wéi xiào kuān wéi xiòng liáng shì yàn
韋孝寬 韋敻 梁士彥

wéi shū yù zì xiào kuān, jīng zhào dù líng rén yě, shǎo yǐ zì xíng. shì wèi sān fǔ zhe xìng. zǔ zhí shàn, wèi féng yì fú fēng èr jùn shǒu. fù xù, wǔ wēi jùn shǒu. jiàn yì chū, wèi dà xíng tái yòu chéng, jiā fǔ guó jiāng jūn yōng zhōu dà zhōng zhèng. yǒng ān èr nián, bài yòu jiāng jūn nán yōu bīn zhōu cì shǐ. shí dī zéi shù wèi chāo qiè, xù suí jī zhāo fǔ, bìng jí guī fù. xún zú guān. zèng sī kōng jì zhōu cì shǐ, shì yuē wén huì.
韋叔裕字孝寬，京兆杜陵人也，少以字行。世為三輔着姓。 祖直善，魏馮翊、扶風二郡守。父旭，武威郡守。建義初，為 大行台右丞，加輔國將軍、雍州大中正。永安二年，拜右將軍、 南（幽）〔豳 〕州刺史。時氐賊數為抄竊，旭隨機招撫，並即 歸附。尋卒官。贈司空、冀州刺史，諡曰文惠。

xiào kuān chén mǐn hé zhèng, shè liè jīng shǐ. ruò guàn, shǔ xiāo bǎo yín zuò luàn guān yòu, nǎi yì què, qǐng wèi jūn qián qū. cháo tíng jiā zhī, jí bài tǒng jūn. suí féng yì gōng zhǎng sūn chéng yè xī zhēng, měi zhàn yǒu gōng. bài guó zi bó shì, xíng huá yīn shān jùn shì. shǔ shì zhōng yáng kǎn wèi dà dū dū, chū zhèn tóng guān, yǐn xiào kuān wèi sī mǎ. kǎn qí qí cái, yǐ nǚ qī zhī. yǒng ān zhōng, shòu xuān wēi jiāng jūn gěi shì zhōng, xún cì jué shān běi xiàn nán. pǔ tài zhōng, yǐ dū du cóng jīng zhōu cì shǐ yuán zi gōng zhèn xiāng chéng, yǐ gōng chú zhè xī yáng jùn shǒu. shí dú gū xìn wèi xīn yě jùn shǒu, sī tóng jīng zhōu, yǔ xiào kuān qíng hǎo kuǎn mì, zhèng shù jù měi, jīng bù lì rén, hào wèi lián bì. xiào wǔ chū, yǐ dū du zhèn chéng. wén dì zì yuán zhōu fù yōng zhōu, mìng xiào kuān suí jūn. jí kè tóng guān, jí shòu hóng nóng jùn shǒu. cóng qín dòu tài, jiān zuǒ chéng, jié dù yí yáng bīng mǎ shì. réng yǔ dú gū xìn rù luò yáng chéng shǒu. fù yǔ yǔ wén guì yí fēng yīng jiē yǐng zhōu yì tú, pò dōng wèi jiāng rèn xiáng yáo xióng yú yǐng chuān. xiào kuān yòu jìn píng lè kǒu, xià yù zhōu, huò cì shǐ féng yōng. yòu cóng zhàn yú hé qiáo. shí dà jūn bù lì, biān jìng sāo rán, nǎi lìng xiào kuān yǐ dà jiāng jūn xíng yí yáng jùn shì. xún qiān nán yǎn zhōu cì shǐ.
孝寬沉敏和正，涉獵經史。弱冠，屬蕭寶夤作亂關右，乃 詣闕，請為軍前驅。朝廷嘉之，即拜統軍。隨馮翊公長孫承業 西征，每戰有功。拜國子博士，行華（陰）〔 山〕郡事。屬侍 中楊侃為大都督，出鎮潼關，引孝寬為司馬。侃奇其才，以女 妻之。永安中，授宣威將軍、給事中，尋賜爵山北縣男。普泰 中，以都督從荊州刺史源子恭鎮襄城，以功除（浙 ）〔析〕陽 郡守。時獨孤信為新野郡守，（司）〔同〕荊州，與孝寬情好款 密，政術俱美，荊部吏人，號為聯璧。孝武初，以都督鎮城。 文帝自原州赴雍州，命孝寬隨軍。及克潼關，即授弘農郡 守。從擒竇泰，兼左丞，節度宜陽兵馬事。仍與獨孤信入洛陽 城守。復與宇文貴、怡峰應接潁州義徒，破東魏將任祥、堯雄 於潁川。孝寬又進平樂口，下豫州，獲刺史馮邕。又從戰於河 橋。時大軍不利，邊境騷然，乃令孝寬以大將軍行宜陽郡事。 尋遷南兗州刺史。

shì suì, dōng wèi jiāng duàn chēn yáo jié fù jù yí yáng, qiǎn qí yáng yáng zhōu cì shǐ niú dào héng shàn yòu biān mín. xiào kuān shēn huàn zhī, nǎi qiǎn dié rén fǎng huò dào héng shǒu jī, lìng shàn xué shū zhě wěi zuò dào héng yǔ xiào kuān shū, lùn guī kuǎn yì, yòu wèi luò jìn shāo jī, ruò huǒ xià shū zhě, hái lìng dié rén sòng yú chēn yíng. chēn dé shū, guǒ yí dào héng, qí suǒ yù jīng lüè, jiē bù jiàn yòng. xiào kuān zhī qí lí zǔ, rì chū qí bīng yǎn xí, qín dào héng jí chēn děng, xiáo miǎn suì qīng.
是歲，東魏將段琛、堯傑復據宜陽，遣其（揚）〔陽 〕州 刺史牛道恆扇誘邊民。孝寬深患之，乃遣諜人訪獲道恆手跡， 令善學書者偽作道恆與孝寬書，論歸款意，又為落燼燒跡，若 火下書者，還令諜人送於琛營。琛得書，果疑道恆，其所欲經 略，皆不見用。孝寬知其離阻，日出奇兵掩襲，擒道恆及琛等， 崤、澠遂清。

dà tǒng wǔ nián, jìn jué wèi hóu. bā nián, zhuǎn jìn zhōu cì shǐ, xún yí zhèn yù bì, jiān shè nán fén zhōu shì. xiān shì shān hú fù xiǎn, lǚ wèi jié dào, xiào kuān shì yǐ wēi xìn, zhōu jìng sù rán. jìn shòu dà dū dū.
大統五年，進爵為侯。八年，轉晉州刺史，尋移鎮玉壁， 兼攝南汾州事。先是山胡負險，屢為劫盜，孝寬示以威信，州 境肅然。進授大都督。

