xū dǐng hóu zhì bǎ hú lǔ shī ān míng
胥鼎 侯挚 把胡鲁 师安名
xū dǐng, zì hé zhī, shàng shū yòu chéng chí guó zhī zǐ yě. dà dìng èr shí bā nián zhuó jìn shì dì, rù guān yǐ néng chēng, lèi qiān dà lǐ chéng. chéng ān èr nián, chí guó zú, qù guān. sì nián, shàng shū shěng qǐ fù wèi zhù zuò láng. shàng yuē:" dǐng gù jiā zǐ, qí cái rú hé?" zǎi chén zòu yuē:" wéi rén shén gàn jì." shàng yuē:" zhù zuò zhí xián, yuán jīn wú tā quē, gū shòu zhī." wèi jǐ, qiān yòu sī láng zhōng, zhuǎn gōng bù shì láng. tài hé liù nián, dǐng yán jí dì pù zhuǎn sòng wén xí zhī zhì, shàng cóng zhī, shí yǐ wéi biàn. zhì níng chū, zhōng dōu shòu bīng, yóu hù bù shàng shū bài cān zhī zhèng shì.
胥鼎,字和之,尚书右丞持国之子也。大定二十八年擢进士第,入官以能称,累迁大理丞。承安二年,持国卒,去官。四年,尚书省起复为著作郎。上曰:“鼎故家子,其才如何?”宰臣奏曰:“为人甚干济。”上曰:“著作职闲,缘今无他阙,姑授之。”未几,迁右司郎中,转工部侍郎。泰和六年,鼎言急递铺转送文檄之制,上从之,时以为便。至宁初,中都受兵,由户部尚书拜参知政事。
zhēn yòu yuán nián shí yī yuè, chū wèi tài dìng jūn jié dù shǐ, jiān yǎn zhōu guǎn nèi guān chá shǐ, wèi fù, gǎi zhī dà xīng fǔ shì, jiān zhōng dōu lù bīng mǎ dōu zǒng guǎn. èr nián zhēng yuè, dǐng yǐ zài jīng pín mín quē shí zhě zhòng, yí lì fǎ zhèn jiù, nǎi zòu yuē:" jīng shī guān mín yǒu néng shàn gěi pín rén zhě, yí jì suǒ shàn qiān guān shēng zhí, yǐ quàn jiǎng zhī." suì dìng quán yí yù ēn lì gé, rú jìn guān shēng zhí dīng yōu rén xǔ yìng jǔ qiú shì guān jiān hù cóng liáng zhī lèi, rù sù cǎo gè yǒu shù, quán huó shén zhòng. sì yuè, bài shàng shū yòu chéng, réng jiān zhī fǔ shì. wǔ yuè, xuān zōng jiāng nán dù, liú wèi fén yáng jūn jié dù shǐ, jiān fén zhōu guǎn nèi guān chá shǐ. shí yī yuè, gǎi zhī píng yáng fǔ shì, jiān hé dōng nán lù bīng mǎ dōu zǒng guǎn, quán xuān fǔ shǐ.
贞祐元年十一月,出为泰定军节度使,兼兖州管内观察使,未赴,改知大兴府事,兼中都路兵马都总管。二年正月,鼎以在京贫民阙食者众,宜立法振救,乃奏曰:“京师官民有能赡给贫人者,宜计所赡迁官升职,以劝奖之。”遂定权宜鬻恩例格,如进官升职、丁忧人许应举求仕、官监户从良之类,入粟草各有数,全活甚众。四月,拜尚书右丞,仍兼知府事。五月,宣宗将南渡,留为汾阳军节度使,兼汾州管内观察使。十一月,改知平阳府事,兼河东南路兵马都总管,权宣抚使。
sān nián sì yuè, jiàn yán lì hài shí sān shì, ruò jī jūn chǔ bèi huáng hé xuǎn guān yàn yù jiǎn jiāng liàn zú chāo fǎ bǎn jí zhī lèi, shàng pō cǎi yòng yān. yòu yán:" píng yáng suì zài bèi bīng, rén hù sàn wáng, lóu lǔ xiū shàn wèi wán, yì jiǎ qì xiè jí shǎo, yǔ lǐn wú liǎng yuè shí. xià tián yǐ wèi bīng róu, fù bù yǔ, qiū zhǒng wèi xià. suī yǒu fù yè cán mín, jiē lǎo yòu, mò néng gēng zhòng, qǐ zú zhēng qiú. bǐ wén běi fāng liú bó lín jù bīng yě hú lǐng, jiāng shēn rù píng yáng jiàng jiě hé zhōng, suì dǐ hé nán. zhàn yù yǒu qī, chǔ jī wèi bèi, bù sù cuò zhì, shí guān shè jì shēng líng dà jì. qǐ xiáng kōng míng xuān chì yī qiān zǐ yī shī dé hào dù dié sān qiān, yǐ bǔ jūn chǔ." shàng yuē:" dǐng yán shì yě, yǒu sī qí rú shù jí gěi zhī."
三年四月,建言利害十三事,若积军储、备黄河、选官谳狱、简将练卒、钞法、版籍之类,上颇采用焉。又言:“平阳岁再被兵,人户散亡,楼橹修缮未完,衣甲器械极少,庾廪无两月食。夏田已为兵蹂,复不雨,秋种未下。虽有复业残民,皆老幼,莫能耕种,岂足征求。比闻北方刘伯林聚兵野狐岭,将深入平阳、绛、解、河中,遂抵河南。战御有期,储积未备,不速错置,实关社稷生灵大计。乞降空名宣敕一千、紫衣师德号度牒三千,以补军储。”上曰:“鼎言是也,有司其如数亟给之。”
qī yuè, jiù bài běn lù xuān fǔ shǐ, jiān qián zhí. cháo tíng yù qǐ dài zhōu shù bīng wǔ qiān, dǐng shàng yán:" lǐng wài jūn yǐ jiē nán xǐ, dài wéi biān yào, zhèng yí yì bīng bǎo shǒu, jīn gèng sǔn qí lì, yī zhāo bīng zhì, hé yǐ dài zhī? píng yáng yǐ dài wéi fān lí, qǐ kě chè qù." shàng shū shěng zòu yí rú suǒ qǐng, zhào cóng zhī. yòu yán:" jìn wén cháo tíng lìng chén qīng yě, qiè wèi chén suǒ bù nǎi hé dōng nán lù, tài yuán zé běi lù yě, dà bīng ruò lái, bì shǐ yú běi, gù qīng yě dāng xiān běi ér hòu nán. kuàng běi lù hé jià zǎo shú, qí yě jì qīng, bīng wú suǒ lüè, zé shì dāng zì zhǐ. bù rán, nán lù suī qīng, ér gǔ cǎo wěi jī yú běi, shì zī bīng ér zhào zhī nán yě. chén yǐ yí wén běi lù xuān fǔ sī yǐ, qǐ gèng zhào yù zhī." jì ér dà bīng guǒ chū jìng, cì zhào jiǎng yù yuē:" qīng yǐ wén wǔ zhī cái, yīng bīng mín zhī jì, wǎng zhèn fāng miàn, shì gù biān fáng, zuò shì zhèn yōu, shú rú qīng lì. yì mào zhōng qín zhī jié, yǐ shōu suí jìng zhī gōng, yǎng fù yǔ xīn, sì yǒu hòu chǒng." xún yǐ néng shè fāng lüè tuì bīng, jìn guān yī jiē.
