xiān shū yí nán gōng yán, yǒu wáng mǒu céng mǒu, sù xiāng shàn. wáng yàn céng zhī fù, chéng céng wèi dào suǒ wū yǐn, yīn huì lì bì yú yù. fāng yíng qiú méi shuò, yì hū zì huǐ, suì chuò qí móu, nǐ wèi zuò gōng dé jiě yuān, jì ér niàn fó fǎ yǒu wú wèi kě zhī, nǎi yíng zēng fù mǔ qī zǐ yú jiā, fèng yǎng bèi zhì, rú shì zhě shù nián. hào qí jiā zī zhī bàn, zēng fù mǔ yì bù zì ān, yù yǐ fù guī wáng, wáng gù cí, fèng yǎng yì jǐn. yòu shù nián, céng mǔ bìng, wáng shì tāng yào, yī bù jiě dài, céng mǔ lín mò yuē: jiǔ méng hòu ēn, lái shì hé yǐ wèi bào hū? wáng nǎi kòu shǒu liú xiě, jù chén qí shí, qǐ míng fǔ jiàn céng wèi jiě shì. mǔ kǎi nuò, zēng fù yì zuò shǒu shū yī zhá, nà céng mǔ xiù zhōng yuē: sǐ guǒ jiàn ér, yǐ cǐ fù zhī, rú zài xiū yuàn, huáng quán xià wú xiāng jiàn yě. hòu wáng wèi céng mǔ yíng zàng, dū gōng láo juàn, jiǎ mèi kuàng cè, hū wén ěr pàn dà shēng yuē: yuān zé jiě yǐ, ěr yǒu yī nǚ, wàng zhī hū? tì rán ér wù, suì yǐ nǚ xǔ jià qí zi, hòu jìng dé shàn zhōng. yǐ bì bù kě jiě zhī yuān, ér gǎn yǐ bù néng bù jiě zhī qíng, zhēn jiǎo xiá rén zāi. rán rú shì zhī yuān yǒu kě jiě, zhī wú bù kě jiě zhī yuān yǐ. yì zú wèi huǐ zuì zhě quàn yě.
先叔儀南公言，有王某曾某，素相善。王艷曾之婦，乘曾為盜所誣引，陰賄吏斃於獄。方營求媒妁，意忽自悔，遂輟其謀，擬為作功德解冤，既而念佛法有無未可知，乃迎曾父母妻子於家，奉養備至，如是者數年。耗其家貲之半，曾父母意不自安，欲以婦歸王，王固辭，奉養益謹。又數年，曾母病，王侍湯藥，衣不解帶，曾母臨歿曰：久蒙厚恩，來世何以為報乎？王乃叩首流血，具陳其實，乞冥府見曾為解釋。母慨諾，曾父亦作手書一札，納曾母袖中曰：死果見兒，以此付之，如再修怨，黃泉下無相見也。後王為曾母營葬，督工勞倦，假寐壙側，忽聞耳畔大聲曰：冤則解矣，爾有一女，忘之乎？惕然而寤，遂以女許嫁其子，後竟得善終。以必不可解之冤，而感以不能不解之情，真狡黠人哉。然如是之冤有可解，知無不可解之冤矣。亦足為悔罪者勸也。

cóng xiōng xù shēng yán, yǒu gài fù shén xiào, qí gū cháng jī bó yú lù, ér shǒu yī yú fàn bù kěn shì, yuē: gū wèi shí yě. zì yún chū yì jǐn suí gū qǐ shí, tīng zhǐ huī ér yǐ. yī rì tóng qī gǔ miào, yè wén diàn shàng lì shēng yuē: ěr hé bù bì xiào fù, shǐ shòu yīn qì fā hán rè? yī rén chēng shǒu pěng jí xí, cāng zú wèi jí dǔ. yòu wén chì zé yuē: zhōng chén xiào zǐ, dǐng shàng shén guāng zhào shù chǐ, ěr qǐ máng yé? é wén biān chuí hū hào shēng, jiǔ zhī nǎi jì. cì rì zhì cūn zhōng, guǒ wén yī fù yè tián, wèi xuán fēng suǒ pū, huàn tóu tòng. wèn qí xíng shì, guǒ yǐ xiào chēng. zì shì gǎn dòng, shì gū héng kǒng bù zhì yún.
從兄旭升言，有丐婦甚孝，其姑嘗飢踣於路，而手一盂飯不肯釋，曰：姑未食也。自雲初亦僅隨姑乞食，聽指揮而已。一日同棲古廟，夜聞殿上厲聲曰：爾何不避孝婦，使受陰氣發寒熱？一人稱手捧急檄，倉卒未及睹。又聞叱責曰：忠臣孝子，頂上神光照數尺，爾豈盲耶？俄聞鞭箠呼號聲，久之乃寂。次日至村中，果聞一婦饁田，為旋風所撲，患頭痛。問其行事，果以孝稱。自是感動，事姑恆恐不至雲。

