xuān zōng xià
◎宣宗下
sì nián chūn zhēng yuè rén chén shuò, zhào miǎn cháo. bǐng shēn, jīn ān jūn jié dù shǐ xíng yuán shuài fǔ shì gǔ lǐ jiǎ gǔ lún chú míng. dīng yǒu, dà yuán bīng xià hǎo yì bǎo, huò zhōu cì shǐ yí lá a lǐ hé děng sǐ zhī. zhào zèng guān yǒu chà. gēng xū, sòng bù qí shí yú wàn wéi dèng zhōu, wén yuán jūn zhì, yè fén yíng qù, zhāo fǔ fù shǐ shù hǔ yí lá dá zhuī jí zhī, duó qí fú hái. rén zǐ, zhòu huì, yǒu qǐng dà léi diàn, yǔ yǐ fēng. guǐ chǒu, hù bù shì láng zhāng shī lǔ shàng shū, qǐng qiǎn qí bīng shù qiān, jí chūn, huái shǔ bìng jìn yǐ náo sòng. bǐng chén, yǐ wǔ xiān yáo lǐng zhōng jīng liú shǒu, jìn guān yī jiē.
四年春正月壬辰朔,詔免朝。丙申,金安軍節度使行元帥府事古里甲古倫除名。丁酉,大元兵下好義堡,霍州刺史移剌阿里合等死之。詔贈官有差。庚戌,宋步騎十餘萬圍鄧州,聞援軍至,夜焚營去,招撫副使術虎移剌答追及之,奪其俘還。壬子,晝晦,有頃大雷電,雨以風。癸丑,戶部侍郎張師魯上書,請遣騎兵數千,及春,淮、蜀並進、以撓宋。丙辰,以武仙遙領中京留守,進官一階。
sān yuè xīn chǒu, yì qiān suī zhōu, zhì shū shì yù shǐ pú lǔ hǔ fèng zhào xiāng shì jīng dōng chéng chí, hái yán wù qiān biàn, nǎi zhǐ. guǐ mǎo, zhǎng chūn jié, zhào miǎn cháo. yǐ sì, lín zhōu yuán shuài wéi liáng qín pàn rén dān zhòng lǐ jùn, zhū zhī, jiàng qí dǎng lú guǎng. jǐ yǒu, yǐ lì bù shàng shū lǐ fù hēng cān zhī zhèng shì, nán jīng bīng mǎ shǐ shù jiǎ sài yě xíng huái mèng shuài fǔ shì. xīn hài, jìn píng zhāng zhèng shì gāo rǔ lì wèi shàng shū yòu chéng xiàng, jiān xiū guó shǐ, fēng shòu guó gōng. cān zhī zhèng shì lǐ fù hēng jiān xiū guó shǐ. píng zhāng zhèng shì shǎn xī xíng shàng shū shěng xū dǐng jìn fēng wēn guó gōng, zhì shì. rén zǐ, hóng ǎo zéi yú máng ér xí jù hǎi zhōu, jīng lüè shǐ wán yán chén ér yǐ bīng jī bài máng ér, fù qǔ zhī. jiǎ yín, mù xīng fàn guǐ sù jī shī qì.
三月辛丑,議遷睢州,治書侍御史蒲魯虎奉詔相視京東城池,還言勿遷便,乃止。癸卯,長春節,詔免朝。乙巳,林州元帥惟良擒叛人單仲、李俊,誅之,降其黨盧廣。己酉,以吏部尚書李復亨參知政事,南京兵馬使術甲賽也行懷、孟帥府事。辛亥,進平章政事高汝礪為尚書右丞相,監修國史,封壽國公。參知政事李復亨兼修國史。平章政事、陝西行尚書省胥鼎進封溫國公,致仕。壬子,紅襖賊於忙兒襲據海州,經略使完顏陳兒以兵擊敗忙兒,復取之。甲寅,木星犯鬼宿積屍氣。
xià sì yuè gēng shēn shuò, zhào yù shǐ zhōng chéng wán yán bó jiā tí kòng fáng chéng shì. guǐ hài, ān wǔ jūn jié dù shǐ chái mào pò hóng ǎo zéi yú zǎo qiáng. qí zhōu jīng lüè shǐ duàn zēng shùn pò pàn zéi zhēn quán yú táng xiàn. xià rén fàn biān, yuán shuài shí zhǎn hé xǐ pò zhī. yǐ chǒu, yǐ zhāng dé wèi huī huá jùn zhū zhōu lì hé nán lù zhuǎn yùn sī. yǐ hé nán lù zhuǎn yùn sī wèi dōu zhuǎn yùn, shì zhōng dōu, zēng zhì guān lì. wù chén, dì yú tài miào. dà yuán qiǎn zhào ruì yǐ bīng gōng mèng zhōu. tí kòng lǔ dé wáng ān fù dà míng fǔ. yǐ cān zhī zhèng shì bǎ hú lǔ quán shàng shū yòu chéng zuǒ fù yuán shī, yuán shuài zuǒ dōu jiān chéng lì wèi yòu jiān jūn quán cān zhī zhèng shì, tóng háng shàng shū shěng yuán shuài fǔ yú jīng zhào. gēng chén, dōng píng yuán shuài fǔ zǒng lǐng tí kòng pú chá shān ér pò hóng ǎo zéi yú liáo chéng. rén nián, mìng liù bù jiǎn fǎ yǐ fǎ zhuàng qīn bái bù guān, tīng qí miàn yì, dà lǐ sì rú zhī.
夏四月庚申朔,詔御史中丞完顏伯嘉提控防城事。癸亥,安武軍節度使柴茂破紅襖賊於棗強。祁州經略使段增順破叛賊甄全於唐縣。夏人犯邊,元帥石盞合喜破之。乙丑,以彰德、衛、輝、滑、浚諸州隸河南路轉運司。以河南路轉運司為都轉運,視中都,增置官吏。戊辰,禘於太廟。大元遣趙瑞以兵攻孟州。提控魯德、王安復大名府。以參知政事把胡魯權尚書右丞、左副元師,元帥左都監承立為右監軍權參知政事,同行尚書省元帥府於京兆。庚辰,東平元帥府總領提控蒲察山兒破紅襖賊於聊城。壬年,命六部檢法以法狀親白部官,聽其面議,大理寺如之。
wǔ yuè rén chén, dìng èr pǐn zhì sān pǐn lì gōng qiān guān gé. guǐ sì, hóng ǎo zéi kòu lè líng yán shān, héng hǎi jūn jié dù shǐ wáng fú lián jī bài zhī, zhāng jù lái kòu, yòu bài zhī. jiǎ wǔ, shàng jī jū yú lín wǔ diàn. bǐng shēn, yǐ shí shǔ, miǎn cháng cháo, sì rì yī zòu shì. dīng yǒu, yù gōng bù shǔ yuè tíng gōng yì. guǐ mǎo, dà yuán bīng xùn yǔ zhōu. bǐng chén, dà yuán bīng xùn yǎn zhōu, tài dìng jūn jié dù shǐ wù yán wèi kě sǐ zhī.
五月壬辰,定二品至三品立功遷官格。癸巳,紅襖賊寇樂陵、鹽山,橫海軍節度使王福連擊敗之,張聚來寇,又敗之。甲午,上擊鞠於臨武殿。丙申,以時暑,免常朝,四日一奏事。丁酉,諭工部暑月停工役。癸卯,大元兵徇庾州。丙辰,大元兵徇兗州,泰定軍節度使兀顏畏可死之。
liù yuè bǐng yín, qiǎn rén zhāo zhāng róu. dīng mǎo, zhào jiǎn jiān chá yù shǐ sì yuán. wù chén, shān dōng mín qiáo jū zhě mù zhuàng shì wǔ bǎi rén, yì dōng jǔ gōng yàn níng jūn. yuè fàn tǔ xīng. jǐ sì, tài bái zhòu jiàn yú zhāng, bǎi bā shí yǒu sì rì nǎi fú. jiǎ xū, zhì zhū cāng chǎng kù yuàn xún hù jūn, shòu tí jǔ cāng chǎng sī jí jiān zhī nà guān dàn yā. jīng jī bù yǔ, chì yǒu sī yuè yù, zá fàn sǐ zuì yǐ xià jiē shì zhī. dīng chǒu, dà yuán qiǎn yáng zài gōng xià dà míng, yòu gōng kāi zhōu jí dōng míng zhǎng yuán děng xiàn. jǐ mǎo, qí yǔ. gēng chén, sòng rén fāng zǐ xīn lái guī, yǒu sī chù zhī zhèng zhōu. shàng yuē: wú mín bēn sòng zhě, bǐ lì yī shí zhī. bǐ lái guī zhě, bù shàn shì zhī, huò fù táo guī, lòu xiè jī shì. mìng zēng zi xīn lǐn gěi, yǒu sī yōu yù zhī. yuán shuài yòu jiān jūn quán cān zhī zhèng shì chéng lì shàng fēng shì.
六月丙寅,遣人招張柔。丁卯,詔減監察御史四員。戊辰,山東民僑居者募壯士五百人,益東莒公燕寧軍。月犯土星。己巳,太白晝見於張,百八十有四日乃伏。甲戌,制諸倉場庫院巡護軍,受提舉倉場司及監支納官彈壓。京畿不雨,敕有司閱獄,雜犯死罪以下皆釋之。丁丑,大元遣楊在攻下大名,又攻開州及東明、長垣等縣。己卯,祈雨。庚辰,宋人方子忻來歸,有司處之鄭州。上曰:「吾民奔宋者,彼例衣食之。彼來歸者,不善視之,或復逃歸,漏泄機事。」命增子忻廩給,有司優遇之。元帥右監軍、權參知政事承立上封事。
qiū qī yuè xīn mǎo, sòng rén jí hóng ǎo zéi fàn hé shuò, zhū jùn jiē jiàng, dú cāng zhōu jīng lüè shǐ wáng fú gù shǒu. huì yì dōu zéi zhāng lín lái gōng, fú nǎi pàn jiàng lín, shuài fǔ qǐng tǎo zhī. shì rì, yǔ. guǐ chǒu, lín zhōu xíng yuán shuài fǔ qiǎn zǒng lǐng yán lù děng tǎo hóng ǎo zéi yú zhāng dé fǔ, shēng qín wěi ān fǔ shǐ wáng jiǔ. zhào cān zhī zhèng shì lǐ fù hēng wèi wèi shǐ, yù shǐ chéng wán yán bó jiā fù zhī, xún xíng jùn xiàn quàn nóng. yǐ wū gǔ lùn zhòng duān děng shǐ dà yuán.
秋七月辛卯,宋人及紅襖賊犯河朔,諸郡皆降,獨滄州經略使王福固守。會益都賊張林來攻,福乃叛降林,帥府請討之。是日,雨。癸丑,林州行元帥府遣總領嚴祿等討紅襖賊於彰德府,生擒偽安撫使王九。詔參知政事李復亨為慰使,御史丞完顏伯嘉副之,循行郡縣勸農。以烏古論仲端等使大元。
bā yuè wù wǔ shuò, yán shí chéng jiāng wáng yūn jù jì nán, shān dōng zhāo fǔ gāo jū shí qiǎn rén zhāo yán shí yú qīng yá zhài, huò qí kuǎn yǐ wén. lǐ quán fàn dōng píng fǔ, jiān jūn wáng tíng yù bài zhī, qín qí wěi ān huà jūn jié dù shǐ zhāng lín. gēng shēn, gāo yáng gōng zhāng fǔ qǐng zēng bīng shǒu jì zhōu. shàng yù shū mì, yǐng zhōu mín dù huái wèi sòng jūn zhě fán shí cūn, kě zhuī suǒ zhǔ zhě, chéng yī èr yǐ shì qí yú. gēng wǔ, chì zhǎng bīng guān bù tīng jǔ xiàn lìng. xià rén xiàn huì zhōu, cì shǐ wū gǔ lùn shì xiǎn jiàng. jiǎ xū, shǎn xī xíng shěng bào kān gǔ bài xià rén zhī jié. yǐ hài, shàng yù zǎi chén, hé nán shuǐ zāi, táng dèng yóu shén. qí bèi zāi zhōu xiàn, yǐ chú qí zū. yú shùn chéng zhī fāng, zhǐ zé zhèng gōng, hé dí zá zhēng bìng miǎn. réng zì jīn suì jiǔ yuè shǐ, tíng zhōu suì sāng pí gù zhǐ zhé shū. liú mín diàn huāng tián zhě rú shàng yōu miǎn. bǐng zǐ, shǎn xī xíng shěng yǔ xià rén yì hé. wù yín, dìng xuǎn bǔ qīn jūn fǎ. jǐ mǎo, bà jiā zhōu zhāo fǔ sī. rén wǔ, shǎn xī lù xíng shěng chéng yì bào dìng xī zhōu zhī jié. bǐng xū, yǐ suí lù zhū jūn hù xǐ hé nán jīng dōng xī nán lù, gè shè jiǎn chá shǐ fù. héng shān gōng wǔ xiān jiàng dà yuán.