七月,就拜本路宣抚使,兼前职。朝廷欲起代州戍兵五千,鼎上言:“岭外军已皆南徙,代为边要,正宜益兵保守,今更损其力,一朝兵至,何以待之?平阳以代为藩篱,岂可撤去。”尚书省奏宜如所请,诏从之。又言:“近闻朝廷令臣清野,切谓臣所部乃河东南路,太原则北路也,大兵若来,必始于北,故清野当先北而后南。况北路禾稼早熟,其野既清,兵无所掠,则势当自止。不然,南路虽清,而谷草委积于北,是资兵而召之南也。臣已移文北路宣抚司矣,乞更诏谕之。”既而大兵果出境,赐诏奖谕曰:“卿以文武之才,膺兵民之寄,往镇方面,式固边防,坐释朕忧,孰如卿力。益懋忠勤之节,以收绥静之功,仰副予心,嗣有后宠。”寻以能设方略退兵,进官一阶。
shí yuè, dǐng shàng yán:" chén suǒ jiāng yì jūn, jiē cóng lái bèi běn qū mò, yǒng měng xiōng hàn dào qiè wáng mìng zhī tú, gǒu wú xùn liàn tǒng shè guān yǐ zhì zhī, zé péng jù dǎng zhí, wú suǒ bù zhì. qǐ xǔ chén pián yí zhì zǒng lǐng yì jūn shǐ fù jí tán yā, réng měi wǔ qiān rén shè xùn liàn yī yuán, bù wéi yù wèi fáng xián, shǐ yǒu wèi jì, qiě lìng wǔ yì jīng shú, rén gè wèi yòng." shàng cóng zhī.
十月,鼎上言:“臣所将义军,皆从来背本趋末,勇猛凶悍、盗窃亡命之徒,苟无训练统摄官以制之,则朋聚党植,无所不至。乞许臣便宜置总领义军使、副及弹压,仍每五千人设训练一员,不惟预为防闲,使有畏忌,且令武艺精熟,人各为用。”上从之。
sì nián zhēng yuè, dà bīng lüè huò jí xí sān zhōu, yǐ ér bù qí liù wàn wéi píng yáng, jí gōng zhě shí yú rì, dǐng qiǎn bīng lǚ què zhī, qiě shàng yán:" chén yǐ pián yí lì guān shǎng, yù zhāng wén bǎng, zhāo hái xié cóng rén qī qiān yǒu qí, jī zhì zhě yòu liù qiān yú, jù lìng fù yè. qiè wèi fán bèi fú wèi guī zhě, gèng yí duō fāng zhāo yòu, yǐ guī zhě suǒ jū cóng biàn, yōu jiā cún xù, wú zhì shī suǒ." zhì kě. èr yuè, bài shū mì fù shǐ, quán shàng shū zuǒ chéng, xíng shěng yú píng yáng. shí dǐng fāng kàng biǎo qiú tuì, shàng bù xǔ, yīn jìn bài yān, qiě qiǎn jìn shì yù yuē:" qīng fù zǐ jiē zhèn suǒ zhī, xiàng qīng zhí zhèng shí, yīn yǒu rén yán, suì yǐ hé dōng shì xiāng wěi, guǒ néng miǎn lì yǐ bǎo wú yú. fāng guó jiā duō nàn, fēi qīng shú kě yǐ zhě? qīng tuì yì ěr, néng wù lǜ shè jì zhī jì hū! jīn tè shòu qīng shì rèn, zhǐ chǐ fáng qiū, gèng yí xī yì."
四年正月,大兵略霍、吉、隰三州,已而步骑六万围平阳,急攻者十余日,鼎遣兵屡却之,且上言:“臣以便宜立官赏,预张文榜,招还胁从人七千有奇,绩至者又六千余,俱令复业。窃谓凡被俘未归者,更宜多方招诱,已归者所居从便,优加存恤,无致失所。”制可。二月,拜枢密副使,权尚书左丞,行省于平阳。时鼎方抗表求退,上不许,因进拜焉,且遣近侍谕曰:“卿父子皆朕所知,向卿执政时,因有人言,遂以河东事相委,果能勉力以保无虞。方国家多难,非卿孰可倚者?卿退易耳,能勿虑社稷之计乎!今特授卿是任,咫尺防秋,更宜悉意。”
shí hé nán sù mài bù lìng xìng fàn dù hé, dǐng shàng yán yuē:" hé dōng duō shān xiǎn, píng shí dì lì bù yí, xià qiū jiàn shú, yóu cháng jí shǎn xī hé nán tōng fàn wù hú. kuàng jīn lèi zhí bīng róng, nóng mín jìn shǎo, qiě wú yǔ xuě, quē shí wéi shèn. yòu jiě zhōu tún bīng shù duō, liáng chǔ jǐn jí yī yuè. fú jiàn shǎn zhōu dà yáng dù hé zhōng dà qìng dù jiē yāo zǔ sù mài, bù lìng guò hé, chén kǒng jūn mín bù ān, huò shēng nèi huàn. fú wàng cháo tíng tīng qí shū fàn, yǐ shū jiě zhōu zhī jí." cóng zhī.
时河南粟麦不令兴贩渡河,鼎上言曰:“河东多山险,平时地利不遗,夏秋荐熟,犹常藉陕西、河南通贩物斛。况今累值兵戎,农民浸少,且无雨雪,阙食为甚。又解州屯兵数多,粮储仅及一月。伏见陕州大阳渡、河中大庆渡皆邀阻粟麦,不令过河,臣恐军民不安,或生内患。伏望朝廷听其输贩,以纾解州之急。”从之。
yòu yán:" hé dōng bīng gé zhī yú, pí mín shāo fù, rán dīng niú jì shǎo, mò néng gēng jià, zhòng yǐ kàng hàn huáng míng, ér kuì xiǎng suǒ xū, zhēng kē pō jí, pín wú yī zhě jù yǐ fá shí, fù hù sù cáng yì wèi dào fā, gài jué wú ér jǐn yǒu yān, qí qiáo cuì yì yǐ shèn yǐ. yǒu sī yí fèng cháo tíng dé yì, yǐ móu ān jí, ér lù zhōu shuài fǔ qiǎn guān yú liáo qìn zhū jùn sōu kuò yú sù, xuán zhòng shǎng yòu rén gào jié, zhōu xiàn dàn shuài fǔ, biān chuí xiè xì, suǒ zài sāo rán, shén kě lián mǐn. jīn dà bīng jì qù, wéi yí tài rǒng bīng, shěng fú fèi, zhāo jí liú wáng, quàn dū nóng shì. bǐ bú shì wù, ér shǐ chuāng yí zhī mín zhòng lí zī kǔ, shì bīng wèi lái ér xiān zì bì yě. yuàn cháo tíng jí zhǐ zhī, rú jīng fèi guǒ quē, yǐ ēn lì quàn mín rù sù, bù yóu yù yú qiáng kuò hū!" yòu yán:" huò zhōu huí niú sù lóu lǐng zhū è, shù zú jǐ sì qiān. jīn bīng jì qù ér nóng shì fāng xìng, chén qǐ liàng liú zhēn hòu, yú xī qiǎn guī, yǒu jǐng fù zhēng. jì xiū mín lì, qiě shěng xiàn guān, wàn yī bīng lái, yì zú yù è. jǔ yī shì ér huò èr lì, chén gǎn yǐ wéi qǐng." zhào qū xíng zhī.
