yòng quán xū shì dì wèi gāo fāng kě. jīng yǔ quán xiāng duì, jīng shì rì yòng cháng háng dào lǐ, quán yě shì zhèng dāng dào lǐ, dàn fēi kě yǐ cháng xíng, yǔ rì yòng cháng xíng dǐ yì. gōng yáng wèi" fǎn jīng ér hé dào", shuō wù le. jì shì fǎn jīng, yān néng hé dào? quán zhǐ shì jì jīng zhī suǒ bù jí zhě yě.
用权须是地位高方可。经与权相对,经是日用常行道理,权也是正当道理,但非可以常行,与日用常行底异。公羊谓“反经而合道”,说误了。既是反经,焉能合道?权只是济经之所不及者也。
quán zì nǎi jiù chèng chuí shàng qǔ yì. chèng chuí zhī wèi wù, néng quán qīng zhòng yǐ qǔ píng, gù míng zhī yuē quán. quán zhě, biàn yě. zài héng yǒu xīng liǎng zhī bù qí, quán biàn yí lái yí qù, suí wù yǐ qǔ píng. yì yóu rén zhī yòng quán dù kuí dù shì wù yǐ qǔ qí zhōng xiāng sì.
权字乃就秤锤上取义。秤锤之为物,能权轻重以取平,故名之曰权。权者,变也。在衡有星两之不齐,权便移来移去,随物以取平。亦犹人之用权度揆度事物以取其中相似。
jīng suǒ bù jí, xū yòng quán yǐ tōng zhī. rán yòng quán xū shì dì wèi gāo fāng kě, fēi lǐ míng yì jīng biàn chà, què dào hé yòng quán chù yì kàn bu chū. quán suī jīng zhī suǒ bù jí, shí yǔ jīng bù xiāng bèi, jīng qióng zé xū yòng quán yǐ tōng zhī. liǔ zōng yuán wèi" quán zhě, suǒ yǐ dá jīng yě", shuō de yì hǎo. gài jīng dào nà lǐ xíng bù qù, fēi yòng quán bù kě jì. rú jūn chén dìng wèi, jīng yě. jié zhòu bào héng, tiān xià shì zhī wèi dú fū, cǐ shí jūn chén zhī yì yǐ qióng, gù tāng wǔ zhēng fá yǐ tōng zhī, suǒ yǐ xíng quán yě. nán nǚ shòu shòu bù qīn, cǐ jīng yě, sǎo nì ér bù yuán, biàn shì chái láng, gù yuán zhī zhě, suǒ yǐ tōng hū jīng yě. rú wēi bāng bù rù, luàn bāng bù jū, cǐ jīng yě. fú xī zhào, zi yù wǎng, zé quán yě. rán xū shèng rén lǐ míng yì jīng, fāng yòng dé bù chà.
经所不及,须用权以通之。然用权须是地位高方可,非理明义精便差,却到合用权处亦看不出。权虽经之所不及,实与经不相悖,经穷则须用权以通之。柳宗元谓“权者,所以达经也”,说得亦好。盖经到那里行不去,非用权不可济。如君臣定位,经也。桀纣暴横,天下视之为独夫,此时君臣之义已穷,故汤武征伐以通之,所以行权也。男女授受不亲,此经也,嫂溺而不援,便是豺狼,故援之者,所以通乎经也。如危邦不入,乱邦不居,此经也。佛肸召,子欲往,则权也。然须圣人理明义精,方用得不差。
quán, zhǐ shì shí cuò zhī yí." jūn zǐ ér shí zhōng", shí zhōng biàn shì quán. tiān dì zhī cháng jīng shì jīng, gǔ jīn zhī tōng yì shì quán.
权,只是时措之宜。“君子而时中”,时中便是权。天地之常经是经,古今之通义是权。
wèn quán yǔ zhōng hé bié? yuē: zhī zhōng rán hòu néng quán, yóu quán rán hòu dé zhòng. zhōng zhě, lǐ suǒ dāng rán ér wú guò bù jí zhě yě. quán zhě, suǒ yǐ dù shì lǐ ér qǔ qí dāng rán, wú guò bù jí zhě yě.
问权与中何别?曰:知中然后能权,由权然后得中。中者,理所当然而无过不及者也。权者,所以度事理而取其当然,无过不及者也。
lún yǔ cóng gòng xué zhì kě yǔ lì, fāng kě yǔ quán. tiān xià shì dào jīng suǒ bù jí chù, shí yǒu ài, xū shì lǐ míng yì jīng, fāng kě yòng quán. qiě rú wǔ hòu yì táng wèi zhōu, zhāng jiǎn zhī bèi yú wǔ hòu bìng zhōng fú cè zhōng zōng chū lái. hú shì guǎn jiàn shuō wǔ hòu nǎi shè jì zhī zéi, yòu shì tài zōng cái rén, wú fù dào, dāng zhèng dà yì, chēng gāo zǔ tài zōng zhī mìng, fèi wèi shù rén ér cì zhī sǐ. dàn tiān xià qǐ yǒu lì qí zi ér shā qí mǔ? nán xuān wèi cǐ shí dāng bié lì gè xián zōng shì, bù yīng lì zhōng zōng, tā yě zhī jiàn dé hòu lái zhōng zōng bù néng fù hè, gù fā cǐ lùn. wén gōng wèi: nán xuān zhī shuō yì wèi shì, xū shì shēn zài dāng shí, qīn jiàn de rén xīn shì shì shì rú hé. rú rén quán quán zhōng zōng, zhōng zōng yòu wèi yǒu shī dé, rú hé fèi dé? rén xīn zài zhōng zōng, cái fèi biàn luàn. xū shì jiù dāng shí kàn de duān dì, fāng kě quán dù. suǒ yǐ yòng quán jí nán.