八月戊午朔,嚴實、成江、王贇據濟南,山東招撫高居實遣人招嚴實於青崖砦,獲其款以聞。李全犯東平府,監軍王庭玉敗之,擒其偽安化軍節度使張林。庚申,高陽公張甫請增兵守冀州。上諭樞密,潁州民渡淮為宋軍者凡十村,可追索主者,懲一二以試其餘。庚午,敕掌兵官不聽舉縣令。夏人陷會州,刺史烏古論世顯降。甲戌,陝西行省報龕谷敗夏人之捷。乙亥,上諭宰臣,河南水災,唐、鄧尤甚。其被災州縣,已除其租。余順成之方,止責正供,和糴、雜征並免。仍自今歲九月始,停周歲桑皮故紙折輸。流民佃荒田者如上優免。丙子,陝西行省與夏人議和。戊寅,定選補親軍法。己卯,罷葭州招撫司。壬午,陝西路行省承裔報定西州之捷。丙戌,以隨路諸軍戶徙河南、京東、西、南路,各設檢察使、副。恆山公武仙降大元。
jiǔ yuè wù zǐ, zhào qiǎn guān yú hé nán shǎn xī xuǎn qīn jūn. xīn mǎo, jìn zhāng zōng shí lù. wù xū, dà yuán mù huá lǐ tún jūn zhēn dìng. zhì zǒng lǐng yuán shuài fǔ yú guī dé, yǐ shòu zhōu chén liú liǎng zhèn bīng shǔ zhī. gēng zǐ, xià rén rù dìng xī zhōu. rén yín, sòng rén tún zào jiāo bǎo, xíng jūn tí kòng wán yán yì dōu jī bài zhī. dà yuán qiǎn tǎ hū děng lái. guǐ mǎo, xià rén lái qīn. jiǎ chén, téng zhōu zhāo bǔ tí kòng xià yì yǒng tǎo hóng ǎo zéi, bài zhī. yǐ sì, zhào cān zhī zhèng shì lǐ fù hēng tí kòng chú liáng shì. jǐ yǒu, xià rén xiàn xī níng zhōu, shàng shū shěng dōu shì pū sàn nú shī bù zuò zhū, fù mǎ dū wèi tú dān shòu chūn duó guān yī jiē, zhàng liù shí. guǐ chǒu, gēng dìng ān pō táo wáng chū zhēng jūn rén zuì jí bǔ huò shǎng gé. jiǎ yín, sòng rén chū qín zhōu, jí xià rén lái qīn. bǐng chén, gǒng zhōu xíng yuán shuài fǔ shí zhǎn hé xǐ bào dìng xī zhōu zhī jié. dōng shí yuè rén xū, dà yuán qiǎn méng gǔ tǎ hū é lǐ lá děng lái. jǐ mǎo, shǎn xī dōng lù xíng shěng bào suī dé zhōu zhī jié. sì zhōu yuán shuài fǔ yán, hóng ǎo zéi yī yuè sì rù kòu, lüè rén chù ér qù. gēng chén, shàng jī jū yú lín wǔ diàn. xīn sì, shòu hóng ǎo zéi shí qīng téng yáng gōng běn chù bīng mǎ zǒng lǐng yuán shuài jiān xuān fǔ. guǐ wèi, jīng xī shān zhài gè shè shǒu yù shǐ fù, lìng běn lù fǔ zǒng zhī. yù shǎn xī xíng shěng tú fù huì zhōu. shàng jī jū yú lín wǔ diàn.
九月戊子,詔遣官於河南、陝西選親軍。辛卯,進《章宗實錄》。戊戌,大元木華里屯軍真定。置總領元帥府于歸德,以壽州、陳留兩鎮兵屬之。庚子,夏人入定西州。壬寅,宋人屯皂郊堡,行軍提控完顏益都擊敗之。大元遣塔忽等來。癸卯,夏人來侵。甲辰,滕州招捕提控夏義勇討紅襖賊,敗之。乙巳,詔參知政事李復亨提控芻糧事。己酉,夏人陷西寧州,尚書省都事仆散奴失不坐誅,駙馬都尉徒單壽春奪官一階,杖六十。癸丑,更定安泊逃亡出征軍人罪及捕獲賞格。甲寅,宋人出秦州,及夏人來侵。丙辰,鞏州行元帥府石盞合喜報定西州之捷。冬十月壬戌,大元遣蒙古塔忽、訛里剌等來。己卯,陝西東路行省報綏德州之捷。泗州元帥府言,紅襖賊一月四入寇,掠人畜而去。庚辰,上擊鞠於臨武殿。辛巳,授紅襖賊時青滕陽公、本處兵馬總領、元帥兼宣撫。癸未,京西山寨各設守御使、副,令本路府總之。諭陝西行省圖復會州。上擊鞠於臨武殿。
shí yī yuè dīng hài shuò, miǎn yuè wáng yǒng gōng shuò wàng cháo cān. yì shuǐ gōng jìng ān mín wèi qí xià suǒ shā. wù zǐ, huáng líng gāng jīng lüè shǐ wū gǔ lùn shí hǔ děng yǐ zhàn zhèn shī lǜ, fú zhū. rén chén, mù xīng zhòu jiàn yú yì, jī liù shí yǒu qī rì fú, yè yòu fàn líng tái běi dì yī xīng. jiǎ wǔ, hé nán shuǐ, qiǎn guān quàn kè. gèng fú shān xiàn míng zhōng xiào. wù xū, zhào fù wèi shào wáng wáng jué, réng jiā kāi fǔ yì tóng sān sī. rén yín, shān dōng dōng lù jūn hù xǐ xǔ zhōu, mìng xíng dōng píng zǒng guǎn fǔ zhì zhī, pàn guān yī rén fēn sī lín yǐng. yǐ sì, zhào chái mào quán yuán shuài zuǒ dōu jiān, gài rén guì shè yòu dōu jiān, tóng háng yuán shuài fǔ yú zhēn dìng. shì yuè, dà yuán mù huá lǐ guó wáng yǐ bīng wéi dōng píng. shí èr yuè jiǎ xū, qí xuě. lǐ bù láng zhōng quán zuǒ sī jiàn mǒ niǎn hú lǔ lá shàng fēng shì. wù yín, zhào jūn guān xǔ yuè jī jū zhě sān cì, yǐ xí wǔ shì. gēng chén, liè, xiǎng yú tài miào. yǐ yǒu, zhèn nán jūn jié dù shǐ wēn dí hǎn sī jìng shàng shū yán qián bì shuì fù èr shì.
十一月丁亥朔,免越王永功朔望朝參。易水公靖安民為其下所殺。戊子,黃陵堈經略使烏古論石虎等以戰陣失律,伏誅。壬辰,木星晝見於翼,積六十有七日伏,夜又犯靈台北第一星。甲午,河南水,遣官勸課。更浮山縣名忠孝。戊戌,詔復衛紹王王爵,仍加開府議同三司。壬寅,山東東路軍戶徙許州,命行東平總管府治之,判官一人分司臨潁。乙巳,詔柴茂權元帥左都監,蓋仁貴攝右都監,同行元帥府於真定。是月,大元木華里國王以兵圍東平。十二月甲戌,祈雪。禮部郎中權左司諫抹撚胡魯剌上封事。戊寅,詔軍官許月擊鞠者三次,以習武事。庚辰,獵,享於太廟。乙酉,鎮南軍節度使溫迪罕思敬上書言錢幣、稅賦二事。
wǔ nián chūn zhēng yuè bǐng xū shuò, miǎn cháo. dīng hài, shì zōng jì rì, yè diàn yú qǐ qìng gōng. wù zǐ, kuò nán jīng zhū zhōu bū hù jiù gēng guān tián, gěi jūn hù. rén chén, yì yù xī xià jí zhēng nán shì. yù huáng tài zǐ yǐ dōng píng yù dí fāng lüè. jiǎ wǔ, yù shū mì yuàn, nán fá shì zhòng, dāng xiáng yì qí biàn. zhuàn gù wèi wáng shì jī, rú hǎi líng shù rén lì. dīng yǒu, dà yuán bīng gōng tiān jǐng guān. wù xū, sòng rén xí sì zhōu xī chéng, tí kòng wáng lù sǐ zhī. xīn chǒu, tài bái zhòu jiàn yú niú, èr bǎi sān shí yǒu èr rì fú. yǐ sì, zhào zhū dào bīng jí cài zhōu, jǐ yǒu, fá sòng. gēng xū, shān dōng xíng shěng bào dōng píng zhī jié.
五年春正月丙戌朔,免朝。丁亥,世宗忌日,謁奠於啟慶宮。戊子,括南京諸州逋戶舊耕官田,給軍戶。壬辰,議御西夏及征南事。諭皇太子以東平禦敵方略。甲午,諭樞密院,南伐事重,當詳議其便。撰故衛王事跡,如海陵庶人例。丁酉,大元兵攻天井關。戊戌,宋人襲泗州西城,提控王祿死之。辛丑,太白晝見於牛,二百三十有二日伏。乙巳,詔諸道兵集蔡州,己酉,伐宋。庚戌,山東行省報東平之捷。
èr yuè bǐng chén shuò, zhì zhāo fǔ sī yú dān zhōu. qū shè dōng píng fǔ. gēng shēn, xià zhào fá sòng. yǐ nèi zú wéi bì quán tóng qiān shū mì yuàn shì, xíng yuàn yú zhōng jīng wò lēi hé dǎ quán yuán shuài fǔ yòu dōu jiān, xíng yuán shuài fǔ yú cài xī nà hé jiàng fú quán qiān shū mì yuàn shì, xíng yuàn yú sù zhōu bèi shù lǔ dá ā quán yuán shuài yòu dōu jiān, wán yán é lùn fù yòu dōu jiān, xíng yuán shuài fǔ yú táng dèng. wù chén, bà huái zhōu xíng yuán shuài fǔ, fù zhì zhāo fǔ sī, yǔ mèng zhōu jīng lüè sī bìng shòu zhōng jīng xíng shū mì yuàn jié zhì. xīn wèi, pū sàn ān zhēn yǐ yuán shuài chū xī zhōu, pò sòng rén gān jìng jū shān sì, bá huáng tǔ guān. guǐ yǒu, yǐ hàn zāi, qū shè hé nán lù. bǐng zǐ, jìn jīng chéng bīng qì. yuán shuài hé shí liè yá yè tǎ pò sòng bīng, fù sì zhōu. jìn bī háo zhōu, zhì wō kǒu, fá liáng ér hái xī chéng. guǐ wèi, yǐ hàn zāi, zhào zhōng wài.
