dài dōng yuán yán, qí zú zǔ mǒu cháng jiù pì xiàng yī kōng zhái, jiǔ wú rén jū, huò yán yǒu guǐ, mǒu lì shēng yuē: wú bù wèi yě. rù yè, guǒ dēng xià jiàn xíng, yīn cǎn zhī qì, biān rén jī gǔ. yī jù guǐ nù chì yuē: rǔ guǒ bù wèi yé? mǒu yīng yuē: rán. suì zuò zhǒng zhǒng è zhuàng, liáng jiǔ yòu wèn yuē: réng bù wèi yé? yòu yīng yuē: rán. guǐ sè shāo hé yuē: wú yì bù bì dìng qū rǔ, guài rǔ dà yán ěr, rǔ dàn yán yī wèi zì, wú jí qù yǐ. mǒu nù yuē: shí bù wèi rǔ, ān kě zhà yán wèi, rèn rǔ suǒ wéi kě yǐ. guǐ yán zhī zài sì, mǒu zhōng bù dá. guǐ nǎi tài xī yuē: wú zhù cǐ sān shí yú nián, cóng wèi jiàn qiáng xiàng shì rǔ zhě, rú cǐ chǔn wù, qǐ kě yǔ tóng jū . yǎn rán miè yǐ. huò jiù zhī yuē: wèi guǐ zhě cháng qíng, fēi rǔ yě, miù dá yǐ wèi, kě xī shì níng rén, bǐ cǐ xiāng jī, yī yú hú dǐ hū? mǒu yuē: dào lì shēn zhě, yǐ dìng jìng qū mó, wú fēi qí rén yě. yǐ qì líng zhī, zé qì shèng ér guǐ bù bī shāo yǒu qiān jiù, zé qì něi ér guǐ chéng zhī yǐ. bǐ duō fāng yǐ ěr, wú xìng wèi zhōng qí jī xiè yě. lùn zhě yǐ qí shuō wéi rán.
戴东原言,其族祖某尝僦僻巷一空宅,久无人居,或言有鬼,某厉声曰:吾不畏也。入夜,果灯下见形,陰惨之气,砭人肌骨。一巨鬼怒叱曰:汝果不畏耶?某应曰:然。遂作种种恶状,良久又问曰:仍不畏耶?又应曰:然。鬼色稍和曰:吾亦不必定驱汝,怪汝大言耳,汝但言一畏字,吾即去矣。某怒曰:实不畏汝,安可诈言畏,任汝所为可矣。鬼言之再四,某终不答。鬼乃太息曰:吾住此三十余年,从未见强项似汝者,如此蠢物,岂可与同居 。奄然灭矣。或咎之曰:畏鬼者常情,非辱也,谬答以畏,可息事宁人,彼此相激,伊于胡 底乎?某曰:道力深者,以定静祛魔,吾非其人也。以气凌之,则气盛而鬼不逼;稍有牵就,则气馁而鬼乘之矣。彼多方以饵,吾幸未中其机械也。论者以其说为然。
yǐn shí nán nǚ, rén shēng zhī dà yù cún yān. gàn míng yì, dú lún cháng, bài fēng sú, jiē wáng fǎ zhī suǒ bì jìn yě. ruò chī ér gǔ nǚ, qíng yǒu suǒ zhōng, shí fēi dà bèi yú lǐ zhě, shì bù bì kē yǐ shēn wén. yú yòu wén mǒu gōng zài láng shǔ shí, yǐ qì jié yán zhèng zì rèn, cháng zhǐ xiǎo bì pèi xiǎo nú, fēi yī nián yǐ. wǎng lái chū rù bù xiāng bì yě. yī rì xiāng yù yú tíng, mǒu gōng yì shì zhì, jiàn èr rén xiào róng yóu wèi liǎn, nù yuē: shì yín bēn yě, yú lǜ jiān wèi hūn qī zhě, zhàng suì. jí hū zhàng. zhòng yán ér nǚ xī xì, shí wú suǒ rǎn, bì méi yǔ rǔ kě yàn yě. mǒu gōng yuē: yú