn yè gōu dēng yuè míng, wèi yú tán qí yóu rì běn shì shén xiáng.
初三日 自余杭南门桥得担夫,出西门,沿苕溪北岸行。十里,丁桥铺。又十里,渡马桥,则余杭、临安之界也。〔其北可达径山。〕又二里为青山,居市甚盛。溪山渐合,又有二尖峰屏峙。一名紫薇,一名大山。十五里,山势复开。至十锦亭,一路从亭北西去者,于潜、徽州道也;从亭南西去者,即临安道也。从亭西南又一里,一石梁横跨溪上,曰长桥。越桥而南又一里,入临安东关。山西关,土城甚低,县廨颓隘。外为吕家巷,阛闠huán huì反差盛于城。又二里为皇潭,其阛闠与吕家巷同。其西路分南北,北者亦于潜之道即捷径,南者新城道也。已而复循山向西南行,又八里为高坎,始通排简易木筏。又三里,南入袅柳坞,复入山隘。五里为下圩桥。由桥南溯溪西上,二里为全张,一村皆张氏之房也。走分水者,以新岭为间道,以全张为迂道。余闻新岭路隘而无托宿,遂宿于全张之白玉庵。僧意,余杭人也。闻余好游,深夜篝灯瀹茗,为余谈其游日本事甚详。
chū sì rì jī míng zuò fàn, mèi shuǎng xī xíng. èr lǐ, guò qiáo, zhé ér nán yòu liù lǐ, shàng gàn wù lǐng. qí lǐng shén tǎn yí, gài yú qián zhī shān xī lái guò mài, dōng xī jiē chóng shān jùn lǐng, dú cǐ xiá zhōng ào. guò jí chù zhǐ zhàng yú, nán běi dié chéng ér xià, jiē chéng dào qí. běi liú zhì xià wéi qiáo, yóu qīng shān rù sháo nán liú zhì shā dàng, yóu xīn chéng rù zhè, bù yì píng tuó suì fēn liǎng shuǐ. qí shān guò dōng suì chā tiān ér qǐ, yuē wǔ jiān shān. wǔ jiān zhī dōng běi jí xīn lǐng yǐ. xún qí xī lù, yòu wǔ lǐ guò táng jiā qiáo, zé xīn chéng běi jiè yě. bái shí yá shān zhàng qí nán. suì xún shuǐ xī nán xíng, wǔ lǐ wèi huà lóng qiáo, yǒu shuǐ zì xī wù lái hé. guò qiáo, nán yuè yī xiǎo lǐng, èr lǐ zhì shā dàng, qián yǒu yī shí liáng kuà jiàn, yuē zhào ān qiáo, zé rù xīn chéng dào yě. yóu qiáo běi xī sù yī jiàn, yán sān jiǔ shān běi lù ér rù hòu yè wù." sān jiǔ" zhī míng, yǐ dōng zé cóng zhào ān qiáo nán zhì zhū cūn, běi zé cóng zhào ān qiáo xī nán zhì bái fěn qiáng, nán zé cóng bái fěn qiáng dōng nán zhì zhū cūn, sān miàn jiē jiǔ lǐ yě. yóu hòu yè wù jiǔ lǐ zhì bái fěn qiáng, wèi sān jiǔ shān běi lái zhī jí. qí jí yì shén tǎn yí, dōng liú zhě yóu hòu yè chū zhào ān qiáo, xī liú zhě yóu lǐ wáng qiáo hé zhū cūn, cǐ" sān jiǔ" suǒ yǐ míng shān, yì yǐ shuǐ rào wú yú yě. bái fěn qiáng zhī xī èr lǐ, wèi luó cūn qiáo, yǒu shuǐ zì běi lái, yǒu lù yì qí ér běi, zé xīn chéng dào yě. xún shuǐ nán xíng lǐ xǔ, wèi bō yú qiáo, yǒu shuǐ xī zì lóng mén kān lái. kān yǒu sì