zhōu huà yuán yán, yǒu èr shì yóu huáng shān, liú lián sōng shí, rì mù wàng guī, yè sè cāng máng, cǎo shēn tái huá, nǎi gòng zuò yú xuán yá zhī xià, yǎng shì qiào bì, yuán niǎo lù qióng, zhōng jiān piàn shí xié yī, rú yún chū xiù, quē yuè wēi shēng, jiàn yǒu èr rén zuò qí shàng, zhī fēi xiān jí guǐ, bǐng xī jìng tīng. yòu yī rén yuē: qǐng yóu yuè lù, wén cǐ wēng yòu zuò hé yǔ. zuǒ yī rén yuē: qù shí fāng jù jiǎng xī míng, guī shí yòu jiǎng dà xué yǎn yì yě. yòu yī rén yuē: xī míng lùn wàn wù yī tǐ, lǐ yuán rú shì, rán qǐ tú xīn zhī cǐ lǐ, jí dào jì tiān xià hū? fù mǔ zhī yú zi, kě yún ài zhī shēn yǐ, zi yǒu jí bìng, hé yǐ bù néng liáo? zi yǒu huàn nán, hé yǐ bù néng jiù? wú shù yān ér yǐ. cǐ yóu fēi yī shēn yě, rén zhī yī shēn, lǜ wú bù shēn zì ài zhě, jǐ zhī jí bìng, hé yǐ bù néng liáo? jǐ zhī huàn nán, hé yǐ bù néng jiù? yì wú shù yān ér yǐ. jīn bù jiǎng tǐ guó jīng yě zhī zhèng, hàn zāi yù biàn zhī fāng, ér yuē wú rén ài zhī xīn, tóng yú tiān dì zhī shēng wù, guǒ cǐ xīn yī jǔ wàn wù, jí kě yǐ shēng hū? wú bù zhī zhī yǐ. zhì dà xué tiáo mù, zì gé zhì yǐ zhì zhì píng, jié jié xiāng yīn, ér jié jié gè yǒu qí gōng lì. pì rú tǔ shēng miáo, miáo chéng hé, hé chéng gǔ, gǔ chéng mǐ, mǐ chéng fàn, běn jié jié xiāng yīn, rán tǔ bù gēng zé bù shēng miáo, miáo bù guàn zé bù dé hé, hé bù yì zé bù dé gǔ, gǔ bù chōng zé bù dé mǐ, mǐ bù chuī zé bù dé fàn, yì jié jié gè yǒu qí gōng lì. xī shān zuò dà xué yǎn yì, liè mù zhì qí jiā ér zhǐ, wèi zhì guó píng tiān xià, kě jǔ ér cuò zhī. bù zhī yú shùn zhī shí, guǒ gǔ sǒu yǔn ruò, ér hóng shuǐ jí píng, sān miáo jí gé hū? yì yóu yǒu zhì fǎ zài hu? yòu bù zhī zhōu wén zhī shì, guǒ tài sì huī yīn ér jiāng hàn jí huà, chóng hóu jí fú hū? yì bié yǒu zhèng diǎn cún hū? jīn yī qiè qì zhì, ér guī běn yú qí jiā, wú yì rú tǔ kě shēng miáo, jí chuī tǔ wèi fàn hū? wú yòu bù zhī zhī yǐ. zuǒ yī rén yuē: qióng shān suǒ bǔ zhì píng zhī dào, qí bèi hū? yòu yī rén yuē: zhēn shì guò yú ní qí běn, qiū shì yòu guò yú zhú qí mò, bù jiù gǔ jīn zhī shí shì, bù kuí nán běi zhī qíng xíng, suǒ suǒ xiè xiè, lǚ chén duō fǎ, qiě yī yī shū qǐng shī xíng, shì luàn tiān xià yě. jí qí hǎi yùn yī yì, lú liè lì nián piào shī zhī shù, wèi suǒ shěng zhuǎn yùn zhī fèi zú yǐ xiāng dǐ. bù zhī yī zhōu rén mìng, jù zhǐ shù shí, hé shù shí zhōu jí yú qiān bǎi, yòu hé wèi dǐ hū? yì wàng tán ér yǐ yǐ. zuǒ yī rén yuē: shì zé rán yǐ. zhū rú suǒ shù fēng jiàn jǐng tián, jiē xiān wáng zhī dà fǎ, yǒu tài píng zhī shí yàn, jiū hé rú hū? yòu yī rén yuē: fēng jiàn jǐng tián, duàn bù kě xíng, bó zhě zhòng yǐ. rán jiǎng xué jiā chí shì shuō zhě, yì bié yǒu zài, bó zhě wèi dé qí yào lǐng yě. fū fēng jiàn jǐng tián bù kě xíng, wēi bó zhě zhī zhī, jiǎng xué zhě běn zì zhī zhī, zhī zhī ér bì chí shì shuō, qí yì gù yù jiè yī bì bù xíng zhī shì, yǐ cáng qí shēn yě. gài yán lǐ yán qì, yán xìng yán xīn, jiē huǎng hū wú kě zhì, shuí néng kǎo wèi fēn tiān dì zhī qián, zuò hé xíng zhuàng yōu wēi ài mèi zhī zhōng, zuò hé qíng tài hū? zhì yú shí shì, zé yǒu píng yǐ, shì zhī ér bù xiào, zé rén rén jiàn qí duǎn zhǎng yǐ. gù bì chí yī bù kě xíng zhī shuō, shǐ rén bì bù néng shì, bì bù kěn shì, bì bù gǎn shì, ér hòu kě hào yú zhòng yuē: wú suǒ chuán xiān wáng zhī fǎ, wú zhī fǎ kě wèi wàn shì zhì tài píng, ér wú rú rén bù yòng, hé yě. rén mò de ér jiū jié, zé yì xiāng shuài ér quàn yuē: xiān shēng wáng zuǒ zhī cái, xī zāi bù jìng qí yòng yún ěr. yǐ jí cì zhī duān wèi mǔ hóu, ér yào yǐ sān yuè zhāi jiè nǎi néng guān, shì jí cǐ shù. dì bǐ yóu yǒu jí cì, yóu yǒu mǔ hóu, gù rén dé yǐ qiú qí xuē, cǐ gèng tuō zhī kōng yán, bìng wú xuē zhī kě qiú yǐ. tiān xià zhī zhì qiǎo, mò guò yú shì. bó zhě nǎi yǐ yū kuò yì zhī, wū shí qí yòng yì zāi! xiāng yǔ tài xī zhě jiǔ zhī, huà rán zhǎng xiào ér qù. èr shì qiè jì qí yǔ, pō wèi rén shù zhī. yǒu jiǎng xué zhě wén zhī, yuē: xué qiú wén dào ér yǐ. suǒ wèi dào zhě, yuē tiān yuē xìng yuē xīn ér yǐ, zhōng xiào jié yì yóu wèi mò wù, lǐ lè xíng zhèng gèng mò zhī mò yǐ. wèi shì shuō zhě, qí bì yǒng jiā zhī tú yě fū.