xù shēng yòu yán, xiàn lì lǐ mào huá, cháng yǐ shì yì zhāng jiā kǒu, yú jū yōng guān wài yè shī dào, zàn qì shān pàn shén cí, é dēng guāng huǎng yào, yáo jiàn chē qí zá xù, jiāng zhì cí mén, yì shì shén líng, fú nì wǔ xià. jiàn shù guì guān bìng rù cí, zuò zuǒ cè shì shì chéng huáng, zhōng sì wǔ zuò zé bù shí hé shén. shù lì bào bù chén àn shàng, yī yī jiǎn shì, qiè tīng qí yǔ, zé kān yàn yī jùn shàn è yě. yī shén yuē: mǒu fù shì qīn wú shī lǐ, rán wén zhì ér qíng bù zhì mǒu fù yì néng dé jiù gū huān, rán tuì yǔ qí fū yǒu yuàn yán. yī shén yuē: fēng sú rì yú, shén dào yì yǔ rén wèi shàn, yīn lǜ xiào fù yán yī jì, cǐ èr fù jiǎn bàn kě yě. qiān yuē: shàn. é yī shén yòu yuē: mǒu fù zhì xiào ér zhì yín, hé yǐ chù zhī? yī shén yuē: yáng lǜ fàn yín zuì zhǐ zhàng, ér bù xiào zé dāng zhū, shì bù xiào zhī zuì zhòng yú yín yě. bù xiào zhī zuì zhòng, zé néng xiào zhě fú yì zhòng, qīng zuì bù kě xuē zhòng fú, yí shě yín ér lùn qí xiào. yī shén yuē: fú láo fèng yǎng, xiào zhī xiǎo zhě kuī xíng rǔ qīn, bù xiào zhī dà zhě. xiǎo xiào nán shú dà bù xiào, yí shě xiào ér kē qí yín. yī shén yuē: xiào dà dé yě, fēi tā è suǒ néng yǎn yín dà fá yě, fēi tā shàn suǒ néng shú. yí zuì fú gè shòu qí bào. cè zuò zhě qìng zhé qǐng yuē: zuì fú xiàng dǐ kě hū? shén diào shǒu yuē: yǐ yín ér xuē xiào zhī fú, shì shǐ rén yí xiào wú fú yě yǐ xiào ér miǎn yín zhī zuì, shì shǐ rén yí yín wú zuì yě, xiāng dǐ kǒng bù kě. yī shén gé zuò yán yuē: yǐ xiào zhī gù, suī zhì yín ér bù jiā zuì, bù shǐ rén yù zhī xiào hū? yǐ yín zhī gù, suī xiào ér bù huò fú, bù shǐ rén yù jiè yín hū? xiāng dǐ shì. yī shén chén sī liáng jiǔ yuē: cǐ shì chū rù pō zhòng dà, qǐng mìng yú tiān cáo kě yǐ. yǔ qì jù qǐ, gè mìng jià ér sàn. lǐ gù lǎo lì xián àn dú, yīn jì qí yǔ, fǎn fù sī zhī bù néng jué. bù zhī tiān cáo zuò hé pàn duàn yě.
旭升又言，縣吏李懋華，嘗以事詣張家口，於居庸關外夜失道，暫憩山畔神祠，俄燈光晃耀，遙見車騎雜盢，將至祠門，意是神靈，伏匿廡下。見數貴官併入祠，坐左側似是城隍，中四五座則不識何神。數吏抱簿陳案上，一一檢視，竊聽 其語，則勘驗一郡善惡也。一神曰：某婦事親無失禮，然文至而情不至；某婦亦能得舅姑歡，然退與其夫有怨言。一神曰：風俗日渝，神道亦與人為善，陰律孝婦延一紀，此二婦減半可也。僉曰：善。俄一神又曰：某婦至孝而至婬，何以處之？一神曰：陽律犯婬罪止杖，而不孝則當誅，是不孝之罪重於婬也。不孝之罪重，則能孝者福亦重，輕罪不可削重福，宜舍婬而論其孝。一神曰：服勞奉養，孝之小者；虧行辱親，不孝之大者。小孝難贖大不孝，宜舍孝而科其婬。一神曰：孝大德也，非他惡所能掩；婬大罰也，非他善所能贖。宜罪福各受其報。側坐者罄折請曰：罪福相抵可乎？神掉首曰：以婬而削孝之福，是使人疑孝無福也；以孝而免婬之罪，是使人疑婬無罪也，相抵恐不可。一神隔坐言曰：以孝之故，雖至婬而不加罪，不使人愈知孝乎？以婬之故，雖孝而不獲福，不使人愈戒婬乎？相抵是。一神沉思良久曰：此事出入頗重大，請命於天曹可矣。語訖俱起，各命駕而散。李故老吏嫻案牘，陰記其語，反覆思之不能決。不知天曹作何判斷也。

dǒng qǔ jiāng yán, lín xiàn yī lí fù, xià yè wèi dào qiào chuāng rù, chéng yè shuì wū zhī, xǐng ér jīng hū, zé yì yǐ. fèn huì bìng zú, jìng bù dé zéi zhī zhǔ míng. yuè sì zài yú, hū cūn mín lǐ shí léi zhèn sǐ, yī fù hé zhǎng sòng fú yuē: mǒu fù zhī yuān xuě yǐ. dāng qí hū jiù zhī shí, wú qīn jiàn lǐ shí yuè qiáng chū, wèi qí hàn ér bù gǎn yán yě.
董曲江 言，鄰縣一嫠婦，夏夜為盜撬窗入，乘夜睡污之，醒而驚呼，則逸矣。憤恚病卒，竟不得賊之主名。越四載余，忽村民李十雷震死，一婦合掌誦佛曰：某婦之冤雪矣。當其呼救之時，吾親見李十躍牆出，畏其悍而不敢言也。

xī chéng jiāng jūn jiào chǎng yī zhái, zhōu lán pō xué shì cháng jū zhī, yè huò wén lóu shàng yín é shēng, zhī wèi hú, fú yà yě. jí lán pō yí jiā, hú yì tā xǐ. hòu tián bái yán jiù jū shù yuè, hú nǎi fù guī, bái yán jì yǐ jiǔ pú, bìng chén zhù cí yú jǐ yuē: wén cǐ wō lú, céng tíng hè yù, fù wén piāo rán yuǎn yǐn, shì sāng xià fú tú bǐ rén páo xì yī guān, píng piāo shí zài, jié jū chēng dài, bo cǐ yī jiān, shù xī lái pán xiào wēi wén, shì xiān yú fù fǎn, qǐ bǐ rén dé báo, gù ěr jiàn qīn? yì sù yǒu yīn yuán, lái zī jù chù yú? jì chéng huì gù, gǎn jù jiā bīn. wéi jì gè shǒu mén tíng, shǐ yōu míng yì lù, shù jūn guī níng mì yì tái bù hài yú tóng cén, jìng bù fù xīn, fú wéi jiàn zhú. cì rì, lóu qián piāo duò yī tiē yún: pū suī yì lèi, pō yuè shī shū. yǎ bù yù yǔ sú kè wǔ. cǐ zhái shù shí nián lái, jiē cí rén qī xī, qiè suǒ sù hǎo. gù qiè zú ān jū, zì lán pō xiān shēng jiá rán shě wǒ, hòu lái jū zhě, mù bù shèng zǎng kuài zhī róng, ěr bù shèng gē chuī zhī yīn, bí bù shèng jiǔ ròu zhī qì, pò yú wú nài, cuàn jī shān lín. jīn wén xiān shēng shān quǎn zhī jì zǐ, wén zhāng bì yǒu yuān yuán. gù wàng yǐng lái guī, fēi qī xiāng rǎo, zì jīn yǐ wǎng, huò jiǎn shū tǎ jì, ǒu dòng yún qiān, jiè bǐ yā tú, zàn mó ān yǎn. cǐ wài rú yī háo líng fàn, rèn xiān shēng sù zhū míng shén, yuàn kuò qīng jīn, wù xiāng yí èr. mò tí kāng mò dùn shǒu dùn shǒu. cóng cǐ shēng xī bù wén yǐ. bái yán cháng yǐ cǐ tiē shì kè, xié xíng dàn mò, shì cōng cōng suǒ shū. huò yuē: bái yán tuō jī wēi guān, huá jī wán shì, gù zuò cǐ yǐ jì huī cháo, yù yán shí jiǔ, shì huò rán yú? rán cǐ yǔ lǐ qìng zi yù hú sǒu shì dà zhǐ xiāng lèi, bù yīng sú rén yǎ mèi, dié jiàn yī shí. yòu tóng chū yú shān zuǒ, huò lǐ yīn tián shì ér fù huì, huò tián yīn lǐ shì ér tuī yǎn, jūn wèi kě zhī. chuán wén yì cí, gū cún qí biān shì zhī yì ér yǐ.
西城將軍教場一宅，周蘭坡學士嘗居之，夜或聞樓上吟哦聲，知為狐，弗訝也。及蘭坡移家，狐亦他徙。後田白岩僦居數月，狐乃復歸，白岩祭以酒脯，並陳祝詞於幾曰：聞此蝸廬，曾停鶴馭，復聞飄然遠引，似桑下浮圖；鄙人匏繫一官，萍飄十載，拮据稱貸，卜此一監，數夕來盤笑微聞，似仙輿復返，豈鄙人德薄，故爾見侵？抑夙有因緣，來茲聚處歟？既承惠顧，敢拒嘉賓。惟冀各守門庭，使幽明異路，庶均歸寧謐；異苔不害於同岑，敬布腹心，伏惟鑒燭。次日，樓前飄墮一帖云：仆雖異類，頗悅詩書。雅不欲與俗客伍。此宅數十年來，皆詞人棲息，愜所素好。故挈族安居，自蘭坡先生恝然舍我，後來居者，目不勝駔儈之容，耳不勝歌吹之音，鼻不勝酒肉之氣，迫於無奈，竄跡山林。今聞先生山虇之季子，文章必有淵源。故望影來歸，非期相擾，自今以往，或檢書獺祭，偶動芸簽，借筆鴉塗，暫磨盦眼。此外如一毫陵犯，任先生訴諸明神，願廓清襟，勿相疑貳。末題康默頓首頓首。從此聲息不聞矣。白岩嘗以此帖示客，斜行淡墨，似匆匆所書。或曰：白岩托跡微官，滑稽玩世，故作此以寄詼嘲，寓言十九，是或然歟？然此與李慶子遇狐叟事大旨相類，不應俗人雅魅，疊見一時。又同出於山左，或李因田事而附會，或田因李事而推演，均未可知。傳聞異詞，姑存其砭世之意而已。

yī gù jiā zǐ, yǐ shē zòng yīng fǎ wǎng, mò hòu shù nián, qīn chuàn zhōng yǒu zhào xiān zhě, hū fù jī zì dào xìng míng, qiě chén kuì huǐ, jì ér fù shū yuē: pū jiā fǎ běn yán, pū zhī lí huò, yǐ tài fū rén guò yú nì ài, yǎng chéng jiāo zì zhī xìng, gù xiàn zhī jǐng ér bù zhī ěr. suī rán pū bù yuàn tài fū rén, pū yú guò qù shēng zhōng fù tài fū rén mìng, gù jīn yǐ ài zhī zhě shā zhī. yǐn cáng qí yuān, yīn guǒ qiān chán, fēi ǒu rán yě. guān zhě jiē wèi tài xī. fū cháng yuān ér wèi nì zǐ, gǔ yǒu zhī yǐ, cháng yuān ér wèi cí mǔ, zài jí zhī suǒ wèi dǔ yě. rán jù qí suǒ yán, nǎi záo rán zhōng lǐ.
一故家子，以奢縱嬰法網，歿後數年，親串中有召仙者，忽附乩自道姓名，且陳愧悔，既而復書曰：仆家法本嚴，仆之罹禍，以太夫人過於溺愛，養成驕恣之性，故陷之井而不知耳。雖然仆不怨太夫人，仆於過去生中負太夫人命，故今以愛之者殺之。隱藏其冤，因果牽纏，非偶然也。觀者皆為太息。夫償冤而為逆子，古有之矣，償冤而為慈母，載籍之所未睹也。然據其所言，乃鑿然中理。