xiān chuán dào lǐng, zài qiáo xī sì lǐ, nǎi yú qián jìng. yóu qiáo běi jí zhuǎn ér dōng, lǐ yú fù zhé ér nán. qí dì dōng wèi sān jiǔ, xī wèi dòng shān, huán wù yī qū, dōng xī jiē shí fēng lín xún, hēi rú diǎn qī, dān fēng huáng xìng, cuì zhú qīng sōng, jiān cuò rú xiù, shuǐ zhī tòu bì ér xià zhě, xǐ shí rú xuě, jīn suī jiǔ hàn wú liū jí liú shuǐ, ér hēi yá bái xiá, chǔ chù rú xuán pǐ liàn, xīn shén yì zhī. èr lǐ, dù lǐ wáng qiáo, suì zhì dòng shān zhī dōng lù. jí zhì xíng lǐ yú wú shì xiān cí. lìng tóng mì chuī diàn, bù dé. yǒu wú xìng zhě èr rén zhì, yī wèi yú chuī, yī wèi zèng zhú yóu dòng, yú yǐ yú gōng shū shàn dá zhī. dòng shān zhě, zì lóng mén kān nán yǐ lǐ dōng lái, qí shí léng ruì wén dié. dōng nán shān bàn kāi èr dòng, zhèng kàn qiáo xià. yú suì tóng jìng wén xī xiàng niè shān. yán xiǎo jiàn ér shàng, shí jiē xiá dūn hè tòu, qīng liú shù zhī, cóng cóng yǒu shēng. jiàn liǎng páng shí piàn yǒng chū tián qí zhōng, cè zhě chéng chéng, tū zhě chéng tái, zhú shù tòu shí ér chū, zhī sǒng shí shàng ér bú jiàn qí gēn, gàn yā shí diān ér bú jiàn qí dòu chū chù. zài shàng, hū yī dà shí dāng jiàn ér lì, duān fāng wú yǐ, ér wén xì rú bō gǔ zhī xuán fèng, zuì wéi líng yì. zài shàng, xiū zhú zhōng yǒu xīn jiàn suī yáng miào, xuě fēng zhī kān zài yān. yī míng líng yǐn ān. ān hòu wēi bì yǐ kōng, dié píng sǒng cuì, píng zhī nán jí míng dòng yě. rú xuān sī qǐ, qí wài wǔ zhù chuān liè, zhèng rú sì míng zhī fēn chuāng, dàn sì míng shí sè liè xià, bù néng ruò cǐ liè zhù lián juǎn yě. zhōng yǒu yī zhù, shàng bù zhì yán, yán xià yì chuí yī shí, xià bù zhì zhù, shàng xià xiāng duì, suǒ bù jiē zhě bù yíng zhǐ. zhù páng yǒu shù gāo chēng, zhì yán duān zhé xùn ér wài qū, cuì sè fú yán ér shàng, hēi shí dé zhī yì zhāng yuè jiā míng xiǎn. zài nán jí wéi yōu dòng. èr dòng bìng qǐ, zhōng jiān shí bì, sè qīng hóng ruò táo huā. dòng kǒu gāo xuán, nèi ruò qiáo mén zhī fù kōng, dé hū shēng zhé chuán xiǎng bù jué, gài qí nèi kōng dòng wú dǐ yě. niàn zhàng zhī nèi, hū yī zhuǎn ér běi, yī zhuǎn ér nán. běi zhě wèi gàn dòng, shè jí ér shàng, rú dēng lìn l n jí mén kǎn niè gé. sān shí zhàng hòu, yòu zhuǎn ér nán, pì yī xiǎo gé, pō jué yōu yì. nán zhě wèi shuǐ dòng, yī zhuǎn jí xiān tián chéng qí, chéng jiè céng céng, shuǐ mǎn qí zhōng, bù liú bù hé. rén cóng chéng shàng qū zhé ér rù, yuē niàn zhàng, hū wén shuǐ shēng chán chán. tòu yī xiǎo mén ér rù, jiàn yī xiǎo xī zì nán lái, zhì cǐ pò hè xià zhuì, wǎn zhuǎn wú dǐ, dàn wén qí shēng. xún xī ér nán, yòu guò yī xiá. réng tòu xiǎo mén ér rù, xū cóng shuǐ zhōng xíng, nǎi duǎn yī qù wà, sù shuǐ niè liú. yòu sān shí zhàng, zhōng yǒu shí, jù dǎo chuí ruò lián huā, xià juǎn ruò xiàng bí zhě, píng shā ài mén, hū shù hū chǎng. zhèng rú jīng xī bái hè dòng, ér bái hè qián fú shān lù, dé shuǐ wèi yì, cǐ dòng gāo pì shān diān, jiān shuǐ yóu qí ěr. zài rù, zé shí dòng jì jǐn, huì shuǐ yī fāng, shuǐ bù shèn shēn, yòu bù zhī huì zhě hé lái, zhuì zhě hé qù yě. jí chū dòng, bàn rì zhī jiān, yǐ ruò gé shì. xià shān, fàn yú wú cí. nǎi sù nán lái zhī xī, èr lǐ zhì tài píng qiáo. qiáo xī wèi gāo shì, qiáo dōng wèi wú shì, yì lǐ wáng qiáo zhī wú shì zhī pài yě, yì yǒu xiān cí shén hóng chàng. shí rì sè shén gāo, yīn dān fū jiā jìn, yù guī sù, tuō yán mǎ lǐng wú sù diàn, suì zhǐ cí zhōng. shì rì xíng jǐn sān shí wǔ lǐ, ér suǒ yóu èr dòng, yǐ wú yì de zhī, qǐ bù xìng zāi! shì wǎn fēng hǒu yún tún, dá dàn ér zhǐ.
初四日 鸡鸣作饭,昧爽西行。二里,过桥,折而南又六里,上干坞岭。其岭甚坦夷,盖于潜之山西来过脉,东西皆崇山峻岭,独此峡中坳。过脊处止丈余,南北叠塍而下,皆成稻畦。北流至下圩桥,由青山入苕;南流至沙宕,由新城入浙,不意平陀遂分两水。其山过东遂插天而起,曰五尖山。五尖之东北即新岭矣。循其西麓,又五里过唐家桥,则新城北界也。白石崖山障其南。遂循水西南行,五里为华龙桥,有水自西坞来合。过桥,南越一小岭,二里至沙宕,前有一石梁跨涧,曰赵安桥,则入新城道也。由桥北西溯一涧,沿三九山北麓而入后叶坞。“三九”之名,以东则从赵安桥南至朱村,北则从赵安桥西南至白粉墙,南则从白粉墙东南至朱村,三面皆九里也。由后叶坞九里至白粉墙,为三九山北来之脊。其脊亦甚坦夷,东流者由后叶出赵安桥,西流者由李王桥合朱村,此“三九”所以名山,亦以水绕无余也。白粉墙之西二里,为罗村桥,有水自北来,有路亦岐而北,则新城道也。循水南行里许,为钵盂桥,有水西自龙门龛来。〔龛有四仙传道岭,在桥西四里,乃于潜境。〕由桥北即转而东,里余复折而南。其地东为三九,西为洞山,环坞一区,东西皆石峰嶙峋,黑如点漆,丹枫黄杏,翠竹青松,间错如绣,水之透壁而下者,洗石如雪,今虽久旱无溜即流水,而黑崖白峡,处处如悬匹练,心甚异之。