wài guó shàng
◎外國上
xī xià
○西夏
xià guó wáng lǐ gān shùn. qí xiān yuē tuō bá sī gōng, táng xī zōng shí, wèi xià suī yín yòu jié dù shǐ, yǔ lǐ mào zhēn lǐ kè yòng děng pò huáng cháo, fù jīng shī, cì xìng lǐ shì. táng mò, tiān xià dà luàn, fān zhèn lián bīng, wéi xià zhōu wèi cháng wèi táng huàn. lì wǔ dài zhì sòng, chuán shù shì zhì yuán hào, shǐ chēng dì. liáo rén yǐ gōng zhǔ xià jià lǐ shì, shì xiū cháo gòng bù jué, shì jù liáo shǐ.
夏國王李乾順。其先曰托跋思恭,唐僖宗時,為夏、綏、銀、宥節度使,與李茂貞、李克用等破黃巢,復京師,賜姓李氏。唐末,天下大亂,藩鎮連兵,惟夏州未嘗為唐患。歷五代至宋,傳數世至元昊,始稱帝。遼人以公主下嫁李氏,世修朝貢不絕,事具《遼史》。
tiān fǔ liù nián, jīn pò liáo bīng, liáo zhǔ zǒu yīn shān, xià jiāng lǐ liáng fǔ jiāng bīng sān wàn lái jiù liáo, cì tiān dé jìng yě gǔ. wò lǔ lóu shì bài zhī yú yí shuǐ, zhuī zhì yě gǔ, jiàn shuǐ bào zhì, piào méi zhě bù kě shèng jì. zōng wàng zhì yīn shān, yǐ pián yí yǔ xià guó yì hé, qí shū yuē: fèng zhào yǒu zhī: xià wáng, liáo zhī zì chū, bù yú zhōng shǐ, wēi nán xiāng jiù. jīn zī yǐ jǔ liáo guó, ruò néng rú shì liáo zhī rì yǐ xiào zhí gòng, dāng tīng qí lái, wú zhì yí èr. ruò liáo zhǔ zhì bǐ, kě lìng zhí sòng. tiān huì èr nián, shǐ fèng shì biǎo, yǐ shì liáo zhī lǐ chēng fān, qǐng shòu gē cì zhī dì. zōng hàn chéng zhì, gē xià zhài yǐ běi yīn shān yǐ nán yǐ shì yé guā bù tǔ lù luò zhī xī, yǐ cì zhī.
天輔六年,金破遼兵,遼主走陰山,夏將李良輔將兵三萬來救遼,次天德境野谷。斡魯、婁室敗之於宜水,追至野谷,澗水暴至,漂沒者不可勝計。宗望至陰山,以便宜與夏國議和,其書曰:「奉詔有之:夏王,遼之自出,不渝終始,危難相救。今茲已舉遼國,若能如事遼之日以效職貢,當聽其來,毋致疑貳。若遼主至彼,可令執送。」天會二年,始奉誓表,以事遼之禮稱藩,請受割賜之地。宗翰承制,割下寨以北、陰山以南、乙室耶刮部吐祿濼之西,以賜之。
tiān huì èr nián sān yuè, gān shùn qiǎn bǎ lǐ gōng liàng děng lái shàng shì biǎo, yuē: chén gān shùn yán: jīn yuè shí wǔ rì, xī nán xī běi liǎng lù dōu tǒng qiǎn zuǒ jiàn yì dài fū wáng jiè rú děng jī dié fèng xuān, ruò xià guó zhuī huǐ qián fēi, bǔ sòng liáo zhǔ, lì méng shàng biǎo, réng yī liáo guó jiù zhì jí cì shì zhào, jiāng lái huò yǒu bù yú, jiāo xiāng jiù yuán zhě. chén yǔ liáo guó shì tōng yīn qì, míng xì fān chén, zhé wèi yuán yǐ qǐ duān, céng fàn wēi ér jié xìn. jì sù wéi tiān zhī jiù, guǒ lí bài jī zhī yōu. méng jiàng dé yīn yǐ kuān qián zuì, réng cì tǔ dì yòng guǎng fān lí, zài wéi hán gòu zhī ēn, cháng qiè dài tiān zhī wàng. zì jīn yǐ hòu, fán yú suì shí cháo hè gòng jìn biǎo zhāng shǐ rén wǎng fù děng shì, yī qiè yǒng yī chén shì liáo guó jiù lì. qí qì dān hūn zhǔ jīn bù zài chén jìng, zhì rú bēn cuàn dào cǐ, bù fù cún pō, jí dāng zhí xiàn. ruò dà cháo zhī qí suǒ zài, yǐ bīng zhuī bǔ, wú gǎn wèi dì jí yī qián yuán zhù. qí huò zhēng bīng, jí dāng yī yīng. zhì rú shū fāng yì yù cháo jìn tiān què, hé jīng dāng guó dào lù, yì bù zǔ jié. yǐ shàng suǒ xù shù shì, chén shì gù cǐ chéng, chuán sì bù biàn, gǒu huò yǒu yú, tiān dì jiàn chá, shén míng jí zhī, huò jí zi sūn, bù kè xiǎng guó. suǒ wèi xī běi, xī nán liǎng lù dōu tǒng zhě zōng hàn yě. gài zōng wàng yǐ tài zǔ mìng yǔ zhī tōng shū, ér zōng hàn yǐ pián yí gē dì yì hé yún.
天會二年三月,乾順遣把里公亮等來上誓表,曰:「臣乾順言:今月十五日,西南、西北兩路都統遣左諫議大夫王介儒等齎牒奉宣,若夏國追悔前非,捕送遼主,立盟上表,仍依遼國舊制及賜誓詔,將來或有不虞,交相救援者。臣與遼國世通姻契,名系藩臣,輒為援以啟端,曾犯威而結釁。既速違天之咎,果罹敗績之憂。蒙降德音以寬前罪,仍賜土地用廣藩籬,載惟含垢之恩,常切戴天之望。自今已後,凡於歲時朝賀、貢進表章、使人往復等事,一切永依臣事遼國舊例。其契丹昏主今不在臣境,至如奔竄到此,不復存泊,即當執獻。若大朝知其所在,以兵追捕,無敢為地及依前援助。其或徵兵,即當依應。至如殊方異域朝覲天闕,合經當國道路,亦不阻節。以上所敘數事,臣誓固此誠,傳嗣不變,苟或有渝,天地鑑察,神明殛之,禍及子孫,不克享國。」所謂西北,西南兩路都統者宗翰也。蓋宗望以太祖命與之通書,而宗翰以便宜割地議和雲。
tài zōng shǐ wáng ā hǎi yáng tiān jí wǎng cì shì zhào yuē: wéi tiān huì èr nián suì cì jiǎ chén, rùn sān yuè wù yín shuò, huáng dì cì shì zhào yú xià guó wáng gān shùn: xiān huáng dì dàn yīng jùn mìng, zhào qǐ hóng tú, ér qīng guó jù xià tái, jìng lián liáo yòu, yǐ xiào lì yú hūn zhǔ, zhì jié xìn yú wáng shī. xiān huáng dì yǐ wèi zhōng yú suǒ shì, wù shī ēn ér shì guò, dài miǎo gōng zhī zuǎn shào, yǎng yí xùn yǐ zūn xíng, qīng nǎi shēn niàn qián fēi, lè cóng nèi fù, chì shǐ yáo ér fèng gòng, xiào chén jié yǐ chēng fān. zài xī chǒng guāng, yòng zhāng fù hǎo, suǒ yǒu gē cì dì tǔ shǐ pìn lǐ jié xiāng wèi yuán zhù děng shì, yī qiè gōng yī xiān cháo zhì zhào. qí yī yīng zhēng bīng, suǒ qǐng yí yǔn. sān chén zài shàng, zhèn qǐ shí yán, gǒu huò biàn yú, yì rú qīng shì. yuǎn chuí jiè yù, wú tì jué chéng.