又言:“河东兵革之馀,疲民稍复,然丁牛既少,莫能耕稼,重以亢旱蝗螟,而馈饷所须,征科颇急,贫无依者俱已乏食,富户宿藏亦为盗发,盖绝无而仅有焉,其憔悴亦已甚矣。有司宜奉朝廷德意,以谋安集,而潞州帅府遣官于辽、沁诸郡搜括余粟,悬重赏诱人告讦,州县惮帅府,鞭箠械系,所在骚然,甚可怜悯。今大兵既去,惟宜汰冗兵,省浮费,招集流亡,劝督农事。彼不是务,而使疮痍之民重罹兹苦,是兵未来而先自弊也。愿朝廷亟止之,如经费果阙,以恩例劝民入粟,不犹愈于强括乎!”又言:“霍州回牛、夙楼岭诸厄,戍卒几四千。今兵既去而农事方兴,臣乞量留侦候,余悉遣归,有警复征。既休民力,且省县官,万一兵来,亦足御遏。举一事而获二利,臣敢以为请。”诏趋行之。
yòu yán:" hé dōng liǎng lù nóng mín jìn shǎo, ér bīng shù yì duō, shì yǐ měi suì liáng chǔ cháng kǔ bù jì. chén qiè jiàn lù zhōu yuán shuài fǔ suī shè yù jué ēn lì, rán tiáo mù zhì shǎo, wèi jǐn quàn yòu zhī shù, gù jìn xiàn zhě wú jǐ. yí zēng yì qí tiáo, rú zhōng dōu shí, réng xǔ gè lù xuān fǔ sī jù dé fā mài, shù jī duō huò zhù chǔ, yǐ jì bù gěi." yú shì shàng shū shěng gēng dìng zhì zòu xíng yān.
又言:“河东两路农民浸少,而兵戍益多,是以每岁粮储常苦不继。臣切见潞州元帅府虽设鬻爵恩例,然条目至少,未尽劝诱之术,故进献者无几。宜增益其条,如中都时,仍许各路宣抚司俱得发卖,庶几多获贮储,以济不给。”于是尚书省更定制奏行焉。
yòu yán:" jiāo chāo guì yú tōng liú, jīn zhū lù suǒ zào bù fū suǒ chū, gǒu bù yǐ shù shōu zhī, bù wú quē wù. yí cóng xíng shěng xíng bù liàng mín lì zhēng liǎn, yǐ bì jūn yòng. hé zhōng xuān fǔ sī yì yǐ bǎo quàn suǒ zhī yǐ duō, mín bù guì, qǐ yàn mín pín fù zhēng zhī. suī rán, shǎn xī ruò yī tǐ zhēng shōu, zé bǐ zhōng suǒ yǒu, rì còu yú hé dōng, qí yǔ bù liǎn hé yì. yòu hé běi bǎo quàn yǐ bù xǔ xíng yú hé nán, yóu shì yù zhì, jiāng wù jūn chǔ ér qǐ xìn duān." shí yǐ hé běi bǎo quàn shāng lǚ jī fàn nán dù, zhì wù jià xiáng guì, quán xiàn lù fēn háng yòng, yīn dǐng yǒu yán, bà zhī.
又言:“交钞贵于通流,今诸路所造不敷所出,苟不以术收之,不无阙误。宜从行省行部量民力征敛,以裨军用。河中宣抚司亦以宝券所支已多,民不贵,乞验民贫富征之。虽然,陕西若一体征收,则彼中所有,日凑于河东,其与不敛何异。又河北宝券以不许行于河南,由是愈滞,将误军储而启衅端。”时以河北宝券商旅赍贩南渡,致物价翔贵,权限路分行用,因鼎有言,罢之。
yòu yán:" bǐ zhě cháo tíng mìng zé yì jūn wèi sān děng, chén jí xí suǒ sī, ér lù shuài bì lán ā lǔ dài yán:' zì qù suì chū zhì shuài fǔ shí yǐ àn yuè běn jūn, qù qí rǒng zhě. bù fèn jì dìng, shàng xià jì qīn, gù néng suǒ xiàng chéng gōng. cǐ jiē xuè zhàn zhī yú, lǚ shì kě zhě. qiě yòu fù zǐ xiōng dì zì xiāng fù yuán, gè gù qí jiā, xīn yī ér lì qí, shì bù kě lí. jīn bì xī zhī, jiāng hù yì ér bù xiāng ān yǐ. guó jiā liáng chǔ, cháng kǒng bù jì, qǐ róng jiǎo mào, dàn běn fǔ bīng bù zhì shì ěr. kuàng lù zhōu běi jí wéi yì jìng, rì cháng bèi zhàn, shì wù fāng yīn, ér fēn bié rú cǐ, bǐ jū zhōng xià zhě, jiē jiāng qì cuò xīn xiè ér bù kě yòng, lǜ kǒng yīn dé cè wú xū shí. qiě yì jūn lǜ jiē nóng mín, yǐ gè sàn guī tián mǔ, qū shí lì zuò. ruò zhēng jí zhī, dòng jīng xún rì, nóng shì fèi ér suì jì shī yǐ. qǐ cóng běn fǔ suǒ dìng, wú qīng biàn yì.' chén qiè shì qí yán." shí ā lǔ dài zòu yì zhì, zhào suì xǔ zhī.
又言:“比者朝廷命择义军为三等,臣即檄所司,而潞帅必兰阿鲁带言:‘自去岁初置帅府时已按阅本军,去其冗者。部分既定,上下既亲,故能所向成功。此皆血战之余,屡试可者。且又父子兄弟自相赴援,各顾其家,心一而力齐,势不可离。今必析之,将互易而不相谙矣。国家粮储,常恐不继,岂容侥冒,但本府兵不至是耳。况潞州北即为异境,日常备战,事务方殷,而分别如此,彼居中下者,皆将气挫心懈而不可用,虑恐因得测吾虚实。且义军率皆农民,已各散归田亩,趋时力作。若征集之,动经旬日,农事废而岁计失矣。乞从本府所定,无轻变易。’臣切是其言。”时阿鲁带奏亦至,诏遂许之。
yòu yán:" jìn zhēn zhī běi bīng zhù tóng yào, qiè lǜ gěng wú dōng xī wǎng lái zhī lù, suì wěi hé zhōng jīng lüè shǐ tuó mǎn hú tǔ mén lǐng jūn fù yuán. jīn bīng shì jiāng kòu guān yǐ, qián cǐ chén cháng zòu wén, běi bīng fēi zhǐ yù gōng hé dōng shǎn xī, bì jiāng jìn qǔ hé nán. suī yǐ yí wén shǎn zhōu xíng yuàn jí shǎn xī lín jìng, jù lìng shè bèi, kǒng wèi jí zūn xíng. qǐ zhào hé nán xíng yuàn tǒng jūn sī, yì suǒ yǐ yù bèi zhī cè." shàng yǐ shì shàng shū shěng, zǎi chén zòu:" bīng yǐ yú guān, wéi yí yán zé suǒ qiǎn shuài chén qū yíng jī zhī, jí mìng dǐng yì bīng dù hé yǐ chè qí zhǒu." zhì kě. jì ér dǐng wén dà bīng yǐ yuè guān, nǎi jí shàng zhāng yuē:" chén dāo méng guó ēn zhuó liè shū fǔ, fán yǒu róng shì, jiē dāng rèn zhī. jīn rù hé nán, jiāng jí jī diān, qǐ kě ān jù yī fāng, zuò shì cháo tíng zhī jí, ér bù sī zì fèn yǐ shǎo kuān bì xià zhī yōu hū. qù suì bān jiàng shèng xùn, yǐ xiàng zhě dū chéng bèi wéi sì fāng wú yuán wèi hèn, míng chì jiàng shuài, ruò jīng shī yǒu jǐng, jí gè tí bīng bēn fù, qí huò bù zhì zì yǒu cháng xíng. chén yǐ fèng zhào, xiān qiǎn lù zhōu yuán shuài zuǒ jiān jūn bì lán ā lǔ dài lǐng jūn yī wàn, mèng zhōu jīng lüè shǐ tú dān bǎi jiā lǐng bīng wǔ qiān, yóu biàn dào jì hé yǐ qū guān shǎn, chén jiāng qīn lǜ píng yáng jīng bīng zhí dǐ jīng shī, yǔ wáng shī xiāng hé." yòu zòu yuē:" jīng shī qù píng yáng qiān wǔ bǎi yú lǐ, tǎng qí cháo tíng zhī mìng fāng tú rù yuán, xū sān xún ér hòu néng zhì, dé wú shī qí jī yé? chén yǐ shēn xiān shì zú bèi dào jiān xíng yǐ." shàng jiā qí yì, zhào shū fǔ dū jūn yīng zhī.