wǎn píng hé huá fēng, guān bǎo qìng tóng zhī shí, shān xíng pí kùn, wàng shuǐ jì yī cǎo ān, tóu zhī zàn qì, bǎng yuē gū sōng ān, mén lián yuē: bái niǎo duō qíng liú wǒ zhù, qīng shān wú yǔ kàn rén máng. yǒu lǎo sēng yīng mén, yán rù jù míng, pō xiāng jié, ér luò luò wú bīn zhǔ yì. shì sān yíng, yì shén piáo yǎ, zhōng xuán huà fú yī zhóu, yǒu bā fēn shū tí yuē: bàn yè zhōng qìng jì, mǎn tíng fēng lù qīng, liú lí qīng àn àn, jìng duì gǔ xiān shēng. bù shǔ xìng míng, yìn zhāng yì mó hu bù biàn. páng yī lián yuē: huā yōu fáng yǐn dié, yún lǎn qiè suí fēng, yì bù tí kuǎn. zhǐ wèn cǐ shī zì tí yé? mò rán bù yīng, yǐ shǒu zhǐ ěr ér yǐ. guī tú zài guò qí dì, zé bō guāng lán yǐng, sì gù xiāo rán, bù jiàn xiàng ān suǒ zài, cóng rén jì yí yān tǒng yī zhī, xún zhī, shàng zài lǎo bǎi xià. jìng bù zhī shì fó zǔ shì guǐ mèi yě. huá fēng huà yǒu fó guāng shì xiàn juǎn, bìng zì jì shǐ mò shén xī. huá fēng mò hòu, xiǎng yǐ yún yān guò yǎn yǐ.
宛平何華峰，官寶慶同知時，山行疲睏，望水際一草庵，投之暫憩，榜曰孤松庵，門聯曰：白鳥多情留我住，青山無語看人忙。有老僧應門，延入具茗，頗香潔，而落落無賓主意。室三楹，亦甚朴雅，中懸畫佛一軸，有八分書題曰：半夜鐘磬寂，滿庭風露清，琉璃青黯黯，靜對古先生。不署姓名，印章亦模糊不辨。旁一聯曰：花幽防引蝶，雲懶怯隨風，亦不題款。指問此師自題耶？漠然不應，以手指耳而已。歸途再過其地，則波光嵐影，四顧蕭然，不見向庵所在，從人記遺煙筒一枝，尋之，尚在老柏下。竟不知是佛祖是鬼魅也。華峰畫有佛光示現卷，並自記始末甚悉。華峰歿後，想已雲煙過眼矣。

zú xiōng cì chén yán, qí tóng nián kāng xī jiǎ wǔ xiào lián mǒu, cháng yóu sōng shān, jiàn nǚ zǐ jí xī shuǐ, shì qiú yǐn, xīn rán yǔ yī piáo, shì wèn lù, yì xīn rán zhǐ shì, yīn gòng zuò shù xià yǔ, shì pō shè hàn mò, bù lèi tián jiā fù, yí wèi hú mèi, ài qí juān xiù, qiě xiāng kuǎn qià. nǚ zǐ hū zhèn yī qǐ yuē: wēi hū zāi, wú jǐ bài. guài ér jié zhī, nǎn rán yuē: wú cóng shī xué dào bǎi yú nián, zì wèi cǐ xīn rú zhǐ shuǐ, shī yuē: rǔ néng bù qǐ wàng niàn ěr, wàng niàn gù zài yě, bù jiàn kě yù gù bù luàn, jiàn zé luàn yǐ. píng shā wàn qǐng zhōng liú yī lì cǎo zi, jiàn yǔ jí yá, rǔ mó zhàng jiāng zhì, míng rì shì zhī dāng zì zhī. jīn guǒ yù jūn, wèn dá liú lián, yǐ wēi dòng yī niàn, zài piàn kè, zé bù zì chí yǐ, wēi hū zāi. wú jǐ bài. yǒng shēn yī yuè, zhí shàng mù miǎo, piē rú fēi niǎo ér qù.
族兄次辰言，其同年康熙甲午孝廉某，嘗游嵩山，見女子汲溪水，試求飲，欣然與一瓢，試問路，亦欣然指示，因共坐樹下語，似頗涉翰墨，不類田家婦，疑為狐魅，愛其娟秀，且相款洽。女子忽振衣起曰：危乎哉，吾幾敗。怪而詰之，赧然曰：吾從師學道百餘年，自謂此心如止水，師曰：汝能不起妄念耳，妄念故在也，不見可欲故不亂，見則亂矣。平沙萬頃中留一粒草子，見雨即芽，汝魔障將至，明日試之當自知。今果遇君，問答流連，已微動一念，再片刻，則不自持矣，危乎哉。吾幾敗。踴身一躍，直上木杪，瞥如飛鳥而去。