二里,渡李王桥,遂至洞山之东麓。急置行李于吴氏先祠。令僮觅炊店,不得。有吴姓者二人至,一为余炊,一为赠烛游洞,余以鱼公书扇答之。〔洞山者,自龙门龛南迤逦东来,其石棱锐纹叠。东南山半开二洞,正瞰桥下。〕余遂同静闻西向蹑山。沿小涧而上,石皆峡蹲壑透,清流漱之,淙淙有声。涧两旁石片涌出田畦中,侧者成塍,突者成台,竹树透石而出,枝耸石上而不见其根,干压石巅而不见其窦出处。再上,忽一大石当涧而立,端方无倚,而纹细如波毂之旋凤,最为灵异。再上,修竹中有新建睢阳庙,雪峰之龛在焉。一名灵隐庵。庵后危壁倚空,叠屏耸翠,屏之南即明洞也。如轩斯启,其外五柱穿列,正如四明之分窗,〔但四明石色劣下,不能若此列柱连卷也。〕中有一柱,上不至檐,檐下亦垂一石,下不至柱,上下相对,所不接者不盈咫。柱旁有树高撑,至檐端辄逊而外曲,翠色拂岩而上,黑石得之益章越加明显。再南即为幽洞。二洞并启,中间石壁,色轻红若桃花。洞口高悬,内若桥门之覆空,得呼声辄传响不绝,盖其内空峒无底也。廿丈之内,忽一转而北,一转而南。北者为干洞,拾级而上,如登橉lìn即门槛蹑阁。三十丈后,又转而南,辟一小阁,颇觉幽异。南者为水洞,一转即仙田成畦,塍界层层,水满其中,不流不涸。人从塍上曲折而入,约廿丈,忽闻水声潺潺。透一小门而入,见一小溪自南来,至此破壑下坠,宛转无底,但闻其声。循溪而南,又过一峡。仍透小门而入,须从水中行,乃短衣去袜,溯水蹑流。又三十丈,中有〔石,俱〕倒垂若莲花,下卷若象鼻者,平沙隘门,忽束忽敞。〔正如荆溪白鹤洞,而白鹤潜伏山麓,得水为易,此洞高辟山巅,兼水尤奇耳。〕再入,则石洞既尽,汇水一方,水不甚深,又不知汇者何来,坠者何去也。及出洞,半日之间,已若隔世。下山,饭于吴祠。乃溯南来之溪,二里至太平桥。桥西为高氏,桥东为吴氏,亦李王桥之吴氏之派也,亦有先祠甚宏畅。时日色甚高,因担夫家近,欲归宿,托言马岭无宿店,遂止祠中。是日行仅三十五里,而所游二洞,以无意得之,岂不幸哉!是晚风吼云屯,达旦而止。
chū wǔ rì jī zài míng, lìng tóng qǐ chuī. chuī shú ér guī sù zhī dān fū zhì, cháng suí fū wáng èr yǐ táo yǐ. fàn hòu yòu zhuǎn mì yī fū, jiǔ zhī hòu xíng. nán èr lǐ, shàng mǎ lǐng, yuē lǐ xǔ dá qí diān. lǐng yǐ běi shǔ xīn chéng, shuǐ yì chū xīn chéng. lǐng nán zé shǔ yú qián, xiàn zài qí xī běi wǔ shí lǐ, shuǐ yóu yīng zhǔ bù chū fēn shuǐ xiàn. xià mǎ lǐng, nán èr lǐ wèi nèi chǔ zh gòu shù cūn wù, yòu yī lǐ wèi wài chǔ cūn wù, cóng cǐ ér nán, jiā jiā yǐ chǔ wèi yè. suí shān wù xī nán qī lǐ, guò duì kǒu qiáo, qí fēn nán běi, běi dá yú qián kě sì shí lǐ, nán dǐ yīng zhǔ bù shí bā lǐ. duì kǒu zhī shuǐ běi zì yú qián, mǎ lǐng zhī shuǐ dōng lái, hé ér nán qù, lù yì suí zhī. bā lǐ, guò bǎn qiáo. qiáo xià shuǐ zì xī wù lái, yǔ qián shuǐ hé, sù shuǐ xī zǒu, lù kě dá yú qián jí chāng huà. yòu nán wǔ lǐ wèi bǎo ān píng. yòu yī lǐ wèi yù jiàn qiáo, qiáo shén xīn zhěng, jū shì yì shèng, yòu míng pái shí. shān shǐ dà kāi. yòu dōng èr lǐ, zhǐ yú táng jiā gǒng. qí dì zài yīng zhǔ bù běi èr lǐ, yuán wú shì sì, dān fū yǐ yīng bù zhī zhōu xià tóng lú zhě, bì běi qǔ ér jīng cǐ, suì zhǐ yú xī pàn. jiǔ zhī dé tóng lú zhōu. gài yīng zhǔ bù wèi yú qián nán jiè, xī zhī nán jí lì fēn shuǐ, yú qián zhī shuǐ běi jīng yù jiàn qiáo, chāng huà zhī shuǐ xī zì má chà bù, jù huì yú yīng zhǔ, ér shuǐ shì shǐ dà. gù wǔ jiàn qiáo ér shàng, yǐ bù shèng zhōu, má chà bù ér shàng, xiǎo zhōu zhí dǐ chāng huà, yú qián shuǐ gù bù dí chāng huà yě. shí rì yǐ zhōng, wú sì mì mǐ, yù mì zhī yīng bù, ér zhōu bù néng dài, suì chèn zhī xíng. xià zhōu dōng nán xíng shí lǐ, wèi fēn shuǐ xiàn. xiàn zài xī zhī xī. fēn shuǐ yuán zhǐ yī shuǐ dōng nán qù, qí xī suī shān shì huò dá, wéi lù lù bā shí lǐ dá yú chún ān. yú chū yù cóng zhī xíng, wèi wáng nú dùn qù, bù biàn yú lù, réng jiù shuǐ dào, fǎn xiàng dōng nán xíng yǐ. qù fēn shuǐ dōng nán èr shí lǐ wéi tóu pù. yòu shí lǐ wèi jiāo shān, jū shì pō shèng. yǐ mù, bù néng mǎi mǐ, jiè zhōu rén yú mǐ ér chuī. zhōu zǐ shùn liú yè jiǎng wǎn shàng xíng chuán, wǔ shí lǐ, jiù xiàn, yè guò bàn yǐ.
初五日 鸡再鸣,令僮起炊。炊熟而归宿之担夫至,长随夫王二已逃矣。饭后又转觅一夫,久之后行。南二里,上马岭,约里许达其巅。〔岭以北属新城,水亦出新城。岭南则属于潜,县在其西北五十里,水由应渚埠出分水县。〕下马岭,南二里为内楮zhǔ构树村坞,又一里为外楮村坞,从此而南,家家以楮为业。随山坞西南七里,过兑口桥,岐分南北,〔北达于潜可四十里,〕南抵应渚埠十八里。兑口之水北自于潜,马岭之水东来,合而南去,路亦随之。八里,过板桥。桥下水自西坞来,与前水合,〔溯水西走,路可达于潜及昌化。〕又南五里为保安坪。又一里为玉涧桥,桥甚新整,居市亦盛,又名排石。山始大开。又东二里,止于唐家拱。其地在应渚埠北二里,原无市肆,担夫以应埠之舟下桐庐者,必北曲而经此,遂止于溪畔。久之得桐庐舟。〔盖应渚埠为于潜南界,溪之南即隶分水,于潜之水北经玉涧桥,昌化之水西自麻汊埠,俱会于应渚,而水势始大。顾五涧桥而上,已不胜舟,麻汊埠而上,小舟直抵昌化,于潜水固不敌昌化也。〕时日已中,无肆觅米,欲觅之应埠,而舟不能待,遂趁之行。下舟东南行十里,为分水县。县在溪之西。分水原止一水东南去,其西虽山势豁达,惟陆路八十里达于淳安。余初欲从之行,为王奴遁去,不便于陆,仍就水道,反向东南行矣。去分水东南二十里为头铺。又十里为焦山,居市颇盛。已暮,不能买米,借舟人余米而炊。舟子顺流夜桨晚上行船,五十里,旧县,夜过半矣。
chū liù rì jī zài míng, gǔ zhōu, xiǎo chū zhè jiāng, yǐ tóng lú chéng xià yǐ. lìng tóng zi qǐ mǎi mǐ. réng fù qí zhōu, shí wǔ lǐ zhì tān shàng. mǐ zhōu bǎi sōu, jiē pō ér dài bō, yú zhōu suì tíng. jí suǒ fàn, fàn bì dé yī zhōu, bié fù ér qù, shí yǐ shàng wǔ. yòu èr lǐ guò qīng sī kǒu, yòu sān lǐ, rén qī lǐ lóng. dōng běi fēng shén lì, ǒu jiǎ mèi, yǐ guò yán jī. sì shí lǐ, wū shí guān. yòu shí lǐ, zhǐ yú yán zhōu fǔ dōng guān zhī nì lǚ.