lǜ móu ér wèi xíng, jǐn jiǎn yī děng. jiǎn zé kě, miǎn zé bù kě. zú bìng zhàng zhī, chuàng jǐ dài. zì yǐ wéi hé dōng liǔ shì zhī jiā fǎ, bú shì guò yě. zì cǐ è qí wú lǐ, gù jī qí hūn qī, èr rén suì tóng yì zhī jì, jǔ zú zī jū wú shì zhī shí, wàng yǐng cáng nì, bá qián sù hòu, rì bù liáo shēng, jiàn yù yì chéng jí, bù bàn zǎi nèi xiān hòu sǐ. qí fù mǔ āi zhī, qǐ hé zàng, mǒu gōng réng nù yuē: jià shāng fēi lǐ, qǐ bù wén yé? yì bù tīng. hòu mǒu gōng mò shí, kǒu nán nán shì yú rén yǔ, bù shèn kě biàn, wéi fēi wǒ bù kě, yú lǐ bù kě èr yǔ, yán zhī shí yú dù, liǎo liǎo fēn míng, xián yí qí yǒu suǒ jiàn yǐ. fū nán nǚ fēi yǒu xíng méi, bù xiāng zhī míng, gǔ lǐ yě. mǒu gōng yú hái zhì zhī shí, jí xiān dìng hūn yān, shǐ míng zhī wèi tā rì zhī fū fù, zhāo xī jù chù, ér yù qí wú qíng, bì bù néng yě. nèi yán bù chū yú kǔn, wài yán bù rù yú kǔn, gǔ lǐ yě. mǒu gōng tóng bì wú duō, bù néng shǐ gè zhì qí shì, shí shí qīn xiāng shòu shòu, ér yù qí bù tōng yī yǔ, yòu bì bù néng yě. qí běn bù zhèng, gù qí mò bù duān. shì èr rén zhī yuè lǐ, shí zhǔ rén yǒu yǐ chéng zhī, nǎi cāo zhī yǐ cù, chù zhī guò dāng, sǐ zhě zhī xīn néng gān hū? yuān pò wèi lì, yóu yǐ yú lǐ, bù kě wèi cí, qí sī yǐ wéi jiǎng xué jiā hū.
饮食男女,人生之大欲存焉。干名义,渎伦常,败风俗,皆王法之所必禁也。若痴儿盬女,情有所钟,实非大悖于礼者,似不必苛以深文。余幼闻某公在郎署时,以气节严正自任,尝指小婢配小奴,非一年矣。往来出入不相避也。一日相遇于庭,某公亦适至,见二人笑容犹未敛,怒曰:是婬奔也,于律奸未婚妻者,杖遂。亟呼杖。众言儿女嬉戏,实无所染,婢眉与乳可验也。某公曰:于律谋而未行,仅减一等。减则可,免则不可。卒并杖之,创几殆。自以为河东柳氏之家法,不是过也。自此恶其无礼,故稽其婚期,二人遂同役之际,举足趑趄;无事之时,望影藏匿,跋前碿后,日不聊生,渐郁悒成疾,不半载内先后死。其父母哀之,乞合葬,某公仍怒曰:嫁殇非礼,岂不闻耶?亦不听。后某公殁时,口喃喃似与人语,不甚可辨,惟非我不可,于礼不可二语,言之十余度,了了分明,咸疑其有所见矣。夫男女非有行媒,不相知名,古礼也。某公于孩稚之时,即先定婚烟,使明知为他日之夫妇,朝夕聚处,而欲其无情,必不能也。内言不出于阃,外言不入于阃,古礼也。某公僮婢无多,不能使各治其事,时时亲相授受,而欲其不通一语,又必不能也。其本不正,故其末不端。是二人之越礼,实主人有以成之,乃操之已蹙,处之过当,死者之心能甘乎?冤魄为厉,犹以于礼,不可为词,其斯以为讲学家乎。
