yí bǐng zhì suì, guǎ fù zhī lì, qí shì yuǎn jiàn yú zhōu yǎ. xiāng cūn mài shú shí, fù rú shù shí wèi qún, suí yì zhě zhī hòu, shōu suǒ cán shèng, wèi zhī shí mài. nóng jiā xí yǐ wéi sú, yì bù fù huí gù, yóu gǔ fēng yě. rén qíng jiàn báo, qū lì ruò wù, suǒ cán shèng zhě bù zú gěi, suì pō yǒu dào qiè rǎng duó, yòu jìn yín ér shī qí chū yì zhě yǐ. gù sì wǔ yuè jiān, fù nǚ lù sù zhě biàn yě, yǒu shù rén zài jìng hǎi zhī dōng, rì mù hòu chèn liáng yè xíng, yáo jiàn yī chù yǒu dēng huǒ, wǎng jiù qǐ yǐn, zhì zé mén tíng huá huàn, tóng pú jiē xiān yī, táng shàng zhāng dēng shè lè, sì hū yàn bīn. yáo wàng sān guì rén jù tà zuò, fāng jìn jiǔ xíng zhì, zhòng chén tóu zhǐ yì, hūn zhě wèi bái, zhǔ rén hàn zhī, é yòu hū huí, shì fù ěr yǒu suǒ zhǔ. hūn zhě chū, yǐn yī ǎo qiāo yǔ yuē: cǐ qù chéng shì shāo yuǎn, cāng cù bù néng zhì jì nǚ, zhǔ rén yù yú tóng lái nǚ bàn zhōng, zé duān zhèng zhě sān rén, yòu jiǔ jiàn qǐn, měi rén zèng bǎi jīn, qí yú yì gè yǒu kào shǎng. ǎo wèi tōng cí, kào shǎng dāng jiā bèi. ǎo mì gào zhòng, zhòng lì dé zī, sǒng yǒng yòu fù yīng qí qǐng, suì yǐn sān rén rù, mù yù zhuāng shì, gēng yī qún shì kè. zhū fù nǚ jiē zhì bié shì, yì dà yǒu jiǔ shí, zhì yè fēn, sān guì rén gè yōng yī fù rù bié yuàn, hé jiā jiē miè zhú jiù mián, zhū fù nǚ xíng lù pí kùn, yì hān wò bù zhī xiǎo, bǐ rì gāo shuì xǐng, zé dì zhái rén wù, yī wú suǒ dǔ, wéi yě cǎo zhōu zhōu, yī wàng wú jì ér yǐ. xún mì sān fù, jiē luǒ lù zài cǎo jiān, suǒ gēng yī qún yǐ bú jiàn, wéi jiù yī pāo shí yú bù wài, xìng shàng cún. shì suǒ yǔ jīn jiē zhǐ dìng, yí wèi guǐ, ér yǐn shí jiē zhēn wù, yòu yí wèi hú, huò dì jìn hǎi bīn, jiāo chī shuǐ guài suǒ wéi yú? tān lì shī shēn , nǎi zhǐ bó yī bǎo, xiǎng qí wǎng rán xiāng duì, yì cǐ yī xiāo, yì dà shì hán dān zhěn shàng yǐ. xiān xiōng qíng hú zé yuē: wǔ shān gē shàn, yí tài wàn fāng, tán zhǐ fán huá, zǒng suí shì shuǐ, yuān yāng shè sàn zhī rì, máng máng huí shǒu, jiù shì jiē kōng. yì yǔ sān nǚ zǐ luǒ lù cǎo jiān, tóng yī mèng xǐng ěr. qǐ dàn hǎi shì shèn lóu, wèi qǐng kè huàn jǐng zāi.