shí èr nián, qí shén wǔ qīng shān dōng zhī zhòng, zhì tú xī rù, yǐ yù bì chōng yào, xiān mìng gōng zhī. lián yíng shù shí lǐ, zhì yú chéng xià, nǎi yú chéng nán qǐ tǔ shān, yù chéng zhī yǐ rù. dāng qí shān chù, chéng shàng xiān yǒu liǎng gāo lóu. xiào kuān gèng fù mù jiē zhī, mìng jí gāo jùn, duō jī zhàn jù yǐ yù zhī. qí shén wǔ shǐ wèi chéng zhōng yuē : zòng ěr fù lóu zhì tiān, wǒ huì chuān chéng qǔ ěr . suì yú chéng nán záo dì dào. yòu yú chéng běi qǐ tǔ shān, gōng jù, zhòu yè bù xī. xiào kuān fù jué zhǎng qiàn, yào qí dì dào, réng chì zhàn shì tún qiàn. chéng wài měi chuān zhì qiàn, zhàn shì jí qín shā zhī. yòu yú qiàn wài jī chái zhù huǒ, dí rén yǒu fú dì dào nèi zhě, biàn xià chái huō, yǐ pí gōu chuī zhī. chuī qì yī chōng, xián jí zhuó làn. chéng wài yòu zào gōng chē, chē zhī suǒ jí, mò bù cuī huǐ. suī yǒu pái dùn, mò zhī néng kàng. xiào kuān nǎi fèng bù wèi màn, suí qí suǒ xiàng zé zhāng shè zhī. bù jì xuán yú kōng zhōng, qí chē jìng bù néng huài. chéng wài yòu fù sōng yú gān, guàn yóu jiā huǒ, guī yǐ shāo bù, bìng yù fén lóu. xiào kuān fù zhǎng zuò tiě gōu, lì qí fēng rèn, huǒ gān lái, yǐ gōu yáo gē zhī, sōng má jù luò. wài yòu yú chéng sì miàn chuān dì, zuò èr shí yī dào, fēn wèi sì lù, yú qí zhōng gè shī liáng zhù, zuò qì, yǐ yóu guàn zhù, fàng huǒ shāo zhī, zhù zhé, chéng bìng bēng huài. xiào kuān yòu suí bēng chù shù mù shān yǐ gǎn zhī, dí bù dé rù. chéng wài jǐn qí gōng jī zhī shù, xiào kuān xián jù pò zhī.
十二年，齊神武傾山東之眾，志圖西入，以玉壁衝要，先 命攻之。連營數十里，至於城下，乃於城南起土山，欲乘之以 入。當其山處，城上先有兩高樓。孝寬更縛木接之，命極高峻， 多積戰具以御之。齊神武使謂城中曰 ：「縱爾縛樓至天，我會 穿城取爾 。」遂於城南鑿地道。又於城北起土山，攻具，晝夜 不息。孝寬復掘長塹，要其地道，仍飭戰士屯塹。城外每穿至 塹，戰士即擒殺之。又於塹外積柴貯火，敵人有伏地道內者， 便下柴火，以皮韝吹之。吹氣一衝，咸即灼爛。城外又造攻車， 車之所及，莫不摧毀。雖有排楯，莫之能抗。孝寬乃縫布為縵， 隨其所向則張設之。布既懸於空中，其車竟不能壞。城外又縛 松於竿，灌油加火，規以燒布，並欲焚樓。孝寬復長作鐵鈎， 利其鋒刃，火竿來，以鈎遙割之，松麻俱落。外又於城四面穿 地，作二十一道，分為四路，於其中各施樑柱，作訖，以油灌 柱，放火燒之，柱折，城並崩壞。孝寬又隨崩處豎木柵以扞之， 敵不得入。城外盡其攻擊之術，孝寬咸拒破之。

shén wǔ wú rú zhī hé, nǎi qiǎn cāng cáo cān jūn zǔ xiào zhēng wèi yuē : wèi wén jiù bīng, hé bù jiàng yě? xiào kuān bào yún : wǒ chéng chí yán gù, bīng shí yǒu yú, gōng zhě zì láo, shǒu zhě cháng yì. qǐ yǒu xún shuò zhī jiān, yǐ xū jiù yuán. shì yōu ěr zhòng yǒu bù fǎn zhī wēi. xiào kuān guān xī nán zǐ, bì bù wèi jiàng jiāng jūn yě . é ér xiào zhēng fù wèi chéng zhōng rén yuē: wéi chéng zhǔ shòu bǐ róng lù, huò fù kě ěr, zì wài jūn shì, hé shì xiāng suí rù tāng huǒ zhōng yé. nǎi shè mù gé yú chéng zhōng yún: néng zhǎn chéng zhǔ jiàng zhě, bài tài wèi, fēng kāi guó jùn gōng, yì wàn hù, shǎng bó wàn pǐ. xiào kuān shǒu tí shū bèi, fǎn shè chéng wài yún: ruò yǒu zhǎn gāo huān zhě, yī yī cǐ shǎng . xiào kuān dì zǐ qiān, xiān zài shān dōng, yòu suǒ zhì chéng xià, lín yǐ bái rèn, yún ruò bù zǎo jiàng, biàn xíng dà lù. xiào kuān kāng kǎi jī yáng, lüè wú gù yì. shì zú mò bù gǎn lì, rén yǒu sǐ nán zhī xīn.
神武無如之何，乃遣倉曹參軍祖孝征謂曰 ：「未聞救兵， 何不降也？」孝寬報雲 ：「我城池嚴固，兵食有餘，攻者自勞， 守者常逸。豈有旬朔之間，已須救援。適憂爾眾有不反之危。 孝寬關西男子，必不為降將軍也 。」俄而孝征復謂城中人曰： 「韋城主受彼榮祿，或復可爾，自外軍士，何事相隨入湯火中 耶。」乃射募格於城中云：「能斬城主降者，拜太尉，封開國郡 公，邑萬戶，賞帛萬疋。」孝寬手題書背，反射城外云：「若有 斬高歡者，一依此賞 。」孝寬弟子遷，先在山東，又鎖至城下， 臨以白刃，雲若不早降，便行大戮。孝寬慷慨激揚，略無顧意。 士卒莫不感勵，人有死難之心。

shén wǔ kǔ zhàn liù xún, shāng jí bìng sǐ zhě shí sì wǔ, zhì lì jù kùn, yīn ér fā jí. qí yè dùn qù. hòu yīn cǐ fèn huì, suì cú. wèi wén dì jiā xiào kuān gōng, lìng diàn zhōng shàng shū zhǎng sūn shào yuǎn zuǒ chéng wáng yuè zhì yù bì láo wèn, shòu biāo qí dà jiāng jūn kāi fǔ yí tóng sān sī, jìn jué jiàn zhōng jùn gōng.
神武苦戰六旬，傷及病死者十四五，智力俱困，因而發疾。 其夜遁去。後因此忿恚，遂殂。魏文帝嘉孝寬功，令殿中尚書 長孫紹遠、左丞王悅至玉壁勞問，授驃騎大將軍、開府儀同三 司，進爵建忠郡公。

fèi dì èr nián, wèi yōng zhōu cì shǐ. xiān shì, lù cè yī lǐ zhì yī tǔ hòu, jīng yǔ tuí huǐ, měi xū xiū zhī. zì xiào kuān lín zhōu, nǎi lēi bù nèi dāng hòu chù zhí huái shù dài zhī. jì miǎn xiū fù, xíng lǚ yòu dé bì yīn. zhōu wén hòu jiàn, guài wèn zhī zhī, yuē : qǐ dé yī zhōu dú ěr, dāng lìng tiān xià tóng zhī . yú shì lìng zhū zhōu jiā dào yī lǐ zhǒng yī shù, shí lǐ zhǒng sān shù, bǎi lǐ zhǒng wǔ shù yān.
廢帝二年，為雍州刺史。先是，路側一里置一土候，經雨 頹毀，每須修之。自孝寬臨州，乃勒部內當候處植槐樹代之。 既免修復，行旅又得庇蔭。周文後見，怪問知之，曰 ：「豈得 一州獨爾，當令天下同之 。」於是令諸州夾道一里種一樹，十 里種三樹，百里種五樹焉。

gōng dì yuán nián, yǐ dà jiāng jūn yǔ yàn guó gōng yú jǐn fá jiāng líng, píng zhī, yǐ gōng fēng ráng xiàn gōng. hái, bài shàng shū yòu pú shè, cì xìng yǔ wén shì. èr nián, zhōu wén běi xún, mìng xiào kuān hái zhèn yù bì. zhōu xiào mǐn dì jiàn zuò, bài xiǎo sī tú. míng dì chū, cān lín zhǐ diàn xué shì, kǎo xiào tú jí.
恭帝元年，以大將軍與燕國公于謹伐江陵，平之，以功封 穰縣公。還，拜尚書右僕射，賜姓宇文氏。（二 ）年，周文北 巡，命孝寬還鎮玉壁。周孝閔帝踐阼，拜小司徒。明帝初，參 麟趾殿學士，考校圖籍。