shān xī rén duō shāng yú wài, shí yú suì zhé cóng rén xué mào yì, hòu xù jī yǒu zī, shǐ guī nà fù, nà fù hòu réng chū yíng lì, lǜ èr sān nián yī guī xǐng, qí cháng lì yě. huò mìng tú jiǎn bō, huò shì gù yíng qiān, yī èr shí zài bù dé guī, shèn huò jīn jìn qiú bì, chǐ huán xiāng lǐ, píng piāo péng zhuàn, bù tōng yīn wèn zhě, yì wǎng wǎng yǒu zhī. yǒu lǐ jiǎ zhě, zhuǎn xǐ wèi xiāng rén jìn yǐ yǎng zǐ, yīn mào qí xìng, jiā zhōng bù dé qí zōng jī, suì chuán wèi sǐ. é qí fù mǔ bìng shì, fù wú suǒ yī, jì shí yú mǔ zú jiù shì jiā. qí jiù běn zhù lín xiàn, yòu qiè jiā zhú shén yī, shāng bó nán běi, suì wú dìng jū. jiǎ jiǔ bù dé jiā shū, yì yǐ wéi sǐ, jìn yǐ móu wèi jiǎ qǔ fù, huì fù jiù lǚ zú, jiā shǔ liú yù yú tiān jīn, niàn fù shǎo guǎ fēi zhǎng jì, yì móu jià yú shān xī rén, tā shí shàng kě guī xiāng lǐ, jù rén xián qí wú mǔ jiā, yīn guǐ chēng jǐ nǚ, zhòng rén méi hé, suì chéng qí shì. hé jǐn zhī xī, yǐ bié yǐ bā nián, liǎng huái yí ér bù gǎn wèn, xiāo fēn sī yǔ, nǎi shǐ liǎo rán, jiǎ nù qí wèi dé shí jù ér jù jià, qiě gòu qiě ōu, hé jiā jīng qǐ, jìn yǐ gé chuāng hū zhī yuē: rǔ zhī zài qǔ, yǒu fù wáng zhī shí jù hū? qiě liú lí bō qiān, dài rǔ bā nián ér hòu jià, yì kě liàng qí fēi děi yǐ yǐ. jiǎ wú yǐ yīng, suì wèi fū fù rú chū. pò jìng chóng hé, gǔ yǒu qí shì, ruò fú zài qǔ ér réng yuán pèi, fù zài jià ér wèi shī jié, zǎi jí yǐ lái, wèi zhī wén yě. yí zhàng wèi gōng kě tíng, céng qīn jiàn zhī.
山西人多商于外,十余岁辄从人学贸易,候蓄积有资,始归纳妇,纳妇后仍出营利,率二三年一归省,其常例也。或命途蹇剥,或事故萦牵,一二十载不得归,甚或金尽裘敝,耻还乡里,萍飘蓬转,不通音问者,亦往往有之。有李甲者,转徙为乡人靳乙养子,因冒其姓,家中不得其踪迹,遂传为死。俄其父母并逝,妇无所依, 寄食于母族舅氏家。其舅本住邻县,又挈家逐什一,商舶南北,岁无定居。甲久不得家书,亦以为死,靳乙谋为甲娶妇,会妇舅旅卒,家属流寓于天津,念妇少寡非长计,亦谋嫁于山西人,他时尚可归乡里,惧人嫌其无母家,因诡称己女,众人媒合,遂成其事。合卺之夕,以别已八年,两怀疑而不敢问,宵分私语,乃始了然, 甲怒其未得实据而遽嫁,且诟且殴,阖家惊起,靳乙隔窗呼之曰:汝之再娶,有妇亡之实据乎?且流离播迁,待汝八年而后嫁,亦可谅其非得已矣。甲无以应,遂为夫妇如初。破镜重合,古有其事,若夫再娶而仍元配,妇再嫁而未失节,载籍以来,未之闻也。姨丈卫公可亭,曾亲见之。