又言:“近侦知北兵驻同、耀,窃虑梗吾东西往来之路,遂委河中经略使陀满胡土门领军赴援。今兵势将叩关矣,前此臣尝奏闻,北兵非止欲攻河东、陕西,必将进取河南。虽已移文陕州行院及陕西邻境,俱令设备,恐未即遵行。乞诏河南行院统军司,议所以御备之策。”上以示尚书省,宰臣奏:“兵已逾关,惟宜严责所遣帅臣趋迎击之,及命鼎益兵渡河以掣其肘。”制可。既而鼎闻大兵已越关,乃急上章曰:“臣叨蒙国恩擢列枢府,凡有戎事,皆当任之。今入河南,将及畿甸,岂可安据一方,坐视朝廷之急,而不思自奋以少宽陛下之忧乎。去岁颁降圣训,以向者都城被围四方无援为恨,明敕将帅,若京师有警,即各提兵奔赴,其或不至自有常刑。臣已奉诏,先遣潞州元帅左监军必兰阿鲁带领军一万,孟州经略使徒单百家领兵五千,由便道济河以趋关、陕,臣将亲率平阳精兵直抵京师,与王师相合。”又奏曰:“京师去平阳千五百余里,倘俟朝廷之命方图入援,须三旬而后能至,得无失其机耶?臣以身先士卒倍道兼行矣。”上嘉其意,诏枢府督军应之。
chū, dǐng yǐ jiāng lǜ bīng fù yuán jīng shī, zòu qǐ wěi zhī píng yáng fǔ shì wáng zhì quán yuán shuài zuǒ jiān jūn, tóng zhī fǔ shì wán yán sēng jiā nú quán yòu jiān jūn, yǐ zhèn shǒu hé dōng, cóng zhī. zhì shì, dǐng bài shàng shū zuǒ chéng, jiān shū mì fù shǐ. shì shí, dà bīng yǐ guò shǎn zhōu, zì guān yǐ xī jiē liè yíng zhà, lián gèn shù shí lǐ. dǐng lǜ jìn báo jīng jī, suì yǐ hé dōng nán lù huái mèng zhū bīng hé wàn wǔ qiān, yóu hé zhōng rù yuán, yòu qiǎn yáo shòu hé zhōng fǔ pàn guān pū sàn sǎo wú chū lǐng jūn qū shǎn xī, bìng lì yù zhī. qiě lǜ běi bīng è hé, yí xí jiàng jiě jí xí mèng zhōu jīng lüè sī, xiāng yù huì bīng yǐ wéi jiā gōng zhī shì. yǐ ér běi bīng guǒ yóu sān mén jí jīn běi dù ér qù.
初,鼎以将率兵赴援京师,奏乞委知平阳府事王质权元帅左监军,同知府事完颜僧家奴权右监军,以镇守河东,从之。至是,鼎拜尚书左丞,兼枢密副使。是时,大兵已过陕州,自关以西皆列营栅,连亘数十里。鼎虑近薄京畿,遂以河东南路怀、孟诸兵合万五千,由河中入援,又遣遥授河中府判官仆散扫吾出领军趋陕西,并力御之。且虑北兵扼河,移檄绛、解、吉、隰、孟州经略司,相与会兵以为夹攻之势。已而北兵果由三门、集津北渡而去。
dǐng fù shàng yán:" zì bīng xìng yǐ lái, hé běi kuì sàn jūn bīng liú wáng rén hù, jí shān xī hé dōng lǎo yòu, jù xǐ hé nán. zài chù qiáo jū, gè wú běn yè, yì zhì dòng yáo. qiè lǜ yǒu sī wàng fēn bǐ cǐ, huò jiā pò qiǎn, yǐ zhì bù ān. jīn bīng rì yì shèng, jiāng jí jī diān, tǎng fù yòu cǐ shī zhí zhī zhòng shǐ wèi xiāng dǎo, huò qū zhī gōng chéng, qǐ bù yì zī qí lì. qǐ cháo tíng qiǎn guān fǔ wèi, jí lìng suǒ sī yán wèi fáng xián, shù jī bù zhì shēng xìn." shàng cóng qí jì, qiǎn jiān chá yù shǐ chén guī děng chōng ān fǔ bǔ dào guān, xún xíng jùn yì. dà bīng hái zhì píng yáng, dǐng qiǎn bīng jù zhàn, bù lì nǎi qù.
鼎复上言:“自兵兴以来,河北溃散军兵、流亡人户,及山西、河东老幼,俱徙河南。在处侨居,各无本业,易至动摇。窃虑有司妄分彼此,或加迫遣,以致不安。今兵日益盛,将及畿甸,倘复诱此失职之众使为乡导,或驱之攻城,岂不益资其力。乞朝廷遣官抚慰,及令所司严为防闲,庶几不至生衅。”上从其计,遣监察御史陈规等充安抚捕盗官,巡行郡邑。大兵还至平阳,鼎遣兵拒战,不利乃去。
xìng dìng yuán nián zhēng yuè, shàng mìng dǐng xuǎn bīng sān wàn wǔ qiān, fù tuó mǎn hú tǔ mén tǒng zhī xī zhēng. zhì shì, dǐng chí zòu yǐ wéi fēi biàn, lüè yuē:" zì běi bīng jīng guò zhī hòu, mín shí bù gěi, bīng lì wèi wán. ruò yòu chū shī, fēi dú kuì yùn wèi láo, ér mín jiāng liú wáng, yù zhì shī suǒ. huò sòng rén chéng xì ér dòng, fù hé yǐ zhì zhī? cǐ xì guó jiā shè jì dà jì. fāng jīn shì shì, zhǐ dāng yù bèi nán biān, xī zhēng wèi kě yì yě." suì zhǐ. shì yuè, jìn bài píng zhāng zhèng shì, fēng shēn guó gōng. yòu shàng zòu yuē:" chén jìn qiǎn tài yuán fén lán guān jūn yǐ bèi xī zhēng, ér tài yuán lù yuán shuài zuǒ jiān jūn wū gǔ lùn dé shēng yǐ zhuàng bái chén, shén yán qí shī jì. chén yú yǐ wéi dé shēng suǒ yán kě qǔ, gǎn jù yǐ wén." zhào fù shàng shū shěng yì zhī, yǔ zài dé shēng chuán. sān yuè, dǐng yǐ zǔ fù míng zhāng, qǐ bì zhí, zhào bù cóng.