遗秉滞穗,寡妇 之利,其事远见于周雅。乡村麦熟时,妇孺数十为群,随刈者之后,收所残剩,谓之拾麦。农家习 以为俗,亦不复回顾,犹古风也。人情渐薄,趋利若骛,所残剩者不足给,遂颇有盗窃攘夺,又浸婬而失其初意者矣。故四五月间,妇女露宿者遍野,有数人在静海之东,日暮后趁凉夜行,遥见一处有灯火,往就乞饮,至则门庭华焕,僮仆皆鲜衣,堂上张灯设乐,似乎燕宾。遥望三贵人据榻坐,方进酒行炙,众陈投止意,阍者为白,主人颔之,俄又呼回,似附耳有所嘱。阍者出,引一媪悄语曰:此去城市稍远,仓卒不能致妓女,主人欲于同来女伴中,择端正者三人,侑酒荐寝,每人赠百金,其余亦各有犒赏。媪为通词,犒赏当加倍。媪密告众,众利得赀,怂恿幼妇应其请,遂引三人入,沐浴妆饰,更衣裙侍客。诸妇女皆置别室,亦大有酒食,至夜分,三贵人各拥一妇入别院,阖家皆灭烛就眠,诸妇女行路疲困,亦酣卧不知晓,比日高睡醒,则第宅人物,一无所睹,惟野草矪矪,一望无际而已。寻觅三妇,皆裸露在草间,所更衣裙已不见,惟旧衣抛十余步外,幸尚存。视所与金皆纸铤,疑为鬼,而饮食皆真物,又疑为狐,或地近海滨,蛟螭水怪所为欤?贪利失身 ,乃只博一饱,想其惘然相对,忆此一宵,亦大似邯郸枕上矣。先兄晴湖则曰:舞衫歌扇,仪态万方,弹指繁华,总随逝水,鸳鸯社散之日,茫茫回首,旧事皆空。亦与三女子裸露草间,同一梦醒耳。岂但海市蜃楼,为顷刻幻景哉。
wū lǔ mù qí cān jiāng dé jūn léng é, yán xiàng zài gān zhōu, jiàn hù kòng yú zhāng yè lìng zhě. jiǎ yún zào yán wū miè, yǐ yún yǒu shí zhèng, xùn qí shì, zé èr rén běn zhōng biǎo, jiǎ xié qī chū sài, yǐ yì tóng háng, zhì gān zhōu dōng shù shí lǐ, yè shī dào, yù yī rén shì guì jiā pú, yán cǐ pì jìng shǎo rén, wǒ zhǔ rén qù cǐ bù yuǎn, bù rú tóu zhǐ yī xiǔ, míng rì zhǐ lù shàng guān dào. suí háng sān sì lǐ, guǒ yǒu xiǎo bǎo, qí rén rù liáng jiǔ, chū zhāo shǒu yuē: guān huàn rǔ děng rù. jìn mén shù zhòng, jiàn yī rén zuò táng, wèn xìng míng jí guàn. zhǐ huī yuē: yè shēn wú sù fàn, zhǐ kě liú sù, mén cè xiǎo wū, kě róng èr rén, nǚ zǐ lìng yǔ ǎo bì shuì kě yě. èr rén jiù qǐn hòu, yǐn yǐn wén fù huàn shēng, àn zhōng chū shì, mō suǒ bù dé mén, huàn shēng yì jì, wù yǐ wéi ěr ǒu míng yě. bǐ shuì xǐng, zé zài kuàng yě zhōng, jí mì fù, zé zài bàn lǐ wài shù xià, luǒ tǐ fǎn jiē, bìn luàn chāi héng, yī shang guà zài gāo zhī shàng. yán yī bì chí dēng dǎo zhì cǐ, yǒu huá wū shù yíng, bì ǎo shù rén, é zhǔ rén suí zhì, bī tóng zuò. jù bù kěn, zé bì ǎo hé shǒu bào chí, jiě yī fù bì zhì tà shàng, dà hū wú yīng zhě, suì shòu qí wū. tiān yù míng, zhǔ rén yǐ èr wù zhì jǐng páng, wū yǔ dùn shī, shēn yǐ wò shā shí shàng yǐ. shì jǐng páng wù, nǎi yín èr dìng, gè juān zhòng wǔ shí liǎng, qí nián hào zé chóng zhēn, qí xiàn míng zé yú cì, tǔ shí hēi àn, zhēn bǎi nián yǐ wài zhù yě. jiǎ jiè yǐ wù yán, yuē jūn fēn, hòu wéi yuē, yǐ nù gòu zhēng, qí shì nǎi xiè. jiǎ fū fù suī jiān bù chéng, rán jí yín suǒ zì, zé yún shí dé, yòu jí fù fù shāng, zé yún sāo pò, qí cí shǎn shuò, yí yǐ yǔ wèi bì kuáng yě. lìng xiào qiǎn jiǎ yuē: yú lǜ dé yí shī wù, dāng rù guān, gū niàn ěr pín, kě jiāng qù. yòu chēn shì yǐ yuē: ěr suǒ gào rú xū, zé tóng shí dé, dāng tóng sòng guān, yú ěr wú fēn. suǒ gào rú shí, zé cǐ wèi guǐ yǐ chóu jiǎ fù, yú ěr gèng wú fēn, zài duō yán, qiě chī ěr. bìng qū zhī chū, yǐ bù lǐ lǐ zhī, kě wèi shàn yǐ. cǐ yǔ shí mài fù nǚ shì xiāng lèi, yī yǐ qiǎo yòu, ér yǐ lì yí qí xīn. yī yǐ qiáng xié, ér yǐ lì xiāo qí nù. qí chuǎi duó rén qíng, tóu qí suǒ hào, jì liǎng yì lüè xiāng děng.