cāng zhōu jiǔ, ruǎn tíng xiān shēng wèi zhī má gū jiǔ, rán tǔ rén shí wú cǐ chēng. zhù míng yǐ jiǔ, ér lùn zhě pō yǒu yì tóng. gài zhōu xíng lái wǎng, jiē gū yú àn shàng, sì zhōng cūn niàng báo é, shū bù zú rǔ bēi liú, yòu tǔ rén fáng zhēng qiú wú yàn, xiāng jiè bù yǐ zhēn jiǔ yīng guān, suī chī chuí bù kěn chū. shí bèi qí jià, yì bù kěn chū. bǎo yáng zhì fǔ, shàng bù néng dé yī dī, tā kě zhī yě. qí jiǔ fēi shì jǐng suǒ néng niàng, bì jiù jiā shì zú, dài xiāng shòu shòu, shǐ néng dé qí shuǐ huǒ zhī jié hòu. shuǐ suī qǔ yú wèi hé, ér huáng liú bù kě yǐ wéi jiǔ, bì yú nán chuān lóu xià, rú jīn shān qǔ jiāng xīn quán fǎ, yǐ xī yīng chén zhì hé dǐ, qǔ qí dì yǒng zhī qīng quán, shǐ yǒu chōng xū zhī zhì. qí shōu zhù wèi hán wèi shǔ, wèi shī wèi zhēng, fàn zhī zé wèi bài. qí xīn zhě bù shèn jiā, bì guǐ gé zhì shí nián yǐ wài, nǎi wèi shàng pǐn. yī yīng kě zhí sì wǔ jīn, rán hù xiāng kuì zèng zhě duō, chǐ yú fàn yù. yòu dà xìng ruò dài lǚ liú wáng, ruò zhāng wèi, lǜ duō líng tì, niàng zhě yì xī, gù yóu nán de. huò yùn yú tā chǔ, wú lùn jiān yùn chē yùn zhōu yùn, yī yáo dòng jí wèi biàn. yùn dào zhī hòu, bì ān jìng chù chéng bàn yuè, qí wèi nǎi fù. qǔ yǐn zhù hú shí, dāng yǐ biāo píng yì, shù bǎi bō zé wèi yì biàn, zài chéng shù rì nǎi fù. yáo ān gōng cháng yán: yǐn cāng jiǔ jìn jì bǎi duān, láo kǔ wàn zhuàng, shǐ néng dé huā qián yuè xià zhī yī zhuó, shí gōng bù bǔ huàn, bù rú qiǎn xiǎo shù suí yì xíng gū, fǎn táo rán zì shì, gài yǐ cǐ yě. qí yàn zhēn wěi fǎ, nán chuān lóu shuǐ suǒ niàng zhě, suī jí zuì, gé bù zuò è, cì rì zuì, yì bù bìng jiǔ, bù guò sì zhī chàng shì, tián rán gāo wò ér yǐ. qí dàn yǐ wèi hé shuǐ niàng zhě zé fǒu. yàn xīn chén fǎ, fán guǐ gé èr nián zhě, kě zài wēn yī cì, shí nián zhě wēn shí cì rú gù, shí yī cì zé wèi biàn yǐ yī nián zhě zài wēn biàn, èr nián zhě sān wēn jí biàn, háo lí bù néng jiǎ jiè, mò zhī qí suǒ yǐ rán yě. dǒng qǔ jiāng qián bèi zhī shū, míng sī rèn, zuì shì yǐn, mù cāng zhōu shí, zhī jiā jiǔ bù yīng guān, bǎi jì quàn yù, rén zhōng bù kěn pò jìn yuē, bà guān hòu, zài zhì cāng zhōu, yù lǐ jìn shì ruì diān jiā, nǎi jǐn qīng qí jiā niàng, yǔ ruì diān yuē: wú shēn huǐ bù zǎo bà guān. cǐ suī yī shí zhī xì xuè, yì zú jiàn cāng jiǔ zhī jiā zhě bù yì dé yǐ.