太宗使王阿海、楊天吉往賜誓詔曰:「維天會二年歲次甲辰,閏三月戊寅朔,皇帝賜誓詔於夏國王乾順:先皇帝誕膺駿命,肇啟鴻圖,而卿國據夏台,境連遼右,以效力於昏主,致結釁於王師。先皇帝以謂忠於所事,務施恩而釋過,迨眇躬之纂紹,仰遺訓以遵行,卿乃深念前非,樂從內附,飭使軺而奉貢,效臣節以稱藩。載錫寵光,用彰復好,所有割賜地土、使聘禮節、相為援助等事,一切恭依先朝制詔。其依應徵兵,所請宜允。三辰在上,朕豈食言,苟或變渝,亦如卿誓。遠垂戒諭,毋替厥誠。」
yú shì, sòng rén yǔ xià rén jù shòu shān xī dì, sòng rén qīn qǔ zhī, gān shùn qiǎn shǐ biǎo xiè cì shì zhào bìng lùn sòng suǒ qīn dì. zhào yuē: shěng suǒ shàng biǎo, jù xī, yǐ mìng xī nán xī běi liǎng lù dōu tǒng fǔ cóng yí dìng duó. shì shí, zōng hàn cháo jīng shī wèi hái, lù xià guó zòu fù quán dōu tǒng wò lǔ, sòng rén qīn lüè xīn shòu jiāng tǔ jí shǐ rén wáng ā hǎi zhēng yí wù shì, yǔ xià tōng wèn yǐ pián yí jué zhī.
於是,宋人與夏人俱受山西地,宋人侵取之,乾順遣使表謝賜誓詔、並論宋所侵地。詔曰:「省所上表,具悉,已命西南、西北兩路都統府從宜定奪。」是時,宗翰朝京師未還,錄夏國奏付權都統斡魯,宋人侵略新受疆土、及使人王阿海爭儀物事,與夏通問以便宜決之。
chū, yǐ shān xī jiǔ zhōu yǔ sòng rén, ér tiān dé yuǎn zài yī yú, huǎn jí bù kě jí, gē yǐ yǔ xià. hòu pò sòng dōu huò èr dì, nǎi huà shǎn xī fēn jiè, zì lín fǔ lù luò yáng gōu dōng jù huáng hé xī àn xī lì nuǎn quán bǎo, fū yán lù mǐ zhī gǔ zhì lèi shèng zhài, huán qìng lù wēi biān zhài guò jiǔ xīng yuán zhì wěi bù gǔ kǒu, jīng yuán lù wēi chuān zhài lüè gǔ xiāo guān zhì běi gǔ chuān, qín fèng lù tōng huái bǎo zhì gǔ huì zhōu, zì cǐ zhí jù huáng hé, yī jiàn jīn liú xíng fēn xī hé lù jǐn xī biān yǐ xiàn fēng yù. fù fēn shǎn xī běi bǐ yǐ yì tiān dé yún nèi, yǐ hé wèi jiè.
初,以山西九州與宋人,而天德遠在一隅,緩急不可及,割以與夏。後破宋都獲二帝,乃畫陝西分界,自麟府路洛陽溝東距黃河西岸、西曆暖泉堡,鄜延路米脂谷至累勝寨,環慶路威邊寨過九星原至委布穀口,涇原路威川寨略古蕭關至北谷川,秦鳳路通懷堡至古會州,自此直距黃河,依見今流行分熙河路盡西邊以限封域。復分陝西北鄙以易天德、雲內,以河為界。
jí lóu shì dìng shǎn xī, pó lú huǒ lǜ bīng xiān qǔ wēi róng chéng. jūn zhì wēi róng dōng yǔ dí yù, jī zǒu zhī, shēng zhì èr rén, wèn zhī, nǎi zhī wèi xià jiāng lǐ yù qǔ wēi róng yě, nǎi hái qí rén ér yǔ lǐ yù tōng wèn. lǐ yù jūn wēi róng xī, pú chá jūn wēi róng dōng, ér shǐ shǐ yì shì yú lóu shì. lóu shì bào yuē: yuán shuài fǔ yuē shù, ruò bīng jìn xià jìng, zé yǔ xià rén xiāng wèi jǐ jiǎo, wú xiāng qīn fàn. lǐ yù shǐ rén lái yuē: xià guó jì yǐ tiān dé yún nèi guī dà guó, dà guó xǔ wǒ shǎn xī běi bǐ zhī dì, shì yǐ zhì cǐ. pú chá děng suì xuán jūn. ruì zōng jì dìng shǎn xī, yuán shuài fǔ bù yù yǐ shǎn xī běi bǐ yǔ xià guó, zhào yuē: qīng děng shěn chù suǒ yí cóng shì.
及婁室定陝西,婆盧火率兵先取威戎城。軍至威戎東與敵遇,擊走之,生致二人,問之,乃知為夏將李遇取威戎也,乃還其人而與李遇通問。李遇軍威戎西,蒲察軍威戎東,而使使議事於婁室。婁室報曰:「元帥府約束,若兵近夏境,則與夏人相為掎角,毋相侵犯。」李遇使人來曰:「夏國既以天德、雲內歸大國,大國許我陝西北鄙之地,是以至此。」蒲察等遂旋軍。睿宗既定陝西,元帥府不欲以陝西北鄙與夏國,詔曰:「卿等審處所宜從事。」
tiān juàn èr nián, guó wáng gān shùn hōng, zi rén xiào lì, qiǎn shǐ cè mìng, jiā kāi fǔ yí tóng sān sī shàng zhù guó. huáng tǒng yuán nián, qǐng zhì què chǎng xǔ zhī.
天眷二年,國王乾順薨,子仁孝立,遣使冊命,加開府儀同三司上柱國。皇統元年,請置榷場、許之。
chū, wáng ā hǎi děng yǐ tài zōng shì zhào cì xià guó, gān shùn yǐ qì dān jiù yí jiàn shǐ zhě, ā hǎi bù kěn yuē: qì dān yǔ xià guó shēng jiù yě, gù guó wáng zuò shòu, shǐ zhě yǐ lǐ jìn. jīn dà jīn yǔ xià guó jūn chén yě, jiàn dà guó shǐ zhě dāng rú yí. zhēng shù rì bù néng jué, yú shì shǐ qǐ lì shòu yān. jué hòu bù qiǎn cì shēng rì shǐ, zhì shì shǐ qiǎn shǐ cì zhī.