cì chén yòu yán, zú zǔ zhēng jūn gōng huì jiǒng, kāng xī jǐ wèi jǔ bó xué hóng cí, yǐ tiān xìng shū fàng, kǒng fáng yóu lǎn, chēng jí bù yù shì. cháng zhì dēng zhōu guān hǎi shì, guò yī cūn shú xiǎo qì. jiàn àn shàng yī jiù duān yàn, bèi kè kuáng cǎo shí liù zì yuē: wàn mù xiāo sēn, lù gǔ shān shēn, wǒ zuò qí jiān, xiě shàng dǔ yín. cè shū xī zāi cǐ sǒu sì zì, gài qí hào yě. wèn suǒ zì lái, shú shī yún cūn nán lín zhōng yǒu lì guǐ, yè xíng zhě yù zhī zhé bìng. yī rì zhòng cì qí chū, chí qí zhàng jī zhī, zhuī zhì yī mù ér miè, yīn gòng fā jué, yú mù zhōng de cǐ yàn, wǒ yǐ sù yī dòu yì zhī yě. àn shàng dǔ yín nǎi mèng dá zuò, shì bì shèng guó jiù chén, jiàng ér fù pàn, bài cuàn shān lín yǐ sǐ zhě. shēng jì jìn tuì wú jù, mò yòu bù zì qián cáng, qǔ bào gǔ zhī huò. zhēn wán gěng bù líng zhī guǐ zāi.
次辰又言，族祖征君公諱炅，康熙己未舉博學鴻詞，以天性疏放，恐妨遊覽，稱疾不預試。嘗至登州觀海市，過一村塾小憩。見案上一舊端硯，背刻狂草十六字曰：萬木蕭森，路古山深，我坐其間，寫上堵吟。側書惜哉此叟四字，蓋其號也。問所自來，塾師雲村南林中有厲鬼，夜行者遇之輒病。一日眾伺其出，持其杖擊之，追至一墓而滅，因共發掘，於墓中得此硯，我以粟一斗易之也。按上堵吟乃孟達作，是必勝國舊臣，降而復叛，敗竄山林以死者。生既進退無據，歿又不自潛藏，取暴骨之禍。真頑梗不靈之鬼哉。

hǎi zhī yǒu yè chā, yóu shān zhī yǒu shān xiāo, fēi guǐ fēi mèi, nǎi zì yī zhǒng lèi, jiè hū rén wù zhī jiān zhě yě. liú shí ān cān zhī yán, zhū chéng bīn hǎi chù, yǒu jié liáo bǔ yú zhě, yī rì zhòng jiē diào zhōu chū, yǒu yè chā rù qí liáo zhōng, dào yǐn qí jiǔ jǐn yī lú, zuì ér wò, wèi zhòng suǒ zhí, shù fù chuí jī, háo wú líng yì, jìng kùn bó ér sǐ.
海之有夜叉，猶山之有山魈，非鬼非魅，乃自一種類，介乎人物之間者也。劉石庵參知言，諸城濱海處，有結寮捕魚者，一日眾皆掉舟出，有夜叉入其寮中，盜飲其酒盡一盧，醉而臥，為眾所執，束縛捶擊，毫無靈異，竟困踣而死。

zú zhí yí sūn yán, xī zài tóng guān sù yī yì, yuè sè mǎn chuāng, jiàn liǎng rén yǐng zài chuāng shàng, yí wèi dào, dì shì zé yāo zhī xiān ruò, huán jì wǎn rán, shì yī nǚ zǐ jiāng yī bì. xué zhǐ qián qù, nǎi bù dǔ qí xíng, zhī wèi yāo mèi, yǐ pèi dāo gé líng zhuó zhī, yǒu hēi yān liǎng dào, shēng rú míng dí, yuè wū jǐ ér qù. è qí cì yè fù lái, jiè pū jiè niǎo chòng yǐ qí, yè bàn guǒ fù jiàn yǐng, nǎi èr hǔ duì dūn, yǔ pū fā chòng bìng jī, yīng shēng ér miè, zì shì bù fù zhì. yí běn yóu hún, gù wú xíng zhì, yáng guāng zhèn shuò, xiāo sàn bù néng jù yǐ.
族侄貽孫言，昔在潼關宿一驛，月色滿窗，見兩人影在窗上，疑為盜，諦視則腰肢纖弱，鬟髻宛然，似一女子將一婢。穴紙潛覷，乃不睹其形，知為妖魅，以佩刀隔欞斫之，有黑煙兩道，聲如鳴鏑，越屋脊而去。惡其次夜復來，戒仆借鳥銃以俟，夜半果復見影，乃二虎對蹲，與仆發銃並擊，應聲而滅，自是不復至。疑本遊魂，故無形質，陽光震爍，消散不能聚矣。

xiàn xiàn wáng shēng xiàng yù, shēng yī zi, yǒu bào zhī zhě, zhé kōng zhōng zhì yǔ shù shí qián. zhī xiàn yáng mǒu wǎng shì, nǎi zhì xià bái jīn wǔ xīng, cǐ zi xuán yāo wáng, yì wú tā yì. huò yuē: wáng shēng qiàn zuò xì shù zhě bān yùn zhī, jiāng tuō yǐ jī liǎn. huò yuē: hú suǒ wèi yě. shì jiē bù kě zhī. rán jū guān zhě yù cǐ děng shì, jí què yǒu guǐ píng, yì dāng jìn zhì, shǐ wù yíng mín tīng. zhèng bù bì lùn qí zhēn wàng yě.
獻縣王生相御，生一子，有抱之者，輒空中擲與數十錢。知縣楊某往視，乃擲下白金五星，此子旋夭亡，亦無他異。或曰：王生倩作戲術者般運之，將托以箕斂。或曰：狐所為也。是皆不可知。然居官者遇此等事，即確有鬼憑，亦當禁治，使勿熒民聽。正不必論其真妄也。