沧洲酒,阮亭先生谓之麻姑酒,然土人实无此称。著名已久,而论者颇有异同。盖舟行来往,皆沽于岸上,肆中村酿薄磀,殊不足辱杯磂,又土人防徵求无餍,相戒不以真酒应官,虽笞捶不肯出。十倍其价,亦不肯出。保陽制府,尚不能得一滴,他可知也。其酒非市井所能酿,必旧家世族,代相授受,始能得其水火之节候。水虽取于卫河,而黄流不可以为酒,必于南川楼下,如金山取江 心泉法,以锡罂沉至河底,取其地涌之清泉,始有冲虚之致。其收贮畏寒畏暑,畏湿畏蒸,犯之则味败。其新者不甚佳,必庋阁至十年以外,乃为上品。一罂可值四五金,然互相馈赠者多,耻于贩鬻。又大姓若戴吕刘王,若张卫,率多零替,酿者亦稀,故尤难得。或运于他处,无论肩运车运舟运,一摇动即味变。运到之后,必安静处澄半月,其味乃复。取饮注壶时,当以杓平挹,数摆拨则味亦变,再澄数日乃复。姚安公尝言:饮沧酒禁忌百端,劳苦万状,始能得花前月下之一酌,实功不补患,不如遣小竖随意行沽,反陶然自适,盖以此也。其验真伪法,南川楼水所酿者,虽极醉,膈不作恶,次日醉,亦不病酒,不过四肢畅适,恬然高卧而已。其但以卫河水酿者则否。验新陈法,凡庋阁二年者,可再温 一次,十年者温 十次如故,十一次则味变矣;一年者再温 变,二年者三温 即变,毫厘不能假借,莫知其所以然也。董曲江 前辈之叔,名思任,最嗜饮,牧沧州时,知佳酒不应官,百计劝谕,人终不肯破禁约,罢官后,再至沧州,寓李进士锐巅家,乃尽倾其家酿,语锐巅曰:吾深悔不早罢官。此虽一时之戏谑,亦足见沧酒之佳者不易得矣。
xiān shī lǐ yòu dān xiān shēng yán, dōng guāng yǒu zhào shì zhě, xiān shēng céng jǔ qí zì, jīn bù néng jì, shì shàng shì xiān shēng zhī zūn xíng, cháng guò qīng fēng diàn, zhāo yī xiǎo jì yòu jiǔ, ǒu yǔ jí mǒu nián sù cǐ, céng zhāo yī lì rén liú lián liǎng xī, jì qí nián jīn wèi mǎn sì shí, yīn jǔ qí xiǎo míng, jì hài yuē: shì wǒ gū yě, jīn shàng zài. míng rì tóng zhì qí jiā, wǎn rán jiù shí, fāng wò shǒu hán wēn , qí zǔ gū wén kè chū xiàn, yòu dà hài yuē: shì dōng guāng zhào jūn yé? sān shí yú nián bù xiāng jiàn, jīn bìn suī yù bái, xíng zhuàng shēng yīn shàng kě lüè biàn, jūn hào fēi mǒu yé? wèn zhī, yì shào nián guò cǐ suǒ xiá yě. sān shì yī táng, dōu wú bì jì, chuán bēi huà jiù, wǎng wǎng rán rú zài mèng zhōng, yòu zhù qí jiā, liǎng xī ér bié. bié shí yán zǔ jí běn dōng guāng, zì qí wēng shǐ qiān cǐ, jīn sì shì yǐ, bù zhī zǔ mù yóu cún fǒu. yīn jǔ qí wēng zhī míng, qǐ wèi fǎng wèn, zhào zhì jiā hòu, ǒu yǐ wèn xiāng zhī qí jiù, yī rén è rán liáng jiǔ, yuē: wú jīn nǎi shǐ xìn tiān dào. shì wēng jí jūn jiā mén kè, jūn zhī zēng zǔ yú rén sòng, cǐ wēng shòu yuàn jiā jīn, yīn wèi fǎn jiàn, sòng yīn bù dé zhí, rì jiǔ shì lù, kuì ér qiè jiā táo, yǐ wéi zài hǎi jiǎo tiān yá yǐ. bù yì jìng yǔ jūn yù, shǐ yǐ sān shì zhī fù, cháng qí yè zhài yě. xū kě wèi zāi.