初,王阿海等以太宗誓詔賜夏國,乾順以契丹舊儀見使者,阿海不肯曰:「契丹與夏國甥舅也,故國王坐受,使者以禮進。今大金與夏國君臣也,見大國使者當如儀。」爭數日不能決,於是始起立受焉。厥後不遣賜生日使,至是始遣使賜之。
chū, mù wěi yǐ huán zhōu jiàng, jí gē shǎn xī hé nán yǔ sòng rén, wěi bēn xià guó, xià rén yǐ wèi shān é shǒu lǐng. jí sā lí hē zài dìng shǎn xī, wěi sī guī, xià rén zhī zhī, suì zú wěi, yǐ biǎo wén, zhào shū zé ràng zhī. jí hǎi líng shì xī zōng, qiǎn shǐ bào yù zhì jìng shàng, xià rén wèn yuē: shèng dé huáng dì hé wèi jiàn fèi. bù kěn nà. cháo tíng nǎi shǐ yǒu sī yǐ fèi lì zhī gù yí wén bào zhī. tiān dé èr nián qī yuè, xià shǐ yù shǐ zhōng chéng zá là gōng jì děng lái hè, rú jiù lǐ.
初,慕洧以環州降,及割陝西、河南與宋人,洧奔夏國,夏人以為山訛首領。及撒離喝再定陝西,洧思歸,夏人知之,遂族洧,以表聞,詔書責讓之。及海陵弒熙宗,遣使報諭至境上,夏人問曰:「聖德皇帝何為見廢。」不肯納。朝廷乃使有司以廢立之故移文報之。天德二年七月,夏使御史中丞雜辣公濟等來賀,如舊禮。
zhèng lóng mò fá sòng, sòng rén rù qín lǒng, xià yì chéng xì gōng qǔ dàng qiāng tōng xiá jiǔ yáng huì chuān děng chéng zhài, sòng yì qīn rù xià jìng. shì zōng jí wèi, xià rén fù yǐ chéng zhài lái guī, qiě qǐ bīng fù sòng qīn dì, zhào shū jiā jiǎng, réng qiǎn lì bù láng zhōng wán yán dá jí tǐ jiū shǎn xī lì hài. biān lì zòu, xià rén yǐ guī chéng zhài, ér suǒ qīn lüè rén kǒu cái chù shàng wèi hái, qǐng suǒ zhī. dà dìng sì nián èr yuè jiǎ shēn, xià qiǎn qí wǔ gōng dài fū niǔ wò wén zhōng děng hè wàn chūn jié, rù jiàn, fù zhuàng zòu gào, lüè yuē: zhòng jūn pò dàng zhī shí, xìng ér miǎn zhě shí wú yī èr, jì yǐ dòng něi sǐ wáng, qí cún jǐ hé. jiān xià guó yǔ sòng bīng jiāo, rén chù zhī bèi fú lù yì duō, lián suì qín dòng, shì zú bào lù, shì jiē juān xuē. yòu zuò wèi sòng rén qiān zhì, shǐ zhōng chéng zhī jié wú yóu zì dá, zhōng wài xián zhī, yuàn zhǐ yuē lǐ suǒ, tīng nà chén yán, bù shèng xià guó zhī xìng. qí hòu lǚ yǐ wèi qǐng, zhào xǔ zhī.
正隆末伐宋,宋人入秦、隴,夏亦乘隙攻取盪羌、通峽、九羊、會川等城寨,宋亦侵入夏境。世宗即位,夏人復以城寨來歸,且乞兵復宋侵地,詔書嘉獎,仍遣吏部郎中完顏達吉體究陝西利害。邊吏奏,夏人已歸城寨,而所侵掠人口財畜尚未還,請索之。大定四年二月甲申,夏遣其武功大夫紐臥文忠等賀萬春節,入見,附狀奏告,略曰:「眾軍破盪之時,幸而免者十無一二,繼以凍餒死亡,其存幾何。兼夏國與宋兵交,人畜之被俘戮亦多,連歲勤動,士卒暴露,勢皆朘削。又坐為宋人牽制,使忠誠之節無由自達,中外咸知,願止約理索,聽納臣言,不勝下國之幸。」其後屢以為請,詔許之。
jiǔ zhī, qí chén rèn dé jìng zhuān guó zhèng, yù fēn gē xià guó. yīn hè dà dìng bā nián zhēng dàn, qiǎn zòu gào shǐ diàn qián tài wèi bā lǐ chāng zǔ děng yǐ rén xiào zhāng qǐ liáng yī wèi dé jìng zhì jí, zhào bǎo quán láng wáng shī dào pèi yín pái wǎng yān. zhào shī dào yuē: rú bìng shì bù kě liáo, zé wù zhì. rú kě zhì, qī yī yuè guī. dé jìng jí yǒu chōu, qiǎn xiè ēn shǐ rèn dé cōng lái, dé jìng yì fù biǎo jìn lǐ wù, shàng yuē: dé jìng zì yǒu dìng fēn, fù biǎo lǐ wù jiē bù kě shòu. bìng què zhī.
久之,其臣任得敬專國政,欲分割夏國。因賀大定八年正旦,遣奏告使殿前太尉芭里昌祖等以仁孝章乞良醫為得敬治疾,詔保全郎王師道佩銀牌往焉。詔師道曰:「如病勢不可療,則勿治。如可治,期一月歸。」得敬疾有瘳,遣謝恩使任得聰來,得敬亦附表進禮物,上曰:「得敬自有定分,附表禮物皆不可受。」並卻之。
chū, rén xiào sì wèi, qí chén lǚ zuò luàn, rèn dé jìng kàng yù yǒu gōng, suì xiāng xià èr shí yú nián, yīn xù yì zhì, yù tú xià guó, wū shā zōng qīn dà chén, qí shì jiàn bī, rén xiào bù néng zhì. dà dìng shí nián, nǎi fēn xī nán lù jí líng zhōu luó páng lǐng dì yǔ dé jìng, zì wèi guó, qiě shàng biǎo wèi dé jìng qiú fēng. shì zōng yǐ wèn zǎi xiàng, shàng shū lìng lǐ shí děng yuē: shì xì bǐ guó, wǒ hé yù yān, bù rú yīn ér xǔ zhī. shàng yuē: yǒu guó zhī zhǔ qǐ kěn wú gù fēn guó yǔ rén, cǐ bì quán chén bī duó, fēi xià wáng běn yì. kuàng xià guó chēng fān suì jiǔ, yī dàn pò yú zéi chén, zhèn wèi sì hǎi zhǔ, níng róng cǐ xié? ruò bǐ bù néng zì zhèng, zé dāng yǐ bīng zhū zhī, bù kě xǔ yě. nǎi què qí gòng wù, cì rén xiào zhào yuē: zì wǒ guó jiā kān dìng zhōng yuán, huái róu xī tǔ, shǐ zé huà jiāng yú nǎi fù, jì ér xī mìng yú ěr gōng, ēn hòu yī fāng, nián chuí sān jì, fān chén zhī lǐ jì wù jiàn xiū, xiān yè suǒ chuán yì dāng gù shǒu. jīn zī qǐng mìng, shì pō mí cháng, wèi zhī cuò yì zhī yóu lái, xù dāng qiǎn shǐ yǐ xún ěr. suǒ yǒu gòng wù, yǐ lìng fā huí.