兴定元年正月,上命鼎选兵三万五千,付陀满胡土门统之西征。至是,鼎驰奏以为非便,略曰:“自北兵经过之后,民食不给,兵力未完。若又出师,非独馈运为劳,而民将流亡,愈至失所。或宋人乘隙而动,复何以制之?此系国家社稷大计。方今事势,止当御备南边,西征未可议也。”遂止。是月,进拜平章政事,封莘国公。又上奏曰:“臣近遣太原、汾、岚官军以备西征,而太原路元帅左监军乌古论德升以状白臣,甚言其失计。臣愚以为德升所言可取,敢具以闻。”诏付尚书省议之,语在德升传。三月,鼎以祖父名章,乞避职,诏不从。
cháo tíng zhào dǐng jǔ bīng fá sòng, qiě lìng wù fù yǒu yán, yǐ jǔ chéng suàn. dǐng yǐ fēn bīng yóu qín gǒng fèng xiáng sān lù bìng jìn, nǎi shàng shū yuē:" qiè huái yú kěn, bù gǎn zì mò, jǐn tiáo lì hài yǐ wén. xī tài hé jiān, gài cháng nán fá, shí tài píng rì jiǔ, bǎi xìng fù shù, mǎ fān jūn ruì, suǒ wèi wàn quán zhī jǔ yě, rán yóu jí hé, yǐ yǎn bīng wèi wù. dà ān zhī hòu, běi bīng dà jǔ, tiān xià sāo rán zhě lěi nián, rán jūn mǎ qì shì, shì jiù cái shí yī ěr. zhì yú qì xiè zhī shǔ, yì duō sǔn bì, mín jiān chāi yì zhòng fán, jìn yǐ pí fá, ér rì qín shī lǚ, yuǎn jìn dòng yáo, shì wèi huò yī dí ér zì hài zhě zhòng, qí bù kě yī yě. jīn suì xī běi èr bīng wú rù jìng zhī bào, cǐ fēi yǒu suǒ dàn ér bù gǎn yě, yì zhě yǐ qù nián běi hái, gū zì xī yǎng, bù rán zé bié bù xiāng gōng, wèi xiá jí wǒ. rú wén wáng shī nán zhēng, chéng xì bìng zhì, suī yǒu tóng guān dà hé zhī xiǎn, dài bù zú shì, zé sān miàn shòu dí zhě shǒu wěi mò jiù, dé wú yí hòu huǐ hū? qí bù kě èr yě. fán bīng xióng yú tiān xià zhě, bì qí shì mǎ jīng qiáng, qì xiè xī lì, qiě chū qí bù bèi ér hòu néng qǔ shèng yě. sòng zì tài hé zài xiū jiù hǎo, liàn bīng zhì liáng, shàn xiū yíng lěi, shí nián yú zī yǐ. yòu chē jià zhì biàn yì jìn sòng jìng, bǐ bì zhāo xī yōu jù, wěi qū wèi fáng. kuàng wén wáng shī yǐ chū táng dèng, bì xǐ mín dù jiāng, suǒ zài qīng yě, zhǐ liú kòng chéng, shǐ wǒ jūn wú suǒ de, tú zì láo fèi, guǒ hé yì zāi? qí bù kě sān yě. sòng wǒ shì chóu, bǐ nián fēi wú huī fù jiù jiāng xǐ xuě qián chǐ zhī zhì, tè wèi wú wēi lì, bù néng kuī qí xū shí, gù wèi gǎn qīng jǔ. jīn wǒ jūn jiē shān xī hé běi wú yī zhī rén, huò zhāo hái táo jūn, xié cóng guī guó, dà dǐ wū hé zhī zhòng, sù fēi liàn xí, ér jù shǐ cóng róng, qǐ néng bǎo qí jué shèng zāi? suī dé qí chéng, nèi wú chǔ xù, yì hé yǐ shǒu? yǐ bù liàn wū hé zhī jūn, shēn rù dí jìng, jìn bù dé shí, tuì wú suǒ lüè, jiāng fù dùn táo xiào jù wèi fù xīn huàn, qí bù kě sì yě. fā bīng jìn tǎo, yù yīn dí liáng, cǐ shì bù kě bì zhě. suí jūn zhuǎn shū, zé yòu fēi mín lì suǒ jí. yán biān rén hù suī yǒu héng chǎn, ér fù yì fán zhòng, bù shèng kùn bèi. yòu fán shī yè yù hé nán zhě, lèi jiē yī shí bù gěi. pín qióng zhī pò, dào suǒ yóu shēng, rú sòng rén yīn wèi zhāo mù, yòu yǐ hòu lì, shǐ wèi xiāng dǎo, cì wǒ bù yú tū ér rù kòu, zé nèi yǒu pàn mín, wài yǒu qíng dí, wèi yì tú zhī, qí bù kě wǔ yě. jīn chūn shì jiāng xìng, ruò jìn bīng bù hái, bì wéi nóng shí, yǐ wù fáng qiū zhī yòng, cǐ shè jì dà jì, qǐ tè jiāng yì lì hài ér yǐ zāi! qí bù kě liù yě. chén yú yǐ wéi zhǐ dāng lín xuǎn cái wǔ jiàng shì, fēn bù jìn biān zhōu jùn, dí zhì zé zhuī jī, qù zé lì tián, yǐ guǎng chǔ xù. zhì yú shì qì yì qiáng, mín xīn yì gù, guó yòng fēng ráo, zì kě huī kuò xiān yè, chéng zhōng xīng zhī gōng, yī qū qū zhī sòng hé zú píng hū." zhào fù shàng shū shěng, zǎi chén yǐ wéi zhū jūn jì jìn, wú fù kě yì, suì qǐn.
朝廷诏鼎举兵伐宋,且令勿复有言,以沮成算。鼎已分兵由秦、巩、凤翔三路并进,乃上书曰:“窃怀愚恳,不敢自默,谨条利害以闻。昔泰和间,盖尝南伐,时太平日久,百姓富庶,马蕃军锐,所谓万全之举也,然犹亟和,以偃兵为务。大安之后,北兵大举,天下骚然者累年,然军马气势,视旧才十一耳。至于器械之属,亦多损弊,民间差役重繁,浸以疲乏,而日勤师旅,远近动摇,是未获一敌而自害者众,其不可一也。今岁西北二兵无入境之报,此非有所惮而不敢也,意者以去年北还,姑自息养,不然则别部相攻,未暇及我。如闻王师南征,乘隙并至,虽有潼关、大河之险,殆不足恃,则三面受敌者首尾莫救,得无贻后悔乎?其不可二也。凡兵雄于天下者,必其士马精强,器械犀利,且出其不备而后能取胜也。宋自泰和再修旧好,练兵峙粮,缮修营垒,十年于兹矣。又车驾至汴益近宋境,彼必朝夕忧惧,委曲为防。况闻王师已出唐、邓,必徙民渡江,所在清野,止留空城,使我军无所得,徒自劳费,果何益哉?其不可三也。宋我世仇,比年非无恢复旧疆、洗雪前耻之志,特畏吾威力,不能窥其虚实,故未敢轻举。今我军皆山西、河北无依之人,或招还逃军,胁从归国,大抵乌合之众,素非练习,而遽使从戎,岂能保其决胜哉?虽得其城,内无储蓄,亦何以守?以不练乌合之军,深入敌境,进不得食,退无所掠,将复遁逃啸聚为腹心患,其不可四也。发兵进讨,欲因敌粮,此事不可必者。随军转输,则又非民力所及。沿边人户虽有恒产,而赋役繁重,不胜困惫。又凡失业寓河南者,类皆衣食不给。贫穷之迫,盗所由生,如宋人阴为招募,诱以厚利,使为乡导,伺我不虞突而入寇,则内有叛民,外有勍敌,未易图之,其不可五也。今春事将兴,若进兵不还,必违农时,以误防秋之用,此社稷大计,岂特疆埸利害而已哉!其不可六也。臣愚以为止当遴选材武将士,分布近边州郡,敌至则追击,去则力田,以广储蓄。至于士气益强,民心益固,国用丰饶,自可恢廓先业,成中兴之功,一区区之宋何足平乎。”诏付尚书省,宰臣以为诸军既进,无复可议,遂寝。
jì ér yuán shuài chéng yì děng qǔ sòng dà sàn guān, shàng yù dǐng yuē:" suǒ de dà sàn guān, kě bǎo zé bǎo, bù kě zé fén huǐ ér hái." yú shì dǐng zòu:" chén jìn qiǎn guān wèn zhū shuài chén, jiē yuē sàn guān zhì mò guān zhū ài, qí dì yuǎn shén, zhōng jiān bǎo lěi xiāng wàng, rú yù fēn tún, fēi wàn rén bù kě. zé yòu yǒu héng zhōu guó xiàn suǒ zhí shù guān, sòng bīng jiē gù shǒu rú jiù, huǎn jí yǒu shì, dāng fù fēn sǎn guān zhī bīng. yú zhòng shù shǎo, bì bù néng zhī, ér fèng xiáng héng lǒng yì wú yìng yuán, kǒng liǎng shī zhī. qiě bǐ nián yǐ lái, mín lì kùn yú diào dù, jīn fāng chūn, nóng shì yǐ jí, kǒng fáng gēng kěn, bù ruò fén huǐ cǐ guān, dàn tún biān ài yǐ zhāng qí shì, bǐ huò lái qīn, hù xiāng yìng yuán yì wéi lì yě." zhì kě.