乌鲁木齐参将德君楞额,言向在甘州,见互控于张掖令者。甲云造言污蔑,乙云有实证,讯其事,则二人本中表,甲携妻出塞,乙亦同行,至甘州东数十里,夜失道,遇一人似贵家仆,言此僻径少人,我主人去此不远,不如投止一宿,明日指路上官道。随行三四里,果有小堡,其人入良久,出招手曰:官唤汝等入。进门数重,见一人坐堂,问姓名籍贯。指挥曰:夜深无宿饭,只可留宿,门侧小屋,可容二人,女子令与媪婢睡可也。二人就寝后,隐隐闻妇唤声,暗中出视,摸索不得门,唤声亦寂,误以为耳偶鸣也。比睡醒,则在旷野中,急觅妇,则在半里外树下,裸体反接,鬓乱钗横,衣裳挂在高枝上。言一婢持灯导至此,有华屋数楹,婢媪数人,俄主人随至,逼同坐。拒不肯,则婢媪合手抱持,解衣缚臂置榻上,大呼无应者,遂受其污。天欲明,主人以二物置颈旁,屋宇顿失,身已卧沙石上矣。视颈旁物,乃银二铤,各镌重五十两,其年号则崇祯,其县名则榆次,土蚀黑黯,真百年以外铸也。甲戒乙勿言,约均分,后违约,乙怒诟争,其事乃泄。甲夫妇虽坚不承,然诘银所自,则云拾得,又诘妇缚伤,则云搔破,其词闪烁,疑乙语未必诳也。令笑遣甲曰:于律得遗失物,当入官,姑念尔贫,可将去。又瞋视乙曰:尔所告如虚,则同拾得,当同送官,于尔无分。所告如实,则此为鬼以酬甲妇,于尔更无分,再多言,且笞尔。并驱之出,以不理理之,可谓善矣。此与拾麦妇女事相类,一以巧诱,而以利移其心。一以强胁,而以利消其怒。其揣度人情,投其所好,伎俩亦略相等。
jīn zhòng niú yú, jí shěn yáng xún huáng yú, jīn shàng zhòng zhī. yòu zhòng tiān é, jīn zé bù zhòng yǐ. liáo zhòng pí lí, yì yuē pí lìng bāng, jí xuān huà huáng shǔ, míng rén shàng zhòng zhī, jīn yì bù zhòng yǐ. míng zhòng xiāo xióng zhàn lù, zhàn lù dàng shì yǐ zhàn sì yǎng, jīn shàng zhòng zhī, xiāo xióng zé bù zhī wèi hé wù, suī jí fù guì jiā, wèn cǐ míng yì yún wèi dǔ. gài wù zhī qīng zhòng, gè yǐ qí shí zhī hào shàng, wú dìng zhǔn yě. jì yú yòu shí, rén shēn shān hú qīng jīn shí, jià jiē bù guì, jīn zé rì áng lǜ sōng shí bì yā xī, jià jiē zhì guì, jīn zé rì jiǎn yún nán fěi cuì yù, dāng shí bù yǐ yù shì zhī, bù guò rú lán tián gān huáng, qiáng míng yǐ yù ěr, jīn zé yǐ wéi zhēn wán, jià yuǎn chū zhēn yù shàng yǐ. yòu huī shǔ jiù guì bái, jīn guì hēi, diāo jiù guì zhǎng cuì, gù yuē fēng diāo, jīn guì duǎn cuì yín shǔ jiù bǐ huī shǔ jià lüè guì, yuǎn bù jí tiān mǎ, jīn zé guì jǐ rú diāo shān hú jiù guì xiān hóng rú liú huā, jīn zé guì dàn hóng rú yīng táo. qiě yǒu yǐ bái lèi chē qú wèi zhì guì zhě. gài xiāng jù wǔ liù shí nián, wù jià bù tóng yǐ rú cǐ, kuàng gé yuè shù bǎi nián hū? rú zhě dú zhōu lǐ jiǎo jiàng, qiè qiè yí zhī, yóu wèi dá gǔ jīn yì shàng ěr.