二月丙辰朔,置招撫司於單州。曲赦東平府。庚申,下詔伐宋。以內族惟弼權同簽樞密院事,行院於中京;斡勒合打權元帥府右都監,行元帥府於蔡、息;納合降福權簽樞密院事,行院於宿州;孛術魯達阿權元帥右都監,完顏訛論副右都監,行元帥府於唐、鄧。戊辰,罷懷州行元帥府,復置招撫司,與孟州經略司並受中京行樞密院節制。辛未,仆散安貞以元帥出息州,破宋人乾淨居山寺,拔黃土關。癸酉,以旱災,曲赦河南路。丙子,禁京城兵器。元帥紇石烈牙葉塔破宋兵,復泗州。進逼濠州,至渦口,乏糧而還西城。癸未,以旱災,詔中外。
sān yuè bǐng xū shuò, shàng yù rén ān diàn, qí yǔ, réng wàng jì yú běi jiāo. gēng yín, sòng rén wéi táng dèng, xíng yuán shuài fǔ shì wán yán é lùn lì zhàn què zhī. qián dèng zhōu qiān hù bèi shù lǔ máo liáng hǔ zì bá guī guó, é lùn pián yí qiān qí guān sān jiē, shòu tóng zhī táng zhōu shì, qǐ zhèng shòu yǐ shì xìn, cóng zhī. yǐ wèi, bà hé nán lù xíng sān sī. bǐng shēn, cān zhī zhèng shì tú dān sī zhōng jìn shàng shū yòu chéng jiān xiū guó shǐ, yǐ tài zǐ zhān shì pū sàn yì fū wèi cān zhī zhèng shì. yù zǎi chén yuē: jīn fèng yù fèng zhí duō bù liú xīn cǎi fǎng wài shì. wén zhāng zōng shí jìn shì rén zhì mǎn, yǐ suǒ cǎi shì dìng shēng jiàng. jīn yì yí yù wèi kǎo hé zhī fǎ, yǐ jī quàn zhī. wù xū, zhǎng chūn jié, miǎn cháo. jǐ hài, xià yīn pàn rén dòu zhào ér zhī zhāo, rù jù lái qiāng chéng, bèi shù lǔ hé zhù yǐ zhòng shǎng yòu xié cóng rén wèi nèi yīng, dū bīng jí gōng chéng, bá zhī. shěng shì jīng yì jìn shì, kǎo guān yú cháng é wài duō fàng qiáo sōng děng shí yú rén. yǒu sī zòu qǐng bó fàng, shàng yǐ yǔn, xún fù qiǎn yù sōng děng yuē: rǔ děng zhōng xuǎn ér fù chù, bù néng wú dòng yú xīn. fāng jīn jiǔ hàn, kǒng shāng hé qì, jīn tè ēn fàng rǔ yǐ. gēng zǐ, cì lín zhōu xíng yuán shuài fǔ jīng lì guān kāng jū jìn shì jí dì. jū yǐ wǔ jiē qǐ fù tíng shì, gù yǒu shì mìng. bǐng wǔ, yǐ hàn zhú tán sì léi yǔ shī. rén zǐ, yǔ.
三月丙戌朔,上御仁安殿,祈雨,仍望祭於北郊。庚寅,宋人圍唐、鄧,行元帥府事完顏訛論力戰卻之。前鄧州千戶孛術魯毛良虎自拔歸國,訛論便宜遷其官三階,授同知唐州事,乞正授以示信,從之。乙未,罷河南路行三司。丙申,參知政事徒單思忠進尚書右丞、兼修國史,以太子詹事仆散毅夫為參知政事。諭宰臣曰:「今奉御、奉職多不留心採訪外事。聞章宗時近侍人秩滿,以所采事定升降。今亦宜預為考核之法,以激勸之。」戊戌,長春節,免朝。己亥,夏因叛人竇趙兒之招,入據來羌城,孛術魯合住以重賞誘脅從人為內應,督兵急攻城,拔之。省試經義進士,考官於常額外多放喬松等十餘人。有司奏請駁放,上已允,尋復遣諭松等曰:「汝等中選而復黜,不能無動於心。方今久旱,恐傷和氣,今特恩放汝矣。」庚子,賜林州行元帥府經歷官康琚進士及第。琚以武階乞赴廷試,故有是命。丙午,以旱築壇祀雷雨師。壬子,雨。
sì yuè jǐ wèi, shān dōng xíng shěng méng gǔ gāng yán: dōng jǔ gōng yàn níng zhàn bài ér sǐ. níng suǒ jū tiān shèng zhài jù xiǎn, níng wáng, zhòng wú suǒ guī, biàn zài zhāo xī. quán shǔ qí tí kòng sūn bāng zuǒ wèi zhāo fǔ shǐ, huáng guāi wù yě wèi zǒng lǐng, yǐ fǔ qí zhòng. qiǎn shǐ qǐng mìng, chì yǒu sī yì zhī. xīn yǒu, dǎo yǔ yú tài miào. bǐng yín, pū sàn ān zhēn pò sòng huáng qí děng zhōu. rén shēn, fú sòng zōng shì nán nǚ qī shí yú kǒu xiàn yú jīng shī. guǐ yǒu, zhào qīn jūn zhōng wǔ jǔ dì ér shòu zhí xū cì zhě, réng zhí jiù yì, lǐn gěi xún cháng, què zhì fā qiǎn. xīn sì, jiān chá yù shǐ liú cóng yì yǐ dàn hé shī dāng, duó guān yī jiē, bà zhī. zhào dìng jìn shì zhōng xià jiǎ jí jiān guān sàn jiē zhì míng wēi zhě jǔ chōng xiàn lìng fǎ.
四月己未,山東行省蒙古綱言:「東莒公燕寧戰敗而死。寧所居天勝砦據險,寧亡,眾無所歸,變在朝夕。權署其提控孫邦佐為招撫使,黃摑兀也為總領,以撫其眾。」遣使請命,敕有司議之。辛酉,禱雨於太廟。丙寅,仆散安貞破宋黃、蘄等州。壬申,俘宋宗室男女七十餘口獻於京師。癸酉,詔親軍中武舉第而授職需次者,仍執舊役,廩給循常,闕至發遣。辛巳,監察御史劉從益以彈劾失當,奪官一階,罷之。詔定進士中下甲及監官散階至明威者舉充縣令法。
wǔ yuè jiǎ shēn shuò, rì yǒu shí zhī. wù xū, sòng rén jù chǔ qiū, guān jūn fù zhī. gēng zǐ, nà lán jì sēng fú zhū, gào rén zhào ruì shēng zhí sì děng. rén yín, shǎn xī yuán shuài wán yán sài bù qiǎn shǐ lái xiàn jìn ān píng yáng zhī jié, fāng yì qí shǎng, yù shǐ wū gǔ lùn hú lǔ hé qí zòng jiāng shì lǔ lüè, bù fù zhǔ shàng chú luàn jiù mín zhī yì, qǐ zhèng qí zuì. shàng yǐ sài bù yǒu gōng, zhào wù wèn, shǎng yì yì qǐn. guǐ mǎo, táng zhōu shǒu jiāng é lùn wèi yuán shuài sài bù yóu zi, yǔ sòng rén zhàn táng zhōu jìng shàng, wèi sòng rén suǒ bài, sǐ zhě qī bǎi yú rén, nì zhī ér yǐ jié wén. yù shǐ nà lán fā qí shì. shàng yǐ sài bù gù, yì bù zhī zuì, ér yǐ shì yì yù zhī. nǎi chēng nà lán gǎn yán, lù qí gōng fù yǒu sī, zhì mǎn kǎo zuì. guǐ chǒu, dōng píng nèi xǐ, mìng méng gǔ gāng xíng shěng yú pī zhōu, wáng tíng yù xíng shuài fǔ yú huáng líng gāng.
五月甲申朔,日有食之。戊戌,宋人據楚丘,官軍復之。庚子,納蘭記僧伏誅,告人趙銳升職四等。壬寅,陝西元帥完顏賽不遣使來獻晉安、平陽之捷,方議其賞,御史烏古論胡魯劾其縱將士鹵掠,不副主上除亂救民之意,乞正其罪。上以賽不有功,詔勿問,賞議亦寢。癸卯,唐州守將訛論為元帥賽不猶子,與宋人戰唐州境上,為宋人所敗,死者七百餘人,匿之而以捷聞。御史納蘭發其事。上以賽不故,亦不之罪,而以是意諭之。乃稱納蘭敢言,錄其功付有司,秩滿考最。癸丑,東平內徙,命蒙古綱行省於邳州,王庭玉行帥府於黃陵堈。
liù yuè jiǎ yín shuò, shàng shū shěng zòu fù mǎ dū wèi ān zhēn fǎn zhuàng, shàng yuè zòu lǜ qí bù shí, wèi píng zhāng zhèng shì yīng wáng shǒu chún yuē: guó jiā zhū yī dà chén, bì hé tiān xià hòu shì gōng yì. qí lìng fù àn zhī. yǐ chǒu, qiǎn shǐ yù jìn yáng gōng guō wén zhèn shàng dǎng gōng wán yán kāi gè shǒu jiāng tǔ, tóng xīn jì nán, wú yǐ xì gù qǐ xìn duān, wù guó shì. wù yín, pū sàn ān zhēn zuò móu fǎn, bìng qí sān zi jiē fú zhū. jǐ mǎo, yuè wáng yǒng gōng hōng. gēng chén, chuò cháo. rén wǔ, shàng qīn diàn yú bìn suǒ. qiū qī yuè jǐ hài, yì yǒng jūn pàn, jù dàng shān xiàn. gēng zǐ, zhào zēng gěi xú zhōu qīng kǒu děng chù shù bīng yī liáng. jǐ yǒu, dàng shān zéi yè xí yǒng chéng xiàn, xíng jūn fù zǒng lǐng gāo wǎn bài zhī, mìng méng gǔ gāng bìng lì tǎo bǔ. xīn hài, dān zhōu zhāo fǔ liú qióng qǐ yí hé nán liáng jì qí jūn, zhào gěi zhī.
六月甲寅朔,尚書省奏駙馬都尉安貞反狀,上閱奏慮其不實,謂平章政事英王守純曰:「國家誅一大臣,必合天下後世公議。其令覆按之。」乙丑,遣使諭晉陽公郭文振、上黨公完顏開各守疆土,同心濟難,毋以細故啟釁端,誤國事。戊寅,仆散安貞坐謀反,並其三子皆伏誅。己卯,越王永功薨。庚辰,輟朝。壬午,上親奠於殯所。秋七月己亥,義勇軍叛,據碭山縣。庚子,詔增給徐州、清口等處戍兵衣糧。己酉,碭山賊夜襲永城縣,行軍副總領高琬敗之,命蒙古綱併力討捕。辛亥,單州招撫劉瓊乞移河南糧濟其軍,詔給之。
bā yuè rén zǐ shuò, bà huáng líng gāng zhāo fǔ sī. shàng yù shàng shū shěng, dàng shān pàn jūn jiā shǔ qiú guī dé, xún yú bù gěi liáng, kǒng shāng qí shēng. zǎi chén zòu, yǐ gěi zhī yǐ. yòu yù shū mì, hé běi jiān shí, mín yù nán lái zhě rì yì duō, sù lìng dù zhī, wú zhì piǎo sǐ. guǐ hài, lín huái shuài fǔ yāo jī hóng ǎo zéi yú fú ēn cūn, bài zhī. jiǎ zǐ, zhào nán zhēng kuì jūn fù guī ér néng lì zhàn zhě, yī chū jiè lì gōng gé shǎng zhī. yǐ chǒu, sòng rén lüè shěn qiū, shā xiàn lìng. jiǎ xū, mìng yǒu sī chú bū hù fù zū, wú zhēng jiàn hù.