既而元帅承裔等取宋大散关,上谕鼎曰:“所得大散关,可保则保,不可则焚毁而还。”于是鼎奏:“臣近遣官问诸帅臣,皆曰散关至蓦关诸隘,其地远甚,中间堡垒相望,如欲分屯,非万人不可。则又有恒州、虢县所直数关,宋兵皆固守如旧,缓急有事,当复分散关之兵。余众数少,必不能支,而凤翔、恒、陇亦无应援,恐两失之。且比年以来,民力困于调度,今方春,农事已急,恐妨耕垦,不若焚毁此关,但屯边隘以张其势,彼或来侵,互相应援易为力也。”制可。
èr nián sì yuè, dǐng qǐ zhì shì, shàng qiǎn jìn shì yù yuē:" qīng nián jì mào, zhèn fēi bù zhī, rán tiān xià shì fāng yǒu cì dì, qīng jiù rén yě, gū yí miǎn lì yǐ zhōng zhī." dǐng yǐ xuān zōng duō qīn xì wù, fēi dì wáng tǐ, nǎi shàng zòu yuē:" tiān xià zhī dà, wàn jī zhī zhòng, qián gǔ zhī rǒng, fēi jiǔ zhòng suǒ néng jiān, zé bì fù zhī yǒu sī, tiān zǐ cāo dà gāng zé chéng gōng ér yǐ. kuàng jīn duō gù, qǐ kě gōng qīn xì wù zāi? wéi bì xià wěi rèn dà chén, zuò shōu chéng suàn, zé huī fù zhī qī bù yuǎn yǐ." shàng lǎn qí zòu bù yuè, wèi zǎi chén yuē:" zhèn wéi kǒng yǒu dài, ér dǐng yán rú cǐ hé yé?" gāo qí zòu yuē:" shèng zhǔ yǐ zōng miào shè jì wèi xīn, fǎ shàng tiān xíng jiàn zhī yì, yōu qín shù zhèng, sù yè bù huáng, nǎi tài píng zhī jiē yě. dǐng yán fēi shì." shàng xǐ zhī.
二年四月,鼎乞致仕,上遣近侍谕曰:“卿年既耄,朕非不知,然天下事方有次第,卿旧人也,姑宜勉力以终之。”鼎以宣宗多亲细务,非帝王体,乃上奏曰:“天下之大,万机之众,钱谷之冗,非九重所能兼,则必付之有司,天子操大纲、责成功而已。况今多故,岂可躬亲细务哉?惟陛下委任大臣,坐收成算,则恢复之期不远矣。”上览其奏不悦,谓宰臣曰:“朕惟恐有怠,而鼎言如此何耶?”高琪奏曰:“圣主以宗庙社稷为心,法上天行健之义,忧勤庶政,夙夜不遑,乃太平之阶也。鼎言非是。”上喜之。
sān nián zhēng yuè, shàng yán:" yán biān zhōu fǔ guān jì yǒu jiǎn dìng zī lì yuè rì zhī gé, zhì yú zhǎng bīng jí shǒu yù biān ài zhě, zhēng xíng bào lù, bèi lì jiān xiǎn, yí yī tǐ jiǎn miǎn, yǐ shì jī quàn." cóng zhī. èr yuè, shàng yán:" jìn zhì, jūn qián lì gōng fàn zuì zhī rén, xíng shěng xíng yuàn shuài fǔ bù dé zhé xíng zhū shǎng. fū shǎng yóu zhōng chū zé ēn yǒu suǒ guī, zī gù zhì dāng. zhì yú bù fèn fàn zuì, zhǔ jiàng bù dé shī xíng, zé xià wú suǒ wèi ér lìng mò de xíng yǐ." zǎi chén nán zhī, shàng yǐ wèn shū mì yuàn guān, duì rú dǐng yán, nǎi xià zhào, zì jīn sì pǐn yǐ xià jiē dé cái jué.
三年正月,上言:“沿边州府官既有减定资历月日之格,至于掌兵及守御边隘者,征行暴露,备历艰险,宜一体减免,以示激劝。”从之。二月,上言:“近制,军前立功犯罪之人,行省、行院、帅府不得辄行诛赏。夫赏由中出则恩有所归,兹固至当。至于部分犯罪,主将不得施行,则下无所畏而令莫得行矣。”宰臣难之,上以问枢密院官,对如鼎言,乃下诏,自今四品以下皆得裁决。
shí yuán shuài nèi zú chéng yì yí lá zhān hé fá sòng, suǒ xià chéng yì duō suǒ fén lüè, yú shì dǐng shàng yán:" chéng yì děng fèng zhào xuān yáng guó wēi, suǒ wèi' diào mín fá zuì' zhě yě. jīn dà jūn yǐ kè wǔ xiū, jiāng zhì xìng yuán. xìng yuán nǎi hàn zhōng xī shǔ hóu jīn zhī dì, qǐ yù shuài chén, suǒ de chéng yì gū wú fén lüè, wù wèi fǔ zhī. chéng shǐ yī jùn tiē rán, qiū háo bù fàn, zé qí yú sān shí jūn jiāng bù gōng zì xià yǐ. ruò jù wáng shī, nǎi yí yǒu lù." shàng shèn shì qí yán, suì zhào yù chéng yì. dǐng yǐ nián lǎo lǚ shàng biǎo qiú zhì shì, shàng wèi zǎi chén yuē:" xū dǐng yǐ lǎo qiú tuì, zhèn guān qí jīng lì wèi shuāi, yǐ qiǎn rén wǎng wèi yù zhī. dǐng cháng jiàn bǎ hú lǔ, yǐ wéi guò jǐ yuǎn shén, yù yǐ zì dài. hú lǔ gù jiā, zhì yú jià yù rén cái, chǔ jué jī wù, bù jí dǐng duō yǐ." é yǐ fá sòng yǒu gōng, qiān guān yī jiē.