bǎo dìng chū, yǐ xiào kuān lì xūn yù bì, suì yú yù bì zhì xūn zhōu, réng shòu xūn zhōu cì shǐ. qí rén qiǎn shǐ zhì yù bì, qiú tōng hù shì. jìn gōng hù yǐ qí xiāng chí rì jiǔ, jué wú shǐ mìng, yī rì hū lái qiú jiāo yì, yí bié yǒu gù. yòu yǐ huáng gū huáng shì mǔ xiān méi zài bǐ, yīn qí qǐng hé zhī jì, huò kě zhì zhī. suì lìng sī mén xià dài fū yǐn gōng zhèng zhì yù bì, gòng xiào kuān xiáng yì. xiào kuān nǎi yú jiāo shèng shè gōng zhàng, lìng gōng zhèng jiē duì shǐ rén, jiān lùn huáng jiā qīn shǔ zài dōng zhī yì. shǐ zhě cí sè shén yuè. shí yòu yǒu fén zhōu hú chāo dé guān dōng rén, xiào kuān fù fàng dōng hái, bìng zhì shū yī dú, jù chén cháo tíng yù dūn lín hǎo. suì yǐ lǐ sòng huáng gū jí hù mǔ děng.
保定初，以孝寬立勛玉壁，遂於玉壁置勛州，仍授勳州刺 史。齊人遣使至玉壁，求通互市。晉公護以其相持日久，絕無 使命，一日忽來求交易，疑別有故。又以皇姑、皇世母先沒在 彼，因其請和之際，或可致之。遂令司門下大夫尹公正至玉壁， 共孝寬詳議。孝寬乃於郊盛設供帳，令公正接對使人，兼論皇 家親屬在東之意。使者辭色甚悅。時又有汾州胡抄得關東人， 孝寬復放東還，並致書一牘，具陳朝廷欲敦鄰好。遂以禮送皇 姑及護母等。

xiào kuān shàn yú fǔ yù, néng dé rén xīn. suǒ qiǎn jiān dié rù qí zhě, jiē wèi jǐn lì. yì yǒu qí rén dé xiào kuān jīn huò, yáo tōng shū shū. gù qí dòng jìng, cháo tíng jiē xiān zhī. shí yǒu zhǔ shuài xǔ pén, xiào kuān tuō yǐ xīn lǚ, lìng shǒu yī shù. pén nǎi yǐ chéng dōng rù. xiào kuān nù, qiǎn dié qǔ zhī, é ér zhǎn shǒu ér hái. qí néng zhì wù qíng rú cǐ.
孝寬善於撫御，能得人心。所遣間諜入齊者，皆為盡力。 亦有齊人得孝寬金貨，遙通書疏。故齊動靜，朝廷皆先知。時 有主帥許盆，孝寬托以心膂，令守一戍。盆乃以城東入。孝寬 怒，遣諜取之，俄而斬首而還。其能致物情如此。

fén zhōu zhī běi, lí shí yǐ nán, xī shì shēng hú, chāo lüè jū rén, zǔ duàn hé lù. xiào kuān shēn huàn zhī. ér dì rù yú qí, wú fāng zhū jiǎn. yù dāng qí yào chù, zhì yī dài chéng. nǎi yú hé xī zhēng yì tú shí wàn, jiǎ shì bǎi rén, qiǎn kāi fǔ yáo yuè jiān zhú zhī. yuè sè jù, yǐ bīng shǎo wèi nán. xiào kuān yuē : jì chéng cǐ chéng, shí rì jí bì. jì qù jìn zhōu sì bǎi yú lǐ, yī rì chuàng shǒu, èr rì wěi jìng shǐ zhī shè lìng jìn zhōu zhēng bīng, èr rì fāng jí móu yì zhī jiān, zì jī sān rì jì qí jūn xíng, èr rì bú dào. wǒ zhī chéng huáng, zú dé bàn yǐ . nǎi lìng zhú zhī. qí rén guǒ zhì nán shǒu, yí yǒu dà jūn, nǎi tíng liú bù jìn. qí yè, yòu lìng fén shuǐ yǐ nán, bàng jiè shān jì shān zhū cūn, suǒ zài zòng huǒ. qí rén wèi shì jūn yíng, suì shōu bīng zì gù. bǎn zhú kè jiù, zú rú qí yán.
汾州之北，離石以南，悉是生胡，抄掠居人，阻斷河路。 孝寬深患之。而地入於齊，無方誅剪。欲當其要處，置一大城。 乃於河西征役徒十萬，甲士百人，遣開府姚岳監築之。岳色懼， 以兵少為難。孝寬曰 ：「計成此城，十日即畢。既去晉州四百 余里，一日創手，二日偽境始知；設令晉州徵兵，二日方集； 謀議之間，自稽三日；計其軍行，二日不到。我之城隍，足得 辦矣 。」乃令築之。齊人果至南首，疑有大軍，乃停留不進。 其夜，又令汾水以南，傍介山、稷山諸村，所在縱火。齊人謂 是軍營，遂收兵自固。版築克就，卒如其言。

sì nián, jìn wèi zhù guó. shí jìn gōng hù jiāng dōng tǎo, xiào kuān qiǎn zhǎng shǐ xīn dào xiàn qǐ chén bù kě, hù bù nà. jì ér dà jūn guǒ bù lì. hòu kǒng chéng suì xiàn, yí yáng bèi wéi. xiào kuān nǎi wèi qí jiāng shuài yuē : yí yáng yī chéng zhī dì, wèi néng sǔn yì. rán liǎng guó zhēng zhī, láo shī shù zài. bǐ duō jūn zǐ, níng fá móu yóu. ruò qì xiáo dōng, lái tú fén běi, wǒ zhī jiāng jiè, bì jiàn qīn rǎo. jīn yí yú huá gǔ jí zhǎng qiū sù zhú chéng, yǐ dù zéi zhì. tuō qí xiān wǒ, tú zhī shí nán . yú shì huà dì xíng, jù chén qí zhuàng. jìn gōng hù lìng zhǎng shǐ chì luó xié wèi shǐ rén yuē : wéi gōng zǐ sūn suī duō, shù bù mǎn bǎi. fén běi zhú chéng, qiǎn shuí gù shǒu? shì suì bù xíng. tiān hé wǔ nián, jìn jué yún guó gōng, zēng yì tōng qián yī wàn hù. shì suì, qí rén guǒ jiě yí yáng zhī wéi, jīng lüè fén běi, suì zhú chéng shǒu zhī. qí chéng xiāng hú lǜ míng yuè zhì fén dōng, qǐng yǔ xiào kuān xiāng jiàn. míng yuè yún : yí yáng xiǎo chéng, jiǔ láo zhàn zhēng. jīn jì rù bǐ, yù yú fén běi qǔ cháng, xìng wù guài yě . xiào kuān dá yuē: yí yáng bǐ zhī yào chōng, fén běi wǒ zhī suǒ qì. wǒ qì bǐ tú, qǔ cháng ān zài? qiě jūn fǔ yì yòu zhǔ, wèi zhòng wàng lóng, lǐ yí diào yīn yáng, fǔ bǎi xìng, yān yòng jí wǔ qióng bīng, gòu yuàn lián huò! qiě cāng yíng dà shuǐ, qiān lǐ wú yān, fù yù shǐ fén jìn zhī jiān, héng shī bào gǔ? gǒu tān xún cháng zhī dì, tú tàn pí bì zhī rén, qiè wèi jūn bù qǔ. xiào kuān cān jūn qū yán pō zhī bǔ shì, wèi xiào kuān yuē : lái nián, dōng cháo bì dà xiāng shā lù . xiào kuān yīn lìng yán zuò yáo gē yuē : bǎi shēng fēi shàng tiān, míng yuè zhào zhǎng ān. bǎi shēng, hú yě. yòu yán : gāo shān bù cuī zì bēng, hú shù bù fú zì shù . lìng dié rén duō jī cǐ wén, yí zhī yú yè. zǔ xiào zhēng jì wén, gèng rùn sè zhī, míng yuè jìng yǐ cǐ zhū.
四年，進位柱國。時晉公護將東討，孝寬遣長史辛道憲啟 陳不可，護不納。既而大軍果不利。後孔城遂陷，宜陽被圍。 孝寬乃謂其將帥曰 ：「宜陽一城之地，未能損益。然兩國爭之， 勞師數載。彼多君子，寧乏謀猷。若棄崤東，來圖汾北，我之 疆界，必見侵擾。今宜於華谷及長秋速築城，以杜賊志。脫其 先我，圖之實難 。」於是畫地形，具陳其狀。晉公護令長史叱 羅協謂使人曰 ：「韋公子孫雖多，數不滿百。汾北築城，遣誰 固守？」事遂不行。天和五年，進爵鄖國公，增邑通前一萬戶。 是歲，齊人果解宜陽之圍，經略汾北，遂築城守之。其丞 相斛律明月至汾東，請與孝寬相見。明月雲 ：「宜陽小城，久 勞戰爭。今既入彼，欲於汾北取償，幸勿怪也 。」孝寬答曰： 「宜陽彼之要衝，汾北我之所棄。我棄彼圖，取償安在？且君 輔翼幼主，位重望隆，理宜調陰陽，撫百姓，焉用極武窮兵， 構怨連禍！且滄、瀛大水，千里無煙，復欲使汾、晉之間，橫 屍暴骨？苟貪尋常之地，塗炭疲弊之人，竊為君不取。」 孝寬參軍曲岩頗知卜筮，謂孝寬曰 ：「來年，東朝必大相 殺戮 。」孝寬因令岩作謠歌曰 ：「百升飛上天，明月照長安。」 百升，斛也。又言 ：「高山不摧自崩，槲樹不扶自豎 。」令諜 人多齎此文，遺之於鄴。祖孝征既聞，更潤色之，明月竟以此 誅。