八月壬子朔,罷黃陵堈招撫司。上諭尚書省,碭山叛軍家屬囚歸德,旬余不給糧,恐傷其生。宰臣奏,已給之矣。又諭樞密,河北艱食,民欲南來者日益多,速令渡之,毋致殍死。癸亥,林、懷帥府邀擊紅襖賊於伏恩村,敗之。甲子,詔南征潰軍復歸而能力戰者,依出界立功格賞之。乙丑,宋人掠沈丘,殺縣令。甲戌,命有司除逋戶負租,毋征見戶。
jiǔ yuè jiǎ shēn, yǐ jīng dōng suì jī duō dào, qiǎn yù shǐ dài fū hé shí liè hú shī mén wèi xuān wèi shǐ, wǎng fǔ ān zhī. gēng dìng jiān chá yù shǐ wéi fàn de jué fǎ. dīng hài, zhào zhōu fǔ jí jūn guān bǔ dào màn zhí, sì pǐn yǐ xià xuān wèi shǐ jué zhī, sān pǐn yǐ xià shàng zòu cái. wù zǐ, zēng shòu xí zhōu zhāo fǔ shǐ xuān chéng guān, gǎi shòu shǎn xī shěng jié zhì. yǐ sì, chóng jìn fù mǎ dū wèi dìng guó gōng tú dān gōng bì hōng. gēng xū, suì xīng fàn zuǒ zhí fǎ. yòu chéng xiàng gāo rǔ lì biǎo qǐ zhì shì, zhào wēn liú zhī. dōng shí yuè guǐ chǒu, jìn rǔ lì guān róng lù dài fū. mìng pū sàn yì fū xíng shàng shū shěng yú jīng dōng, dū zhū jūn chú liáng. yǐ mǎo, tài yī hóu jì zhāng zi yīng zhì huáng sūn jí, yòng yào míng xuàn, huáng sūn bù néng rèn, suì bù liáo, zuì dāng sǐ. shàng yuē: jì děng suǒ fàn chéng yí sǐ, rán zài zhū shū jí dì xiōng zhī zǐ, biàn yīng zhǔn fǎ xíng zhī, yǐ zhèn sūn gù shā rén, suǒ bù rěn yě. mìng zhàng qī shí, chú míng. shàng shū shěng yán: sī xiàn guān tān bào bù fǎ, bù mín táo wáng, jì yǒu jué fá, tā xiàn tíng nì yì yí dìng zuì. suí chù tǔ mín jiǔ kùn yáo yì, kè hù fàn yù zuò huò hòu lì, guān wú suǒ liǎn, yì yí shāo jí kè hù, yǐ kuān tǔ mín. xíng yuàn shuài fǔ mù zhí, suī wú bù zhòng, yì cháng zàn huà róng gōng, ér tuī shǎng zhǐ jìn guān yī jiē, yí tīng zhǔ jiāng bǎo zòu, dì gōng xíng shǎng. shàng jiē cóng qí qǐng. wù wǔ, qiǎn qīn jūn tǎo hé nán qún dào. xīn yǒu, dà yuán bīng gōng suī dé zhōu. rén xū, xià rén fù qīn kān gǔ. jiǎ zǐ, chì jiān chá suǒ dàn shì, tóng liè bù kě yù wén, zhe wèi lìng. dīng mǎo, xià rén fàn dìng xī jī shí zhī jìng. wù yín, fēn jīng jī shù zú wàn èr qiān, hé zhōng mín bīng bā qiān, yǐ xǔ zhōu yuán shuài hé shí liè hè shòu jiāng zhī, tún tóng guān xī.
九月甲申,以京東歲飢多盜,遣御史大夫紇石烈胡失門為宣慰使,往撫安之。更定監察御史違犯的決法。丁亥,詔州府及軍官捕盜慢職,四品以下宣慰使決之,三品以下上奏裁。戊子,增授隰州招撫使軒成官,改受陝西省節制。乙巳,崇進、駙馬都尉定國公徒單公弼薨。庚戌,歲星犯左執法。右丞相高汝礪表乞致仕,詔溫留之。冬十月癸丑,進汝礪官榮祿大夫。命仆散毅夫行尚書省於京東,督諸軍芻糧。乙卯,太醫侯濟、張子英治皇孫疾,用藥瞑眩,皇孫不能任,遂不療,罪當死。上曰:「濟等所犯誠宜死,然在諸叔及弟兄之子,便應准法行之,以朕孫故殺人,所不忍也。」命杖七十,除名。尚書省言:「司、縣官貪暴不法,部民逃亡,既有決罰,他縣停匿亦宜定罪。隨處土民久困徭役,客戶販鬻坐獲厚利,官無所斂,亦宜稍及客戶,以寬土民。行院帥府幕職,雖無部眾,亦嘗贊畫戎功,而推賞止進官一階,宜聽主將保奏,第功行賞。」上皆從其請。戊午,遣親軍討河南群盜。辛酉,大元兵攻綏德州。壬戌,夏人復侵龕谷。甲子,敕監察所彈事,同列不可預聞,著為令。丁卯,夏人犯定西、積石之境。戊寅,分京畿戍卒萬二千,河中民兵八千,以許州元帥紇石烈鶴壽將之,屯潼關西。
shí yī yuè guǐ wèi, shǎn xī dōng lù xíng shěng bào ān sāi bǎo bài xià rén zhī jié. jiǎ shēn, yù tài fǔ jiǎn sǔn shí pǐn. gēng yín, mù mín xìng nán yáng shuǐ tián. rén chén, tài zǐ qīn wáng bǎi guān biǎo hè ān sāi bǎo zhī jié, què zhī. yǐ wèi, xià rén gōng kān gǔ. sòng rén gōng qí xiàn. hóng ǎo zéi lüè sù zhōu. xīn chǒu, zhào juān xú pī sù sì děng zhōu bū zū, guān mín yǒu néng kěn pì xián tián, chú lái nián kē zhēng. guī dé bó shòu yǐng tíng gé bū hù zū wài, réng juān sān zhī yī. bū hù tián lú yǒu sī mù mín chéng yè, jìn qí huǐ sǔn, yǐ qí lái fù. pú chéng xiàn mín lǐ wén xiù děng móu fǎn, fú zhū. rén yín, sòng rén fén yǐng zhōu, zhí fáng yù pàn guān ér qù. shì rì, xiāng guó sì huǒ. dà yuán bīng gōng yán ān.
十一月癸未,陝西東路行省報安塞堡敗夏人之捷。甲申,諭太府減損食品。庚寅,募民興南陽水田。壬辰,太子、親王、百官表賀安塞堡之捷,卻之。乙未,夏人攻龕谷。宋人攻蘄縣。紅襖賊掠宿州。辛丑,詔蠲徐、邳、宿、泗等州逋租,官民有能墾闢閒田,除來年科征。歸德、亳、壽、潁停閣逋戶租外,仍蠲三之一。逋戶田廬有司募民承業,禁其毀損,以俟來復。蒲城縣民李文秀等謀反,伏誅。壬寅,宋人焚潁州,執防禦判官而去。是日,相國寺火。大元兵攻延安。
shí èr yuè xīn hài shuò, yǐ dà yuán bīng xià tóng guān jīng zhào, zhào shěng yuàn yì zhī. rén zǐ, bà bì jǔ xiàn lìng fǎ. dīng sì, lǐ bù shì láng wū gǔ sūn zhòng duān hàn lín dài zhì ān tíng zhēn shǐ běi hái, gè qiān yī jiē. gēng shēn, bà hé nán yì jūn. dīng mǎo, zhào bà xīn qiān mín jūn, jiǎn shū mì yuàn zhǎng bīng guān jí jīng chéng shù bīng, réng yù xíng yuàn shuài fǔ, wú shàn zēng shè bǔ qiān. xīn wèi, bà xíng zǒng guǎn fǔ jí zhāo tǎo tǒng jūn jiǎn chá děng sī. dìng sòng rén lái guī shǎng gé jí zhà yòu zhēng fáng jūn rén táo wáng zuì fǎ. guǐ yǒu, yuán shuài hé dá mǎi zhù jí qí jiāng shì yǐ yán ān gōng tè shǎng lài zhī, réng xià zhào jiǎng yù.
十二月辛亥朔,以大元兵下潼關、京兆,詔省院議之。壬子,罷避舉縣令法。丁巳,禮部侍郎烏古孫仲端、翰林待制安庭珍使北還,各遷一階。庚申,罷河南義軍。丁卯,詔罷新簽民軍,減樞密院掌兵官及京城戍兵,仍諭行院帥府,毋擅增設補簽。辛未,罷行總管府及招討統軍檢察等司。定宋人來歸賞格及詐誘征防軍人逃亡罪法。癸酉,元帥合達買住及其將士以延安功特賞賚之,仍下詔獎諭。
rùn yuè xīn sì shuò, dà yuán bīng xùn fū zhōu, bǎo dà jūn jié dù shǐ wán yán liù jīn quán yuán shuài yòu dōu jiān hé shí liè hè shòu yòu dōu jiān pú chá lóu shì yáo shòu jīn ān jūn jié dù shǐ nǚ xī liè zī lù jiē sǐ zhī. yǐ yǒu, tí kòng shù jiǎ yǎo zhù pò shěn qiū zéi yú chén wǎ. bǐng xū, bān zhào fǔ yù hé nán tǔ kòu. wù zǐ, yíng huò fàn xuān yuán. jǐ chǒu, sūn yǔ jí bǔ dào guān wú gǔ chū zhāo xiáng tài hé xiàn zéi èr qiān rén, zhào zhǎn qí shǒu è, yú jiē shì zhī. tóng zhī bǎo jìng jūn jié dù shǐ guō shù yǐ zhēng liáng shī qī, wū shā píng mín, zuò zhū. xīn mǎo, guān jūn fù jiā zhōu. guǐ sì, tōng yuǎn jūn jié dù shǐ bèi shù lǔ hé zhù xuē guān. jiǎ wǔ, yuè fàn yíng huò. bǐng shēn, hóng ǎo zéi rù méng chéng xiàn, xiàn guān shī qí fú yìn, jūn mín sǐ zhě shén zhòng, zéi dà lüè ér qù. wù xū, zhèn xīng zhòu jiàn yú zhěn. jǐ hài, fā bīng bǔ jīng dōng dào. tài bái zhòu jiàn yú shì. rén yín, fā shàng lín shǔ sù zhèn pín mín. chén bó děng zhōu, lù yì chéng fù zhū xiàn, dào fēng qǐ, qù shū fǔ qiǎn guān tǎo zhī. bǔ dào jūn suǒ guò cán mín, qiǎn yù shǐ yī rén àn shì. jūn suǒ huò niú, yǒu sī yǐ guān qián shōu shú. wù shēn, zhào dìng zhāo bǔ tǔ kòu guān shǎng gé. jǐ yǒu, gèng zào xìng dìng bǎo quán, měi yī guàn dāng tōng bǎo sì bǎi guàn.
閏月辛巳朔,大元兵徇鄜州,保大軍節度使完顏六斤、權元帥右都監紇石烈鶴壽、右都監蒲察婁室、遙授金安軍節度使女奚烈資祿皆死之。乙酉,提控術甲咬住破沈丘賊於陳瓦。丙戌,頒詔撫諭河南土寇。戊子,熒惑犯軒轅。己丑,孫瑀及捕盜官吾古出招降泰和縣賊二千人,詔斬其首惡,余皆釋之。同知保靜軍節度使郭澍以征糧失期,誣殺平民,坐誅。辛卯,官軍復葭州。癸巳,通遠軍節度使孛術魯合住削官。甲午,月犯熒惑。丙申,紅襖賊入蒙城縣,縣官失其符印,軍民死者甚眾,賊大掠而去。戊戌,鎮星晝見於軫。己亥,發兵捕京東盜。太白晝見於室。壬寅,發上林署粟賑貧民。陳、亳等州,鹿邑、城父諸縣,盜蜂起,趣樞府遣官討之。捕盜軍所過殘民,遣御史一人按視。軍所獲牛,有司以官錢收贖。戊申,詔定招捕土寇官賞格。己酉,更造「興定寶泉」,每一貫當「通寶」四百貫。
yuán guāng nián chūn zhēng yuè gēng xū shuò, miǎn cháo. xīn hài, shì zōng jì chén, yè diàn yú qǐ qìng gōng. yuán shuài wéi bì pò hóng ǎo zéi yú zhāng qiān diàn. rén zǐ, qiǎn guān kěn zhǒng jīng dōng xī nán sān lù shuǐ tián. jiǎ yín, jìn fēi biān guān jí sù shì wú chí chuán, yǒu làn chéng zhě zhōu xiàn jìng bái shěng bù, sì fāng guǎn cóng yù shǐ tái, wài lù cóng fēn àn yù shǐ zhì zhī. zhào shǎn xī xī lù xíng shěng xǐ jīng zhào zhě, bīng tuì hái zhì píng liáng. fāng zhōu cì shǐ bǎ yí shī lá yǐ qì chéng, fú zhū. zhèng zhōu fáng yù shǐ péi mǎn yáng gē tóng zhī fáng yù shǐ gǔ lǐ jiǎ shí lún chú míng. píng xī jié dù shǐ bǎ gǔ yǎo zhù duó guān yī jiē. dīng mǎo, zhào fǔ yù jīng dōng bǎi xìng.