论语从共学至可与立,方可与权。天下事到经所不及处,实有碍,须是理明义精,方可用权。且如武后易唐为周,张柬之辈于武后病中扶策中宗出来。胡氏管见说武后乃社稷之贼,又是太宗才人,无妇道,当正大义,称高祖、太宗之命,废为庶人而赐之死。但天下岂有立其子而杀其母?南轩谓此时当别立个贤宗室,不应立中宗,他也只见得后来中宗不能负荷,故发此论。文公谓:南轩之说亦未是,须是身在当时,亲见得人心事势是如何。如人拳拳中宗,中宗又未有失德,如何废得?人心在中宗,才废便乱。须是就当时看得端的,方可权度。所以用权极难。
xiān shēng suǒ biān wén gōng zhú lín jīng shè yǔ lù, yì yǐ hòu lái yán zhī, zé zhōng zōng bù kě lì, yǐ dāng shí yán zhī, zhōng zōng yòu wèi yǒu kě fèi zhī zuì, tiān xià rén xīn jiē zhǔ wàng zhōng zōng, gāo zōng bié wú zi, bù lì zhōng zōng, yòu kǒng shī tiān xià zhī wàng. shì shí chéng gàn yì yǒu zi, dàn rén xīn bù shǔ, ruò zú rán wàng jǔ, shī rén xīn, zuò bù xíng. yòu shì duō zuì nán chǔ, jīn shēng shù bǎi nián hòu, zhǐ jù shǐ chuán suǒ zài, bú jiàn de dāng shí shì qíng, yì nán duàn dìng. xū shì shēn zài dāng shí, qīn jiàn nà shí shì qíng rú hé. ruò rén xīn bù zài zhōng zōng, fāng kě bié lì zōng shì ruò rén xīn zài zhōng zōng, zhǐ de lì zhōng zōng.
(先生所编文公竹林精舍语录,亦以后来言之,则中宗不可立,以当时言之,中宗又未有可废之罪,天下人心皆瞩望中宗,高宗别无子,不立中宗,又恐失天下之望。是时承干亦有子,但人心不属,若卒然妄举,失人心,做不行。又事多最难处,今生数百年后,只据史传所载,不见得当时事情,亦难断定。须是身在当时,亲见那时事情如何。若人心不在中宗,方可别立宗室;若人心在中宗,只得立中宗。
wén zhōng zǐ shuō: quán yì jǔ ér huáng jí lì. shuō de yì wèi jǐn. quán gù yì jīng zhě rán hòu yòng dé bù chà, rán jīng yì wú yì bù dé. gài hé dāng yòng jīng shí xū yòng jīng, dāng yòng quán shí xū yòng quán, dù cǐ dé yí biàn shì yì, biàn shì èr zhě dōu bù kě wú yì. rú qín wáng shì mín shā tài zǐ jiàn chéng, shì bù dàng yòng quán ér yòng quán zhě yě. wáng wèi bù sǐ yú jiàn chéng ér shì tài zōng, shì dāng shǒu jīng ér bù shǒu jīng zhě yě. zì wèi jìn ér xià, jiē yú guó tǒng wèi jué, ér qī rén gū guǎ, tuō wèi shòu dān, jiē shì dāng yòng jīng ér bù yòng jīng, bù dàng yòng quán ér yòng quán zhě yě. yòu rú jì zhá zhōng yú gù ràng ér bù kěn lì, zú zì luàn qí zōng guó, shì yú shǒu jīng zhōng jiàn yì bù jīng zhě yě. zhāng jiǎn zhī děng wǔ wáng fǎn zhèng, zhōng zōng zhū zhū wǔ ér liú yī wǔ sān sī, zú zì lí huò zhī cǎn, shì yú yòng quán zhōng jiàn yì bù jīng zhě yě.
文中子说:权义举而皇极立。说得亦未尽。权固义精者然后用得不差,然经亦无义不得。盖合当用经时须用经,当用权时须用权,度此得宜便是义,便是二者都不可无义。如秦王世民杀太子建成,是不当用权而用权者也。王魏不死于建成而事太宗,是当守经而不守经者也。自魏晋而下,皆于国统未绝,而欺人孤寡,托为受褝,皆是当用经而不用经,不当用权而用权者也。又如季札终于固让而不肯立,卒自乱其宗国,是于守经中见义不精者也。张柬之等五王反正,中宗诛诸武而留一武三思,卒自罹祸之惨,是于用权中见义不精者也。)