lǐ yòu dān xiān shēng yán, yōng zhèng mò nián dōng guāng chéng nèi, hū yī yè jiā jiā quǎn fèi shēng ruò cháo yǒng, jiē xiāng jīng chū, shì yuè xià yī rén, pī fà zhì yāo, suō yī má dài, shǒu zhí jù dài, dài nèi yǒu qiān bǎi é yā shēng, tǐng lì rén jiā wū jǐ shàng, liáng jiǔ yòu yí guò bié jiā. cì rì, fán suǒ lì zhī chù, jūn yǒu é yā èr sān zhī zì yán zhì xià, huò pēng ér shí, yǔ cháng chù zhě wèi wú yì, mò zhī hé guài. hòu fán dé é yā zhī jiā, jiē yǒu sǐ sàng. nǎi zhī wèi xiōng shà ǒu xiàn yě. xiān wài jiù mǎ gōng zhōu lù jiā, shì yè yì dé èr yā, shì suì qí dì jìng nì tóng zhī gēng zhǎng gōng zú, xìn yòu dān xiān shēng yǔ bù miù. gù zì gǔ jí jīn, zāo sàng zhě héng hé shā shù, hé yǐ dú shì zhào yú shì yè. shì yè zhī zhōng, hé yǐ dú shì zhào yú shù jiā, qí shì zhào jiē zhì yǐ é yā, yòu yì hé suǒ qǔ? guǐ shén zhī gù, yǒu kě zhī yǒu bù kě zhī, cún ér bù lùn kě yǐ.
李又聃先生言，雍正末年東光城內，忽一夜 家家犬吠聲若潮湧，皆相驚出，視月下一人，披髮至腰，蓑衣麻帶，手執巨袋，袋內有千百鵝鴨聲，挺立人家屋脊上，良久又移過別家。次日，凡所立之處，均有鵝鴨二三隻自檐擲下，或烹而食，與常畜者味無異，莫知何怪。後凡得鵝鴨之家，皆有死喪。乃知為凶煞偶現也。先外舅馬公周籙家，是夜亦得二鴨，是歲其弟靖逆同知庚長公卒，信又聃先生語不謬。顧自古及今，遭喪者恆河沙數，何以獨示兆於是夜。是夜之中，何以獨示兆於數家，其示兆皆擲以鵝鴨，又義何所取？鬼神之故，有可知有不可知，存而不論可矣。

dào shì wáng kūn xiá yán, xī yóu jiā hé, xīn qiū shuǎng lǎng, sàn bù hú bīn, qù rén shāo yuǎn. ǒu yù huàn jiā fèi pǔ, cóng huáng lǎo mù, jì wú rén zōng, xǐ yǐ qí jiān, bù jué zhòu qǐn. mèng gǔ yì guān rén zhǎng yī yuē: cén jì huāng lín, hǎn féng jiā bīn, jì jiàn jūn zǐ, shí wèi sù xīn, xìng wù yǐ yì wù jiàn bìn. xīn zhī shì guǐ shén, jié suǒ cóng lái. yuē: pū lěi yáng zhāng xǔ yuán jì, liú yù cǐ bāng, mò ér lǚ zàng, ài qí fēng tǔ, wú fù guī sī. yuán lín fán yì shí yú zhǔ, qī chí wèi néng qù yě. wèn rén jiē wèi sǐ lè shēng, ěr hé dú dān guǐ qù. yuē: sǐ shēng suī shū, xìng líng bù gǎi, jìng jiè yì bù gǎi, shān chuān fēng yuè rén jiàn zhī, guǐ yì jiàn zhī dēng lín yín yǒng rén yǒu zhī, guǐ yì yǒu zhī, guǐ hé bù rú rén. qiě yōu shēn xiǎn zǔ zhī shèng, rén suǒ bù zhì, guǐ dé yǐ hún yóu xiāo liáo qīng jué zhī jǐng, rén suǒ bù dǔ, guǐ dé yǐ yè shǎng rén qiě yǒu shí bù rú guǐ, bǐ fū wèi sǐ ér lè shēng zhě, yóu shì yù yīng xīn, qī nú jié liàn, yī dàn shě zhī rù míng mò, rú gāo guān jiě zǔ, xī jī lín quán, shì bù néng bù qī qī. bù zhī běn zhù lín quán, gēng tián záo jǐng, tián xī xiāng ān, yuán wú suǒ qī qī yú zhōng yě. wèn liù dào lún huí, shì yǒu zhǔ zhě, hé yǐ jìng dé zì yóu . yuē: qiú shēng zhě rú qiú guān, wéi rén suǒ mìng. bù qiú shēng zhě rú táo míng, wéi jǐ suǒ wèi. gǒu bù qiú shēng, shén bù qiáng yě. yòu wèn jì huái jì yuǎn, yín yǒng bì duō. yuē: xìng zhī suǒ zhì, huò dé yī lián yī jù, lǜ bù chéng piān, jìng guò jí wàng, yì bù fù zhuī suǒ, ǒu rán jì yì kě zhì gāo xián zhě, cái sān wǔ zhāng ěr. yīn lǎng yín yuē: cán zhào xià kōng shān, míng sè cāng rán hé. kūn xiá jī jié. yòu yín yuē: huáng yè, fǔ dé èr zì, hū wén zào jiào shēng, huò rán ér wù. zé yú tǐng dǎ jiǎng xiāng hū yě. zài yǐ zhàng míng zuò, bù fù chéng mèng yǐ.
道士王昆霞言，昔游嘉禾，新秋爽朗，散步湖濱，去人稍遠。偶遇宦家廢圃，叢篁老木，寂無人蹤，徙倚其間，不覺晝寢。夢古衣冠人長揖曰：岑寂荒林，罕逢嘉賓，既見君子，實慰素心，幸勿以異物見擯。心知是鬼神，詰所從來。曰：仆耒陽張盨元季，流寓此邦，歿而旅葬，愛其風土，無復歸思。園林凡易十餘主，棲遲未能去也。問人皆畏死樂生，爾何獨耽鬼趣。曰：死生雖殊，性靈不改，境界亦不改，山川風月人見之，鬼亦見之；登臨吟詠人有之，鬼亦有之，鬼何不如人。且幽深險阻之勝，人所不至，鬼得以魂游蕭寥清絕之景，人所不睹，鬼得以夜賞；人且有時不如鬼，彼夫畏死而樂生者，由嗜欲攖心，妻孥結戀，一旦舍之入冥漠，如高官解組，息跡林泉，勢不能不戚戚。不知本住林泉，耕田鑿井，恬熙相安，原無所戚戚於中也。問六道輪迴，事有主者，何以竟得自由 。曰：求生者如求官，惟人所命。不求生者如逃名，惟己所為。苟不求生，神不強也。又問寄懷既遠，吟詠必多。曰：興之所至，或得一聯一句，率不成篇，境過即忘，亦不復追索，偶然記憶可質高賢者，才三五章耳。因朗吟曰：殘照下空山，溟色蒼然合。昆霞擊節。又吟曰：黃葉，甫得二字，忽聞噪叫聲，霍然而悟。則漁艇打槳相呼也。再倚杖瞑坐，不復成夢矣。