初,仁孝嗣位,其臣屢作亂,任得敬抗禦有功,遂相夏二十餘年,陰蓄異志,欲圖夏國,誣殺宗親大臣,其勢漸逼,仁孝不能制。大定十年,乃分西南路及靈州羅龐嶺地與得敬,自為國,且上表為得敬求封。世宗以問宰相,尚書令李石等曰:「事系彼國,我何預焉,不如因而許之。」上曰:「有國之主豈肯無故分國與人,此必權臣逼奪,非夏王本意。況夏國稱藩歲久,一旦迫於賊臣,朕為四海主,寧容此邪?若彼不能自正,則當以兵誅之,不可許也。」乃卻其貢物,賜仁孝詔曰:「自我國家戡定中原,懷柔西土,始則畫疆於乃父,繼而錫命於爾躬,恩厚一方,年垂三紀,藩臣之禮既務踐修,先業所傳亦當固守。今茲請命,事頗靡常,未知措意之由來,續當遣使以詢爾。所有貢物,已令發回。」
dé jìng mì tōng sòng rén qiú zhù, sòng yǐ là wán shū dá dé jìng, xià rén dé zhī. dé jìng shǐ yīn qiú yī fù biǎo jìn lǐ wù, yù yǐ cháng shì shì zōng, jì bù kě xíng, ér qiú fēng yòu bù kě dé, rén xiào nǎi móu zhū zhī. bā yuè huì, rén xiào zhū dé jìng jí qí dǎng yǔ, shàng biǎo xiè, bìng yǐ suǒ zhí sòng rén jí là wán shū lái shàng. qí xiè biǎo yuē: dé jìng chū shòu fēn tǔ zhī hòu, céng qiǎn shǐ fù dà cháo dài qiú fēng jiàn, méng zhào shū bù wèi yú nà, cǐ cháo tíng lián ài zhī ēn, xià guó bù shèng gǎn dài. xià guó wàng fán cháo tíng, mào qiú zéi chén fēng jiàn, shēn kuī lǐ jié. jīn jì zéi chén zhū qì, dà cháo bù yòng qiǎn shǐ xún wèn. dé jìng suǒ fēn zhī dì yǔ dà cháo xī qín lù jiē jìng, kǒng zì fēn dì yǐ lái bié yǒu shēng shì, yǐ gēn kān jìn yuē, qǐ cháo tíng yì xíng jìn yuē.
得敬密通宋人求助,宋以蠟丸書答得敬,夏人得之。得敬始因求醫附表進禮物,欲以嘗試世宗,既不可行,而求封又不可得,仁孝乃謀誅之。八月晦,仁孝誅得敬及其黨與,上表謝,並以所執宋人及蠟丸書來上。其謝表曰:「得敬初受分土之後,曾遣使赴大朝代求封建,蒙詔書不為俞納,此朝廷憐愛之恩,夏國不勝感戴。夏國妄煩朝廷,冒求賊臣封建,深虧禮節。今既賊臣誅訖,大朝不用遣使詢問。得敬所分之地與大朝熙秦路接境,恐自分地以來別有生事,已根勘禁約,乞朝廷亦行禁約。」
shí èr nián, shàng wèi zǎi chén yuē: xià guó yǐ zhū yù yì wǒ sī bó, shì yǐ wú yòng yì wǒ yǒu yòng yě. nǎi jiǎn bà bǎo ān lán zhōu què chǎng.
十二年,上謂宰臣曰:「夏國以珠玉易我絲帛,是以無用易我有用也。」乃減罷保安、蘭州榷場。
rén xiào shēn niàn shì zōng ēn hòu, shí qī nián, xiàn běn guó suǒ zào bǎi tóu zhàng, shàng yuē: xià guó gòng xiàn zì yǒu fāng wù, kě què zhī. rén xiào zài yǐ biǎo shàng yuē: suǒ jìn zhàng běn fēi zhēn yì, shǐ rén yì yǐ dào biān, ruò bù méng bāo nà, zé xià guó shēn chéng wú suǒ zhǎn xiào, sì fāng lín guó yǐ wèi xià guó bù yù dà cháo juàn ài zhī shù, jiāng hé suǒ ān. nǎi xǔ yǔ zhēng dàn shǐ tóng lái.
仁孝深念世宗恩厚,十七年,獻本國所造百頭帳,上曰:「夏國貢獻自有方物,可卻之。」仁孝再以表上曰:「所進帳本非珍異,使人亦已到邊,若不蒙包納,則下國深誠無所展效,四方鄰國以為夏國不預大朝眷愛之數,將何所安。」乃許與正旦使同來。
xiān shì, shàng shū zòu: xià guó yǔ shǎn xī biān mín sī xiāng yuè jìng, dào qiè cái chù, jiān rén tuō míng què chǎng mào yì, dé yǐ wǎng lái, kǒng wèi biān huàn. shǐ rén rù jìng yǔ fù shāng xiāng yì, yì kě jìn zhǐ. yú shì, fù bà suī dé què chǎng, zhǐ cún dōng shèng huán zhōu ér yǐ. rén xiào biǎo qǐng fù zhì lán zhōu bǎo ān suī dé què chǎng rú jiù, bìng qǐ shǐ rén rù jiè xiāng yì yòng wù. zhào yuē: bǎo ān lán zhōu dì wú sī xǐ, wéi suī dé jiàn guān shì yǐ tōng huò cái. shǐ fù wǎng lái, tīng liú dū tíng mào yì. zhāng zōng jí wèi, zhào yuē: xià shǐ guǎn nèi mào yì qiě yǐ. míng chāng èr nián, fù jiù. qǐng zhī, xià rén sì mù yú zhèn róng zhī jìng, luó zú zhú zhī, xià rén zhí luó zú ér qù. biān jiāng ā lǔ dài lǜ bīng jié zhī, xià xiāng guān wú míng qì xìn líng dōu bo xiáng xú yú lì děng fú bīng sān qiān yú rùn zhōng, ā lǔ dài kǒu zhōng liú shǐ ér sǐ, qǔ qí gōng jiǎ ér qù. zhào suǒ shā ā lǔ dài zhě, xià rén chù yǐ tú xíng. zhào suǒ zhī bù yǐ, xià rén nǎi shā míng qì děng.