金重牛鱼,即沈陽鲟鳇鱼,今尚重之。又重天鹅,今则不重矣。辽重毗离,亦曰毗令邦,即宣化黄鼠,明人尚重之,今亦不重矣。明重消熊栈鹿,栈鹿当是以栈饲养,今尚重之,消熊则不知为何物,虽极富贵家,问此名亦云未睹。盖物之轻重,各以其时之好尚,无定准也。记余幼时,人参珊瑚青金石,价皆不贵,今则日昂;绿松石碧鸦犀,价皆至贵,今则日减;云南翡翠玉,当时不以玉视之,不过如蓝田乾黄,强名以玉耳,今则以为珍玩,价远出真玉上矣。又灰鼠旧贵白,今贵黑,貂旧贵长毳,故曰丰貂,今贵短毳;银鼠旧比灰鼠价略贵,远不及天马,今则贵几如貂;珊瑚旧贵鲜红如榴花,今则贵淡红如樱桃。且有以白类车渠为至贵者。盖相距五六十年,物价不同已如此,况隔越数百年乎?儒者读周礼矯酱,窃窃疑之,由未达古今异尚耳。
bā zhēn wéi xióng zhǎng lù wěi wèi cháng jiàn, tuó fēng chū sài wài, yǐ hǎn zēng yǐ. cǐ yě tuó zhī dān fēng, fēi cháng tuó zhī shuāng fēng yě. xīng chún zé jǐn wén qí míng. qián lóng yǐ wèi, mǐn fǔ jūn shǎo yí, yuē yú èr méi, bà yǐ jǐn hán, shì shén zhēn zhòng, nǎi zì é zhì kē, quán bō ér là zhī, kǒu bí méi mù, yī yī wǎn rán, rú xì chǎng miàn jù, bù jǐn liǎng chún, páo rén bù néng zhì, zhuǎn zèng tā yǒu, qí páo rén yì wèi shí. yòu bié zèng rén, bù zhī zhuǎn luò shuí shì, qì wèi xiǎo qí pēng rèn fǎ yě.
八珍惟熊掌鹿尾为常见,驼峰出塞外,已罕矰矣。此野驼之单峰,非常驼之双峰也。猩唇则仅闻其名。乾隆乙未,闵抚军少仪,矱余二枚,矲以锦函,似甚珍重,乃自额至颏,全剥而腊之,口鼻眉目,一一宛然,如戏场面具,不仅两唇,庖人不能治,转赠他友,其庖人亦未识。又别赠人,不知转落谁氏,迄未晓其烹饪法也。
lǐ yòu dān xiān shēng yán, dōng guāng bì gōng, ǒu wàng qí míng, guān guì zhōu tōng pàn shí, yùn xiǎng yù kòu, xuè zhàn zhèn wáng zhě yě, cháng fèng xí kān miáo dòng dì jiè, tǔ guān shèng yàn kuǎn jiē, bīn zhǔ gè yī cí gài bēi zhì miàn qián, tǔ guān shǒu pěng qǐ shì, zé zhù yī gǔ rú wú gōng rú rú xuán dòng. yì zhě yún: cǐ gǔ lán, kāi zé shēng, lán xiè zé sǐ, wéi yǐ lán ruǐ wèi shí, zhì bù yì dé. jīn xǐ zhí lán shí, sōu yán tī xué, dé qí èr, gù bì xiàn shēng, biǎo zhì jìng yě. xuán yǐ yán mò shǎo xǔ, sǎ bēi zhōng, fù zhī yǐ gài, xū yú qǐ shì, yǐ huà wéi shuǐ, zhàn rán jìng lǜ, yíng chè rú liú lí, lán qì pū bí, yòng yǐ dài xī, xiāng qìn chǐ jiá, bàn rì hòu shàng liú yú wèi, xī wèi wèn qí hé míng yě.
李又聃先生言,东光毕公,偶忘其名,官贵州通判时,运饷遇寇,血战阵亡者也,尝奉檄勘苗峒地界,土官盛宴款接,宾主各一磁盖杯置面前,土官手捧启视,则贮一蛊如蜈蚣蠕蠕旋动。译者云:此蛊兰,开则生,兰谢则死,惟以兰蕊为食,至不易得。今喜值兰时,搜岩剔穴,得其二,故必献生,表至敬也。旋以盐末少许,洒杯中,覆之以盖,须臾启视,已化为水,湛然净绿,莹澈如琉璃,兰气扑鼻,用以代醯,香沁齿颊,半日后尚留余味,惜未问其何名也。