kūn xiá yòu yán, qí shī jīng xiǎo liù rén, ér bù wèi rén zhàn. kūn xiá wèi tóng zǐ shí, yī rì zǎo qǐ, yǐ xiǎo zhá fù zhī yuē: chí cǐ wǎng mǒu jiā jiè shū, dìng yǐ shēn kè zhì. xiān qī hòu qī jiē chī rǔ. xiāng qù qī bā shí lǐ, jié jué jǐn zhì, zé mǒu jiā xiōng dì fāng xì qiáng, qǐ shì qí zhá, wéi xiǎo zì yī xíng yuē: jiè jìn shū wáng xiáng chuán yī yuè. xiōng dì xiāng gù mò rán, dòu suì jiě. gài qí dì zhèng jì suǒ shēng yún.
昆霞又言，其師精曉六壬，而不為人占。昆霞為童子時，一日蚤起，以小札付之曰：持此往某家借書，定以申刻至。先期後期皆笞汝。相去七八十里，竭蹶僅至，則某家兄弟方鬩牆，啟視其札，惟小字一行曰：借晉書王祥傳一閱。兄弟相顧默然，斗遂解。蓋其弟正繼所生雲。

jiā yù guān wài yǒu gē bì, jìng yī bǎi èr shí lǐ, jiē jī shā wú cùn tǔ, wéi jū zhōng yī jù fù, míng tiān shēng dūn, wù zú shǒu zhī, dōng jī bīng, xià chǔ shuǐ, yǐ gōng yì shǐ zhī wǎng lái. chū wēi xìn gōng yuè gōng zhōng qí xī zhēng shí, yí cǐ dūn běn yī tǔ shān, wèi fēi shā suǒ méi, jǐn lù qí dǐng. jì yǒu shān bì yǒu shuǐ, fā zú záo zhī, chuān zhì shù shí zhàng, hū chí chā zhě jiē duò xià. zài xué shàng zhě fǔ tīng zhī, wén fēng shēng rú léi hǒu, nǎi chuò yì. xué jīn yǐ yí. yú chū sài shí, fǎng fú shàng jiàn qí yí jī. àn fú shì yǒu dì shuǐ fēng huǒ xué zhī shuō, yú wén shǎn xī yǒu qiān zàng zhě, qǐ xué shí guān yǐ bàn jiāo, rú qiān zǒng dà yè qīn jiàn zhī, jiē dì huǒ suǒ zhuó. yòu xiàn xiàn liú shì mǔ zú, hé zàng qǐ xué, bù dé qí fù guān, jī zhī, nǎi zài qī bā bù wài, dào zhí dì zhōng. xiān yáo ān gōng qīn jiàn zhī. péng yún méi cān zhī yì yún, qí xiāng yǒu qiān zàng zhě, guān zhōng zhī gǔ, zǎn jù yú yī jiǎo, rú jī xīn rán. gài dì fēng suǒ chuī yě. shì zhī dà qì wò yùn yú dì zhōng, yīn qì huà shuǐ, yáng qì zé huà fēng huà huǒ. shuǐ tǔ tóng wèi yīn lèi, yī qì xiāng shēng, gù wú chù bù yǒu, yáng qì zé bāo yú yīn zhōng, qí wēi zhě, shuò dòng zhī xìng wèi yīn suǒ jiě qí shāo zhuàng zhě, jù ér chéng liú huáng dān shā fán shí zhī lèi qí zuì shèng zhě, yù ér wèi fēng wèi huǒ, gù héng jù yú yī suǒ, bù chù chù jiē jiàn ěr.
嘉峪關外有戈壁，徑一百二十里，皆積沙無寸土，惟居中一巨阜，名天生墩，戊卒守之，冬積冰，夏儲水，以供驛使之往來。初威信公岳公鍾琪西征時，疑此墩本一土山，為飛沙所沒，僅露其頂。既有山必有水，發卒鑿之，穿至數十丈，忽持鍤者皆墮下。在穴上者俯聽之，聞風聲如雷吼，乃輟役。穴今已圯。余出塞時，仿佛尚見其遺蹟。案佛氏有地水風火穴之說，余聞陝西有遷葬者，啟穴時棺已半焦，茹千總大業親見之，皆地火所灼。又獻縣劉氏母卒，合葬啟穴，不得其父棺，跡之，乃在七八步外，倒植地中。先姚安公親見之。彭芸楣參知亦云，其鄉有遷葬者，棺中之骨，攢聚於一角，如積薪然。蓋地風所吹也。是知大氣斡運於地中，陰氣化水，陽氣則化風化火。水土同為陰類，一氣相生，故無處不有，陽氣則包於陰中，其微者，爍動之性為陰所解；其稍壯者，聚而成硫黃丹砂礬石之類；其最盛者，郁而為風為火，故恆聚於一所，不處處皆見耳。