先是,尚書奏:「夏國與陝西邊民私相越境,盜竊財畜,奸人託名榷場貿易,得以往來,恐為邊患。使人入境與富商相易,亦可禁止。」於是,復罷 綏德榷場,止存東勝、環州而已。仁孝表請復置蘭州、保安、綏德榷場如舊,並乞使人入界相易用物。詔曰:「保安、蘭州地無絲枲,惟綏德建關市以通貨財。使副往來,聽留都亭貿易。」章宗即位,詔曰:「夏使館內貿易且已。」明昌二年,復舊。頃之,夏人肆牧於鎮戎之境,邏卒逐之,夏人執邏卒而去。邊將阿魯帶率兵詰之,夏廂官吳明契、信陵都、卜祥、徐余立等伏兵三千於潤中,阿魯帶口中流矢而死,取其弓甲而去。詔索殺阿魯帶者,夏人處以徒刑。詔索之不已,夏人乃殺明契等。
míng chāng sì nián, rén xiào hōng, zi chún yòu sì lì. chéng ān èr nián, fù zhì lán zhōu bǎo ān què chǎng. chéng ān wǔ nián, chún yòu mǔ bìng fēng qiú yī, zhào tài yī pàn guān shí dé yuán jí wáng lì zhēn wǎng, réng cì yù yào. bā yuè, zài cì yī yào. tài hé liù nián sān yuè, rén xiào dì rén yǒu zǐ ān quán, fèi chún yòu zì lì, zài yuè yuè sǐ yú fèi suǒ. qī yuè, shǐ chún yòu mǔ luó shì wèi biǎo, yán chún yòu bù néng sì shǒu, yǔ dà chén dìng yì lì ān quán wèi wáng, qiǎn shǐ zòu gào. xià shǐ sī wèn guǎn bàn guān: zòu gào shì zhào xǔ fǒu? guǎn bàn guān yuē: cǐ bù dāng wèn yě. xià shǐ yuē: míng rì dāng wèn zhū kè shěng, ruò yòu bù dá, zé shēng diàn zòu qǐng. shàng wén zhī, shǐ kè shěng yù yǐ xǔ suǒ qí zhī yì, nǎi cì luó shì zhào xún qí yì, xià rén fù yǐ luó shì biǎo lái, nǎi fēng ān quán wèi xià guó wáng.
明昌四年,仁孝薨,子純佑嗣立。承安二年,復置蘭州、保安榷場。承安五年,純佑母病風求醫,詔太醫判官時德元及王利貞往,仍賜御藥。八月,再賜醫藥。泰和六年三月,仁孝弟仁友子安全,廢純佑自立,再閱月死於廢所。七月,使純佑母羅氏為表,言純佑不能嗣守,與大臣定議立安全為王,遣使奏告。夏使私問館伴官:「奏告事詔許否?」館伴官曰:「此不當問也。」夏使曰:「明日當問諸客省,若又不答,則升殿奏請。」上聞之,使客省諭以許所祈之意,乃賜羅氏詔詢其意,夏人復以羅氏表來,乃封安全為夏國王。
dà ān sān nián, ān quán hōng, zú zi zūn xū lì. zūn xū xiān yǐ zhuàng yuán jí dì, chōng dà dū dū fǔ zhǔ, lì zài ān quán hōng qián yī yuè, wèi shào wáng wú shí lù, bù zhī qí gù. rán shì shí jīn bīng bài jī yú huì hé bǎo, xià rén chéng qí bīng bài qīn lüè biān jìng, ér tōng shǐ rú gù.
大安三年,安全薨,族子遵頊立。遵頊先以狀元及第,充大都督府主,立在安全薨前一月,衛紹王無實錄,不知其故。然是時金兵敗績於會河堡,夏人乘其兵敗侵略邊境,而通使如故。
chóng qìng yuán nián sān yuè, gōng jiā zhōu. zhì níng yuán nián liù yuè, gōng bǎo ān zhōu. zhēn yòu yuán nián shí yī yuè, gōng huì zhōu, dōu tǒng tú dān chǒu ér jī zǒu zhī. shí èr yuè, xiàn jīng zhōu. èr nián bā yuè, guī guó rén qiáo chéng jī xià guó shū, dà gài yán jīn biān lì qīn lüè, qǐ jìn jí. zhào yí wén dá zhī, zǎi chén yán: jì fēi gōng dié, jīn jiāng zé wèn, bǐ bì shì cí, tú wèi xū wén, wú yì yú shì. nǎi zhǐ. wèi jǐ, xià rén gōng qìng yuán yán ān jī shí zhōu, nǎi zhào yǒu sī yí wén zé wèn.
崇慶元年三月,攻葭州。至寧元年六月,攻保安州。貞祐元年十一月,攻會州,都統徒單丑兒擊走之。十二月,陷涇州。二年八月,歸國人喬成齎夏國書,大概言金邊吏侵略,乞禁戢。詔移文答之,宰臣言:「既非公牒,今將責問,彼必飾詞,徒為虛文,無益於事。」乃止。未幾,夏人攻慶原、延安、積石州,乃詔有司移文責問。
shí yī yuè, lán zhōu yì rén chéng chén sēng jié xià rén yǐ zhōu pàn, biān jiāng bài qí bīng sān qiān. sān nián zhēng yuè, xià bīng gōng wǔ yán chuān, xuān zōng yuē: cǐ bù zú lǜ, kǒng yóu tā dào rù yě. jì ér wén biān lì qīn xià jìng, xià rén nǎi gōng huán zhōu, zhào zhì biān lì zuì. xià bīng gōng jī shí zhōu, dōu tǒng jiāng bó tōng bài zhī. xià bīng rù ān xiāng guān, dōu tǒng cáo jì sēng wàn hù hū sān shí què zhī. èr yuè, gōng huán zhōu, cì shǐ wū gǔ lùn yán shòu bài zhī yú jìng shàng.
十一月,蘭州譯人程陳僧結夏人以州叛,邊將敗其兵三千。三年正月,夏兵攻武延川,宣宗曰:「此不足慮,恐由他道入也。」既而聞邊吏侵夏境,夏人乃攻環州,詔治邊吏罪。夏兵攻積石州,都統姜伯通敗之。夏兵入安鄉關,都統曹記僧、萬戶忽三十卻之。二月,攻環州,刺史烏古論延壽敗之於境上。
sān yuè, zhào yì fá xià, shǎn xī xuān fǔ sī zòu: wǎng zhě, xià rén qīn wǒ huán qìng, hé lán jī shí yǐ bīng yīng zhī, xī jiē dùn qù, jù hái cháo xué, gài wèi wǒ bèi yě. jīn lán zhōu kuì bīng yóu wèi jí, jūn shí duō bù wán, yán biān dì hán, chūn cǎo shǐ shēng, wèi kě chú mù, liǎng jiè wú yān huǒ zhě sān bǎi yú lǐ, bù yí qīng jǔ. cóng zhī.
三月,詔議伐夏,陝西宣撫司奏:「往者,夏人侵我環、慶,河、蘭、積石以兵應之,悉皆遁去,遽還巢穴,蓋為我備也。今蘭州潰兵猶未集,軍實多不完,沿邊地寒,春草始生,未可芻牧,兩界無煙火者三百餘里,不宜輕舉。」從之。
sì yuè, zhào hé zhōu tí kòng cáo jì sēng tōng yuǎn jūn jié dù shǐ wán yán gǒu ér tǎo chéng chén sēng, xià rén yuán zhī. jiǔ yuè, suì pò xī guān bǎo. xià rén fù gōng dì wǔ jiāng chéng, wàn hù yáng zài xìng jī zǒu zhī. zhào shǎn xī xuān fǔ sī jí yán biān zhū jiāng, jiàng kōng míng xuān chì, lín zhèn lì gōng, wǔ pǐn yǐ xià bìng tīng qiān shòu. shí yuè, gōng bǎo ān jí yán ān, dōu tǒng wán yán guó jiā nú pò zhī. jì ér shēn rù lín táo, zǒng guǎn tuó mǎn hú tǔ mén bù néng yù, shǎn xī xuān fǔ fù shǐ wán yán hú shī lái jiù lín táo, dà bài yú wèi yuán bǎo, chéng pò, hú shī lái bèi zhí. shí yī yuè, xià bīng bài yú kè róng zhài, fù bài yú shú yáng zhài, zǎi xiàng rù hè, xuān zōng yuē: cǐ zhōng xián zhī lì yě. xià bīng jìn wéi lín táo, tuó mǎn hú tǔ mén pò zhī. sì nián sì yuè, xià pā é zú zǒng guǎn wāng sān láng lǜ zhòng lái jiàng, jìn yáng qiān kǒu, zhào nà zhī, yōu gěi qí zhí. lái yuǎn zhèn huò dié rén, yán sòng xià xiāng jié lái gōng, zhào shǎn xī xíng shěng bèi zhī.