先师李又聃先生言,东光有赵氏者,先生曾举其字,今不能记,似尚是先生之尊行,尝过清风店,招一小妓侑酒,偶语及某年宿此,曾招一丽人留连两夕,计其年今未满四十,因举其小名,妓骇曰:是我姑也,今尚在。明日同至其家,宛然旧识,方握手寒温 ,其祖姑闻客出现,又大骇曰:是东光赵君耶?三十余年不相见,今鬓虽欲白,形状声音尚可略辨,君号非某耶?问之,亦少年过此所狎也。三世一堂,都无避忌,传杯话旧,惘惘然如在梦中,又住其家,两夕而别。别时言祖藉本东光,自其翁始迁此,今四世矣,不知祖墓犹存否。因举其翁之名,乞为访问,赵至家后,偶以问乡之耆旧,一人愕然良久,曰:吾今乃始信天道。是翁即君家门客,君之曾祖与人讼,此翁受怨家金,陰为反间,讼因不得直,日久事露,愧而挈家逃,以为在海角天涯矣。不意竟与君遇,使以三世之妇,偿其业债也。吁可畏哉。
yòu dān xiān shēng yòu yán, yǒu ān shēng zhě pō cōng yǐng, hū wèi zhòng hú nǚ shè rù chéng chén shàng, chuī zhú diào sī, xíng yáo quàn jiǔ, jí xiè xiá yě dàng zhī zhì, gé zhǐ tīng zhī, shén liǎo liǎo, ér chéng chén chū wú wēi xì, bù zhī hé yǐ rù yě. yàn lè jì zhōng, zé zì kōng zhì xià, tóu miàn jiē shāng sǔn, huò zhì pò gǔ liú xiě, tiáo zhì shāo yù, yòu shè qù rú chū, huǐ qí chéng chén, zé shè zhì wū dǐng, qí zhì xià yì rú chū. rán shēng shū bù zì yán kǔ yě. shēng fù gòu de yī fú xuán bì shàng, shēng jiàn zhī, jí zhàn lì fú dì, mèi yì suí jué. wèn shēng fú shàng hé suǒ jiàn, yún chū bú jiàn fú, dàn jiàn bīng jiāng zhēng níng gē jiǎ, huǎng yào ér yǐ. cǐ hú yǐ wéi chóu yé? bù yīng yǒu yàn nì zhī huān yǐ wéi mèi yé? bù yīng yǒu pū zhì zhī kù. hū xǐ hū nù, jūn mò cè qí hé xīn. huò yuē shì chóu yě, mèi zhī nǎi sǐ ér bù wù. rán mèi jí zú yǐ zhì qí sǐ, yòu hé bì duō cǐ yī zhì yé.
又聃先生又言,有安生者颇聪颖,忽为众狐女摄入承尘上,吹竹调丝,行肴劝酒,极媟狎冶荡之致,隔纸听之,甚了了,而承尘初无微隙,不知何以入也。燕乐既终,则自空掷下,头面皆伤损,或至破骨流血,调治稍愈,又摄去如初,毁其承尘,则摄置屋顶,其掷下亦如初。然生殊不自言苦也。生父购得一符悬壁上,生见之,即战栗伏地,魅亦随绝。问生符上何所见,云初不见符,但见兵将狰狞戈甲,晃耀而已。此狐以为仇耶?不应有燕昵之欢;以为媚耶?不应有扑掷之酷。忽喜忽怒,均莫测其何心。或曰是仇也,媚之乃死而不悟。然媚即足以致其死,又何必多此一掷耶。
lǐ huì chuān yán, yǒu yán xiān shēng, wàng qí míng yǔ zì, zhí xiāng shì qī jìn, xué zǐ sàn hòu, zì dēng xià yè dú, yī guǎn tóng sòng chá rù, jí shī shēng pū dì, wǎn suì jí rán. yán jīng qǐ shì, zé yī guǐ pī fà dèng mù lì dēng qián, yán xiào yuē: shì ān yǒu guǐ, ěr bì xiá dào shì cǐ zhuàng, yù wǒ zǒu bì ěr. wǒ wú cháng wù, wéi yī zhěn yī xí, ěr kě bié wǎng. guǐ réng bù dòng, yán nù yuē: shàng yù dài rén yé? jǔ jiè chǐ jī zhī, piē rán ér miè. yán zhōu shì wú jī, shěn yín yuē: jìng yǒu guǐ yé? jì ér yuē: hún shēng yú tiān, pò jiàng yú dì, cǐ lǐ shén míng, shì ān yǒu guǐ, dài hú mèi ěr. réng tiǎo dēng láng láng sòng bù chuò. cǐ shēng jué qiáng, kě wèi zhì jí, rán guǐ yì jìng bì zhī. gài zhí niù zhī qì, bǎi zhé bù huí, yì zú yǐ shèng zhī yě. yòu wén yī rú shēng yè bù láng xià, hū jiàn yī guǐ, hū ér yǔ zhī yuē ěr yì céng wéi rén, hé yī zuò guǐ, biàn wú rén lǐ? qǐ yǒu shēn gēng hūn hēi, bù fèn nèi wài, jìng rù tíng yuàn zhě zāi. guǐ suì bú jiàn. cǐ zé xīn bù jīng bù, gù shén bù mào luàn, guǐ yì bù dé ér qīn zhī. yòu gù chéng shěn zhàng nóng gōng, huì dǐng xūn, yáo ān gōng zhī tóng nián, cháng yè guī yù yǔ, ní lǎo zòng héng, yǔ yī nú fú yè ér xíng, bù néng biàn lù, jīng yī fèi sì, jiù yún duō guǐ, shěn zhàng yuē: wú rén kě wèn, qiě sì zhōng mì guǐ wèn zhī. jìng rù, rào diàn láng hū yuē: guǐ xiōng guǐ xiōng, jiè wèn qián tú shuǐ shēn qiǎn. jì rán wú shēng. shěn zhàng xiào yuē: xiǎng guǐ jù shuì, wú yì qiě xiǎo qì. suì xié nú yǐ zhù shuì zhì xiǎo. cǐ zé jīn huái sǎ luò, gù zuò yóu xì ěr.