xī yù zhī guǒ, pú táo mò shèng yú tǔ lǔ fān, guā mò shèng yú hā mì. pú táo jīng shī guì lǜ zhě, qǔ qí sè ěr, shí zé lǜ sè nǎi wēi shú, bù néng shén gān, jiàn shú zé huáng, zài shú zé hóng, shú shí fēn zé zǐ, gān yì shí fēn yǐ. cǐ fú sōng yán é fù míng fú zēng gé, yí fǔ xù yě, zhèn pì zhǎn shí wéi yú yán. guā zé chōng gòng pǐn zhě zhēn chū hā mì, kuì zèng zhī guā jiē jīn tǎ sì chǎn. rán gòng pǐn yì zhǐ shú zhì liù fēn yǒu qí, tú jiān fēng bì bāo shù, guā qì zì xiāng yù zhēng, zhì jīng kě shú zhì bā fēn, rú yǐ shú bā jiǔ fēn zhě zhù yùn, zé zhēng ér méi làn yǐ. yú cháng wèn hā mì guó wáng sū lái mǎn é mǐn hé zhuō zhī zǐ, jīng shī yuán hù, yǐ guā zǐ zhòng zhí zhě, yī nián xíng wèi bìng cún, èr nián wèi yǐ gǎi, wéi xíng cū jìn, sān nián zé xíng wèi jù biàn jǐn, qǐ dì qì bù tóng yú? sū lái mǎn yuē: cǐ dì tǔ nuǎn quán gān ér wú yǔ, gù guā wèi nóng hòu. zhǒng yú nèi dì, gù yīng shǎo jiǎn, rán yì yǎng zǐ bù dé fǎ, rú yǐ jīn nián guā zǐ míng nián zhǒng zhī, suī cǐ dì wèi yì bù měi, de qì báo yě, qí fǎ dāng yǐ huī péi guā zǐ, zhù yú bù shī bù zào zhī kōng cāng, sān wǔ nián hòu nǎi kě yòng. nián yù jiǔ zé yù jiā, de qì zú yě. ruò péi zhì shí sì wǔ nián zhě, guó wáng zhī pǔ nǎi yǒu zhī, mín jiān bù néng dài, yì bù néng jiǔ ér bù huài yě. qí yǔ shì wèi jìn lǐ, rán qí huī péi zhī fǎ, bì yǒu jié dù, yì bì yǒu yí jì, kǒng zhōng guó yǐ yì wéi zhī, yì wèi bì néng rú suǒ shuō.
西域之果,蒲桃莫盛于土鲁番,瓜莫盛于哈密。蒲桃京师贵绿者,取其色耳,实则绿色乃微熟,不能甚甘,渐熟则黄,再熟则红,熟十分则紫,甘亦十分矣。此福松岩额驸--名福增格,怡府婿也,镇辟展时为余言。瓜则充贡品者真出哈密,馈赠之瓜皆金塔寺产。然贡品亦只熟至六分有奇,途间封闭包束,瓜气自相郁蒸,至京可熟至八分,如以熟八九分者贮运,则蒸而霉烂矣。余尝问哈密国王苏来满--额敏和卓之子,京师园户,以瓜子种植者,一年形味并存,二年味已改,惟形粗近,三年则形味俱变尽,岂地气不同欤?苏来满曰:此地土暖泉甘而无雨,故瓜味浓厚。种于内地,固应少减,然亦养子不得法,如以今年瓜子明年种之,虽此地味亦不美,得气薄也,其法当以灰培瓜子,贮于不湿不燥之空仓,三五年后乃可用。年愈久则愈佳,得气足也。若培至十四五年者,国王之圃乃有之,民间不能待,亦不能久而不坏也。其语似为近理,然其灰培之法,必有节度,亦必有宜忌,恐中国以意为之,亦未必能如所说。
qiú chāo rán biān xiū yán, yáng qín què gōng nián yòu shí, wǎng lái xiāng shú, yǒu lǜ shān nǚ zǐ, shí chéng qiáng quē kuī zhī, huò ǒu bì rù, yì bì huí móu yī xiào, ruò yǔ mù chéng, gōng shǐ zhōng bù cè shì. yī rì shí kuài zhì gōng yuē: rú cǐ yán pí, nǎi guǒ chī gǔ. gōng gǒng shǒu duì yuē: zuàn xué dìng qiáng, shí suǒ bù jiě, bié mì bù chī zhě hé rú. nǚ zǐ hū chēng mù zhí shì yuē: rǔ jiǎo xiá rú shì, ān néng cóng ěr suǒ mìng hū? qiě dài lái shēng ěr. sàn fà tǔ shé ér qù, zì cǐ bù fù jiàn yǐ. cǐ zú jiàn lì xīn duān zhèng, suī yuān guǐ yì wú rú hé. yòu zú jiàn yī dài míng chén, zài tóng zhì zhī nián, yǐ zì shù lì rú cǐ yě.