jiàn dé zhī hòu, wǔ dì zhì zài píng qí. xiào kuān nǎi shàng shū chén sān cè. qí dì yī cè yuē:
建德之後，武帝志在平齊。孝寬乃上疏陳三策。其第一策 曰：

chén zài biān jī nián, pō jiàn jiān xì, bù yīn jì huì, nán yǐ chéng gōng. shì yǐ wǎng suì chū jūn, tú yǒu láo fèi, gōng jī bù lì, yóu shī jī huì. hé zhě? zhǎng huái zhī nán, jiù wèi wò tǔ, chén shì yǐ pò wáng yú jìn, yóu néng yī jǔ píng zhī. qí rén lì nián fù jiù, sàng bài ér fǎn, nèi lí wài pàn, jì jǐn lì qióng. chuán bù yún hū : chóu yǒu xìn yān, bù kě shī yě . jīn dà jūn ruò chū zhǐ guān, fāng guǐ ér jìn, jiān yǔ chén shì gòng wèi jǐ jiǎo bìng lìng guǎng zhōu yì lǚ, chū zì sān yā yòu mù shān nán xiāo ruì, yán hé ér xià fù qiǎn běi shān jī hú jué qí bìng jìn zhī lù. fán cǐ zhū jūn, réng lìng gè mù guān hé zhī wài jìn yǒng zhī shì, hòu qí jué shǎng, shǐ wèi qián qū. yuè dòng chuān yí, léi hài diàn jī, bǎi dào jù jìn, bìng qū lǔ tíng. bì dāng wàng qí bēn kuì, suǒ xiàng cuī tiǎn. yī róng dà dìng, shí zài cǐ jī. qí dì èr cè yuē:
臣在邊積年，頗見間隙，不因際會，難以成功。是以往歲 出軍，徒有勞費，功績不立，由失機會。何者？長淮之南，舊 為沃土，陳氏以破亡餘燼，猶能一舉平之。齊人歷年赴救，喪 敗而反，內離外叛，計盡力窮。傳不云乎 ：「讎有釁焉，不可 失也 。」今大軍若出軹關，方軌而進，兼與陳氏共為掎角；並 令廣州義旅，出自三鴉；又募山南驍銳，沿河而下；復遣北山 稽胡絕其並、晉之路。凡此諸軍，仍令各募關、河之外勁勇之 士，厚其爵賞，使為前驅。岳動川移，雷駭電激，百道俱進， 並趨虜庭。必當望旗奔潰，所向摧殄。一戎大定，實在此機。 其第二策曰：

ruò guó jiā gèng wèi hòu tú, wèi jí dà jǔ, yí yǔ chén rén fēn qí bīng shì. sān yā yǐ běi, wàn chūn yǐ nán, guǎng shì tún tián, yù wèi zhù jī. mù qí xiāo hàn, lì wèi bù wǔ. bǐ jì dōng nán yǒu dí, róng mǎ xiāng chí, wǒ chū qí bīng, pò qí jiāng yì. bǐ ruò xìng shī fù yuán, wǒ zé jiān bì qīng yě, dài qí qù yuǎn, hái fù chū shī. cháng yǐ biān wài zhī jūn, yǐn qí fù xīn zhī zhòng. wǒ wú sù chōng zhī fèi, bǐ yǒu bèn mìng zhī láo. yī èr nián zhōng, bì zì lí pàn. qiě qí shì hūn bào, zhèng chū duō mén, yù yù mài guān, wéi lì shì shì, huāng yín jiǔ sè, jì hài zhōng liáng. hé jìng áo rán, bù shèng qí bì. yǐ cǐ ér guān, fù wáng kě dài. rán hòu chéng jiān diàn sǎo, shì děng cuī kū.
若國家更為後圖，未即大舉，宜與陳人分其兵勢。三鴉以 北，萬春以南，廣事屯田，預為貯積。募其驍悍，立為部伍。 彼既東南有敵，戎馬相持，我出奇兵，破其疆埸。彼若興師赴 援，我則堅壁清野，待其去遠，還復出師。常以邊外之軍，引 其腹心之眾。我無宿舂之費，彼有奔命之勞。一二年中，必自 離叛。且齊氏昏暴，政出多門，鬻獄賣官，唯利是視，荒淫酒 色，忌害忠良。闔境熬然，不勝其弊。以此而觀，覆亡可待。 然後乘間電掃，事等摧枯。

qí dì sān cè yuē:
其第三策曰：

qiè yǐ dà zhōu tǔ yǔ, kuà jù guān hé, xù xí juǎn zhī wēi, chí jiàn líng zhī shì. tài zǔ shòu tiān míng mìng, yǔ wù gēng xīn, shì yǐ èr jì zhī zhōng, dà gōng kè jǔ. nán qīng jiāng hàn, xī kān bā shǔ, sāi biǎo wú yú, hé yòu dǐ dìng. wéi bǐ zhào wèi, dú wèi zhēn gěng zhě, zhèng yǐ yǒu shì sān fāng, wèi huáng dōng lüè. suì shǐ zhāng fǔ yóu hún, gèng cún yú guǐ. xī gōu jiàn wáng wú, shàng qī shí zài wǔ wáng qǔ luàn, yóu fán zài jǔ. jīn ruò gèng cún zūn yǎng, qiě fù xiāng shí, chén wèi yí hái chóng lín hǎo, shēn qí méng yuē. ān rén hé zhòng, tōng shāng huì gōng, xù ruì yǎng wēi, guān xìn ér dòng. sī zé zhǎng cè yuǎn yù, zuò zì jiān bìng yě.
竊以大周土宇，跨據關、河，蓄席捲之威，持建瓴之勢。 太祖受天明命，與物更新，是以二紀之中，大功克舉。南清江、 漢，西龕巴、蜀，塞表無虞，河右底定。唯彼趙、魏，獨為榛 梗者，正以有事三方，未遑東略。遂使漳、滏遊魂，更存余晷。 昔勾踐亡吳，尚期十載；武王取亂，猶煩再舉。今若更存遵養， 且復相時，臣謂宜還崇鄰好，申其盟約。安人和眾，通商惠工， 蓄銳養威，觀釁而動。斯則長策遠馭，坐自兼併也。