周化源言，有二士游黃山，留連松石，日暮忘歸，夜色蒼茫，草深苔滑，乃共坐於懸崖之下，仰視峭壁，猿鳥路窮，中間片石斜欹，如雲出岫，缺月微升，見有二人坐其上，知非仙即鬼，屏息靜聽。右一人曰：頃游嶽麓，聞此翁又作何語。左一人曰：去時方聚講西銘，歸時又講大學衍義也。右一人曰：西銘論萬物一體，理原如是，然豈徒心知此理，即道濟天下乎？父母之 於子，可雲愛之深矣，子有疾病，何以不能療？子有患難，何以不能救？無術焉而已。此猶非一身也，人之一身，慮無不深自愛者，己之疾病，何以不能療？己之患難，何以不能救？亦無術焉而已。今不講體國經野之政，捍災御變之方，而曰吾仁愛之心，同於天地之生物，果此心一舉萬物，即可以生乎？吾不知之矣。至大學條目，自格致以至治平，節節相因，而節節各有其功力。譬如土生苗，苗成禾，禾成谷，谷成米，米成飯，本節節相因，然土不耕則不生苗，苗不灌則不得禾，禾不刈則不得谷，谷不舂則不得米，米不炊則不得飯，亦節節各有其功力。西山作大學衍義，列目至齊家而止，謂治國平天下，可舉而措之。不知虞舜之時，果瞽瞍允若，而洪水即平，三苗即格乎？抑猶有治法在乎？又不知周文之世，果太姒徽音而江 漢即化，崇侯即服乎？抑別有政典存乎？今一切棄置，而歸本於齊家，毋亦如土可生苗，即炊土為飯乎？吾又不知之矣。左一人曰：瓊山所補治平之道，其備乎？右一人曰：真氏過於泥其本，邱氏又過於逐其末，不究古今之時勢，不揆南北之情形，瑣瑣屑屑，縷陳多法，且一一疏請施行，是亂天下也。即其海運一議，臚列歷年漂失之數，謂所省轉運之費足以相抵。不知一舟人命，詎止數十，合數十舟即逾千百，又何為抵乎？亦妄談而已矣。左一人曰：是則然矣。諸儒所述封建井田，皆先王之大法，有太平之實驗，究何如乎？右一人曰：封建井田，斷不可行，駁者眾矣。然講學家持是說者，意別有在，駁者未得其要領也。夫封建井田不可行，微駁者知之，講學者本自知之，知之而必持是說，其意固欲借一必不行之事，以藏其身也。蓋言理言氣，言性言心，皆恍惚無可質，誰能考未分天地之前，作何形狀；幽微曖昧 之中，作何情態乎？至於實事，則有憑矣，試之而不效，則人人見其短長矣。故必持一不可行之說，使人必不能試，必不肯試，必不敢試，而後可號於眾曰：吾所傳先王之法，吾之法可為萬世致太平，而無如人不用，何也。人莫得而究詰，則亦相率而勸曰：先生王佐之才，惜哉不竟其用云爾。以棘刺之端為母猴，而要以三月齋戒乃能觀，是即此術。第彼猶有棘刺，猶有母猴，故人得以求其削，此更托之空言，並無削之可求矣。天下之至巧，莫過於是。駁者乃以迂闊議之，烏識其用意哉！相與太息者久之，劃然長嘯而去。二士竊記其語，頗為人述之。有講學者聞之，曰：學求聞道而已。所謂道者，曰天曰性曰心而已，忠孝節義猶為末務，禮樂刑政更末之末矣。為是說者，其必永嘉之徒也夫。

liú xiāng wǎn yù zhāi fú jī, yāo yú, wèi fù, huò chuán qí èr shī yuē: shì chù chūn shān zhǎng yào miáo, xián suí hú dié guò xī qiáo, lín zhōng jiè dé qiáo tóng fǔ, zì zhuó huái gēn mù yǐng piáo. fēi yán dào guà wàn nián téng, yuán yòu pān yuán dào wèi néng, jì dé suí shēn zōng fú zi, qián nián yí zài zuì gāo céng. suī yì jìng wēi xiá, yì chǔ chǔ yǒu zhì.