李汇川言,有严先生,忘其名与字,值乡试期近,学子散后,自灯下夜读,一馆童送茶入,急失声仆地,碗碎皍然。严惊起视,则一鬼披发瞪目立灯前,严笑曰:世安有鬼,尔必黠盗饰此状,欲我走避耳。我无长物,惟一枕一席,尔可别往。鬼仍不动,严怒曰:尚欲绐人耶?举界尺击之,瞥然而灭。严周视无迹,沈吟曰:竟有鬼耶?既而曰:魂升于天,魄降于地,此理甚明,世安有鬼,殆狐魅耳。仍挑灯琅琅诵不辍。此生崛强,可谓至极,然鬼亦竟避之。盖执拗之气,百折不回,亦足以胜之也。又闻一儒生夜步廊下,忽见一鬼,呼而语之曰尔亦曾为人,何一作鬼,便无人理?岂有深更昏黑,不分内外,竟入庭院者哉。鬼遂不见。此则心不惊怖,故神不瞀乱,鬼亦不得而侵之。又故城沈丈农功,讳鼎勋,姚安公之同年,尝夜归遇雨,泥潦纵横,与一奴扶掖而行,不能辨路,经一废寺,旧云多鬼,沈丈曰:无人可问,且寺中觅鬼问之。径入,绕殿廊呼曰:鬼兄鬼兄,借问前途水深浅。寂然无声。沈丈笑曰:想鬼俱睡,吾亦且小憩。遂偕奴倚柱睡至晓。此则襟怀洒落,故作游戏耳。
ā wén chéng gōng píng dìng yī lí shí, yú kōng shān bǔ dé yī mǎ hā qìn, jí qí hé yǐ dé huó, yuē: dǎ shēng wèi liáng ěr. wèn qián fú yǐ jiǔ, ān dé rú xǔ huǒ yào? yuē: qiāng láng pù gān wèi mò, yǐ lù xuè diào zhī, pù gān, yì kě yǐ dài huǒ yào, dàn bǐ xiāo huáng lì shāo ruò ěr. yòu yī méng gǔ tái jí yún, niǎo chòng zhù huǒ yào qiān wán hòu, zài qǔ yī gān qiāng láng, yǐ xì zhàng sòng rù, zé bǐ xún cháng kě yuǎn chū yī èr shí bù. cǐ wù lǐ zhī bù kě jiě zhě, rán shì zhī jūn yàn. yòu yáng yī yīn zàn ān yún, shuǐ yín néng shí wǔ jīn, jīn yù zhī zé bái, qiān yù zhī zé huà, fán zhàn zhèn qiān wán, xiàn rù gǔ yuè zhě, gē qǔ zhì wéi chǔ dú, dàn yǐ shuǐ yín zì chuāng kǒu guàn mǎn, qí qiān zì huà wéi shuǐ, suí shuǐ yín ér chū. cǐ bù zhī yàn fǒu, rán yú lǐ kě xìn.