shū zòu, wǔ dì qiǎn xiǎo sī kòu huái nán gōng yuán wèi wěi kāi fǔ yī lóu qiān děng zhòng bì pìn qí. ěr hòu suì dà jǔ, zài jià ér dìng shān dōng, zú rú xiào kuān zhī cè.
書奏，武帝遣小司寇淮南公元（衛）〔偉〕、開府伊婁謙等 重幣聘齊。爾後遂大舉，再駕而定山東，卒如孝寬之策。

xiào kuān měi yǐ nián pò xuán chē, lǚ qǐng zhì shì. dì yǐ hǎi nèi wèi píng, yōu zhào fú xǔ. zhì shì fù chēng jí qǐ hái gǔ. dì yuē : wǎng yǐ miàn shēn běn huái, hé fán zhòng qǐng yě. wǔ nián, dì dōng fá, guò xìng yù bì. guān yù dí zhī suǒ, shēn tàn xiàn zhī, yí shí nǎi qù. xiào kuān zì yǐ xí liàn qí rén xū shí, qǐng wèi xiān qū. dì yǐ yù bì yào chōng, fēi xiào kuān wú yǐ zhèn zhī, nǎi bù xǔ. jí zhào wáng zhāo lǜ bīng chū jī hú, yǔ dà jūn jǐ jiǎo, nǎi chì xiào kuān wèi xíng jūn zǒng guǎn, wéi shǒu huá gǔ yǐ yīng jiē zhī. xiào kuān kè qí sì chéng. wǔ
孝寬每以年迫懸車，屢請致仕。帝以海內未平，優詔弗許。 至是復稱疾乞骸骨。帝曰 ：「往已面申本懷，何煩重請也。」 五年，帝東伐，過幸玉壁。觀禦敵之所，深嘆羨之，移時 乃去。孝寬自以習練齊人虛實，請為先驅。帝以玉壁要衝，非 孝寬無以鎮之，乃不許。及趙王招率兵出稽胡，與大軍掎角， 乃敕孝寬為行軍總管，圍守華谷以應接之。孝寬克其四城。武

dì píng jìn zhōu, fù lìng xiào kuān hái jiù zhèn.
帝平晉州，復令孝寬還舊鎮。

jí dì kǎi hái, fù xìng yù bì. cóng róng wèi xiào kuān yuē : shì chēng lǎo rén duō zhì, shàn wèi jūn móu. rán zhèn wéi gòng shào nián, yī jǔ píng zéi. gōng yǐ wèi hé rú? xiào kuān duì yuē : chén jīn shuāi mào, wéi yǒu chéng xīn ér yǐ. rán xī zài shǎo zhuàng, yì céng shū lì xiān cháo, yǐ dìng guān yòu . dì dà xiào yuē : shí rú gōng yán . nǎi zhào xiào kuān suí jià hái jīng. bài dà sī kōng, chū wèi yán zhōu zǒng guǎn, jìn wèi shàng zhù guó.
及帝凱還，復幸玉壁。從容謂孝寬曰 ：「世稱老人多智， 善為軍謀。然朕唯共少年，一舉平賊。公以為何如？」孝寬對 曰 ：「臣今衰耄，唯有誠心而已。然昔在少壯，亦曾輸力先朝， 以定關右 。」帝大笑曰 ：「實如公言 。」乃詔孝寬隨駕還京。 拜大司空，出為延州總管，進位上柱國。

dà xiàng yuán nián, chú xú yǎn děng shí yī zhōu shí wǔ zhèn zhū jūn shì xú zhōu zǒng guǎn. yòu wèi xíng jūn yuán shuài, xùn dì huái nán. nǎi fēn qiǎn qǐ gōng yǔ wén liàng gōng huáng chéng, chéng gōng liáng shì yàn gōng guǎng líng, xiào kuān lǜ zhòng gōng shòu yáng, bìng bá zhī. chū xiào kuān dào huái nán, suǒ zài jiē mì sòng chéng kuǎn. rán bǐ wǔ mén, yóu wèi xiǎn yào, chén rén ruò kāi táng fàng shuǐ, jí jīn jì lù jué. xiào kuān jù lìng fēn bīng jù shǒu zhī. chén cì shǐ wú wén yù guǒ qiǎn jué yàn, yǐ wú jí. yú shì chén rén tuì zǒu, jiāng běi xī píng.
大象元年，除徐兗等十一州十五鎮諸軍事、徐州總管。又 為行軍元帥，徇地淮南。乃分遣杞公宇文亮攻黃城，郕公梁士 彥攻廣陵，孝寬率眾攻壽陽，並拔之。初孝寬到淮南，所在皆 密送誠款。然彼五門，尤為險要，陳人若開塘放水，即津濟路 絕。孝寬遽令分兵據守之。陳刺史吳文育果遣決堰，已無及。 於是陳人退走，江北悉平。

jūn hái, zhì yù zhōu, yǔ wén liàng jǔ bīng fǎn, qián yǐ shù bǎi qí xí xiào kuān yíng. shí liàng yǔ guān rú kuān mì bái qí zhuàng, xiào kuān yǒu bèi. liàng bù dé rù, dùn zǒu, xiào kuān zhuī huò zhī. zhào yǐ píng huái nán zhī gōng, bié fēng yī zi huá guó gōng.
軍還，至豫州，宇文亮舉兵反，潛以數百騎襲孝寬營。時 亮圉官茹寬密白其狀，孝寬有備。亮不得入，遁走，孝寬追獲 之。詔以平淮南之功，別封一子滑國公。

jí xuān dì bēng, suí wén dì fǔ zhèng, shí wèi chí jiǒng xiān wèi xiāng zhōu zǒng guǎn, zhào xiào kuān dài zhī. yòu yǐ xiǎo sī tú chì liè zhǎng fǔ wèi xiāng zhōu cì shǐ, xiān lìng fù yè. xiào kuān xù jìn, zhì zhāo gē, jiǒng qiǎn dà dū dū hè lán guì jī shū hòu xiào kuān. xiào kuān liú guì yǔ yǔ yǐ chá zhī, yí qí yǒu biàn, suì chēng jí xú xíng. yòu shǐ rén zhì xiāng zhōu qiú yī yào, mì yǐ cì zhī. jì dào tāng yīn, féng zhǎng fǔ bēn hái. xiào kuān xiōng zi wèi jùn shǒu yì yòu qì jùn nán zǒu. xiào kuān shěn jié qí zhuàng, nǎi chí hái. suǒ jīng qiáo dào, jiē lìng huǐ chè, yì mǎ xī yōng yǐ zì suí. yòu lēi qí yì jiāng yuē : shǔ gōng jiāng zhì, kě duō bèi yáo jiǔ jí chú sù yǐ dài zhī. jiǒng guǒ qiǎn yí tóng liáng zǐ kāng jiāng shù bǎi qí zhuī xiào kuān, yì sī gōng shè fēng hòu, suǒ jīng zhī chù, jiē zhé tíng liú, yóu shì bù jí.
及宣帝崩，隋文帝輔政，時尉遲迥先為相州總管，詔孝寬 代之。又以小司徒叱列長釜為相州刺史，先令赴鄴。孝寬續進， 至朝歌，迥遣大都督賀蘭貴齎書候孝寬。孝寬留貴與語以察之， 疑其有變，遂稱疾徐行。又使人至相州求醫藥，密以伺之。既 到湯陰，逢長釜奔還。孝寬兄子魏郡守藝又棄郡南走。孝寬審 訐其狀，乃馳還。所經橋道，皆令毀撤，驛馬悉擁以自隨。又 勒（騎）〔驛〕將曰 ：「蜀公將至，可多備餚酒及芻粟以待之。」 迥果遣儀同梁子康將數百騎追孝寬，驛司供設豐厚，所經之處， 皆輒停留，由是不及。