劉香畹寓齋扶乩，邀余，未赴，或傳其二詩曰：是處春山長藥苗，閒隨蝴蝶過溪橋，林中借得樵童斧，自斫槐根木癭瓢。飛岩倒掛萬年藤，猿狖攀緣到未能，記得隨身棕拂子，前年遺在最高層。雖意境微狹，亦楚楚有致。

chūn qiū yǒu yuán xīn zhī fǎ, yǒu zhū xīn zhī fǎ, qīng xiàn yǒu rén xiàn dà pì, xiàn lìng hǎo wài chǒng , qí zi nián shí sì wǔ, pō xiù lì, chéng qí fù shěng sù guǎn shě, yāo zhī yú tú, tuō yán dié sù ér zì xiàn yān, yù jìng jiě. shí wèi luán tóng, rén bù yǐ luán tóng jiàn zhī, yuán qí xīn yě. lǐ yǒu shǎo fù yǔ qí fū xiá nì wú dù, fū bìng zhài sǐ, gū chá qí xìng yì dàng, héng zì jiān zhī, mián shí bì gòng, chū rù bì xié, wǔ liù nián wèi cháng lí yī bù, jìng yù yù yǐ zhōng, shí wèi jié fù, rén bù yǐ jié fù xǔ zhī, zhū qí xīn yě. yú wèi cǐ tóng yǔ guō liù shì xiāng lèi, wéi qiàn yī sǐ ěr yǔ xiáng luán yáng xiāo xià lù. cǐ fù xīn bù kě zhī, ér shēn zé wú diàn, dà chē zhī shī suǒ wèi wèi zi bù bēn, wèi zi bù gǎn zhě. zài shàng yóu wèi yǒu xíng zhèng, zé zài xià yóu wèi shǒu lǐ fǎ. jūn zǐ yǔ rén wèi shàn, gài guān zhī hòu, gù yīng réng yǐ jié xǔ zhī.
春秋有原心之法，有誅心之法，青縣有人陷大辟，縣令好外寵 ，其子年十四五，頗秀麗，乘其赴省宿館舍，邀之於途，託言牒訴而自獻焉，獄竟解。實為孌童，人不以孌童賤之，原其心也。里有少婦 與其夫狎昵無度，夫病瘵死，姑察其性佚盪，恆自監之，眠食必共，出入必偕，五六年未嘗離一步，竟鬱郁以終，實為節婦，人不以節婦許之，誅其心也。余謂此童與郭六事相類，惟欠一死耳--語詳灤陽消夏錄。此婦心不可知，而身則無玷，大車之詩所謂畏子不奔，畏子不敢者。在上猶為有刑政，則在下猶為守禮法。君子與人為善，蓋棺之後，固應仍以節許之。

zhuó mù néng yǔ bù hé jìn, jìng shí yǒu zhī. nú zi lǐ fú, xìng wán liè, cháng dēng gāo mù zhī miǎo, yǐ yì sāi qí xué kǒu, ér jù píng qí wài, fú cǎo jiān cì zhī. zhuó mù fǎn, guǒ piān rán xià shù, yǐ huì huà shā ruò fú zhuàn, huà bì, yǐ yì fú zhī, qí xué kǒu zhī yì, zhēng rán bá chū rú jī shǐ, cǐ qǐ kě yǐ lǐ jiě yú? yú zài shū jú xiāo huǐ yāo shū, jiàn wàn fǎ guī zōng zhōng zài yǒu shì fú, qí huà zòng héng jiāo guàn, lüè rú xiǎo zhuàn liǎng wú zì xiāng bìng zhī xíng, bù zhī hé yǐ dé zhī, yì bù zhī qí xìn fǒu yě.
啄木能禹步劾禁，竟實有之。奴子李福，性頑劣，嘗登高木之杪，以杙塞其穴口，而鋸平其外，伏草間伺之。啄木返，果翩然下樹，以喙畫沙若符篆，畫畢，以翼拂之，其穴口之杙，錚然拔出如激矢，此豈可以理解歟？余在書局銷毀妖書，見萬法歸宗中載有是符，其畫縱橫交 貫，略如小篆兩無字相併之形，不知何以得之，亦不知其信否也。

lǐ fú yòu cháng yú yuè hēi zhī yè, chū cūn nán cóng zhǒng jiān, wū wū zuò guǐ shēng, yǐ kǒng xíng rén. é lín huǒ sì qǐ, jiē wū wū lái fù, fú nǎi láng bèi táo guī. cǐ yǐ lèi xiāng zhào yě, gù rén jiā zǐ dì, yú jiāo yóu dāng shèn qí suǒ zhào.
李福又嘗於月黑之夜，出村南叢冢間，嗚嗚作鬼聲，以恐行人。俄磷火四起，皆嗚嗚來赴，福乃狼狽逃歸。此以類相召也，故人家子弟，於交 游當慎其所召。

rén wǔ shùn tiān xiāng shì, yǔ ān xī lǐ yán bīn qián bèi tóng fēn xiào, ǒu rán shuō hǔ, yán bīn yuē: lǐ yǒu rù shān qiáo cǎi zhě, jiàn yī měi fù gé jiàn xíng, yī shì huá lì, bù shì cūn zhuāng, xīn zhī wèi mèi, fú cóng báo zhōng chān suǒ wǎng, shì yī lù yǐn jǐ xià jiàn yǐn, fù jiàn zhī, tū pū dì huà wèi hǔ, yī shì wěi dì rú chán tuì, jìng bó èr lù shí zhī, sī xū réng huà měi fù, zhěng dùn yī shì, kuǎn kuǎn xún shān qù. lín liú zhào yǐng, yāo mèi héng shēng, jǐ wàng qí céng wèi hǔ yě. qín jiàn quán qián bèi yuē: yāo mèi gǔ huò, dàn bù biàn hǔ xíng ěr, bǔ shì zhī xìng zé yī yě, ǒu lù běn zhì, jù xiāng jīng yà, cǐ qiáo hé shǎo jiàn duō guài hū?