阿文成公平定伊犁时,于空山捕得一玛哈沁,诘其何以得活,曰:打牲为粮耳。问潜伏已久,安得如许火药?曰:蜣螂曝乾为末,以鹿血调之,曝乾,亦可以代火药,但比硝磺力稍弱耳。又一蒙古台吉云,鸟铳贮火药铅丸后,再取一乾蜣螂,以细杖送入,则比寻常可远出一二十步。此物理之不可解者,然试之均验。又疡医殷赞庵云,水银能蚀五金,金遇之则白,铅遇之则化,凡战阵铅丸,陷入骨月者,割取至为楚毒,但以水银自创口灌满,其铅自化为水,随水银而出。此不知验否,然于理可信。
tián bái yán yán, yǒu shì rén jiù jū sēng shè, bì xuán měi rén yī zhóu, méi mù rú shēng, yī zhě piāo yáng rú dòng. shì rén yuē: shàng rén bù wèi rǎo chán xīn yé? sēng yuē: cǐ tiān nǚ sàn huā tú, dǔ fēn mù huà yě, zài sì bǎi yú nián yǐ, yì wèi xiá xì guān. yī xī dēng xià zhù mù, jiàn huà zhōng shì rén tū qǐ yī èr cùn. shì rén yuē: cǐ xī yáng jiè huà, gù shì zhī, ruò dī áng, hé dǔ fēn mù yě. huà zhōng hū yǒu shēng yuē: cǐ qiè yù xià, jūn wù yà yě. shì rén sù gāng zhí, lì shēng chì yuē: hé wù yāo guǐ, gǎn mèi wǒ. jù chè qí zhóu, yù jiù dēng shāo zhī. zhóu zhōng xù qì yuē: wǒ liàn xíng jiāng chéng, yī fù zhù róng, zé xíng xiāo shén sàn, qián gōng fù liú shuǐ yǐ. qǐ cì āi mǐn, gǎn qiě bù xiǔ. sēng wén zhǒu rǎo, jí lái shì shì rén, gào yǐ gù, sēng jǐng rán yuē: wǒ dì zǐ jū cǐ shì, huàn zhài ér sǐ, fēi rǔ zhī gù yé? huà bù yīng, jì ér yuē: fó mén guǎng dà, hé suǒ bù róng, hé shàng cí bēi, yí jiàn jiù dù. shì nù yuē: rǔ shā yī rén yǐ, jīn zài zòng rǔ, bù zhī dāng gèng shā jǐ rén, shì xī yī yāo zhī mìng, ér qiāng wú suàn rén mìng yě, xiǎo cí shì dà cí zhī zéi, shàng rén wù lìn. suì tóu zhī lú zhōng, yān yàn yī chì, xuè xīng zhī qì mǎn shì, yí suǒ shā bù zhǐ yī sēng yǐ. hòu rù yè huò yīng yīng yǒu qì shēng, shì rén yuē: yāo zhī yú qì wèi jǐn, kǒng jiǔ qiě fù jù chéng xíng. pò yīn xié zhě wéi yáng gāng, nǎi shì bào zhú zhī chéng chuàn zhě shí yú, jīng shī wèi zhī huǒ biān, zǒng jié qí xìn xiàn wèi yī, wén shēng shí zhòu rán xián zhī, rú léi tíng pēng kē, chuāng fēi jiē zhèn, zì shì suì jì. chú è wù jìn, cǐ shì rén yǒu yān.
田白岩言,有士人僦居僧舍,壁悬美人一轴,眉目如生,衣褶飘扬如动。士人曰:上人不畏扰禅心耶?僧曰:此天女散花图,堵芬木画也,在寺百余年矣,亦未暇细观。一夕灯下注目,见画中似人凸起一二寸。士人曰:此西洋界画,故视之,若低昂,何堵芬木也。画中忽有声曰:此妾欲下,君勿讶也。士人素刚直,厉声叱曰:何物妖鬼,敢媚我。遽掣其轴,欲就灯烧之。轴中絮泣曰:我炼形将成,一付祝融,则形消神散,前功付流水矣。乞赐哀悯,感且不朽。僧闻睭扰,亟来视士人,告以故,僧憬然曰:我弟子居此室,患瘵而死,非汝之故耶?画不应,既而曰:佛门广大,何所不容,和尚慈悲,宜见救度。士怒曰:汝杀一人矣,今再纵汝,不知当更杀几人,是惜一妖之命,而戕无算人命也,小慈是大慈之贼,上人勿吝。遂投之炉中,烟焰一炽,血腥之气满室,疑所杀不止一僧矣。后入夜或嘤嘤有泣声,士人曰:妖之余气未尽,恐久且复聚成形。破陰邪者惟陽刚,乃市爆竹之成串者十余,京师谓之火鞭,总结其信线为一,闻声时骤然癎之,如雷霆砰磕,窗扉皆震,自是遂寂。除恶务尽,此士人有焉。