元光年春正月庚戌朔,免朝。辛亥,世宗忌辰,謁奠於啟慶宮。元帥惟弼破紅襖賊於張騫店。壬子,遣官墾種京東、西、南三路水田。甲寅,禁非邊關急速事無馳傳,有濫乘者州縣徑白省部,四方館從御史台,外路從分按御史治之。詔陝西西路行省徙京兆者,兵退還治平涼。坊州刺史把移失剌以棄城,伏誅。鄭州防禦使裴滿羊哥、同知防禦使古里甲石倫除名。平西節度使把古咬住奪官一階。丁卯,詔撫諭京東百姓。
èr yuè rén wǔ, zhào xǐ zhōng jīng táng dèng shāng guó xǔ shǎn děng zhōu tún jūn jí zhū jūn jiā shǔ fù jīng zhào tóng huá jiù liáng tún. yǐ yǒu, shǎn xī xī lù xíng shěng qǐng yǐ hòu shǎng mù hé xī fān bù zú sì sēng, tú fù dà tōng chéng, mìng xíng shěng shū mì yuàn chóu zhī. guǐ sì, shàng yù zǎi chén, sòng rén yǐ zhòng bīng gōng píng yú bāo xìn, wǒ shī lì zhàn què zhī, yòu zhēn zhī qí shì zhuàng zhī xiáng. ruò qí shuài fǔ shàng gōng tuī shǎng, qǐ jí yú quàn jiǎng zhī dào? qí qiǎn qīng wàng guān, jī kōng míng xuān chì, hé shí gěi zhī. yǐ wèi, zhào yù hé nán shǎn xī. dà yuán bīng tún jiā zhōu. rén yín, quán dìng xíng shěng shū fǔ yuán shuài fǔ zhé zhàng zuǒ yòu sī jīng lì sī guān zuì fǎ. jiǎ chén, shàng niàn fū yán bèi bīng, yòu yán ān shòu wéi, cháng fā mín sù gěi jūn. zhào chú yán ān fū fāng dān jiā suī dé shuì zū, réng lìng yǒu sī cháng qí sù zhí, bù zú zhě xǔ bǔ guān. wù shēn, héng zhōu jūn biàn, wàn hù hū yán yù děng qiān yú rén shā lüè chéng zhōng, fén lú shě ér qù. jǐ yǒu, qiǎn yuán shuài zuǒ jiān jūn é kě xíng yuán shuài fǔ shì, jié zhì sān lù jūn mǎ fá sòng, tóng qiān shū mì yuàn shì shí quán xíng yuàn shì, fù zhī.
二月壬午,詔徙中京、唐、鄧、商、虢、許、陝等州屯軍及諸軍家屬赴京兆、同、華就糧屯。乙酉,陝西西路行省請以厚賞募河西蕃部族寺僧,圖復大通城,命行省樞密院籌之。癸巳,上諭宰臣,宋人以重兵攻平輿、褒信,我師力戰卻之,又偵知其事狀之詳。若俟帥府上功推賞,豈急於勸獎之道?其遣清望官,齎空名宣敕,核實給之。乙未,詔諭河南、陝西。大元兵屯葭州。壬寅,權定行省、樞府、元帥府輒杖左右司、經歷司官罪法。甲辰,上念鄜延被兵,又延安受圍,嘗發民粟給軍。詔除延安、鄜、坊、丹、葭、綏德稅租,仍令有司償其粟直,不足者許補官。戊申,恆州軍變,萬戶呼延棫等千餘人殺掠城中,焚廬舍而去。己酉,遣元帥左監軍訛可行元帥府事,節制三路軍馬伐宋,同簽樞密院事時全行院事,副之。
sān yuè xīn yǒu, sòng rén lüè què shān xiàn zhī liú cūn. bǐng yín, suì xīng fàn tài wēi zuǒ zhí fǎ. wù chén, shū mì yuàn wěi chà guān jiǎ tiān ān shàng shū yán lì hài. rén shēn, shàng shū yòu chéng tú dān sī zhōng yǐ bìng mǎ shū guān, mào qǔ gāo jià, yù shǐ hé zhī, yǒu sī yǐ jiān zhǔ zì dào lùn sǐ, shàng gù xī dà tǐ, jiàng shòu chén zhōu fáng yù shǐ. guǐ yǒu, tí kòng lǐ shī lín bài xià rén yú yǒng mù lǐng. guō wén zhèn biǎo, jìn dé fú zhě yán, nán běi hé bīng jiāng gōng hé nán shǎn xī. zhào shū mì bèi yù. xià sì yuè xīn sì, yǐ jīn wú wèi shàng jiāng jūn quàn nóng shǐ é kě qiān shū mì yuàn shì. zhì dà sī nóng sī, shè dà sī nóng qīng shǎo qīng chéng, jīng dōng xī nán sān lù zhì xíng sī, bìng jiān cǎi fǎng shì. rén wǔ, dà yuán bīng gōng líng chuān xiàn. dīng yǒu, lín huái lù xíng yuán shuài fǔ shì wéi liáng xuē guān liǎng jiē, bà zhī. gēng dìng pì jǔ xiàn lìng zhī fǎ, ér fù xíng zhī. wù xū, jí dīng yōu dài què zhuī diàn děng guān, bèi fáng qiū. dīng wèi, xíng shū mì yuàn bào huái nán zhī jié.
三月辛酉,宋人掠確山縣之劉村。丙寅,歲星犯太微左執法。戊辰,樞密院委差官賈天安上書言利害。壬申,尚書右丞徒單思忠以病馬輸官,冒取高價,御史劾之,有司以監主自盜論死,上顧惜大體,降授陳州防禦使。癸酉,提控李師林敗夏人於永木嶺。郭文振表,近得俘者言,南北合兵將攻河南、陝西。詔樞密備御。夏四月辛巳,以金吾衛上將軍、勸農使訛可簽樞密院事。置大司農司,設大司農卿、少卿、丞,京東、西、南三路置行司,併兼採訪事。壬午,大元兵攻陵川縣。丁酉,林懷路行元帥府事惟良削官兩階,罷之。更定辟舉縣令之法,而復行之。戊戌,籍丁憂待闕、追殿等官,備防秋。丁未,行樞密院報淮南之捷。
wǔ yuè wù shēn shuò, dà yuán bīng tún xí jí yì děng zhōu. rén xū, é kě shí quán jūn dà bài. jiǎ zǐ, é kě yǐ bài jī dāng sǐ, shàng miàn shù ér zé zhī, miǎn qí hòu xiào mìng, zuī guān liǎng jiē. dīng mǎo, zhào zhì zhèng xū dǐng děng fù shěng yì lì hài. rén shēn, shí quán fú zhū.
五月戊申朔,大元兵屯隰、吉、翼等州。壬戌,訛可、時全軍大敗。甲子,訛可以敗績當死,上面數而責之,勉其後效命,朘官兩階。丁卯,召致政胥鼎等赴省議利害。壬申,時全伏誅。
liù yuè wù yín shuò, zào zhōu yùn shǎn xī liáng, yóu dà qìng guān dù dǐ hú chéng. guǐ wèi, dà shè. chén zhōu fáng yù shǐ lǚ zǐ yǔ zuò fá jūn xìng, zì jǐn. zhì zhū jiān guān jí bā pǐn yǐ xià zhí shì, dīng yōu dài què rèn mǎn yáo shòu zhě, shì bǔ shì wèi qīn jūn. mìng gè lù sī nóng sī shè bǔ dào fāng lüè. dīng yǒu, hóng ǎo zéi lüè liǔ zi zhèn, qū bǎi xìng jí yì mǎ ér qù, tí kòng zhāng yǔ zhuī jī, duó suǒ lüè hái. wěi jiān jūn wáng èr jù lí yáng xiàn, tí kòng wáng quán tǎo zhī, fù qí chéng. qiū qī yuè gēng xū, dà yuán jiāng àn chá wū yǐ qí zhòng tún jìn ān jì zhōu zhī jìng. bǐng chén, shàng dǎng gōng wán yán kāi fù zé zhōu. jǐ wèi, guī dé xíng shū mì yuàn wáng tíng yù bào cáo zhōu pò hóng ǎo zéi zhī jié. gēng shēn, dìng jiān dāng guān xuǎn fǎ. hé běi qún dào fàn fēng qiū kāi fēng jiè, lìng shū mì yuàn yù bǔ. jiǎ zǐ, jīng dōng zǒng shuài hé shí liè yá wú tǎ qǐng zì jīn xíng yuàn shuài fǔ mù zhí, yǒu guò dé zì jué zhī. bù yǔn. wù chén, hóng ǎo zéi xí xú zhōu zhī shí bā lǐ zhài, yòu xí gǔ chéng táo yuán, guān jūn pò zhī. yǐ hài, tài bái zhòu jiàn jīng tiān, yǔ rì zhēng guāng.
六月戊寅朔,造舟運陝西糧,由大慶關渡抵湖城。癸未,大赦。陳州防禦使呂子羽坐乏軍興,自盡。制諸監官及八品以下職事,丁憂、待闕、任滿、遙授者,試補侍衛親軍。命各路司農司設捕盜方略。丁酉,紅襖賊掠柳子鎮,驅百姓及驛馬而去,提控張瑀追擊,奪所掠還。偽監軍王二據黎陽縣,提控王泉討之,復其城。秋七月庚戌,大元將按察鄔以其眾屯晉安、冀州之境。丙辰,上黨公完顏開復澤州。己未,歸德行樞密院王庭玉報曹州破紅襖賊之捷。庚申,定監當官選法。河北群盜犯封丘、開封界,令樞密院御捕。甲子,京東總帥紇石烈牙吾塔請自今行院帥府幕職,有過得自決之。不允。戊辰,紅襖賊襲徐州之十八里砦,又襲古城、桃園,官軍破之。乙亥,太白晝見經天,與日爭光。
bā yuè dīng chǒu, dìng xī zhēng jiāng shì guān shǎng yǒu chà. jǐ mǎo, huì xīng jiàn xī fāng. jiǎ shēn, zēng dìng cáng nì táo wáng qīn jūn zuì jí gào bǔ shǎng gé. jī shí zhōu fān zú pàn fù yú xià, gǒng zhōu tí kòng ní páng gǔ sān láng tǎo zhī, huò yáng qiān kǒu, jìn shàng shàn, zhào què zhī. yǐ huì xīng jiàn, gǎi yuán, dà shè. yù zhǐ zǎi chén yuē: shè shū yǐ bān, shí kè zhī jiān, rén mìng suǒ xì. qí lìng jiāng mìng zhě sù wǎng, jì qī ér zhì. yǐ dà sī nóng bǎ hú lǔ wèi cān zhī zhèng shì. guǐ sì, hé jiān gōng yí lá zhòng jiā nú gāo yáng gōng zhāng fǔ bīng fù hé jiān fǔ, shì rì, bào jié zhě shǐ dá. shàng yǐ dào tú gěng sè, bào zhě jiān yú, mìng hòu shǎng zhī. xià rén rù dé shùn. rén yín, qí yǔ.