壬午順天鄉試，與安溪李延彬前輩同分校，偶然說虎，延彬曰：里有入山樵採者，見一美婦隔澗行，衣飾華麗，不似村妝，心知為魅，伏叢薄中覘所往，適一鹿引麂下澗飲，婦見之，突撲地化為虎，衣飾委地如蟬蛻，徑搏二鹿食之，斯須仍化美婦，整頓衣飾，款款循山去。臨流照影，妖媚橫生，幾忘其曾為虎也。秦澗泉前輩曰：妖媚蠱惑，但不變虎形耳，捕噬之性則一也，偶露本質，遽相驚訝，此樵何少見多怪乎？

dà xué shì wǔ gōng, zhèn wū lǔ mù qí rì, pō xǐ yín yǒng, ér wèi dǔ qí gǎo. wéi yú yì bì jiàn yī shī yuē: jí mù gū chéng shàng, cāng máng jiàn sì jiāo, xié yáng gāo shù dǐng, cán xuě luàn shān ào, mù mǎ sī guī lì, tí niǎo juàn fǎn cháo, qín bīng zhēn nài lěng, bó mù shàng wū qiāo. shū yǒu zhōng táng qì yùn.
大學士伍公，鎮烏魯木齊日，頗喜吟詠，而未睹其稿。惟於驛壁見一詩曰：極目孤城上，蒼茫見四郊，斜陽高樹頂，殘雪亂山坳，牧馬嘶歸櫪，啼鳥倦返巢，秦兵真耐冷，薄暮尚嗚骹。殊有中唐氣韻。

shù zhōu diàn hù shào rén wǒ yán, yǒu lǐ shì fù, zì mǔ jiā guī, rì bó mù, fēng yǔ dà zuò, bì rù fèi miào zhōng, rù yè shāo zhǐ, yǐ àn bù néng xíng, shì kè zuò sú wèi zhī duǎn gōng, wèi rén chú tián yì hé, jì rì shòu zhí, qù lái wú dìng zhě yě shù rén hé chú rù, jù zāo qiáng bào, yòu bì rù miào hòu pò wū, kè zuò àn zhōng jiàn yǐng, xiāng hū zhuī jī, fù jiǒng jí wú jì, nǎi wū wū zuò guǐ shēng, jì ér qiáng nèi wài bìng wū wū yǒu shēng, rú xiāng yīng dá, shù rén bù ér fǎn. yè bàn yǔ qíng, jìng qián zōng dé tuō. cǐ yǔ lǐ fú shì xiāng lèi, ér yī chū ǒu xiāng zhuī zhú, yī sì lái xiāng jiù yuán. suī wèi bǐng xīn zhēn zhèng, gǎn dòng yōu líng, yì wèi bì bù rán yě.
束州佃戶邵仁我言，有李氏婦，自母家歸，日薄暮，風雨大作，避入廢廟中，入夜稍止，已暗不能行，適客作--俗謂之短工，為人鋤田刈禾，計日受值，去來無定者也--數人荷鉏入，懼遭強暴，又避入廟後破屋，客作暗中見影，相呼追跡，婦窘急無計，乃嗚嗚作鬼聲，既而牆內外並嗚嗚有聲，如相應答，數人怖而反。夜半雨晴，竟潛蹤得脫。此與李福事相類，而一出偶相追逐，一似來相救援。雖謂秉心貞正，感動幽靈，亦未必不然也。

rén wǒ yòu yán, yǒu dào jié yī fù shì, gōng lóu mén chuí pò, qí dǎng shǒu jù lù rèn, pò xié jiā zhòng yuē: yuē gǎn hào hū zhě sǐ, qiě dà fēng hào hū yì bù wén, sǐ hé yì. jiē jìn bù chū shēng, yī zào bì nián shí wǔ liù, shuì chú xià, nǎi mì chí huǒ zhǒng, hēi àn zhōng fú dì shé xíng, qián zhì hòu yuàn, chéng fēng zòng huǒ, fén qí jī chái, yān yàn zhú tiān, hé cūn jīng qǐ, shù lǐ nèi lín cūn yì jiù shì. dà zhòng jì jí, huǒ guāng xià míng rú bái zhòu, qún dào gé dòu bù néng tuō, jìng pián shǒu jiù qín. zhǔ rén shēn gǎn cǐ bì, yù liú wèi zi fù, qí zi yì shǒu kěn, yuē: jù cǐ zhì lüè, bì néng zuò jiā, suī zào bì hé hài. zhǔ rén dà xǐ, qù qǔ yī shì, jí shì yè chéng lǐ. yuē: chí zé jiǎng zūn bēi, lùn liáng jiàn, shì fēi bù yī, kǒng yǒu biàn jú yǐ. yì qí nǚ zǐ zāi.