裘超然编修言,杨勤悫公年幼时,往来乡塾,有绿衫女子,时乘墙缺窥之,或偶避入,亦必回眸一笑,若与目成,公始终不侧视。一日拾块掷公曰:如此妍皮,乃裹痴骨。公拱手对曰:钻穴矴墙,实所不解,别觅不痴者何如。女子忽瞠目直视曰:汝狡黠如是,安能从尔索命乎?且待来生耳。散发吐舌而去,自此不复见矣。此足见立心端正,虽冤鬼亦无如何。又足见一代名臣,在童稚之年,已自树立如此也。
hé jiān wáng zhòng yǐng xiān shēng, ān xī lǐ wén zhēn gōng wèi xiān shēng gǎi zì yuē zhòng tuì, rán yuán zì xíng yǐ jiǔ, wú rén chēng qí gǎi zì yě, míng zhī ruì, lǐ wén zhēn gōng zhī gāo dì. jīng shù zhàn shēn, ér xíng yì fāng zhèng, cuì rán gǔ jūn zǐ yě. yǐ mǎo bǐng chén jiān, yú suí yáo ān gōng zài jīng shī, xiān shēng yóu guān guó zǐ jiàn zhù jiào, wèi néng yī jiàn, zhì jīn chàng rán. xiāng chuán xiān shēng yè ǒu zhì dǐ hòu kōng yuàn, bá suǒ zhòng cài fú xià jiǔ, shì huǎng hū jiàn rén yǐng, yí wèi dào, shū yǐ bú jiàn, zhī wèi guǐ mèi, yīn yǐ yōu míng yì lù zhī lǐ, lì shēng zé zhī. wén cóng zhú zhōng rén yǔ yuē: xiān shēng suì yú yì, yī yīn yī yáng, tiān zhī dào yě, rén chū yǐ zhòu, guǐ chū yǐ yè, shì jí yōu míng zhī fēn, rén jū wú guǐ zhī dì, guǐ jū wú rén zhī dì, shì jí yì lù yān ěr. gù tiān dì jiān wú chǔ wú rén, yì wú chǔ wú guǐ, dàn bù xiāng gān, jí bù fáng bìng yù. shǐ guǐ zhòu rù xiān shēng shì, xiān shēng zé zhī shì yě. jīn shí yǐ shēn gēng, dì wèi kòng xì, yǐ guǐ chū zhī shí, rù guǐ jū zhī dì, jì bù bǐng zhú, yòu bù yáng shēng, cù bù jí fáng, tū rán xiāng yù, shì xiān shēng fàn guǐ, fēi guǐ fàn xiān shēng, jìng bì shì yǐ zú yǐ, xiān shēng hé zé zhī shēn hū? xiān shēng xiào yuē: rǔ cí zhí, gū zhì wù lùn. zì bá cài fú ér fǎn, hòu yǐ yǔ mén rén, mén rén wèi guǐ jì néng yán, xiān shēng yòu bù wèi bù, hé bù kòu qí xìng zì, zàn jiǎ cí sè, wèn míng sī zhī shuō, wèi wàng wéi zhēn, huò yì gé wù zhī yī dào. xiān shēng yuē: shì yòu rén yǔ guǐ xiá yǐ, hé yōu míng yì lù zhī yún hū?
河间王仲颖先生,安溪李文贞公为先生改字曰仲退,然原字行已久,无人称其改字也,名之锐,李文贞公之高弟。经术湛深,而行谊方正,粹然古君子也。乙卯丙辰间,余随姚安公在京师,先生犹官国子监助教,未能一见,至今怅然。相传先生夜偶至邸后空院,拔所种菜菔下酒,似恍惚见人影,疑为盗,倏已不见,知为鬼魅,因以幽明异路之理,厉声责之。闻丛竹中人语曰:先生邃于易,一陰一陽,天之道也,人出以昼,鬼出以夜,是即幽明之分,人居无鬼之地,鬼居无人之地,是即异路焉耳。故天地间无处无人,亦无处无鬼,但不相干,即不妨并育。使鬼昼入先生室,先生责之是也。今时已深更,地为空隙,以鬼出之时,入鬼居之地,既不炳烛,又不扬声,猝不及防,突然相遇,是先生犯鬼,非鬼犯先生,敬避似已足矣,先生何责之深乎?先生笑曰:汝词直,姑置勿论。自拔菜菔而返,后以语门人,门人谓鬼既能言,先生又不畏怖,何不叩其姓字,暂假词色,问冥司之说,为妄为真,或亦格物之一道。先生曰:是又人与鬼狎矣,何幽明异路之云乎?
zhèng shèn rén yán, nǎng yǔ shù yǒu wǎng jiǔ lǐ hú, sù xiān yóu shān jiā, yè liáng wèi qǐn, chū mén bù yuè, hū qīng fēng líng rán chuān lín ér guò, mù yè sù sù, qī niǎo jīng fēi. jué yǒu zhǒng zhòng huā xiāng, qìn rén xīn gǔ, chū lín hòu yán xī ér qù. shuǐ qín yì zhé gé luàn míng, shì yǒu suǒ jiàn, rán níng dì wú dǔ yě. xīn zhī wèi xiān líng lái wǎng. cì rì, xún shì lín nèi, wēi yǔ xīn qíng, lǜ tái rú qì, bù bù jiē yìn gōng wān, yòu yǒu xiǎn zú zhī jī, rán zǒng wú jí sān cùn zhě. xī biān ní jī yì rán. shù zhī yuē èr shí yú rén, zhǐ diǎn pái huái, xiāng yǔ tàn yì, bù zhī shì hé shén nǚ yě. shèn rén yǒu sì shī jì zhī, wàng liú qí gǎo, bù néng zhuī yì yǐ.