shí huò quàn xiào kuān, yǐ wèi luò jīng xū ruò, sù wú shǒu bèi, hé yáng zhèn fáng, xī shì guān dōng xiān bēi, jiǒng ruò xiān wǎng jù zhī, zé wèi huò bù xiǎo. nǎi rù bǎo hé yáng. hé yáng chéng nèi jiù yǒu xiān bēi bā bǎi rén, jiā bìng zài yè, jiàn xiào kuān qīng lái, móu yù yīng jiǒng. xiào kuān zhī zhī, suì mì zào dōng jīng guān sī, zhà chēng qiǎn xíng, fēn rén yì luò yáng shòu cì. jì zhì luò yáng, bìng liú bù qiǎn. yīn cǐ lí jiě, qí móu bù chéng.
時或勸孝寬，以為洛京虛弱，素無守備，河陽鎮防，悉是 關東鮮卑，迥若先往據之，則為禍不小。乃入保河陽。河陽城 內舊有鮮卑八百人，家並在鄴，見孝寬輕來，謀欲應迥。孝寬 知之，遂密造東京官司，詐稱遣行，分人詣洛陽受賜。既至洛 陽，並留不遣。因此離解，其謀不成。

liù yuè, zhào fā guān zhōng bīng, yǐ xiào kuān wèi yuán shuài dōng fá. qī yuè, jūn cì hé yáng. jiǒng suǒ shǔ yí tóng xuē gōng lǐ děng wéi bī huái zhōu, xiào kuān qiǎn bīng jī pò zhī. jìn cì huái xiàn yǒng qiáo chéng qiáo zhī dōng nán. qí chéng jì zài yào chōng, zhì dié láo gù, jiǒng yǐ qiǎn bīng jù zhī. zhū jiāng shì yǐ cǐ chéng dāng lù, qǐng xiān gōng qǔ. xiào kuān yuē : chéng xiǎo ér gù, ruò gōng ér bù bá, sǔn wǒ bīng wēi. jīn pò qí dà jūn, cǐ yì hé néng wèi yě . yú shì yǐn jūn cì yú wǔ zhì, dà pò jiǒng zi dūn, dūn qīng qí bēn yè. jūn cì yú yè xī mén bào cí zhī nán. jiǒng zì chū zhàn, yòu pò zhī. jiǒng qióng pò zì shā. bīng shì zài xiǎo chéng zhōng zhě, jǐn kēng yú yóu yù yuán. zhū yǒu wèi fú, jiē suí jī tǎo zhī, guān dōng xī píng. shí yuè, kǎi hái jīng shī. shí yī yuè hōng, shí nián qī shí èr. zèng tài fù shí èr zhōu zhū jūn shì yōng zhōu mù. shì yuē xiāng.
六月，詔發關中兵，以孝寬為元帥東伐。七月，軍次河陽。 迥所署儀同薛公禮等圍逼懷州，孝寬遣兵擊破之。進次懷縣永 〔橋〕城（橋）之東南。其城既在要衝，雉堞牢固，迥已遣兵 據之。諸將士以此城當路，請先攻取。孝寬曰 ：「城小而固， 若攻而不拔，損我兵威。今破其大軍，此亦何能為也 。」於是 引軍次於武陟，大破迥子惇，惇輕騎奔鄴。軍次於鄴西門豹祠 之南。迥自出戰，又破之。迥窮迫自殺。兵士在小城中者，盡 坑於游豫園。諸有未服，皆隨機討之，關東悉平。十月，凱還 京師。十一月薨，時年七十二。贈太傅、十二州諸軍事、雍州 牧。諡曰襄。

xiào kuān zài biān duō zài, lǚ kàng qiáng dí. suǒ yǒu jīng lüè, bù zhì zhī chū, rén mò zhī jiě jiàn qí chéng shì, fāng nǎi jīng fú. suī zài jūn zhōng, dǔ yì wén shǐ, zhèng shì zhī yú, měi zì pī yuè. mò nián huàn yǎn, yóu lìng xué shì dú ér tīng zhī. yòu zǎo sàng fù mǔ, shì xiōng sǎo shén jǐn. suǒ de fèng lù, bù rù sī fáng. qīn zú yǒu gū yí zhě, bì jiā zhèn shàn. cháo yě yǐ cǐ chēng yān. zhǎng zi chén nián yǐ shí suì, wèi wén dì yù yǐ nǚ qī zhī. xiào kuān cí yǐ xiōng zi shì kāng nián zhǎng. dì jiā zhī, suì yǐ qī shì kāng. xiào kuān yǒu liù zǐ, zǒng shòu jì jīn zhī míng.
孝寬在邊多載，屢抗強敵。所有經略，布置之初，人莫之 解；見其成事，方乃驚服。雖在軍中，篤意文史，政事之餘， 每自披閱。末年患眼，猶令學士讀而聽之。又早喪父母，事兄 嫂甚謹。所得俸祿，不入私房。親族有孤遺者，必加振贍。朝 野以此稱焉。長子諶年已十歲，魏文帝欲以女妻之。孝寬辭以 兄子世康年長。帝嘉之，遂以妻世康。孝寬有六子，總、壽、 霽、津知名。

wéi xiòng zì jìng yuǎn. zhì shàng yí jiǎn, dàn yú róng lì. ruò guàn, bèi zhào bài yōng zhōu zhōng cóng shì, fēi qí hǎo yě, suì xiè jí qù zhí. qián hòu shí jiàn zhēng pì, jiē bù yīng mìng. shǔ tài zǔ jīng lún wáng yè, cè xí qiú xián, wén xiòng yǎng gāo bù shì, xū xīn jìng yuè, qiǎn shǐ pì zhī, bèi jiā lǐ mìng. suī qíng yù shèn zhì, ér jìng bù néng qū. mí yǐ zhòng zhī, yì fú zhī duó yě. suǒ jū zhī zhái, zhěn dài lín quán, xiòng duì wán qín shū, xiāo rán zì lè. shí rén hào wèi jū shì yān. zhì yǒu mù qí xián sù zhě, huò zài jiǔ cóng zhī, xiòng yì wèi zhī jǐn huān, jiē duì wàng juàn.
韋敻字敬遠。志尚夷簡，澹於榮利。弱冠，被召拜雍州中 從事，非其好也，遂謝疾去職。前後十見徵辟，皆不應命。屬 太祖經綸王業，側席求賢，聞敻養高不仕，虛心敬悅，遣使辟 之，備加禮命。雖情諭甚至，而竟不能屈。彌以重之，亦弗之 奪也。所居之宅，枕帶林泉，敻對翫琴書，蕭然自樂。時人號 為居士焉。至有慕其閒素者，或載酒從之，敻亦為之盡歡，接 對忘倦。