仁我又言，有盜劫一富室，攻樓門垂破，其黨 手炬露刃，迫脅家眾曰：曰敢號呼者死，且大風號呼亦不聞，死何益。皆噤不出聲，一灶婢年十五六，睡廚下，乃密持火種，黑暗中伏地蛇行，潛至後院，乘風縱火，焚其積柴，煙焰燭天，闔村驚起，數里內鄰村亦救視。大眾既集，火光下明如白晝，群盜格鬥不能脫，竟駢首就擒。主人深感此婢，欲留為子婦，其子亦首肯，曰：具此智略，必能作家，雖灶婢何害。主人大喜，趣取衣飾，即是夜成禮。曰：遲則講尊卑，論良賤，是非不一，恐有變局矣。亦奇女子哉。

biān qiū yá qián bèi yán, yī huàn jiā yè zhì shū zhāi, tū jiàn àn shàng yī rén shǒu, dà hài yǐ wèi jiù zhēng, lǐ yǒu dào shì néng fú lù, shí yù rén sàng zàng shì, jí zhào zhàn zhī. yì hài yuē: dà xiōng, rán kě ráng jiě, zhāi jiào zhī lài, bù guò bǎi yú jīn ěr. zhèng nǐ yì jiān, chuāng wài yǒu rén yǔ yuē: shēn bù xìng fú fǎ jiù zhōng, yōu hún wú shǒu, zé bù kě zhuǎn shēng, gù héng zì tí xié lèi rú yóu zhuì, qǐng jiàn gōng jǐ fěi huá jìng, ǒu zhì qí shàng, shì gōng cù zhì, cāng huáng wàng qǔ, yǐ zhì xiāng jīng, cǐ zì pū zhī cū shū, wú guān gōng zhī huò fú, shù shì wàng yǔ, shèn bù kě tīng. dào shì réng sàng qì ér qù. yòu yán yī huàn jiā huàn hú suì, yán shù shì hé zhì, fǎ bù yàn, fǎn wèi hú suǒ jiǒng, zǒu tóu qí shī, gèng qǐ fú lù zhì, fāng dēng tán xí jiāng, yǐ wén lóu shàng bān yí shēng, hū yīng shēng, xiōng xiōng rán xiāng shuài ér qù. shù shì gù pàn yǒu dé sè, huàn jiā yì shēn gǎn xiè, hū jǔ shǒu jiàn bì shàng yī tiē, yuē: gōng shuāi yùn jiāng lín, gù wú bèi dé xiāng rǎo, zuó gōng juān jīn jiǔ bǎi, jiàn yù yīng táng, dé gǎn míng shén, yòu zēng fú zé, gù wú bèi jǔ zú ér qù, shù shì xíng fǎ shì zhí qí shí, jù yǐ wèi gōng, shēn wèi tiǎn, qiè cì yǐ shāng dòu wèi shāo zhàng xiū yán, shù jǐ huò kě, ruò yǒu suǒ chóu zèng, zé xiǎo rén tài jiǎo xìng yǐ. zì jìng cùn yú, mò hén yóu shī, shù shì cán jǔ, jìng jìn bù gǎn yán. liáng jiǎn wén dì yǔ xiāng dōng wáng shū, yǐn yàn yuē: shān chuān ér néng yǔ, zàng shī shí wú suǒ, fèi fǔ ér néng yǔ, yī shī miàn rú tǔ. cǐ èr shì zhě, kě wèi guǐ mèi néng yǔ yǐ. shù shì qí zhī zhī.
邊秋崖前輩言，一宦家夜至書齋，突見案上一人首，大駭以為咎徵，里有道士能符錄，時預人喪葬事，急召占之。亦駭曰：大凶，然可禳解，齋醮之賚，不過百餘金耳。正擬議間，窗外有人語曰：身不幸伏法就終，幽魂無首，則不可轉生，故恆自提攜累如疣贅，頃見公幾棐滑淨，偶置其上，適公猝至，倉皇忘取，以致相驚，此自仆之粗疏，無關公之禍福，術士妄語，慎不可聽。道士仍喪氣而去。又言一宦家患狐祟，延術士劾治，法不驗，反為狐所窘，走投其師，更乞符錄至，方登壇檄將，已聞樓上般移聲，呼應聲，洶洶然相率而去。術士顧盼有德色，宦家亦深感謝，忽舉首見壁上一帖，曰：公衰運將臨，故吾輩得相擾，昨公捐金九百，建育嬰堂，德感明神，又增福澤，故吾輩舉族而去，術士行法適值其時，據以為功，深為忝，竊賜以觴豆為稍障羞顏，庶幾或可，若有所酬贈，則小人太僥倖矣。字徑寸余，墨痕猶濕，術士慚沮，竟噤不敢言。梁簡文帝與湘東王書，引諺曰：山川而能語，葬師食無所，肺腑而能語，醫師面如土。此二事者，可謂鬼魅能語矣。術士其知之。

zhū dǎo jiāng yán, yǒu qī fú yǐ shì, hū wèi lǐ chàn zhě, yì shén āi qiē, guò yú chū sàng. wèn zhī, chū bù yán suǒ qīn, huò sī kòu zhī, nǎi xuàn rán yuē: wáng fù xiāng jù bàn shēng, chū wèi jué qí yǒu xiǎn guò, qǐng hū mèng zhì míng sī, jiàn nǚ zǐ shù bǎi rén, suǒ yǐ yín dāng, qū yǐ gū duǒ, rù yī dà guān shǔ zhōng. é wén hào hū qī cǎn, lì pò dòng hún, jì ér yī yī yǐn chū, bìng liú xiě bèi gàn, pú fú xī xíng, rú qiān yáng shǐ. zhōng yī rén jiàn wǒ zhāo shǒu, shì jí wáng fù, jīng wèn hé zuì zhì cǐ, yuē: zuò shì shì yǔ jūn huái èr yì, chū wèi jiā tíng cháng tài, bù yì yīn lǜ zhì yán, yǔ qī fù qī jūn jìng tóng yī lǐ, gù duò luò rú sī. wèn èr yì zhě hé shì, yuē: bù guò gǔ ròu zhī zhōng sī bì zǐ nǚ, nú lì zhī zhōng sī bì bì ǎo, qīn chuàn zhī zhōng sī bì mǔ dǎng , jūn shǐ jūn bù zhī ér yǐ. jīn měi zhì yuè shuò, bì shòu tiě zhàng sān shí, wèi zhī hé rì dé tuō, cǐ lěi lěi zhě jiē shì yě. shàng yù zài yán, yǐ wèi guǐ zú yè qù, duō nián kàng lì, wèi miǎn yǒu qíng, gù wèi yíng zhāi zào fú ěr. fū tóng láo zhī lǐ, yú qíng zuì qīn, qīn zé fēi shū zhě suǒ néng jiān dí tǐ zhī yì, yú fēn běn zūn, zūn zé fēi bēi zhě suǒ néng wéi. gù èr rén tóng xīn, zé jiā tíng zhī xiān wēi qǔ zhé, nán zǐ suǒ bù néng zhī, yǔ zhī ér bù néng zì wèi zhě, jiē zú yǐ mí fèng qí què. gǒu xùn qí sī ài, yì yǒu suǒ piān, zé jī xiè bǎi chū, yì kě yú ěr mù suǒ bù jí zhě, wú suǒ bù wèi. zhǒng zhǒng xìn duān, zhǒng zhǒng bài huài, jiē cóng shì qǐ, suǒ guān zhě dà, zé qí zuì zì bù dé qīng. kuàng xìn zhī zhě zhì shēn, tuō zhī zhě zhì zhòng, ér qī qí bù jué, wèi suǒ yù wèi, zài péng yǒu yóu shǔ fù xīn, yīng gàn shén qiǎn, zé rén yuán yī tǐ, fēn shǔ sān gāng zhě, qí fù xīn zhī zuì, bù gēng jiā bèi xǐ hū? xún cháng xì gù, duàn yǐ yán xíng, yīn bù dé wèi zhī shēn wén yǐ.
朱導江 言，有妻服已釋，忽為禮懺者，意甚哀切，過於初喪。問之，初不言所親，或私叩之，乃泫然曰：亡婦相聚半生，初未覺其有顯過，頃忽夢至冥司，見女子數百人，鎖以銀鐺，驅以骨朵，入一大官署中。俄聞號呼悽慘，栗魄動魂，既而一一引出，並流血被骭，匍匐膝行，如牽羊豕。中一人見我招手，視即亡婦，驚問何罪至此，曰：坐事事與君懷二意，初謂家庭常態，不意陰律至嚴，與欺父欺君竟同一理，故墮落如斯。問二意者何事，曰：不過骨肉之中私庇子女，奴隸之中私庇婢媼，親串之中私庇母黨 ，均使君不知而已。今每至月朔，必受鐵杖三十，未知何日得脫，此累累者皆是也。尚欲再言，已為鬼卒曳去，多年伉儷，未免有情，故為營齋造福耳。夫同牢之禮，於情最親，親則非疏者所能間；敵體之義，於分本尊，尊則非卑者所能違。故二人同心，則家庭之纖微曲折，男子所不能知，與知而不能自為者，皆足以彌縫其闕。苟徇其私愛，意有所偏，則機械百出，亦可於耳目所不及者，無所不為。種種釁端，種種敗壞，皆從是起，所關者大，則其罪自不得輕。況信之者至深，托之者至重，而欺其不覺，為所欲為，在朋友猶屬負心，應干神譴，則人原一體，分屬三綱者，其負心之罪，不更加倍蓰乎？尋常細故，斷以嚴刑，因不得謂之深文矣。

rén qíng jū zhà, wú guò yú jīng shī. yú cháng mǎi luó xiǎo huá mò shí liù dìng, qī xiá àn bì, zhēn jiù wù yě. shì zhī, nǎi tuán ní ér rǎn yǐ hēi sè, qí shàng bái shuāng, yì ān yú shī dì suǒ shēng. yòu dīng mǎo xiāng shì, zài xiǎo yù mǎi zhú, yì zhī bù rán, nǎi ní zhì ér mì yǐ yáng zhī. yòu dēng xià yǒu chàng mài lú yā zhě, cóng xiōng wàn zhōu mǎi zhī, nǎi jǐn shí qí ròu, ér wán qí quán gǔ, nèi fù yǐ ní, wài hú yǐ zhǐ, rǎn wèi zhì bào zhī sè, tú yǐ yóu, wéi liǎng zhǎng tóu jǐng wèi zhēn. yòu nú zi zhào píng yǐ èr qiān qián mǎi dé pí xuē, shén zì xǐ, yī rì zhòu yǔ, zhe yǐ chū, tú xiǎn ér guī. gài yào zé wū yóu gāo lì zhǐ, róu zuò zhòu wén, dǐ zé hú zhān bài xù, yuán zhī yǐ bù. qí tā zuò wěi duō lèi cǐ. rán yóu xiǎo wù yě, yǒu xuǎn rén jiàn duì mén shǎo fù shén duān lì, wèn zhī, nǎi qí fū yóu mù, jì jiā yú jīng shī, yǔ mǔ tóng jū , yuè shù yuè, hū bái zhǐ hú mén, quán jiā hào kū, zé qí fū fù yīn zhì yǐ. shè wèi jì diàn, sòng jīng zhuī jiàn, yì pō yǒu diào zhě. jì ér jiàn yù yī wù, yún fá shí qiě yì jià, xuǎn rén yīn zhuì qí jiā, yòu shù yuè tū qí fū shēng hái, shǐ zhī wèi wù chuán xiōng wèn. fū nù shén, jiāng sòng guān. mǔ nǚ āi xū, nǎi jǐn liú qí náng qiè, qū xuǎn rén chū. yuè bàn zài, xuǎn rén zài xún chéng yù shǐ chù, jiàn cǐ fù duì bù, zé xiān guī zhě nǎi fù suǒ huān, hé móu xié qǔ xuǎn rén cái, hòu qí fū zhēn guī ér bài yě. lí qiū zhī jì, bù yù chū yù qí hū? yòu xī chéng yǒu yī zhái, yuē sì wǔ shí yíng, yuè zū èr shí yú jīn, yǒu yī rén zhù bàn zài yú, héng xiān qī nà zū, yīn bù guò wèn yī rì, hū bì mén qù, bù gào zhǔ rén. zhǔ rén wǎng shì, zé zòng héng wǎ lì, wú fù cùn chuán, wéi qián hòu lín jiē wū jǐn zài, gài shì zhái qián hòu yǒu mén, jū zhě yú hòu mén shè mù sì, fàn yù wū cái, ér yīn chāi zhái nèi zhī liáng zhù mén chuāng, jiān zá mài zhī, gè jū yī xiàng, gù rén bù néng jué, lèi dòng lián méng, bān yùn wú jī, yóu shén hū jì yǐ. rán shì wǔ liù shì, huò yǐ qǔ jiàn zhí, huò yǐ qǔ biàn yì, yīn tān shòu ěr, qí jiù yì bù jǐn zài rén. qián wén mǐn gōng yuē: yǔ jīng shī rén zuò yuán, jīn jīn zì shǒu, bù rù xiàn jǐng yǐ xìng yǐ. shāo jiàn pián yí, bì cáng jī xiè, shén jiān jù dù, bǎi guài qiān qí, qǐ yǒu pián yí dào wǒ bèi. chéng zāi shì yán yě.