八月丁丑,定西征將士官賞有差。己卯,彗星見西方。甲申,增定藏匿逃亡親軍罪及告捕賞格。積石州蕃族叛附於夏,鞏州提控尼旁古三郎討之,獲羊千口,進尚膳,詔卻之。以彗星見,改元,大赦。諭旨宰臣曰:「赦書已頒,時刻之間,人命所系。其令將命者速往,計期而至。」以大司農把胡魯為參知政事。癸巳,河間公移剌眾家奴、高陽公張甫兵復河間府,是日,報捷者始達。上以道途梗塞,報者艱虞,命厚賞之。夏人入德順。壬寅,祈雨。
jiǔ yuè bǐng wǔ shuò, yǐ zuǒ yòu jǐng xún shǐ jiān dàn yā. yù shǎn xī xíng shěng bèi biān. rén zǐ, yá wú tǎ qǐng yǐ bīng yóu shòu zhōu dù huái, dǎo sòng rén cháo xué, bù cóng. yǐ mǎo, yì jīng lüè huái nán. jǐ sì, sòng rén lüè suì píng xiàn zhī shí zhài diàn, fù qīn nán yáng, táng zhōu tí kòng jiā gǔ jiǔ zhù bài zhī. dōng shí yuè dīng chǒu, xià rén lüè dé shùn zhī shén lín bǎo. rén wǔ, sòng zhāng huì gōng líng zi zhèn, wèi wò lǔ duǒ suǒ bài, lǔ qí bì jiāng èr rén. hé zhōng fǔ wàn hù sūn zhòng wēi zhí qí ān fǔ shǐ ā bù hǎn hú lǔ lá jù chéng pàn, shǎn xī xíng shěng qiǎn jiāng tǎo píng zhī. guǐ wèi, fù cáo zhōu. jiǎ shēn, shàng liè yú jìn jiāo, zhào miǎn bǎi guān sòng yíng, qiě wù lìng zhì dào, yǐ láo bǎi xìng. gēng yín, xǐ zhāng dé zhāo fǔ shǐ dù xiān jūn yú wèi zhōu. yǐ wèi, dà yuán bīng xià róng zhōu zhī hú bì bǎo jí lín jìn. gēng zǐ, zhào suǒ sī xún hù bì bīng mín zī chǎn. jiǎ chén, yǐ jīng zhào guān mín bì bīng nán shān zhě duō zhì bǎi wàn, zhào jiān tóng zhī fǔ shì wán yán tíng děng ān fǔ qí zhòng.
九月丙午朔,以左右警巡使兼彈壓。諭陝西行省備邊。壬子,牙吾塔請以兵由壽州渡淮,搗宋人巢穴,不從。乙卯,議經略淮南。己巳,宋人掠遂平縣之石砦店,復侵南陽,唐州提控夾谷九住敗之。冬十月丁丑,夏人掠德順之神林堡。壬午,宋張惠攻零子鎮,為斡魯朵所敗,虜其裨將二人。河中府萬戶孫仲威執其安撫使阿不罕胡魯剌據城叛,陝西行省遣將討平之。癸未,復曹州。甲申,上獵於近郊,詔免百官送迎,且勿令治道,以勞百姓。庚寅,徙彰德招撫使杜先軍於衛州。乙未,大元兵下榮州之胡壁堡及臨晉。庚子,詔所司巡護避兵民資產。甲辰,以京兆官民避兵南山者多至百萬,詔兼同知府事完顏霆等安撫其眾。
shí yī yuè dīng wèi, dà yuán bīng xùn tóng zhōu, dìng guó jūn jié dù shǐ lǐ fù hēng tóng zhī dìng guó jūn jié dù shǐ é kě jiē zì jǐn. jiǎ yín, jīng dōng zǒng shuài yá wú tǎ bào lín huái pò sòng bīng zhī jié. wù chén, dà yuán méng gǔ pú huā gōng fèng xiáng fǔ.
十一月丁未,大元兵徇同州,定國軍節度使李復亨、同知定國軍節度使訛可皆自盡。甲寅,京東總帥牙吾塔報臨淮破宋兵之捷。戊辰,大元蒙古蒲花攻鳳翔府。
shí èr yuè yǐ hài shuò, shàng wèi huáng tài zǐ yuē: wú cháng yè sī tiān xià shì, bì suǒ zhú yǐ jì, míng ér jí xíng, rǔ yì dāng rán. yǐ hé zhōng zhì zhōng hóu xiǎo shū quán yuán shuài fǔ yòu dōu jiān, xǔ pián yí xíng shì. yǐ yǒu, qiān tóng zhī píng yáng fǔ shì shǐ yǒng lóng hǔ wèi shàng jiāng jūn, cì hào shǒu jié zhōng chén, quán xíng píng yáng gōng fǔ shì. dīng hài, dié zhōu zǒng guǎn qīng yí kě zú, tè mìng qí zi jiǎo xí zhí. zhào yù jìn shì jú yuē: fèng yù fèng zhí jiē shào nián, bù zhī shū. zhèn yì nǎng shí zhì shuō shū rén, rì wèi jiǎng lùn zì gǔ jūn chén fù zǐ zhī jiào, shǐ zhī suǒ yǐ shì shàng zhě, qí fù zhì. jǐ chǒu, lán zhōu tí kòng táng kuò fǎng bài xià rén yú zhì gū bǎo. dà yuán yǐ dà jūn gōng fèng xiáng.
十二月乙亥朔,上謂皇太子曰:「吾嘗夜思天下事,必索燭以記,明而即行,汝亦當然。」以河中治中侯小叔權元帥府右都監,許便宜行事。乙酉,遷同知平陽府事史詠龍虎衛上將軍,賜號「守節忠臣」,權行平陽公府事。丁亥,疊州總管青宜可卒,特命其子角襲職。詔諭近侍局曰:「奉御、奉職皆少年,不知書。朕憶曩時置說書人,日為講論自古君臣父子之教,使知所以事上者,其復置。」己丑,蘭州提控唐括昉敗夏人於質孤堡。大元以大軍攻鳳翔。
èr nián chūn zhēng yuè jiǎ chén shuò, zhào miǎn cháo hè. yǐ sì, shì zōng jì rì, yè diàn yú qǐ qìng gōng. yòu chéng xiàng rǔ lì qǐ zhì zhèng, shàng miàn yù shǐ liú. dà yuán bīng xià hé zhōng fǔ, quán yuán shuài yòu dōu jiān hóu xiǎo shū fù zhī. rén zǐ, shòu zhōu fáng yù shǐ wán yán nǎi lá duó guān sì jiē. jiǎ yín, shàng yù zǎi chén yuē: xiàng yǒu rén yán pián yí shì, qīng děng lǚ zòu qǐ zuò zhōng zhǐ xíng zhī. dì wáng cóng jiàn zú yǐ, qǐ kě lüè rén zhī měi yǐ wèi jǐ chū zāi! wù wǔ, sì fāng guǎn qué lǘ yǐ zuì bà, zǎi chén qǐng yǐ sàn dì jī mí zhī, shàng yuē: cǐ bèi háo jié, zhèng xū chéng dài, ruò yǐ shù zhì, shì shǐ zì yí. dàn bù bì jūn zhèng, wài bǔ hé hài? shòu qué lǘ héng zhōu cì shǐ. yòu wèi: yù jué ēn lì yǒu dīng yōu guān dé qǐ fù zhě, shì jiào rén yǐ bù xiào yě, hé wèi zhe cǐ lìng zāi? dīng mǎo, dà yuán bīng fù xià hé zhōng fǔ.
二年春正月甲辰朔,詔免朝賀。乙巳,世宗忌日,謁奠於啟慶宮。右丞相汝礪乞致政,上面諭使留。大元兵下河中府,權元帥右都監侯小叔復之。壬子,壽州防禦使完顏乃剌奪官四階。甲寅,上諭宰臣曰:「向有人言便宜事,卿等屢奏乞作中旨行之。帝王從諫足矣,豈可掠人之美以為己出哉!」戊午,四方館瘸驢以罪罷,宰臣請以散地羈縻之,上曰:「此輩豪傑,正須誠待,若以術制,適使自疑。但不畀軍政,外補何害?」授瘸驢恆州刺史。又謂:「鬻爵恩例有丁憂官得起復者,是教人以不孝也,何為著此令哉?」丁卯,大元兵復下河中府。
èr yuè jiǎ xū shuò, huáng hòu shēng chén, zhào miǎn hè lǐ. jǐ mǎo, chéng xiàng rǔ lì cháo huì, miǎn bài, shè tà diàn xià, jiǔ lì cì xiū. rén wǔ, zhào jūn guān fàn zuì, jiù zhì gèng bù kě rèn yòng, jīn duō gù zhī qiū, rén cái nán dé, zhèn yù chú dà zuì wài, tú xíng zhuī pèi yǒu wǔ yì shàn zhǎng bīng zhě, liàng cái fù yòng. qí lìng shàng shū shěng yì yǐ wén. dīng hài, dà shè. jǐ hài, fèng xiáng wéi jiě. shí zhǎn hé xǐ jiā jīn zǐ guāng lù dài fū, shēng zuǒ jiān jūn, tè shòu dà míng fǔ gǔ hū shēn měng ān, wán yán zhòng yuán jiā guāng lù dài fū, shēng yòu jiān jūn, tè shòu hé běi dōng lù táo wěi bì lá měng ān, gè cì jīn pán dài yǒu chà.
二月甲戌朔,皇后生辰,詔免賀禮。己卯,丞相汝礪朝會,免拜,設榻殿下,久立賜休。壬午,詔「軍官犯罪,舊制更不可任用,今多故之秋,人才難得,朕欲除大罪外,徒刑追配有武藝善掌兵者,量才復用。其令尚書省議以聞」。丁亥,大赦。己亥,鳳翔圍解。石盞合喜加金紫光祿大夫,升左監軍,特授大名府谷忽申猛安,完顏仲元加光祿大夫,升右監軍,特授河北東路洮委必剌猛安,各賜金鞶帶有差。
sān yuè jiǎ chén shuò, sòng rén xí rǔ yáng. rén zǐ, jiè yù píng zhāng yīng wáng shǒu chún chóng yǐn. guǐ chǒu, yǐ hé zhōng fǔ tuī guān jí ā wài quán yuán shuài yòu dōu jiān, dài lǐng hóu xiǎo shū jūn. jiǎ yín, shàng wèi zǎi chén: rén yǒu cái kān rèn shì, qí xīn bù xià zhě, zhōng bù zú guì. chéng xiàng rǔ lì duì yuē: qí xīn bù zhèng ér jì zhī yǐ cái, suǒ wèi hǔ ér yì zhě yě, suī gǔ shèng rén yì wèi yì zhī. shàng yǐ wèi rán. bǐng chén, zhǎng chūn jié, miǎn cháo. yǐ hù bù shàng shū shí zhǎn wèi xīn wèi cān zhī zhèng shì, jiān xiū guó shǐ. xīn yǒu, jìn chá. rén xū, zhào yǐ fèng xiáng zhàn gōng jí bān shǎng děng jí biàn yù zhū jùn. jiǎ zǐ, yǐ wán yán bó jiā quán cān zhī zhèng shì, xíng shàng shū shěng yú hé zhōng fǔ. xīn wèi, zhào zhí guān fàn zuì fēi sǐ zuì chú míng, yù shè xìng miǎn, yǒu cái gàn zhě zhōng wài bìng yòng. xià sì yuè guǐ yǒu shuò, fù huò zhōu fén xī xiàn, zhào gěi kōng míng xuān chì, qiān shǎng jiāng shì zhī yǒu gōng zhě. bǐng zǐ, shè jīng zhào nán shān ān fǔ sī. dīng chǒu, gù fèng xiáng wàn hù wán yán chǒu hé yǐ sǐ jié zèng huái yuǎn dà jiāng jūn, shòu cì shǐ zhí. qí fù shù chú yǐ gōng lì shǎng wài, qiān liǎng guān, shēng zhí èr děng. jǐ mǎo, qiǎn guān yuè hé nán shuài fǔ jiàn bīng, jí xián guān háo yòu qīn dīng jí liáo dōng hé běi kè hù wèi jūn. gēng zǐ, mù xī shān liè hù wèi jūn.