初六日 鸡再鸣,鼓舟,晓出浙江,已桐庐城下矣。令僮子起买米。仍附其舟,十五里至滩上。米舟百艘,皆泊而待剥,余舟遂停。亟索饭,饭毕得一舟,别附而去,时已上午。又二里过清私口,又三里,人七里笼。东北风甚利,偶假寐,已过严矶。四十里,乌石关。又十里,止于(严州府)东关之逆旅。
chū qī rì wù màn bù biàn zhǐ chǐ, zhōu rén fàn ér hòu xíng, shàng wǔ fù jì. qī shí lǐ, zhì xiāng tóu yǐ mù. xiāng tóu, shān běi zhī dà cūn luò yě, zhāng yè zhū xìng, zān yīng pō shèng. yuè míng fēng lì, èr shí lǐ, pō yú lán xī.
初七日 雾漫不辨咫尺,舟人饭而后行,上午复霁。七十里,至香头已暮。香头,山北之大村落也,张、叶诸姓,簪缨颇盛。月明风利,二十里,泊于兰溪。
chū bā rì zǎo dēng fú qiáo, qiáo nèi wài zhū chuán xi ng chuán lín cì jǐn jǐn xiāng lián, yǐ qín wáng shī zì qú jiāng zhì, fēng qiáo jù zhōu, bù tīng bù yǔn xǔ shàng xià yě. suì yǐ xíng náng lìng gù pū shǒu zhī nán mén lǚ sì zhōng, yú yǔ jìng wén jù wèi jīn huá sān dòng yóu. gài jīn huá zhī shān, héng zhì dōng xī, jùn chéng zài qí yáng, pǔ jiāng zài qí běi, xī chuí jǐn chù zé wèi lán xī, dōng zé yì wū yě. wù shuǐ dōng nán cóng yǒng kāng jīng jùn zhī nán mén, ér xī běi dǐ lán xī yǔ qú jiāng hé. yú chū yù lù xíng, jiàn xī zhōng yǒu zhōu sù liú ér dōng, suì fù zhī. shuǐ liú shā àn zhōng, sì shān jù yuǎn, dān fēng shū mì, dòu jǐn cái xiá, yìng dié yóu yì. rán běi shān tū wù tiān biǎo, ruò fù yǐ rán, ér bèi zhī dōng nán xíng. wèn:" sān dòng hé zài?" zé yuē:" zài běi." wèn:" jùn chéng hé zài?" zé yuē:" zài nán." shǐ wù sān dòng bù bì zhì jùn, ruò lù xíng bàn rì, biàn kě cóng zhōng dào ér rù, ér shí yǐ cóng zhōu, wú jí yǐ. sì shí wǔ lǐ zhì xiǎo xī, yǐ mù, yuè sè rú xǐ. yòu shí wǔ lǐ dēng lù, tóu sù xià mǎ tóu zhī lǚ sì, yǐ shēn yè bì mén bù nà. yù yī wáng xìng zhě, hào jìng chuān, gāo qiáo bù rén. jiāng chéng yuè guī, jiàn kè wú tóu sù chù, yīn yǐn zhì jīn huá xī mén wài, tóng sù yú nì lǚ.
初八日 早登浮桥,桥内外诸舡xiāng船鳞次紧紧相连,以勤王师自衢将至,封桥聚舟,不听不允许上下也。遂以行囊令顾仆守之南门旅肆中,余与静闻俱为金华三洞游。盖金华之山,横峙东西,郡城在其阳,浦江在其北,西垂尽处则为兰溪,东则义乌也。婺水东南从永康经郡之南门,而西北抵兰溪与衢江合。余初欲陆行,见溪中有舟溯流而东,遂附之。水流沙岸中,四山俱远,丹枫疏密,斗锦裁霞,映叠尤异。然北山突兀天表,若负扆然,而背之东南行。问:“三洞何在?”则曰:“在北。”问:“郡城何在?”则曰:“在南。”始悟三洞不必至郡,若陆行半日,便可从中道而入,而时已从舟,无及矣。四十五里至小溪,已暮,月色如洗。又十五里登陆,投宿下马头之旅肆,以深夜闭门不纳。遇一王姓者,号敬川,高桥埠人。将乘月归,见客无投宿处,因引至〔金华〕西门外,同宿于逆旅。