人情狙詐，無過於京師。余嘗買羅小華墨十六鋌，漆匣黯敝，真舊物也。試之，乃摶泥而染以黑色，其上白霜，亦庵於濕地所生。又丁卯鄉試，在小寓買燭，藝之不燃，乃泥質而冪以羊脂。又燈下有唱賣爐鴨者，從兄萬周買之，乃盡食其肉，而完其全骨，內傅以泥，外糊以紙，染為炙爆之色，塗以油，惟兩掌頭頸為真。又奴子趙平以二千錢買得皮靴，甚自喜，一日驟雨，著以出，徒跣而歸。蓋靿則烏油高麗紙，揉作縐紋，底則糊粘敗絮，緣之以布。其他作偽多類此。然猶小物也，有選人見對門少婦 甚端麗，問之，乃其夫游幕，寄家於京師，與母同居 ，越數月，忽白紙糊門，全家號哭，則其夫訃音至矣。設位祭奠，誦經追薦，亦頗有吊者。既而漸鬻衣物，雲乏食且議嫁，選人因贅其家，又數月突其夫生還，始知為誤傳凶問。夫怒甚，將訟官。母女哀吁，乃盡留其囊篋，驅選人出。越半載，選人在巡城御史處，見此婦對簿，則先歸者乃婦所歡，合謀挾取選人財，後其夫真歸而敗也。黎丘之技，不愈出愈奇乎？又西城有一宅，約四五十楹，月租二十餘金，有一人住半載余，恆先期納租，因不過問一日，忽閉門去，不告主人。主人往視，則縱橫瓦礫，無復寸椽，惟前後臨街屋僅在，蓋是宅前後有門，居者於後門設木肆，販鬻屋材，而陰拆宅內之樑柱門窗，間雜賣之，各居一巷，故人不能覺，累棟連甍，搬運無跡，尤神乎技矣。然是五六事，或以取賤值，或以取便易，因貪受餌，其咎亦不盡在人。錢文敏公曰：與京師人作緣，斤斤自守，不入陷阱已幸矣。稍見便宜，必藏機械，神奸巨蠹，百怪千奇，豈有便宜到我輩。誠哉是言也。

wáng qīng shì yán, yǒu dì móu duó xiōng chǎn zhě, zhāo sòng shī zhì mì shì, gōu dēng chóu huà, sòng shī wèi shè jī bù jǐng, yī yī zhōu xiáng, bìng fǎn jiān nèi yīng zhī shù, wú bù qū dào. móu jì dìng, sòng shī xiān rán yuē: lìng xiōng suī měng rú hǔ bào, yì nán chū tiě wǎng yǐ, rán hé yǐ chóu wǒ hū? dì gǎn xiè yuē: yǔ jūn zhì jiāo , qíng tóng gǔ ròu, qǐ gǎn wàng dà dé. shí liǎng rén duì jù yī fāng jǐ, hū jǐ xià yī rén tū chū, rào shì qiào yī zú ér tiào wǔ, mù guāng rú jù, zhǎng máo sān sān rú suō yī, zhǐ sòng shī yuē: xiān shēng zhēn zhuó, cǐ jūn shì xiān shēng rú gǔ ròu, xiān shēng qí wēi hū? qiě xiào qiě wǔ, yuè shàng wū yán ér qù. èr rén yǔ shì cè tóng zǐ bìng jīng pū, jiā rén jué shēng xī yǒu yì, xiāng hū rù shì, yǐ hūn bù zhī rén. guàn zhì zhì yè bàn, tóng zǐ xiān sū, jù shù suǒ wén jiàn, èr rén zhì xiǎo nǎi néng dòng, shì jī yǐ xiè, rén yán jí jí, jìng qǐn qí móu. bì mén bù chū zhě shù yuè. xiāng chuán yǒu xiá yī jì zhě, xiāng ài shén, rán yù wèi tuō jí, zé jù bù cóng, xǔ yǐ bié zhái zì jū, lǐ shù rú dí, jù yì lì. guài jié qí gù, kuì rán yuē: jūn qì qí jié fà ér nì wǒ, cǐ qǐ kě tuō zhōng shēn zhě hū? yǔ cǐ guǐ zhī yán, kě yún suǒ jiàn lüè tóng yǐ.
王青士言，有弟謀奪兄產者，招訟師至密室，篝燈籌畫，訟師為設機布阱，一一周詳，並反間內應之術，無不曲到。謀既定，訟師掀髯曰：令兄雖猛如虎豹，亦難出鐵網矣，然何以酬我乎？弟感謝曰：與君至交 ，情同骨肉，豈敢忘大德。時兩人對據一方幾，忽幾下一人突出，繞室翹一足而跳舞，目光如炬，長毛毿毿如蓑衣，指訟師曰：先生斟酌，此君視先生如骨肉，先生其危乎？且笑且舞，躍上屋檐而去。二人與侍側童子並驚仆，家人覺聲息有異，相呼入視，已昏不知人。灌治至夜半，童子先蘇，具述所聞見，二人至曉乃能動，事機已泄，人言藉藉，竟寢其謀。閉門不出者數月。相傳有狎一妓者，相愛甚，然欲為脫籍，則拒不從，許以別宅自居，禮數如嫡，拒益力。怪詰其故，喟然曰：君棄其結髮而匿我，此豈可托終身者乎？與此鬼之言，可雲所見略同矣。

zhāng fū rén, xiān zǔ mǔ zhī mèi, xiān shū zhī wài gū yě, bìng gé shí gù shì zhě yuē: bù qǐ yǐ, wén jiāng sǐ zhě jiàn xiān wáng, jīn jiàn zhī yǐ. jí ér huán gù bìng tà, ruò yǒu suǒ mì. kuì rán yuē: cuò yǐ. é yòu fǔ zhěn yuē: dà cuò yǐ. é yòu míng mù niè chǐ, qiā zhǎng yǒu hén, yuē: zhēn dà cuò yǐ. yí wèi zhān yǔ, bù gǎn wèn. liáng jiǔ, jǐn hū nǚ xí zhì tà qián, gào zhī yuē: wú xiàng yǐ wèi fū zú shū ér mǔ zú qīn, jīn lái dǎo zhě jiē fū zú, wú mǔ zú yě. wú xiàng yǐ wèi xí shū ér nǚ qīn, jīn wáng xí zài zuǒ yòu, ér wáng nǚ bù jiàn yě. fēi yī qì zhě xiāng guān, yì pài zhě bù shǔ hū? huí sī píng rì zhī cún xīn, fēi hòu qí suǒ báo, báo qí suǒ hòu hū? wú yī wù yǐ, ěr cáo wù zài wù yě. cǐ sān shū mǔ zhāng tài yí rén suǒ qīn wén, fù nǚ piān sī, zhì sǐ bù wù zhě duō yǐ, cǐ yóu shì dà zhì huì rén, néng huí tóu měng shěng yě.