郑慎人言,曩与数友往九鲤湖,宿仙游山家,夜凉未寝,出门步月,忽轻风泠然穿林而过,木叶簌簌,栖鸟惊飞。觉有种种花香,沁人心骨,出林后沿溪而去。水禽亦磔格乱鸣,似有所见,然凝睇无睹也。心知为仙灵来往。次日,寻视林内,微雨新晴,绿苔如矵,步步皆印弓弯,又有跣足之迹,然总无及三寸者。溪边泥迹亦然。数之约二十余人,指点徘徊,相与叹异,不知是何神女也。慎人有四诗纪之,忘留其稿,不能追忆矣。
shèn rén yòu yán, yī rì tíng huā shèng kāi, wén bì yù jīng xiāng hū huàn, tuī chuāng shì zhī, jìng yǐ shǒu zhǐ guì shù miǎo, nǎi yī jiá dié dà rú zhǎng, bèi shàng zuò yī hóng shān nǚ zǐ, dà rú mǔ zhǐ, piān piān xiáng wǔ, sī xū guò qiáng qù. lín jiā ér nǚ, yòu jīng xiāng hū huàn yǐ. cǐ bù zhī wèi hé guài, dài suǒ wèi huā yuè zhī yāo yú? shuō cǐ shì shí, zài liú jǐng nán jiā, jǐng nán yuē: ān zhī fēi guī gé yóu xì, yǐ tōng cǎo huā duǒ zhōng rén wù fù yú dié bèi ér zòng zhī yé? shì yì yī shuō. shèn rén yuē: shí jiàn xiǎo rén zài dié bèi, yǒu qìng kòng jià yù zhī zhuàng, fǔ yǎng gù pàn, yì tài shēng dòng, shū bù lèi ǒu rén yě. shì yòu bù kě zhī yǐ.
慎人又言,一日庭花盛开,闻婢妪惊相呼唤,推窗视之,竞以手指桂树杪,乃一蛱蝶大如掌,背上坐一红衫女子,大如拇指,翩翩翔舞,斯须过墙去。邻家儿女,又惊相呼唤矣。此不知为何怪,殆所谓花月之妖欤?说此事时,在刘景南家,景南曰:安知非闺阁游戏,以通草花朵中人物缚于蝶背而纵之耶?是亦一说。慎人曰:实见小人在蝶背,有磬控驾驭之状,俯仰顾盼,意态生动,殊不类偶人也。是又不可知矣。
jiù shì ān gōng jiè rán yán, nǎng suí gāo yáng liú bó sī xiān shēng guān ruì zhōu, wén chéng xī tǔ shén cí, yǒu yī ní guǐ hū pū dì, yòu yī qīng miàn hēi fā guǐ, yī zhuāng miàn mào yǔ ní guǐ xiāng tóng, yā yú qí xià. shì zhī zé lǐ zhōng shào nián mǒu, wěi wèi guǐ zhuàng yě, yǐ duàn jí sǐ yǐ. zhòng xiāng hài guài, mò míng qí gù, jiǔ ér yǒu zhī qí shì zhě yuē: mǒu lín fù shào ài, tiāo zhī wèi suǒ lì, fù shì rì wǎng mǔ jiā, dù bì yè guī guò cí qián, cí qù rén shāo yuǎn, nǎi wěi wèi guǐ zhuàng fú xiàng hòu, dài qí zhì ér tū yǎn zhī, jiāng chéng qí jīng bù hūn pū, yǐ tú yī chěng. bù yú shén zhī jiàn qiǎn yě. gài qí fù dì yù shì móu, chū bù gǎn gào rén, shì dìng hòu, nǎi shāo shāo xiè zhī yún. jiè rán gōng yòu yán, yǒu kuáng tóng dàng fù xiāng yù yú hé jiān wén miào qián, tiáo xuè wú suǒ bì jì, hū fēi wǎ pò qí nǎo, mò zhī suǒ zì lái yě. fū shèng rén dào dé, móu hū tiān dì, qǐ rú èr shì zhī jiào, bì jiǎ líng yì ér shǐ xìn, bì dài hù fǎ ér shǐ zūn zāi. rán shén guǐ bá ā, zé lǐ suǒ yīng yǒu, bì wèi zhū jǐn zuò huì yuán, yóu yú qián shì xiū wén miào, shì shèng rén tài xiǎo yǐ. bì wèi shù rèn gōng qiáng, jìng wú líng wèi, shì yòu rú zhě zhī yū yě.