yī lí chéng zhōng wú jǐng, jiē jí shuǐ yú hé. yī zuǒ lǐng yuē: gē bì jiē jī shā wú shuǐ, gù cǎo mù bù shēng, jīn chéng zhōng duō lǎo shù, gǒu qí xià wú shuǐ, shù ān huó. nǎi bá mù jiù gēn xià záo jǐng, guǒ jiē dé quán, tè jí xū xiū gěng ěr. zhī gǔ chēng yōng zhōu hòu tǔ shuǐ shēn, zhuó rán bù miù. xú shè rén zhēng yuǎn, céng yù sī yì, cháng wèi yú yán, cǐ zuǒ lǐng kě yún gé wù, zhēng yuǎn néng jǔ qí míng, xī wàng zhī yǐ. hòu wū lǔ mù qí zhú chéng shí, jiàn yī lí zhī wú shuǐ, nǎi bo dì tōng jīn, yǐ jiù liú shuǐ, yú zuò shì dì zá shī yǒu yuē: bàn chéng gāo fù bàn chéng dī, chéng nèi qīng quán jǐn xiàng xī, jīn jǐng yín chuáng wú chù yòng, suí xīn yǐn qǔ dào huā qí. jì qí shí yě. rán huò xuě xiāo shuǐ zhǎng, zé nán mén wèi zhī bù kāi, yòu běi shān zhī lù bī jìn qiào lóu, dēng gāng dǐng guān dì cí xì lóu, zé chéng zhōng xiān wēi jiē jiàn, gù yú shī yòu yuē: shān wéi cǎo mù cuì yān píng, tiáo dì xīn chéng jiē jiù chéng, xíng dào cóng cí gē wǔ chù, lǜ qú shū shàng kàn qí píng. bā gōng yàn bì zhèn shǒu shí, cān jiāng hǎi qǐ yún, qǐng yú shān lù jiān zhú xiǎo bǎo, wèi yǐ jiǎo zhī shì. bā gōng yuē: rǔ dàn néng yě zhàn, rǔ bù zhī bīng. běi shān suī fǔ kàn chéng zhōng, dí huò jié péng, kě zhú pào tái yǎng jī. huǒ xìng yán shàng, shì biàn ér lì, dì shì bī jìn, qǔ zhǔn yì bù nán, bǐ suī zhòng, bù néng tún jù yě. rú zhú xiǎo bǎo yú shàng, bīng duō zé dì xiá bù néng róng, bīng shǎo zé lì ruò bù néng shǒu, wèi dí suǒ jù, fǎn zī yǐ bǎo zhàng yǐ. zhū jiāng mò bù tàn fú. yīn jì yī lí záo jǐng shì, bìng fù lù zhī yú hòu.
伊犁城中無井，皆汲水於河。一佐領曰：戈壁皆積沙無水，故草木不生，今城中多老樹，苟其下無水，樹安活。乃拔木就根下鑿井，果皆得泉，特汲須修綆耳。知古稱雍州厚土水深，灼然不謬。徐舍人蒸遠，曾預斯役，嘗為余言，此佐領可雲格物，蒸遠能舉其名，惜忘之矣。後烏魯木齊築城時，鑒伊犁之無水，乃卜地通津，以就流水，余作是地雜詩有曰：半城高阜半城低，城內清泉盡向西，金井銀床 無處用，隨心引取到花畦。紀其實也。然或雪消水漲，則南門為之不開，又北山支麓逼近譙樓，登岡頂關帝祠戲樓，則城中纖微皆見，故余詩又曰：山圍草木翠煙平，迢遞新城接舊城，行到叢祠歌舞處，綠氍毹上看棋枰。巴公彥弼鎮守時，參將海起雲，請於山麓堅築小堡，為倚角之勢。巴公曰：汝但能野戰，汝不知兵。北山雖俯瞰城中，敵或結棚，可築炮台仰擊。火性炎上，勢便而利，地勢逼近，取准亦不難，彼雖眾，不能屯聚也。如築小堡於上，兵多則地狹不能容，兵少則力弱不能守，為敵所據，反資以保障矣。諸將莫不嘆服。因記伊犁鑿井事，並附錄之於後。