三月甲辰朔,宋人襲汝陽。壬子,誡諭平章英王守純崇飲。癸丑,以河中府推官籍阿外權元帥右都監,代領侯小叔軍。甲寅,上謂宰臣:「人有才堪任事,其心不下者,終不足貴。」丞相汝礪對曰:「其心不正而濟之以才,所謂虎而翼者也,雖古聖人亦未易知。」上以為然。丙辰,長春節,免朝。以戶部尚書石盞畏忻為參知政事,兼修國史。辛酉,禁茶。壬戌,詔以鳳翔戰功及頒賞等級遍諭諸郡。甲子,以完顏伯嘉權參知政事,行尚書省於河中府。辛未,詔職官犯罪非死罪除名,遇赦倖免,有才幹者中外並用。夏四月癸酉朔,復霍州汾西縣,詔給空名宣敕,遷賞將士之有功者。丙子,設京兆南山安撫司。丁丑,故鳳翔萬戶完顏丑和以死節贈懷遠大將軍,授刺史職。其父恕除以功例賞外,遷兩官,升職二等。己卯,遣官閱河南帥府見兵,籍閒官豪右親丁及遼東、河北客戶為軍。庚子,募西山獵戶為軍。
wǔ yuè guǐ mǎo shuò, shǐ zào yuán guāng zhòng bǎo. bǐng wǔ, fù hé zhōng fǔ jí róng zhōu, qiǎn rén chí xí zhāo qián héng shān gōng wǔ xiān. yǐ mǎo, quán píng yáng gōng shǐ yǒng fù huò zhōu jí hóng dòng xiàn. dīng sì, shǐ zào yuán guāng zhēn huò, tóng yín xíng yòng. wù wǔ, yǐ xí zhāo dōng píng yán shí. jǐ wèi, cān zhī zhèng shì yì fū yán: xié cóng rén hào zhōng xiào jūn, ér zhì yán huái zhě suǒ wèi duō bù fǎ, qǐng fáng xián zhī. shàng yuē: rén xīn wú cháng, gù yù zhī hé rú ěr. yù zhī yǒu shù, yuǎn fāng yóu qiě tīng mìng, kuàng cǐ bèi hū! bù rán, suī zuǒ yòu yì nán fáng xián. zhèng zài kuò kāi dà dù ér yǐ. ruò shì ér bù néng zhì tài píng zhě, mìng yě. gēng shēn, qiān hé nán lù jì jū guān mín chōng jūn. xīn yǒu, xǐ jìn yáng gōng guō wén zhèn bīng yú mèng zhōu. jiǎ zǐ, xǐ quán píng yáng gōng shǐ yǒng bīng yú jiě zhōu hé zhōng fǔ.
五月癸卯朔,始造「元光重寶」。丙午,復河中府及榮州,遣人持檄招前恆山公武仙。乙卯,權平陽公史詠復霍州及洪洞縣。丁巳,始造「元光珍貨」,同銀行用。戊午,以檄招東平嚴實。己未,參知政事毅夫言:「脅從人號『忠孝軍』,而置沿淮者所為多不法,請防閒之。」上曰:「人心無常,顧馭之何如耳。馭之有術,遠方猶且聽命,況此輩乎!不然,雖左右亦難防閒。正在廓開大度而已。若是而不能致太平者,命也。」庚申,簽河南路寄居官民充軍。辛酉,徙晉陽公郭文振兵於孟州。甲子,徙權平陽公史詠兵於解州、河中府。
liù yuè yǐ hài, jīng dōng zǒng shuài yá wú tǎ bào huái nán zhī jié. dīng hài, bà xíng shěng suǒ zhì jiān chá yù shǐ jiān dàn yā zhī zhí. wù zǐ, yì qiǎn rén zhāo lǐ quán yán shí zhāng lín. jiǎ wǔ, zhào bà hé zhōng xíng shěng, zhì yuán shuài fǔ. xīn chǒu, yáo shòu jìng nán jūn jié dù shǐ yán zhǎn xiā chóng má děng yǐ bǎo fèng xiáng gōng jìn guān. qiū qī yuè rén yín shuò, xià rén fàn jī shí zhōu, qiāng jiè sì zú duō xiàn méi, wéi sāng bū sì sēng kàn bū zhāo bū sī méi jí dá nà sì sēng bēn jū děng jù ér bù cóng. zhào shǎng zhū sēng qián xiá zhèng jiāng děng guān, ér gěi yǐ lǐn lù. yǐ sì, qiǎn bīng shǒu wèi jiě zhōu yán chí. gēng xū, yǐ kōng míng xuān chì qiān shǎng zhū bù jiàng rén. rén zǐ, chú shì yì yòng yín jí yín yǔ bǎo quán sī xiāng yì zhī jìn. guǐ chǒu, chì zhū yù shǐ yuē: suǒ xì shì fēi rén zhǔ suǒ yí jié, rán fán shè jiān bì, mí bù yǒu guān guó zhèng zhě. bǐ wén cháo guān jí chéng yīng rén yuè gěi fèng liáng, duō zá kāng tǔ, yǒu sī suǒ shōu hé cháng yǒu shì wù zāi. zhì yú chū nà dòu hú, yì xiǎo dà bù yī, cǐ jiē lǐ suǒ bù róng zhě, ér tái guān chū bù wèn. shì shì xū zhèn yán zhī, ān yòng rǔ cáo yě! yǐ mǎo, dān fèng mén huài. dīng sì, yīn pō zú zhī gǔ jū mén děng pàn guī xià, yuán shuài jiā gǔ ruì fā bīng tǎo zhī, yǐ jié wén. yù shǐ zhōng chéng shī ān shí yán zhì dí èr shì. wù wǔ, zǎi chén fāng duì cì, yǒu sī zòu qián fèng yù wēn dūn tài píng zú. shàng dà hài yuē: zhèn lǚ yù shòu tài píng yī zhí, měi yǐ shì zǔ, jīn jǐn shòu zhī wèi shù rì ér wáng, qǐ fēi tiān yé! yīn wèi zǎi chén yuē: hǎi líng shí yǒu hù wèi èr rén sī yǔ, yī yuē fù guì zài tiān, yī yuē yóu jūn suǒ cì. hǎi líng qiè wén zhī, zhào shòu yán yóu jūn suǒ de yǐ wǔ pǐn zhí, yì wèi chéng yóu jǐ yě, ér qí rén yǐ jí jìng bù jí shòu. zhāng zōng qiū liè, wén píng zhāng zhāng wàn gōng hōng, tàn yuē: zhèn nǎi jiāng bài wàn gōng chéng xiàng, ér suì bù qǐ, mìng yě. yǐ chǒu, zhào jí shǎn xī lù qiáo jū guān mín wèi jūn.
六月乙亥,京東總帥牙吾塔報淮南之捷。丁亥,罷行省所置監察御史兼彈壓之職。戊子,議遣人招李全、嚴實、張林。甲午,詔罷河中行省,置元帥府。辛丑,遙授靜難軍節度使顏盞蝦〈蟲麻〉等以保鳳翔功進官。秋七月壬寅朔,夏人犯積石州,羌界寺族多陷沒,惟桑逋寺僧看逋、昭逋、廝沒及答那寺僧奔鞠等拒而不從。詔賞諸僧鈐轄正將等官,而給以廩祿。乙巳,遣兵守衛解州鹽池。庚戌,以空名宣敕遷賞諸部降人。壬子,除市易用銀及銀與寶泉私相易之禁。癸丑,敕諸御史曰:「瑣細事非人主所宜詰,然凡涉奸弊,靡不有關國政者。比聞朝官及承應人月給俸糧,多雜糠土,有司所收曷嘗有是物哉。至於出納斗斛,亦小大不一,此皆理所不容者,而台官初不問。事事須朕言之,安用汝曹也!」乙卯,丹鳳門壞。丁巳,陰坡族之骨鞠門等叛歸夏,元帥夾谷瑞發兵討之,以捷聞。御史中丞師安石言制敵二事。戊午,宰臣方對次,有司奏前奉御溫敦太平卒。上大駭曰:「朕屢欲授太平一職,每以事阻,今僅授之未數日而亡,豈非天耶!」因謂宰臣曰:「海陵時有護衛二人私語,一曰富貴在天,一曰由君所賜。海陵竊聞之,詔授言由君所得以五品職,意謂誠由己也,而其人以疾竟不及授。章宗秋獵,聞平章張萬公薨,嘆曰:『朕乃將拜萬公丞相,而遂不起,命也。』」乙丑,詔籍陝西路僑居官民為軍。
bā yuè xīn wèi shuò, pī zhōu cóng yí jīng lüè shǐ nà hé liù gē děng lǜ dōu tǒng jīn shān yán jùn yǐ yí zhōu bǎi yú rén, chén rù shěng shǔ, shā xíng shàng shū shěng méng gǔ gāng, jù zhōu fǎn. rén shēn, zhào shǎng jīng zhào lù guān jūn bǎo quán nán shān zhū gǔ zhī gōng, yǐ suǒ quán rén shù duō guǎ wèi děng dì, qiān rén yǐ shàng guān yī jiē, sān qiān rén yǐ shàng liǎng jiē, wǔ qiān rén yǐ shàng sān jiē, réng shēng zhí yī děng, néng yǐ lì zhàn hù zhī zhě yòu zēng yī jiē, zhàn méi zhě jiù yǐ zèng zhī. jiǎ xū, qiǎn guān chí kōng míng xuān chì, yù yǐ zhòng shǎng zhāo nà hé liù gē, jù mìng, jí mìng yá wú tǎ hé xíng yuàn bīng tǎo miè zhī. yǐ hài, huǒ xīng rù guǐ sù zhōng, yǎn jī shī qì. yǐ yǒu, zhào néng bǔ huò fǎn zéi liù gē zhě, chú jiàn dìng guān wài, réng yǔ shì xí móu kè. bǐng xū, qiǎn guān fēn háng cài xī chén bó táng dèng yù zhū zhōu, jì sī nóng sī zhōu xiàn lì tóng yì, fán mín dīng xiāng jù lì zhài bì bīng, yǔ gè xún jiǎn jūn xiāng yī zhě, wǔ shí hù yǐ shàng zhì zhài zhǎng yī yuán, bǎi hù zēng fù yī yuán, réng xiān qiān yī guān, néng ān mín mǐ dào quàn nóng zhě lùn gōng zhù shòu.
八月辛未朔,邳州從宜經略使納合六哥等率都統金山顏俊以沂州百餘人,晨入省署,殺行尚書省蒙古綱,據州反。壬申,詔賞京兆路官軍保全南山諸谷之功,以所全人數多寡為等第,千人以上官一階,三千人以上兩階,五千人以上三階,仍升職一等,能以力戰護之者又增一階,戰沒者就以贈之。甲戌,遣官持空名宣敕,諭以重賞招納合六哥,拒命,即命牙吾塔合行院兵討滅之。乙亥,火星入鬼宿中,掩積屍氣。乙酉,詔能捕獲反賊六哥者,除見定官外,仍與世襲謀克。丙戌,遣官分行蔡、息、陳、亳、唐、鄧、裕諸州,洎司農司州縣吏同議,凡民丁相聚立砦避兵,與各巡檢軍相依者,五十戶以上置砦長一員,百戶增副一員,仍先遷一官,能安民弭盜勸農者論功注授。
jiǔ yuè gēng zǐ shuò, rì yǒu shí zhī. sòng rén rù shòu zhōu, nǚ xī liè pú nǎi lì zhàn què zhī. rén yín, shū mì yuàn zòu tí kòng shù jiǎ cuò zhǐ hǎn pò sòng rén zhī gōng. jiǎ chén, sòng rén gōng nán yáng. bǐng wǔ, yá tǎ bào táo yuán huái yáng zhī jié, bìng yǐ nà hé liù gē jié gòu lǐ quán zhī zhuàng lái gào. wù shēn, jiàng rén sūn bāng zuǒ zì lǐ quán jūn zhōng guī, yáo shòu zhī dōng píng fǔ jiān shān dōng xī lù bīng mǎ dōu zǒng guǎn. guān jūn yǔ sòng rén lì zhàn yú hú bēi ér què zhī, tí kòng shù hǔ chūn ér wèi suǒ shā. guǐ chǒu, nà hé liù gē suǒ shǔ wěi dōu tǒng wū gǔ lùn sài hàn jiā gǔ liú zhù děng lái guī. jǐ wèi, zèng shù hǔ chūn ér yín qīng róng lù dài fū. bǐng yín, zā yě hú lǔ děng bá pī zhōu nán chéng. dīng mǎo, quán yù shǐ zhōng chéng shuài ān shí děng hé yīng wáng shǒu chún bù shí, fù yǒu sī jū zhì, xún zhào miǎn zuì, ér yóu zé lùn zhī. dōng shí yuè guǐ yǒu, xǐ jìn yáng gōng guō wén zhèn děng bīng yú wèi zhōu. yǐ hài, zhì xíng shū mì yuàn jí yuán shuài fǔ, nóng xì zhī yuè fèn fān xún jiǎo xiào liè, yuè bù guò sān cì. dīng chǒu, shàng liè yú jìn jiāo. jǐ mǎo, xiá yú tài miào. rén wǔ, huǒ xīng fàn líng tái. yǐ yǒu, shàng liè yú jìn jiāo. xīn mǎo, zhào shí háo diàn miǎn chí yǒng níng xiàn gè tún bīng qiān rén. rén chén, téng zhōu rén shí míng móu fǎn, fú zhū. wù xū, táng dèng xíng yuán shuài bào huái nán zhī jié.