时元帅内族承裔、移剌粘何伐宋,所下城邑多所焚掠,于是鼎上言:“承裔等奉诏宣扬国威,所谓‘吊民伐罪’者也。今大军已克武休,将至兴元。兴元乃汉中、西蜀喉衿之地,乞谕帅臣,所得城邑姑无焚掠,务慰抚之。诚使一郡贴然,秋毫不犯,则其余三十军将不攻自下矣。若拒王师,乃宜有戮。”上甚是其言,遂诏谕承裔。鼎以年老屡上表求致仕,上谓宰臣曰:“胥鼎以老求退,朕观其精力未衰,已遣人往慰谕之。鼎尝荐把胡鲁,以为过己远甚,欲以自代。胡鲁固佳,至于驾驭人材,处决机务,不及鼎多矣。”俄以伐宋有功,迁官一阶。
bā yuè, shàng yán:" chén fèng zhào jiān jié zhì hé dōng, jìn jìn ān shuài fǔ lìng bǎi lǐ nèi zhǐ liú sāng zǎo guǒ mù, yú jiē fá zhī. fāng jīn qiū shōu, nǎi wèi cǐ jǔ yǐ duó qí shì, jì bù néng yù dí ér yòu hài mín, fēi jì yě. qiě yī zhāo jǐng jí, qí suǒ fá mù qǐ néng jǐn qù, shǐ bù zī dí hū? tā mù suī fá, sāng zǎo shě wū dú fēi mù hū, cǐ dài tú láo. chén yǐ xià shuài fǔ zhǐ zhī, ér zuǒ dōu jiān wán yán lǘ shān nǎi yán cháng fèng zhǐ qīng yě, chén bù zhī qí kě." zhào cóng dǐng pián yí guī huà. shì shí, dà yuán bīng dà jǔ rù shǎn xī, dǐng duō liào dí zhī cè, cháo chén huò zhōng jǔ zhī, shàng yù shū mì yuàn guān yuē:" xū dǐng guī huà bì wú miù wù, zì jīn qīng děng bù xū zhǐ shòu yě." xún yòu qiǎn yù yuē:" qīng zhuān zhì fāng miàn, fán shì dé yǐ cóng yí guī huà, yòu hé bì yī yī zhōng fù, tú wèi dòu liú yě."
八月,上言:“臣奉诏兼节制河东,近晋安帅府令百里内止留桑枣果木,余皆伐之。方今秋收,乃为此举以夺其事,既不能御敌而又害民,非计也。且一朝警急,其所伐木岂能尽去,使不资敌乎?他木虽伐,桑枣舍屋独非木乎,此殆徒劳。臣已下帅府止之,而左都监完颜闾山乃言尝奉旨清野,臣不知其可。”诏从鼎便宜规画。是时,大元兵大举入陕西,鼎多料敌之策,朝臣或中沮之,上谕枢密院官曰:“胥鼎规画必无谬误,自今卿等不须指授也。”寻又遣谕曰:“卿专制方面,凡事得以从宜规画,又何必一一中复,徒为逗留也。”
sì nián, jìn fēng wēn guó gōng, zhì shì, zhào yù yuē:" qīng lǚ qiú tuì, zhèn chū bù xǔ zhě, qí qí ān hǎo, fù wèi zhèn yòng ěr. jīn cóng qīng qǐng, réng kě lái jū jīng shī, huò yǒu dà shì, dé jiù zī jué yě." wǔ nián sān yuè, shàng qiǎn jìn shì yù dǐng jí zuǒ chéng jiǎ yì qiān yuē:" zì qù dōng zhì jīn, yǔ xuě shū shǎo, mín xīn bù ān, jūn yòng huò quē, wéi hài shén zhòng. qīng děng jiē míng chén gù lǎo, jīn dāng hé yǐ chù zhī. yù zhào fù shàng shū shěng huì yì, kǒng yǔ shí xiāng bù hé, nán yú miàn zhé, gù lìng jiù dì yán wèn, qí xī yì yǐ chén, wú yǒu suǒ yǐn." yuán guāng yuán nián wǔ yuè, shàng chì zǎi xiàng yuē:" qián píng zhāng xū dǐng zuǒ chéng jiǎ yì qiān gōng bù shàng shū zhá lǐ jí hàn lín xué shì bèi dié, jiē zhì zhèng lǎo chén, jīng liàn guó shì, dāng yāo fù shěng yǔ yì lì hài." réng qiǎn shì guān fēn yì sì rén zhě yù yì yān.
四年,进封温国公,致仕,诏谕曰:“卿屡求退,朕初不许者,俟其安好,复为朕用尔。今从卿请,仍可来居京师,或有大事,得就谘决也。”五年三月,上遣近侍谕鼎及左丞贾益谦曰:“自去冬至今,雨雪殊少,民心不安,军用或阙,为害甚重。卿等皆名臣故老,今当何以处之。欲召赴尚书省会议,恐与时相不合,难于面折,故令就第延问,其悉意以陈,毋有所隐。”元光元年五月,上敕宰相曰:“前平章胥鼎、左丞贾益谦、工部尚书札里吉、翰林学士孛迭,皆致政老臣,经练国事,当邀赴省与议利害。”仍遣侍官分诣四人者谕意焉。
liù yuè, jìn yáng gōng guō wén zhèn zòu:" hé shuò shòu bīng yǒu nián yǐ, xiàng jiē qiū lái chūn qù, jīn yǐ shèng shǔ bù huí, qiě bù shì qiāng shā, zì mín gēng jià, cǐ dài bù kě cè yě. shū fǔ měi xí chén huì hé fǔ bīng jìn zhàn, gài gōng fǔ suī hào fēn fēng, lì shí dān ruò, qiě bù xiāng tǒng shè, fāng zì bǎo bù xiá, cháo tíng bù jí qiǎn bīng wèi yuán, chén kǒng rén xīn yǐ wèi jǔ qì hé běi, shén fēi jì yě. fú jiàn qián píng zhāng zhèng shì xū dǐng, cái jiān jiàng xiàng, wēi wàng shén lóng, xiàng xíng shěng hé dōng, rén lè wèi yòng. jīn suī zhì zhèng, jīng lì wèi shuāi, qǐ fù zhòng bīng, shǐ zǒng zhì gōng fǔ, tóng lì zhàn yù, shù jī rén jiē xiǎng yìng, yì wèi huī fù, wéi bì xià tú zhī."