四月,詔河州提控曹記僧、通遠軍節度使完顏狗兒討程陳僧,夏人援之。九月,遂破西關堡。夏人復攻第五將城,萬戶楊再興擊走之。詔陝西宣撫司及沿邊諸將,降空名宣敕,臨陣立功,五品以下並聽遷授。十月,攻保安及延安,都統完顏國家奴破之。既而深入臨洮,總管陀滿胡土門不能御,陝西宣撫副使完顏胡失來救臨洮,大敗於渭源堡,城破,胡失來被執。十一月,夏兵敗於克戎寨,復敗於熟羊寨,宰相入賀,宣宗曰:「此忠賢之力也。」夏兵進圍臨洮,陀滿胡土門破之。四年四月,夏葩俄族總管汪三郎率眾來降,進羊千口,詔納之,優給其直。來遠鎮獲諜人,言宋、夏相結來攻,詔陝西行省備之。
xià yú lái qiāng chéng jiè hé qǐ zhé qiáo, yuán shuài yòu dōu jiān wán yán sài bù fén zhī, zhǎn guó shén zhòng. liù yuè, fū yán lù zòu, xià rén dié bào yòng bǐ guó guāng dìng nián hào, zhào fēng hái qí dié. rùn yuè, qìng yáng zǒng guǎn qìng shān nú fá xià, chū huán zhōu, shǎn xī xíng shěng qǐng zhōng fēn qí jūn, lìng qìng shān nú chū dì sān jiāng huái ān zhài, huán zhōu cì shǐ wán yán hú lǔ chū huán zhōu, xuān zōng yuē: wén xià rén yí jūn bèi qí wáng chéng, shàng kǒng zhà wǒ, wù duò qí jì zhōng yě. tí kòng wán yán gǒu ér dǐ lán zhōu xī guān bǎo, zhāo dé jiù bù qǔ jiǔ rén. yǎn jī xià bīng yú ā mí wān, shā qí jiāng shì bǎi yú rén. bā yuè, zuǒ jiān jūn wū gǔ lùn qìng shòu bài xià bīng yú ān sāi bǎo. yòu dōu jiān sài bù jī zǒu xià bīng yú jié yé zī chuān, fù pò zhī yú chē ér bǎo. shí yī yuè, tí kòng shí zhǎn hé xǐ yáng wò liè jiě dìng xī zhī wéi.
夏於來羌城界河起折橋,元帥右都監完顏賽不焚之,斬馘甚眾。六月,鄜延路奏,夏人牒報用彼國光定年號,詔封還其牒。閏月,慶陽總管慶山奴伐夏,出環州,陝西行省請中分其軍,令慶山奴出第三將懷安寨,環州刺史完顏胡魯出環州,宣宗曰:「聞夏人移軍備其王城,尚恐詐我,勿墮其計中也。」提控完顏狗兒抵蘭州西關堡,招得舊部曲九人。掩擊夏兵於阿彌灣,殺其將士百餘人。八月,左監軍烏古論慶壽敗夏兵於安塞堡。右都監賽不擊走夏兵於結耶觜川,復破之於車兒堡。十一月,提控石盞合喜、楊斡烈解定西之圍。
shí èr yuè bǐng yín, xuān zōng yǔ huáng tài zǐ yì fá xià, zuǒ jiān jūn tuó mǎn hú tǔ mén yán ān zǒng guǎn gǔ lǐ jiǎ shí lún gōng yán yòu xià zhōu, qìng yáng zǒng guǎn qìng shān nú zhī píng liáng fǔ yí lá dá bù yě gōng wēi líng ān huì děng zhōu.
十二月丙寅,宣宗與皇太子議伐夏,左監軍陀滿胡土門、延安總管古里甲石倫攻鹽、宥、夏州,慶陽總管慶山奴、知平涼府移剌答不也攻威、靈、安、會等州。
xìng dìng yuán nián zhēng yuè, xià bīng sān wàn zì níng zhōu hái, qìng shān nú yǐ bīng yāo jī, bài zhī. zhào hé dōng xíng shěng xū dǐng xuǎn bīng sān wàn wǔ qiān, fù tuó mǎn hú tǔ mén fá xià, dǐng chí zòu bù kě, suì zhǐ, yǔ zài dǐng chuán. yòu dōu jiān wán yán zhòng yuán qǐng shì bīng xī xià, chū qí bù yì bì huò quán shèng, bīng wēi jì zhèn, guó lì yì wán. zhào xià shàng shū shěng shū mì yuàn yì.
興定元年正月,夏兵三萬自寧州還,慶山奴以兵邀擊,敗之。詔河東行省胥鼎選兵三萬五千,付陀滿胡土門伐夏,鼎馳奏不可,遂止,語在鼎傳。右都監完顏仲元請試兵西夏,出其不意必獲全勝,兵威既振,國力益完。詔下尚書省、樞密院議。
xià rén fú shān yǐ fú hù lái jiàng, chú tóng zhī zé zhōu jūn zhōu shì.
夏人福山以俘戶來降,除同知澤州軍州事。
wǔ yuè, xià bīng rù dà běi chà, dōu tǒng hé shí liè zhū gǒu yǎn jī, bài zhī. xuān zōng yù yǔ xià yì hé, yòu dōu jiān qìng shān nú tún yán ān, zòu yuē: xià guó jué bù kěn hé, tú jiàn qī ěr. jì ér, huò dié zhě yán, zūn xū wén dà jīn jiāng yuē hé, jiè yù jiāng shì wú fàn xī bǐ. zǎi chén zòu yuē: jiù lìng rú cǐ, biān bèi yì bù yí chí. xuān zōng yǐ wèi rán.
五月,夏兵入大北岔,都統紇石烈豬狗掩擊,敗之。宣宗欲與夏議和,右都監慶山奴屯延安,奏曰:「夏國決不肯和,徒見欺耳。」既而,獲諜者言,遵頊聞大金將約和,戒諭將士無犯西鄙。宰臣奏曰:「就令如此,邊備亦不宜弛。」宣宗以為然。
yòu dōu jiān wán yán lǘ shān bài xià bīng yú huáng hè chà. xià rén wéi yáng hěn zhài, dōu tǒng dǎng shì chāng yǔ zhàn, wán yán gǒu ér qiǎn dōu tǒng jiā gǔ ruì yè zhuó xià yíng, suì jiě qí wéi, yóu zhù jìn dì, zuǒ dōu jiān bái sā fā dìng xī ruì bīng kān gǔ fù tǒng bāo xiào chéng fēi hé chì jūn, hé jī zǒu zhī. bā yuè, ān dìng bǎo mǎ jiā píng zǒng yā lǐ gōng zhí bài xià bīng sān qiān. jiǔ yuè, dōu tǒng luó shì huī què xià bīng yú kè róng zhài.