míng dì jí wèi, lǐ jìng yú hòu. nǎi wèi shī yǐ yí zhī yuē : liù yáo zhēn dùn shì, sān chén guāng shǎo wēi. yǐng yáng ràng yú yuǎn, cāng zhōu qù bù guī. xiāng dòng qiū lán pèi, fēng piāo lián yè yī. zuò shí kuī xiān dòng, chéng chá xià diào jī. lǐng sōng qiān rèn zhí, yán quán bǎi zhàng fēi. liáo dēng píng lè guān, yuǎn wàng shǒu yáng wēi. jù néng tóng sì yǐn, lái cān yú wàn jī . xiòng dá dì shī, yuàn shí cháo yè. dì dà yuè, chì yǒu sī rì gěi hé dōng jiǔ yī dòu, hào zhī yuē xiāo yáo gōng. shí jìn gōng hù zhí zhèng, guǎng yíng dì zhái. cháng zhào xiòng zhì zhái, fǎng yǐ zhèng shì. xiòng yǎng shì qí táng, xú ér tàn yuē : hān jiǔ shì yīn, jùn yǔ diāo qiáng, yǒu yī yú cǐ, wèi huò fú wáng . hù bù yuè. yǒu shí zhě yǐ wèi zhī yán.
明帝即位，禮敬逾厚。乃為詩以貽之曰 ：「六爻貞遯世， 三辰光少微。潁陽讓逾遠，滄州去不歸。香動秋蘭佩，風飄蓮 葉衣。坐石窺仙洞，乘槎下釣磯。嶺松千仞直，岩泉百丈飛。 聊登平樂觀，遠望首陽薇。詎能同四隱，來參余萬機 。」敻答 帝詩，願時朝謁。帝大悅，敕有司日給河東酒一斗，號之曰逍 遙公。 時晉公護執政，廣營第宅。嘗召敻至宅，訪以政事。敻仰 視其堂，徐而嘆曰 ：「酣酒嗜音，峻宇雕牆，有一於此，未或 弗亡 。」護不悅。有識者以為知言。

chén qiǎn qí shàng shū zhōu hóng zhèng lái pìn, sù wén xiòng míng, qǐng yǔ xiāng jiàn. cháo tíng xǔ zhī. hóng zhèng nǎi zào xiòng, tán xuè yíng rì, hèn xiāng yù zhī wǎn. hòu qǐng xiòng zhì bīn guǎn, xiòng bù shí fù. hóng zhèng réng zèng shī yuē : dé xīng yóu wèi dòng, zhēn chē jù kěn lái . qí wèi shí suǒ qīn yì rú cǐ.
陳遣其尚書周弘正來聘，素聞敻名，請與相見。朝廷許之。 弘正乃造敻，談謔盈日，恨相遇之晚。後請敻至賓館，敻〔不〕 時赴。弘正仍贈詩曰 ：「德星猶未動，真車詎肯來 。」其為時 所欽挹如此。

wǔ dì cháng yǔ xiòng yè yàn, dà cì zhī jiān bó, lìng shì chén shù rén fù yǐ sòng chū. xiòng wéi qǔ yī pǐ, shì chéng ēn zhǐ ér yǐ. dì yǐ cǐ yì zhòng zhī. xiào kuān wèi yán zhōu zǒng guǎn, xiòng zhì zhōu yǔ xiào kuān xiāng jiàn. jiāng hái, xiào kuān yǐ suǒ chéng mǎ jí pèi lēi yǔ xiòng. xiòng yǐ qí huá shì, xīn fú yù zhī. xiào wèi xiào kuān yuē : xī rén bù qì yí zān zhuì lǚ zhě, è yǔ zhī tóng chū, bù yǔ tóng guī. wú suī bù dǎi qián liè, rán shě jiù lù xīn, yì fēi wú zhì yě. yú shì nǎi chéng jiù mǎ yǐ guī.
武帝嘗與敻夜宴，大賜之縑帛，令侍臣數人負以送出。敻 唯取一疋，示承恩旨而已。帝以此益重之。孝寬為延州總管， 敻至州與孝寬相見。將還，孝寬以所乘馬及轡勒與敻。敻以其 華飾，心弗欲之。笑謂孝寬曰 ：「昔人不棄遺簪墜履者，惡與 之同出，不與同歸。吾雖不逮前烈，然舍舊錄新，亦非吾志也。」 於是乃乘舊馬以歸。

wǔ dì yòu yǐ fú dào rú sān jiào bù tóng, zhào xiòng biàn qí yōu liè. xiòng yǐ sān jiào suī shū, tóng guī yú shàn, qí jī shì yǒu shēn qiǎn, qí zhì lǐ dài wú děng jí. nǎi zhe sān jiào xù zòu zhī. dì lǎn ér chēng shàn. shí xuān dì zài dōng gōng, yì yí xiòng shū, bìng lìng yǐ dì suǒ chéng mǎ yíng zhī, wèn yǐ lì shēn zhī dào. xiòng duì yuē : chuán bù yún hū, jiǎn wèi dé zhī gōng, chǐ wèi è zhī dà. yù bù kě zòng, zhì bù kě mǎn. bìng shèng rén zhī xùn yě, yuàn diàn xià chá zhī.
武帝又以佛、道、儒三教不同，詔敻辨其優劣。敻以三教 雖殊，同歸於善，其跡似有深淺，其致理殆無等級。乃着三教 序奏之。帝覽而稱善。時宣帝在東宮，亦遺敻書，並令以帝所 乘馬迎之，問以立身之道。敻對曰 ：「傳不云乎，儉為德之恭， 侈為惡之大。欲不可縱，志不可滿。並聖人之訓也，願殿下察 之。」

xiòng zi guàn xíng suí zhōu cì shǐ, yīn jí wù gù, xiào kuān zi zǒng fù yú bīng zhōu zhàn mò. yī rì zhī zhōng, xiōng wèn jù zhì. jiā rén xiāng duì bēi tòng, ér xiòng shén sè zì ruò. wèi zhī yuē: sǐ shēng mìng yě, qù lái cháng shì, yì hé zú bēi . yuán qín fǔ zhī rú jiù.
敻子瓘行隨州刺史，因疾物故，孝寬子總復於并州戰歿。 一日之中，凶問俱至。家人相對悲慟，而敻神色自若。謂之曰： 「死生命也，去來常事，亦何足悲 。」援琴撫之如舊。

xiòng yòu yǎ hǎo míng yì, xū jīn shàn yòu. suī gēng fū mù shù yǒu yī jiè kě chēng zhě, jiē jiē yǐn zhī. tè yǔ zú rén chù xuán jí ān dìng liáng kuàng wèi fàng yì zhī yǒu. shǎo ài wén shǐ, liú qíng zhù shù, shǒu zì chāo lù shù shí wàn yán. wǎn nián xū jìng, wéi yǐ tǐ dào huì zhēn wèi wù. jiù suǒ zhì shù, xián xuē qí gǎo, gù wén bǐ duō bìng bù cún.
敻又雅好名義，虛襟善誘。雖耕夫牧豎有一介可稱者，皆 接引之。特與族人處玄及安定梁曠為放逸之友。少愛文史，留 情著述，手自抄錄數十萬言。晚年虛靜，唯以體道會真為務。 舊所制述，咸削其藁，故文筆多並不存。

jiàn dé zhōng, xiòng yǐ nián lǎo, yù jiè qí zi děng yuē : xī shì ān yǐ qú chú shù tǐ, wáng sūn yǐ bù náng rào shī, èr xián gāo dá, fēi yōng cái néng jì. wú sǐ zhī rì, kě liǎn jiù yī, wù gēng xīn zào. shǐ guān zú zhōu shī, niú chē zài jiù, fén gāo sì chǐ, kuàng shēn yī zhàng. qí yú fán zá, xī wú yòng yě. cháo bū diàn shí, yú shì mí fán, wú bù néng dùn jué rǔ bèi zhī qíng, kě shuò wàng yī diàn ér yǐ. réng jiàn sù shū, wù shè shēng láo. qīn yǒu yù yǐ wù diào jì zhě, bìng bù dé wèi shòu. wú cháng kǒng lín zhōng huǎng hū, gù yǐ cǐ yán yù jiè rǔ bèi. míng mù zhī rì, wù wéi wú zhì yě.
建德中，敻以年老，預戒其子等曰 ：「昔士安以蘧蒢束體， 王孫以布囊繞屍，二賢高達，非庸才能繼。吾死之日，可斂舊 衣，勿更新造。使棺足周屍，牛車載柩，墳高四尺，壙深一丈。 其餘煩雜，悉無用也。朝晡奠食，於事彌煩，吾不能頓絕汝輩 之情，可朔望一奠而已。仍薦素蔬，勿設牲牢。親友欲以物吊 祭者，並不得為受。吾常恐臨終恍惚，故以此言預戒汝輩。瞑 目之日，勿違吾志也。」