舅氏安公介然言,曩随高陽刘伯丝先生官瑞州,闻城西土神祠,有一泥鬼忽仆地,又一青面黑发鬼,衣装面貌与泥鬼相同,压于其下。视之则里中少年某,伪为鬼状也,已断脊死矣。众相骇怪,莫明其故,久而有知其事者曰:某邻妇少艾,挑之为所詈,妇是日往母家,度必夜归过祠前,祠去人稍远,乃伪为鬼状伏像后,待其至而突掩之,将乘其惊怖昏仆,以图一逞。不虞神之见谴也。盖其妇弟预是谋,初不敢告人,事定后,乃稍稍泄之云。介然公又言,有狂童荡妇相遇于河间文庙前,调谑无所避忌,忽飞瓦破其脑,莫知所自来也。夫圣人道德,侔乎天地,岂如二氏之教,必假灵异而始信,必待护法而始尊哉。然神鬼癹呵,则理所应有,必谓朱锦作会元,由于前世修文庙,视圣人太小矣。必谓数仞宫墙,竟无灵卫,是又儒者之迂也。
sān zuò tǎ méng gǔ míng gǔ ěr bǎn sū bā ěr. hàn táng zhī yíng zhōu liǔ chéng xiàn, liáo zhī xìng zhōng fǔ yě, jīn wèi kā cì qìn yòu yì dì. jīn xún jiǎn yán qiú wén dá gōng zhī zhí xù, ǒu wàng qí míng. yǒu qiáo zhě shān xíng yù hǔ, bì rù shí xué zhōng, hǔ yì suí rù, xué gù qiàn kōng ér liáo qū, zhǎn zhuǎn nèi bì, jiàn bù róng hǔ, ér hǔ bì yù bó qiáo zhě, nǔ lì qiáng rù. qiáo zhě jiǒng pò, jiàn páng yī xiǎo dòu, jǐn zú róng shēn, suì shé xíng ér rù, bù yì wān yán shù bù, hū dǔ tiān guāng, jìng fǎn chū xué wài, nǎi lì yùn shù shí, zhì hǔ tuì lù, liǎng xué bìng jù chái yǐ fén zhī, hǔ bèi xūn zhuó, hǒu zhèn yán gǔ, bù shí qǐng sǐ yǐ. cǐ shì yì zú wèi dāng zhǐ bù zhǐ zhī jiè yě.
三座塔--蒙古名古尔板苏巴尔。汉唐之营州柳城县,辽之兴中府也,今为喀刺沁右翼地。金巡检言--裘文达公之侄婿,偶忘其名。有樵者山行遇虎,避入石穴中,虎亦随入,穴故嵌空而缭曲,辗转内避,渐不容虎,而虎必欲搏樵者,努力强入。樵者窘迫,见旁一小窦,仅足容身,遂蛇行而入,不意蜿蜒数步,忽睹天光,竟反出穴外,乃力运数石,窒虎退路,两穴并聚柴以焚之,虎被熏灼,吼震岩谷,不食顷死矣。此事亦足为当止不止之戒也。
jīn xún jiǎn yòu yán, xún jiǎn shǔ zhōng yī tài hú shí, gāo chū yán jì, cūn zhòu bān bó, kǒng qiào líng lóng, wàng zhī shì rú fēi dòng, yún liáo jīn jiù wù yě. kǎo jīn cháng chāi gěn yuè qí shí, yùn zhī běi xíng, cǐ dài suǒ wèi qīng yún wàn tài qí fēng yé? rán jīn yǐ dà dìng fǔ wèi běi jīng, jīn dà níng chéng shì yě. liáo xìng zhōng fǔ, jīn jiàng wèi zhōu, bù yīng zhì shí yú zhōu zhì. shì yòu yí bù néng míng yǐ. yòu xiāng chuán jīng shī tù ér shān shí, jiē gěn yuè gù wù, yú yòu shí shàng jiàn zhī. yú hǔ fāng qiáo zhái, wèi wēi xìn gōng gù dì, tīng shì dōng piān yī shí gāo qī bā chǐ, yún shì yōng zhèng zhōng chū zào zhái shí suǒ cì, yì yí zì tù ér shān zhě. nán chéng suǒ yǒu tài hú shí, cǐ wèi dì yī, yú yòu hào gū shí lǎo rén, gài yǐ cǐ yún.
金巡检又言,巡检署中一太湖石,高出檐际,皴皱斑驳,孔窍玲珑,望之势如飞动,云辽金旧物也。考金尝拆艮岳奇石,运之北行,此殆所谓卿云万态奇峰耶?然金以大定府为北京,今大宁城是也。辽兴中府,金降为州,不应置石于州治。是又疑不能明矣。又相传京师兔儿山石,皆艮岳故物,余幼时尚见之。余虎坊桥宅,为威信公故第,厅事东偏一石高七八尺,云是雍正中初造宅时所赐,亦移自兔儿山者。南城所有太湖石,此为第一,余又号孤石老人,盖以此云。