右都監完顏閭山敗夏兵於黃鶴岔。夏人圍羊狠寨,都統黨世昌與戰,完顏狗兒遣都統夾谷瑞夜斫夏營,遂解其圍,猶駐近地,左都監白撒發定西銳兵、龕谷副統包孝成緋翮翅軍,合擊走之。八月,安定堡馬家平總押李公直敗夏兵三千。九月,都統羅世暉卻夏兵於克戎寨。
xìng dìng èr nián sān yuè, yòu dōu jiān qìng shān nú zòu: xià rén yǒu qǐ hé yì, bǎo ān suī dé jiā zhōu dé wén bào, qǐ fù hù shì, yǐ xún jiù méng. yǐ chén guān zhī, cǐ chū yú zūn xū, fēi biān lì suǒ gǎn zhuān zhě. cháo tíng bù yǐ wèi rán.
興定二年三月,右都監慶山奴奏:「夏人有乞和意,保安、綏德、葭州得文報,乞復互市,以尋舊盟。以臣觀之,此出於遵頊,非邊吏所敢專者。」朝廷不以為然。
wǔ yuè, xià rén rù jiā zhōu, qìng shān nú pò zhī yú mǎ jí fēng. qī yuè, fàn kān gǔ, jiā gǔ ruì zhào fáng bài zhī, zhuī zhì zhì gū bǎo. sān nián rùn yuè, xià rén pò tōng qín zhài, tí kòng nà hé mǎi zhù jī bài zhī, zì jiā lú chuān dùn qù. huá zhōu yuán shuài wán yán hé dá chū ān zhài bǎo zhì lóng zhōu, bài qí bīng èr qiān. jìn gōng lóng zhōu, kè qí xī nán, huì mù nǎi hái. shí èr yuè, zhào yǒu sī yí wén xià guó.
五月,夏人入葭州,慶山奴破之於馬吉峰。七月,犯龕谷,夾谷瑞、趙防敗之,追至質孤堡。三年閏月,夏人破通秦寨,提控納合買住擊敗之,自葭盧川遁去。華州元帥完顏合達出安寨堡至隆州,敗其兵二千。進攻隆州,克其西南,會暮乃還。十二月,詔有司移文夏國。
sì nián èr yuè, xià rén fàn zhèn róng, jīn shī bài jī, xià rén gōng yí yǔ bù xùn, zhào cí chén cǎo dié zhé zhī. sì yuè, xià bīng fàn biān, yuán shuài shí zhǎn hé xǐ yù yú lù ér yuán, tí kòng wū gǔ lùn shì xiǎn yǐ piān shī bài zhī, dōu tǒng wáng dìng fù pò qí zhòng yú xīn quán chéng. yuán shuài qìng shān nú gōng yòu zhōu, wéi shén duī fǔ, xué qí chéng, shì zú yǒu dēng zhě, yuán bīng zhì, jī zǒu zhī, zhǎn shǒu èr qiān, fú bǎi yú rén, huò zá chù sān qiān yú. bā yuè, xià rén xiàn huì zhōu, cì shǐ wū gǔ lùn shì xiǎn jiàng, fù fàn kān gǔ, jiā gǔ ruì lián zhàn bài zhī, xià rén nǎi qù. shì yuè, zhào yǒu sī yí wén yì hé, shì jìng bù kè.
四年二月,夏人犯鎮戎,金師敗績,夏人公移語不遜,詔詞臣草牒折之。四月,夏兵犯邊,元帥石盞合喜遇於鹿兒原,提控烏古論世顯以偏師敗之,都統王定復破其眾於新泉城。元帥慶山奴攻宥州,圍神堆府,穴其城,士卒有登者,援兵至,擊走之,斬首二千,俘百餘人,獲雜畜三千餘。八月,夏人陷會州,刺史烏古論世顯降,復犯龕谷,夾谷瑞連戰敗之,夏人乃去。是月,詔有司移文議和,事竟不克。
xià rén sān wàn zì gāo fēng zhèn wéi dìng xī, cì shǐ ài shēn ā shī lá tí kòng wū gǔ lùn zhǎng shòu wēn dūn yǒng chāng jī zǒu zhī. jiǔ yuè, xià rén wéi suī píng zhài ān dìng bǎo, wèi jǐ, xiàn xī níng zhōu, suì gōng dìng xī, wū gǔ lùn zhǎng shòu jī què zhī. nǎi xí gǒng zhōu, shí zhǎn hé xǐ nì zhàn, yī rì shí yú zhàn, nǎi jiě qù.
夏人三萬自高峰鎮圍定西,刺史愛申阿失剌、提控烏古論長壽、溫敦永昌擊走之。九月,夏人圍綏平寨、安定堡,未幾,陷西寧州,遂攻定西,烏古論長壽擊卻之。乃襲鞏州,石盞合喜逆戰,一日十餘戰,乃解去。
wǔ nián zhēng yuè, zhào shū mì yuàn yì xià shì, zòu yuē: xià rén jù bīng jìng shàng, yù yóu huì zhōu rù, yǐ qiǎn xíng shěng bái sā fú bīng xiǎn yào yǐ dài zhī. fū yán yuán shuài fǔ cì biàn fā bīng yǐ zhuì qí hòu, zú yǐ wú lǜ. èr yuè, níng yuǎn jūn jié dù shǐ jiā gǔ hǎi shòu pò xià bīng yú sōu wéi bǎo. sān yuè, fù qǔ lái qiāng chéng. shí yuè, gōng kān gǔ, bái sā lián bài zhī. yuán guāng yuán nián zhēng yuè, xià rén xiàn dà tōng chéng, fù qǔ zhī. sān yuè, tí kòng lǐ shī lín bài xià bīng yú yǒng mù lǐng. bā yuè, gōng níng ān zhài, shí yuè, gōng shén lín bǎo, shí èr yuè, rù zhì gū bǎo, tí kòng táng kuò fǎng bài zhī.
五年正月,詔樞密院議夏事,奏曰:「夏人聚兵境上,欲由會州入,已遣行省白撒伏兵險要以待之。鄜延元帥府伺便發兵以綴其後,足以無慮。」二月,寧遠軍節度使夾谷海壽破夏兵於搜嵬堡。三月,復取來羌城。十月,攻龕谷,白撒連敗之。元光元年正月,夏人陷大通城,復取之。三月,提控李師林敗夏兵於永木嶺。八月,攻寧安寨,十月,攻神林堡,十二月,入質孤堡,提控唐括昉敗之。
èr nián, zūn xū shǐ qí tài zǐ dé rèn lái fá, dé rèn jiàn yuē: bǐ bīng shì shàng qiáng, bù ruò yǔ zhī yuē hé. zūn xū xiào yuē: shì fēi ěr suǒ zhī yě. bǐ shī lán zhōu jìng bù néng fù, hé qiáng zhī yǒu. dé rèn gù jiàn bù cóng, qǐ bì tài zǐ wèi, yuàn wèi sēng. zūn xū nù, yōu zhī líng zhōu, qiǎn rén dài jiāng, huì tiān hàn bù guǒ.