張夫人，先祖母之 妹，先叔之外姑也，病革時顧侍者曰：不起矣，聞將死者見先亡，今見之矣。即而環顧病榻，若有所覓。喟然曰：錯矣。俄又拊枕曰：大錯矣。俄又瞑目齧齒，掐掌有痕，曰：真大錯矣。疑為譫語，不敢問。良久，盡呼女媳至榻前，告之曰：吾向以為夫族疏而母族親，今來導者皆夫族，無母族也。吾向以為媳疏而女親，今亡媳在左右，而亡女不見也。非一氣者相關，異派者不屬乎？回思平日之存心，非厚其所薄，薄其所厚乎？吾一誤矣，爾曹勿再誤也。此三叔母張太宜人所親聞，婦女偏私，至死不悟者多矣，此猶是大智慧人，能回頭猛省也。

kǒng zǐ yǒu yán, jiàn yǒu wǔ, wú cóng qí fěng. shèng rén zhī jiū xī wù qíng yě. qīn chuàn zhōng yī fù, wú zi ér yīn zhì qí shù zǐ, zhí ruò xù yòu méi niè duǎn zhǎng, sī dǎng jiāo gù, dài bù kě yǐ lǐ yù. fù yǒu lǎo rǔ mǔ, nián bā shí yú yǐ, wén zhī, pú fú rù yè, yī bài, zhé tòng kū yuē: lǎo nú sān rì bù shí yǐ. fù wèn hé bù yī ěr zhí, yuē: lǎo nú chū yǒu suǒ xù jī, zhí shì wǒ rú shì mǔ, yòu wǒ cái jǐn, jīn rú bù xiāng shí, qiú yī yú fàn bù dé yǐ. yòu wèn hé bù yī ěr nǚ ruò xù, yuē: xù yòu wǒ cái rú wǒ zhí, wǒ cái jǐn hòu, qì wǒ yì rú wǒ zhí, suī wǒ nǚ wú rú hé yě. yòu wèn zhì qīn xiāng fù, hé bù sòng zhī, yuē: sòng zhī yǐ, guān yǐ wèi wǒ yǐ chū jià, yú běn zōng wèi yì xìng, nǚ yǐ chū jià, yòu yú wǒ wèi yì xìng, qí shōu yǎng wèi gé wài qíng, qí bù shōu yǎng, lǜ wú zuì, fú néng zhí yě. yòu wèn ěr jiāng lái nài hé, yuē: wáng fū xī suí mǒu guān zài wài, qǔ fù shēng yī zi, jīn zhǎng chéng yǐ, wú sòng zhí yǔ xù shí, guān yǐ wèi jì yǒu cǐ zi, dāng yǎng dí mǔ, bù yǎng zé lǜ dāng zhòng zhū, yǐ yí dié jū huàn, dàn bù zhī hé rì zhì ěr. fù shuǎng rán ruò shī, zì shì suǒ wèi suì jiàn gǎi. cǐ qīn qī zú dǎng , chún jiāo shé bì bù néng zhēng zhě, ér cǐ yù yǐ shù yán huí qí yì, xiàn shēn shuō fǎ, yán zhī zhě wú zuì, wén zhī zhě zú yǐ jiè ěr. chù lóng zhī yú zhào tài hòu, gài yòng cǐ shù yǐ,
孔子有言，諫有五，吾從其諷。聖人之究悉物情也。親串中一婦，無子而陰忮其庶子，侄若婿又媒櫱短長，私黨 膠固，殆不可以理喻。婦有老乳母，年八十餘矣，聞之，匍匐入謁，一拜，輒痛哭曰：老奴三日不食矣。婦問曷不依爾侄，曰：老奴初有所蓄積，侄事我如事母，誘我財盡，今如不相識，求一盂飯不得矣。又問曷不依爾女若婿，曰：婿誘我財如我侄，我財盡後，棄我亦如我侄，雖我女無如何也。又問至親相負，曷不訟之，曰：訟之矣，官以為我已出嫁，於本宗為異姓，女已出嫁，又於我為異姓，其收養為格外情，其不收養，律無罪，弗能直也。又問爾將來奈何，曰：亡夫昔隨某官在外，娶婦生一子，今長成矣，吾訟侄與婿時，官以為既有此子，當養嫡母，不養則律當重誅，已移牒拘喚，但不知何日至耳。婦爽然若失，自是所為遂漸改。此親戚族黨 ，唇焦舌敝不能爭者，而此嫗以數言回其意，現身說法，言之者無罪，聞之者足以戒耳。觸龍之於趙太后，蓋用此術矣，