九月庚子朔,日有食之。宋人入壽州,女奚烈蒲乃力戰卻之。壬寅,樞密院奏提控術甲剉只罕破宋人之功。甲辰,宋人攻南陽。丙午,牙塔報桃園、淮陽之捷,並以納合六哥結構李全之狀來告。戊申,降人孫邦佐自李全軍中歸,遙授知東平府兼山東西路兵馬都總管。官軍與宋人力戰於胡陂而卻之,提控術虎春兒為所殺。癸丑,納合六哥所署偽都統烏古論賽漢、夾谷留住等來歸。己未,贈術虎春兒銀青榮祿大夫。丙寅,紥也胡魯等拔邳州南城。丁卯,權御史中丞帥安石等劾英王守純不實,付有司鞠治,尋詔免罪,而猶責論之。冬十月癸酉,徙晉陽公郭文振等兵於衛州。乙亥,制行樞密院及元帥府,農隙之月分番巡徼校獵,月不過三次。丁丑,上獵於近郊。己卯,祫於太廟。壬午,火星犯靈台。乙酉,上獵於近郊。辛卯,詔石壕店、澠池、永寧縣各屯兵千人。壬辰,滕州人時明謀反,伏誅。戊戌,唐、鄧行元帥報淮南之捷。
shí yī yuè jǐ hài, hóng ǎo zéi wěi jiān jūn xú fú děng lái jiàng. zhào jìn yá wú tǎ guān yī jiē, cì jīn bì yǒu chà. xīn chǒu, zǒng shuài yá wú tǎ bào pī zhōu zhī jié, hán pàn rén liù gē shǒu yǐ xiàn. kāi fēng xiàn jìng yǒu hǔ xì rén, zhào qīn jūn bǎi rén shè shā zhī, shǎng shè huò zhě yín èr shí liǎng, ér yǐ nèi fǔ yào cì shāng zhě. bǐng wǔ, pī zhōu hóng ǎo zéi sān qiān lái jiàng, chū nǐ zhì zhū chén xǔ zhī jiān, shàng yǐ wèi ruò bèi suī jiàng, jiā shǔ shàng zài hé shuò, yú dǎng bì shā zhī, suǒ de zhě guǎ ér bèi hài zhě zhòng, yì fù ān rěn? bù ruò mìng shǐ fǔ yù, jiā yǐ guān shǎng ér qiǎn zhī hái. guǒ zhōng yú wǒ, suī chù hé shuò qǐ fù wǒ yé? qiě yú zhòng gǎn ēn, jiāng yǒu xiào shùn zhě yǐ. wù wǔ, yǐ shàng dǎng gōng wán yán kāi zhī qǐng, yù kāi jí guō wén zhèn shǐ yǒng wáng yù zhāng dào lú zhī děng gè yǔ suǒ lín shuài fǔ xiāng shì kě gēng tǔ tián, jí bīn hé běi àn zhī dì, fēn jiè ér zhǒng zhī, yǐ gěi jūn xiǎng. xīn yǒu, gǒng zhōu xíng yuán shuài fǔ bào huì zhōu pò xià rén zhī jié.
十一月己亥,紅襖賊偽監軍徐福等來降。詔進牙吾塔官一階,賜金幣有差。辛丑,總帥牙吾塔報邳州之捷,函叛人六哥首以獻。開封縣境有虎咥人,詔親軍百人射殺之,賞射獲者銀二十兩,而以內府藥賜傷者。丙午,邳州紅襖賊三千來降,初擬置諸陳、許之間,上以為「若輩雖降,家屬尚在河朔,餘黨必殺之,所得者寡而被害者眾,亦復安忍?不若命使撫諭,加以官賞而遣之還。果忠於我,雖處河朔豈負我耶?且餘眾感恩,將有效順者矣」。戊午,以上黨公完顏開之請,諭開及郭文振、史詠、王遇、張道、盧芝等各與所鄰帥府相視可耕土田,及瀕河北岸之地,分界而種之,以給軍餉。辛酉,鞏州行元帥府報會州破夏人之捷。
shí èr yuè jǐ sì shuò, xǐ yán huái xún jiǎn biān jūn yú nèi dì. guǐ yǒu, yǐ kōng míng xuān mìng jīn yín fú gěi wán yán kāi shǎng gōng. xīn sì, zhào yán ān tǔ rén chōng sī xiàn guān yì jūn shǐ zhě xuǎn rén dài zhī, liàng miǎn qí mín chà shuì. pī zhōu mín dīng sǐ zhàn zhèn zhě gè zèng guān yī jiē. guī dé xú pī sù sì yǒng bó yǐng shòu děng zhōu fù yè jí xīn dì mín, miǎn chà shuì èr nián, jiàn hù yī nián, cháng gōng gěi pī zhōu zhě fù miǎn yī nián zhī bàn, suī zhōu chén liú qǐ xiàn miǎn sān zhī yī.
十二月己巳朔,徙沿淮巡檢邊軍於內地。癸酉,以空名宣命金銀符給完顏開賞功。辛巳,詔延安土人充司縣官義軍使者選人代之,量免其民差稅。邳州民丁死戰陣者各贈官一階。歸德、徐、邳、宿、泗、永、亳、潁、壽等州復業及新地民,免差稅二年,見戶一年,嘗供給邳州者復免一年之半,睢州、陳留、杞縣免三之一。
dīng hài, shàng bù yù, miǎn cháo. wù zǐ, huáng tài zǐ lǜ bǎi guān jí wáng fēi gōng zhǔ rù wèn qǐ jū. jǐ chǒu, fù rù wèn qǐ jū. gēng yín, shàng bēng yú níng dé diàn, shòu liù shí yǒu yī. shàng jí dà jiàn, mù yè, jìn chén jiē chū, wéi qián cháo zī míng fū rén zhèng shì nián lǎo shì cè, shàng zhī qí kě tuō, zhào zhī yuē: sù zhào huáng tài zǐ zhǔ hòu shì. yán jué ér bēng. fū rén mì zhī. shì yè, huáng hòu jí qiǎn fēi páng shì wèn ān qǐn gé. páng shì yīn jiǎo jī huì, cháng yǐ qí zi shǒu chún nián zhǎng bù dé lì, xīn yāng yāng. fū rén kǒng qí wèi biàn, jí dài zhī yuē: shàng fāng gēng yī, hòu fēi kě shǎo xiū tā shì. cì qí rù, jù yào zhī, jí zhào dà chén, chuán yí zhào lì huáng tài zǐ, shǐ qǐ hù chū hòu fēi, fā sàng. huáng tài zǐ fāng rù gōng, yīng wáng shǒu chún yǐ xiān rù, huáng tài zǐ zhī zhī, fēn qiǎn shū mì yuàn guān jí dōng gōng qīn wèi jūn guān yí lá pú ā jí jūn sān wàn yú yú dōng huá mén jiē. bù shǔ jí dìng, mìng hù wèi sì rén jiān shǒu chún yú jìn shì jú, nǎi jí huáng dì wèi yú jiù qián. rén chén, xuān yí zhào. shì rì, zhào shè zhōng wài. míng nián
丁亥,上不豫,免朝。戊子,皇太子率百官及王妃、公主入問起居。己丑,復入問起居。庚寅,上崩於寧德殿,壽六十有一。上疾大漸,暮夜,近臣皆出,惟前朝資明夫人鄭氏年老侍側,上知其可托,詔之曰:「速召皇太子主後事。」言絕而崩。夫人秘之。是夜,皇后及遣妃龐氏問安寢閣。龐氏陰狡機慧,常以其子守純年長不得立,心鞅鞅。夫人恐其為變,即紿之曰:「上方更衣,后妃可少休他室。」伺其入,遽鑰之,急召大臣,傳遺詔立皇太子,始啟戶出后妃,發喪。皇太子方入宮,英王守純已先入,皇太子知之,分遣樞密院官及東宮親衛軍官移剌蒲阿集軍三萬餘於東華門街。部署即定,命護衛四人監守純於近侍局,乃即皇帝位於柩前。壬辰,宣遺詔。是日,詔赦中外。明年
zhēng yuè wù xū shuò, gǎi yuán zhèng dà, shì dà xíng yuē jì tiān xìng tǒng shù dào qín rén yīng wǔ shèng xiào huáng dì, miào hào xuān zōng. sān yuè gēng shēn, zàng dé líng.
正月戊戌朔,改元正大,諡大行曰繼天興統述道勤仁英武聖孝皇帝,廟號宣宗。三月庚申,葬德陵。
zàn yuē: xuān zōng dāng jīn yuán mò yùn, suī fá bō luàn fǎn zhèng zhī cái, ér yǒu lì jīng tú zhì zhī zhì. jī qí qín zhèng yōu mín, zhōng xìng zhī yè gài kě qī yě, rán ér zú wú chéng gōng zhě hé zāi? liáng yóu xìng běn cāi jì, chóng xìn huì yù, jiǎng yòng lì xū, kē kè chéng fēng, jǔ cuò shī dāng gù yě. zhí zhōng yuán è, cǐ qǐ kě xiāng zhě hū, gù nǎi huái qí yuán lì zhī sī, zì chú lián bì zhī fēn, bèi lǐ shén yǐ. gāo qí zhī zhū zhí zhōng, suī yún chú è, lǜ yǐ chūn qiū zhī fǎ, qǐ táo zhào yāng jìn yáng zhī zé? jì bù néng zuì ér suì xiāng zhī, shī zhī yòu shī zhě yě. qiān biàn zhī hòu, běi gù dà yuán zhī cháo rì yì lóng shèng, zhì shí zhī shì shú bù xiān zhī? fāng qiě niǔ yú yú wēi, qiān zhì qún yì, nán kāi sòng xìn, xī qǐ xià wǔ, bīng lì jì fēn, gōng bù bǔ huàn. céng wèi shù nián, xī yě rì pì guó bǎi lǐ, jīn yě rì cù guó lǐ, qí néng jì hū? zài qiān suì zhì shī guó, qǐ bù zhòng kě tàn zāi!
贊曰:宣宗當金源末運,雖乏撥亂反正之材,而有勵精圖治之志。跡其勤政憂民,中興之業蓋可期也,然而卒無成功者何哉?良由性本猜忌,崇信翽御,獎用吏胥,苛刻成風,舉措失當故也。執中元惡,此豈可相者乎,顧乃懷其援立之私,自除廉陛之分,悖禮甚矣。高琪之誅執中,雖雲除惡,律以《春秋》之法,豈逃趙鞅晉陽之責?既不能罪而遂相之,失之又失者也。遷汴之後,北顧大元之朝日益隆盛,智識之士孰不先知?方且狃於餘威,牽制群議,南開宋釁,西啟夏侮,兵力既分,功不補患。曾未數年,昔也日辟國百里,今也日蹙國里,其能濟乎?再遷遂至失國,豈不重可嘆哉!