二年,遵頊使其太子德任來伐,德任諫曰:「彼兵勢尚強,不若與之約和。」遵頊笑曰:「是非爾所知也。彼失蘭州竟不能復,何強之有。」德任固諫不從,乞避太子位,願為僧。遵頊怒,幽之靈州,遣人代將,會天旱不果。
shì suì, dà yuán bīng wèn zuì xià guó, yán ān qìng yuán yuán shuài fǔ yù chéng xià rén zhī kùn bì fá zhī, shǎn xī xíng shěng bái sā hé dá yǐ wèi bù kě, nǎi zhǐ.
是歲,大元兵問罪夏國,延安、慶原元帥府欲乘夏人之困弊伐之,陝西行省白撒、合達以為不可,乃止。
lǒng ān jūn jié dù shǐ wán yán ā lín rì yǔ jiāng shì yàn yǐn, bù zhì jūn shì, xià rén chéng zhī, lüè mín wǔ qiān yú kǒu niú yáng zá chù shù wàn ér qù.
隴安軍節度使完顏阿鄰日與將士宴飲,不治軍事,夏人乘之,掠民五千餘口、牛羊雜畜數萬而去。
zì tiān huì yì hé, bā shí yú nián yǔ xià rén wèi cháng yǒu bīng gé zhī shì. jí zhēn yòu zhī chū, xiǎo yǒu qīn lüè, yǐ zhì gòu nán shí nián bù jiě, yī shèng yī fù jīng ruì jiē jǐn, ér liǎng guó jù bì.
自天會議和,八十餘年與夏人未嘗有兵革之事。及貞祐之初,小有侵掠,以至構難十年不解,一勝一負精銳皆盡,而兩國俱弊。
shì suì, zūn xū chuán wèi yú zi dé wàng. zhèng dà yuán nián, hé yì chéng, zì chēng xiōng dì zhī guó.
是歲,遵頊傳位於子德旺。正大元年,和議成,自稱兄弟之國。
sān nián èr yuè, zūn xū sǐ, qī yuè, dé wàng sǐ, sì lì zhě shǐ shī qí míng. míng nián, xià guó wáng.
三年二月,遵頊死,七月,德旺死,嗣立者史失其名。明年,夏國亡。
xiān shì, xià shǐ jīng fāng guǐ xiá shǐ wáng lì zhī lái pìn, wèi fù mìng guó yǐ wáng, zhào yú jīng zhào ān zhì, chōng xuān chà dàn yā, zhǔ guǎn xià guó jiàng hù. bā nián wǔ yuè, lì zhī qī zǐ sān shí yú kǒu zhì huán zhōu, zhào yǐ guī lì zhī, cì yǐ bì bó. lì zhī shàng yán, xiān shì běn shēn zhōu rén, qǐ bù shì, jū shēn zhōu. zhào rú suǒ qǐng, yǐ běn guān jū shēn zhōu, zhǔ guǎn táng dèng shēn yù děng chù xià guó jiàng hù, tīng táng dèng zǒng shuài fǔ jié zhì, gěi shàng tián qiān mǔ niú jù nóng zuò yún.
先是,夏使精方匭匣使王立之來聘,未復命國已亡,詔於京兆安置,充宣差彈壓,主管夏國降戶。八年五月,立之妻子三十餘口至環州,詔以歸立之,賜以幣帛。立之上言,先世本申州人,乞不仕,居申州。詔如所請,以本官居申州,主管唐、鄧、申、裕等處夏國降戶,聽唐、鄧總帥府節制,給上田千畝、牛具農作雲。
zàn yuē: xià zhī lì guó jiù yǐ, qí chén luó shì chāng pǔ xù shì cì chēng, yuán wèi shuāi wēi, jū sōng zhōu zhě yīn yǐ jiù xìng wèi tuō bá shì. àn táng shū dǎng xiàng bā bù yǒu tuō bá bù, zì dǎng xiàng rù jū yín xià zhī jiān zhě hào píng xià bù. tuō bá sī gōng yǐ pò huáng cháo gōng cì xìng lǐ shì, xiōng dì xiāng jì wèi jié dù shǐ, jū xià zhōu, zài hé nán. jì qiān zài lì guó, yuán hào shǐ dà, nǎi běi dù hé, chéng xìng zhōu ér dōu zhī.
贊曰:夏之立國舊矣,其臣羅世昌譜敘世次稱,元魏衰微,居松州者因以舊姓為托跋氏。按《唐書》党項八部有托跋部,自党項入居銀、夏之間者號平夏部。托跋思恭以破黃巢功賜姓李氏,兄弟相繼為節度使,居夏州,在河南。繼遷再立國,元昊始大,乃北渡河,城興州而都之。
qí dì chū yǒu xià suī yín yòu líng yán děng zhōu, qí hòu suì qǔ wǔ wēi zhāng yē jiǔ quán dūn huáng jùn dì, nán jiè héng shān, dōng jù xī hé, tǔ yí sān zhǒng, shàn shuǐ cǎo, yí xù mù, suǒ wèi liáng zhōu xù mù jiǎ tiān xià zhě shì yě. tǔ jiān yú, shuǐ qīng liè, fēng qì guǎng mò, mín sú qiáng gěng shàng qì, zhòng rán nuò, gǎn zhàn dòu. zì hàn táng yǐ shuǐ lì jī gǔ shí biān bīng, xìng zhōu yǒu hàn táng èr qú, gān liáng yì gè yǒu guàn gài, tǔ jìng suī xiǎo, néng yǐ fù qiáng, dì shì rán yě.
其地初有夏、綏、銀、宥、靈、鹽等州,其後遂取武威、張掖、酒泉、敦煌郡地,南界橫山,東距西河,土宜三種,善水草,宜畜牧,所謂涼州畜牧甲天下者是也。土堅腴,水清冽,風氣廣莫,民俗強梗尚氣,重然諾,敢戰鬥。自漢、唐以水利積穀食邊兵,興州有漢、唐二渠,甘、涼亦各有灌溉,土境雖小,能以富強,地勢然也。
wǔ dài zhī jì, cháo xìng xī tì, zhì dù lǐ lè, dàng wèi huī jìn, táng jié dù shǐ yǒu gǔ chuī, gù xià guó shēng lè qīng lì dùn cuò, yóu yǒu gǔ chuī zhī yí yīn yān. rán néng chóng shàng rú shù, zūn kǒng zǐ yǐ dì hào, qí wén zhāng cí mìng yǒu kě guān zhě. lì guó èr bǎi yú nián, kàng héng liáo jīn sòng sān guó, miǎn xiāng wú cháng, shì sān guó zhī shì qiáng ruò yǐ wèi yì tóng yān. gù jìn dài xué zhě jì xī běi dì lǐ, wǎng wǎng jiē yì duó yán zhī. shèng shén yǒu zuò, tiān xià huì yú yī, yì dào wǎng lái shì wèi dōng xī zhōu yǐ.
五代之際,朝興夕替,制度禮樂,盪為灰燼,唐節度使有鼓吹,故夏國聲樂清厲頓挫,猶有鼓吹之遺音焉。然能崇尚儒術,尊孔子以帝號,其文章辭命有可觀者。立國二百餘年,抗衡遼、金、宋三國,偭鄉無常,視三國之勢強弱以為異同焉。故近代學者記西北地理,往往皆臆度言之。聖神有作,天下會於一,驛道往來視為東西州矣。