xuān zhèng yuán nián èr yuè, zú yú jiā, shí nián qī shí qī. wǔ dì qiǎn shǐ jì, fù fèng yǒu jiā. qí sàng zhì zàng lǐ, zhū zi děng bìng zūn qí yí jiè. zi shì kāng.
宣政元年二月，卒於家，時年七十七。武帝遣使祭，賻賵 有加。其喪制葬禮，諸子等並遵其遺戒。子世康。

liáng shì yàn zì xiàng rú, ān dìng wū shì rén yě. shǎo rèn xiá, hǎo dú bīng shū, pō shè jīng shǐ. zhōu wǔ dì jiāng píng dōng xià, wén qí yǒng jué, zì fú fēng jùn shǒu chú wèi jiǔ qǔ zhèn jiāng, jìn wèi shàng kāi fǔ, fēng jiàn wēi xiàn gōng. qí rén shén dàn zhī.
梁士彥字相如，安定烏氏人也。少任俠，好讀兵書，頗涉 經史。周武帝將平東夏，聞其勇決，自扶風郡守除為九曲鎮將， 進位上開府，封建威縣公。齊人甚憚之。

hòu yǐ xióng zhōu cì shǐ cóng wǔ dì bá jìn zhōu, jìn wèi dà jiāng jūn, chú jìn zhōu cì shǐ. jí dì hái, qí hòu zhǔ qīn gōng wéi zhī, lóu dié jiē jǐn, duǎn bīng xiāng jiē. shì yàn kāng kǎi zì ruò, wèi jiāng shì yuē: sǐ zài jīn rì, wú wèi ěr xiān. yú shì yǒng měng qí fèn, hào shēng dòng tiān, wú bù yī dāng bǎi. qí bīng shǎo què, nǎi lìng qī jí jūn rén zǐ nǚ zhòu yè xiū chéng, sān rì ér jiù. wǔ dì dà jūn yì zhì, qí shī wéi jiě. shì yàn jiàn dì, lǚ dì xū qì, dì yì wèi zhī liú tì. shí dì yù bān shī, shì yàn kòu mǎ jiàn, dì cóng zhī. zhí qí shǒu yuē: zhèn yǒu jìn zhōu, wèi píng qí zhī jī, yí shàn shǒu zhī . jí qí píng, fēng chéng guó gōng, wèi shàng zhù guó yōng zhōu zǒng guǎn. xuān dì jí wèi, chú xú zhōu zǒng guǎn. yǔ wū wán guǐ qín chén jiāng wú míng chè péi jì yú lǚ liáng, lüè dìng huái nán dì.
後以熊州刺史從武帝拔晉州，進位大將軍，除晉州刺史。 及帝還，齊後主親攻圍之，樓堞皆盡，短兵相接。士彥慷慨自 若，謂將士曰：「死在今日，吾為爾先。」於是勇猛齊奮，號聲 動天，無不一當百。齊兵少卻，乃令妻及軍人子女晝夜修城， 三日而就。武帝大軍亦至，齊師圍解。士彥見帝，捋帝須泣， 帝亦為之流涕。時帝欲班師，士彥叩馬諫，帝從之。執其手曰： 「朕有晉州，為平齊之基，宜善守之 。」及齊平，封郕國公， 位上柱國、雍州總管。宣帝即位，除徐州總管。與烏丸軌禽陳 將吳明徹、裴忌於呂梁，略定淮南地。

suí wén dì zuò xiāng, zhuǎn bó zhōu zǒng guǎn. wèi chí jiǒng fǎn, wèi xíng jūn zǒng guǎn, jí wéi xiào kuān jī zhī. lìng jiā tóng liáng mò děng wèi qián fēng, shì yàn jì zhī, suǒ dāng jiē pò.
隋文帝作相，轉亳州總管。尉遲迥反，為行軍總管，及韋 孝寬擊之。令家僮梁默等為前鋒，士彥繼之，所當皆破。

jí jiǒng píng, chú xiāng zhōu cì shǐ. shēn jiàn jì, nǎi dài hái jīng shī. xián jū wú shì, shì gōng huái yuàn, yǔ yǔ wén xīn liú fǎng děng móu fǎn. jiāng lǜ tóng pú, hòu shàng xiǎng miào zhī jì yǐ fā jī. fù yù yú pú zhōu qǐ shì, lüè qǔ hé běi, zhuō lí yáng guān, sāi hé yáng lù, jié diào bù wèi móu jiǎ, mù dào zéi wèi zhàn shì. qí shēng péi tōng zhī ér zòu zhī. dì wèi fā qí shì, shòu jìn zhōu cì shǐ, yù guān qí zhì. shì yàn xīn rán wèi fǎng děng yuē: tiān yě! yòu qǐng yí tóng xuē mó ér wèi zhǎng shǐ, dì cóng zhī. hòu yǔ gōng qīng cháo yè, dì lìng zhí shì yàn xīn fǎng děng yú xíng jiān. jié zhī zhuàng, yóu bù fú, bǔ xuē mó ér zhì, duì zhī. mó ér jù lùn shǐ mò, yún dì èr zi gāng chuí qì kǔ jiàn, dì sān zi shū xié yuē zuò měng shòu xū chéng bān. shì yàn shī sè, gù yuē : rǔ shā wǒ! yú shì fú zhū. nián qī shí èr.
及迥平，除相州刺史。深見忌，乃代還京師。閒居無事， 恃功懷怨，與宇文忻、劉昉等謀反。將率僮僕，候上享廟之際 以發機。復欲於蒲州起事，略取河北，捉黎陽關，塞河陽路， 劫調布為牟甲，募盜賊為戰士。其甥裴通知而奏之。帝未發其 事，授晉州刺史，欲觀其志。士彥欣然謂昉等曰：「天也！」又 請儀同薛摩兒為長史，帝從之。後與公卿朝謁，帝令執士彥、 忻、昉等於行間。詰之狀，猶不伏，捕薛摩兒至，對之。摩兒 具論始末，雲第二子剛垂泣苦諫，第三子叔諧曰「作猛獸須成 班」。士彥失色，顧曰 ：「汝殺我！」於是伏誅。年七十二。

yǒu zi wǔ rén. cāo zì mèng dé, wèi shàng kāi fǔ yì xiāng xiàn gōng, zǎo zú. gāng zì yǒng gù, wèi dà jiāng jūn tōng zhèng xiàn gōng jīng zhōu cì shǐ. yǐ jiàn fù huò miǎn, xǐ guā zhōu. shū xié zuò shì yàn zhū.
有子五人。操字孟德，位上開府、義鄉縣公，早卒。剛字 永固，位大將軍、通政縣公、涇州刺史。以諫父獲免，徙瓜州。 叔諧坐士彥誅。

liáng mò zhě, shì yàn zhī cāng tóu yě, xiāo wǔ jué rén. shì yàn měi cóng zhēng fá, cháng yǔ mò xiàn zhèn. shì zhōu, wèi kāi fǔ. kāi huáng mò, yǐ xíng jūn zǒng guǎn cóng yáng sù zhēng tū jué, jìn wèi dà jiāng jūn. yòu cóng píng yáng liàng, shòu zhù guó. dà yè wǔ nián, cóng yáng dì zhēng tǔ gǔ hún, lì zhàn sǐ zhī. zèng guāng lù dài fū.
梁默者，士彥之蒼頭也，驍武絕人。士彥每從征伐，常與 默陷陣。仕周，位開府。開皇末，以行軍總管從楊素征突厥， 進位大將軍。又從平楊諒，授柱國。大業五年，從煬帝征吐谷 渾，力戰死之。贈光祿大夫。