六月,晋阳公郭文振奏:“河朔受兵有年矣,向皆秋来春去,今已盛暑不回,且不嗜戕杀,恣民耕稼,此殆不可测也。枢府每檄臣会合府兵进战,盖公府虽号分封,力实单弱,且不相统摄,方自保不暇,朝廷不即遣兵为援,臣恐人心以谓举弃河北,甚非计也。伏见前平章政事胥鼎,才兼将相,威望甚隆,向行省河东,人乐为用。今虽致政,精力未衰,乞付重兵,使总制公府,同力战御,庶几人皆响应,易为恢复,惟陛下图之。”
míng nián, xuān zōng bēng, āi zōng jí wèi. zhèng dà èr nián, qǐ fù, bài píng zhāng zhèng shì, jìn fēng yīng guó gōng, xíng shàng shū shěng yú wèi zhōu. dǐng yǐ shuāi bìng cí, shàng yù yuē:" qīng xiàng zài hé dōng, cháo tíng yǐ zhòng. jīn hé shuò zhōu jùn duō guī fù, xū qīng tú huà. qīng xiān cháo dà chén, bì jì wú shì, dà hé yǐ běi, qīng jiē jié zhì." dǐng nǎi lì jí fù zhèn, lái guī zhě yì zhòng. dǐng bìng bù néng zì chí, fù shēn qián qǐng, yōu zhào bù xǔ. sān nián, fù shàng zhāng qǐng lǎo, qiě jǔ cháo xián liàn jūn zhèng zhě zì dài. zhào dá yuē:" qīng wǎng zài hé dōng, cán pò gū wēi, dài bù yì bǎo, qīng yī zhì ér dìng. qì qīng yí zhèn, dí bù fù qīn. hé nǎi guò wèi xián bì? qiě jūn chén jūn wèi yī tǐ, zhèn dài xià yì qǐ zì shū, zì wài zhī yǔ, dài wèi guò jì. kuàng yú rén cái lì shú kě fù qīng zhě? qīng nián gāo jiǔ láo yú wài, zhèn qǐ bù zhī, dàn guó jiā bǎi nián jī lěi zhī jī, hé shuò yì wàn shēng líng zhī mìng, qīng dāng miǎn chū zhuàng tú, tóng jì dà shì." dǐng fèng zhào huáng jù bù gǎn tuì. shì nián qī yuè, hōng.
明年,宣宗崩,哀宗即位。正大二年,起复,拜平章政事,进封英国公,行尚书省于卫州。鼎以衰病辞,上谕曰:“卿向在河东,朝廷倚重。今河朔州郡多归附,须卿图画。卿先朝大臣,必济吾事,大河以北,卿皆节制。”鼎乃力疾赴镇,来归者益众。鼎病不能自持,复申前请,优诏不许。三年,复上章请老,且举朝贤练军政者自代。诏答曰:“卿往在河东,残破孤危,殆不易保,卿一至而定。迄卿移镇,敌不复侵。何乃过为嫌避?且君臣均为一体,朕待下亦岂自殊,自外之语,殆为过计。况余人才力孰可副卿者?卿年高久劳于外,朕岂不知,但国家百年积累之基,河朔亿万生灵之命,卿当勉出壮图,同济大事。”鼎奉诏惶惧不敢退。是年七月,薨。
dǐng tōng dá lì shì, yǒu dù liàng, wéi zhèng zhèn jìng, suǒ zài wú xián bù xiào jiē dé qí huān xīn. nán dù yǐ lái, shū shēng zhèn fāng miàn zhě, wéi dǐng yī rén ér yǐ.
鼎通达吏事,有度量,为政镇静,所在无贤不肖皆得其欢心。南渡以来,书生镇方面者,惟鼎一人而已。
hóu zhì, chū míng shī yǐn, bì huì gǎi jīn míng, zì shēn qīng, dōng ē rén. míng chāng èr nián jìn shì, rù guān kāng kǎi yǒu wéi. chéng ān jiān, jī qiān shān dōng lù yán shǐ sī pàn guān. tài hé yuán nián, yǐ kè zēng sì fēn, tè mìng qiān guān èr jiē. bā nián qī yuè, zhuī guān yī jiē, jiàng shòu cháng wǔ xiàn lìng. chū, zhì wèi hù bù zhǔ shì, yǔ wáng qiān guī cuò xī běi lù jūn chǔ yǐ dài zhāng wěi, zhì shàng zhāng lùn běn lù cái yòng bù shí, zhì shì jiàng chú yān. zhēn yòu chū, dà bīng wéi yàn dōu, shí zhì wèi zhōng dōu qū shǐ, qǐng chū mù jūn, yǐ ér yīng chéng yǒu gōng, zhuó wèi yòu bǔ quē. èr nián zhēng yuè, zhào zhì yǔ shào fǔ jiān chéng lǐ xiàng xiù fēn yì xī shān zhāo fǔ. xuān zōng nán dù, zhuǎn quàn nóng fù shǐ, tí kòng zǐ jīng děng guān. é qiān xíng liù bù shì láng. sān nián sì yuè, tóng qiān shū mì yuàn ā lēi gēn é lùn děng yǐ wèi" jīn chē jià zhù nán jīng, hé nán bīng bù kě yì dòng, qiě bīng bù zài duō, yǐ jiāng wèi běn. hóu zhì yǒu guò rén zhī cái, tǎng jiǎ yǐ pián yí zhī quán, shǐ mù bīng zhuǎn liáng, shì wú bù kè, kě shēng wèi shàng shū, yǐ zǒng zhì yǒng xī qìng shòu liǎng jūn." yú shì yǐ zhì wèi tài cháng qīng, xíng shàng shū liù bù shì, wǎng lái yìng gěi zhī.
侯挚,初名师尹,避讳改今名,字莘卿,东阿人。明昌二年进士,入官慷慨有为。承安间,积迁山东路盐使司判官。泰和元年,以课增四分,特命迁官二阶。八年七月,追官一阶,降授长武县令。初,挚为户部主事,与王谦规措西北路军储以代张炜,挚上章论本路财用不实,至是降除焉。贞祐初,大兵围燕都,时挚为中都曲使,请出募军,已而婴城有功,擢为右补阙。二年正月,诏挚与少府监丞李向秀分诣西山招抚。宣宗南渡,转劝农副使,提控紫荆等关。俄迁行六部侍郎。三年四月,同签枢密院阿勒根讹论等以谓“今车驾驻南京,河南兵不可易动,且兵不在多,以将为本。侯挚有过人之才,倘假以便宜之权,使募兵转粮,事无不克,可升为尚书,以总制永锡、庆寿两军。”于是以挚为太常卿,行尚书六部事,往来应给之。
zhì suì shàng zhāng yán jiǔ shì, qí yī yuē:" shěng bù suǒ yǐ zǒng tiān xià zhī jì gāng, jīn suí lù xuān chà pián yí cóng yí, wǎng wǎng bù zūn tiáo gé, zhé zhā fù liù bù jí sān pǐn yǐ xià guān, qí yú jì gāng qǐ bù wěn luàn, yí gé qí bì." qí èr yuē:" jìn zhì sì shuài fǔ, suǒ tǒng bīng xiào bù wéi bù zhòng, rán ér fú kè qǔ shèng zhě, gài yī chù shòu dí, yú tú bàng guān, wèi cháng fā yī zú yǐ wéi yuán, shāo jiàn xiǎo què, zé qì gē dùn qù, cǐ shī lǎo jiàng qiè gù yě. qiāng qiāng zhī dào, wéi bì xià chá zhī." qí sān yuē:" lǜ bīng yù kòu, dū mín yùn liáng, gè yǒu suǒ zhí, běn bù kě yǐ jiān xíng, ér shuài fǔ měi lìng zá jìn, lèi yù kòu zhì, jūn wèi zhàn ér dīng fū yǐ dùn, háng wǔ cuò luàn, bài zhī yóu yě. fū qián zhèn suī shèng, ér hòu bì gèng zhě, kǒng wèi dí suǒ liào ěr, kuàng bù shèng zāi. yòng bīng shàng biàn, běn wú dìng xíng, jīn nǎi yīn xún bù gǎi fù zhé, chén suī sù bù zhī bīng, wàng wèi lǜ yóu cǐ shī." qí sì yuē:" xióng bǎo ān sù zhū jùn jù bái gōu yì shuǐ xī shān zhī gù, jīn duō quē yuán, yòu suǒ rèn zhě jiē róu nuò bù wǔ, yí jí xuǎn yǒng měng cái gàn zhě fēn diǎn zhī." qí wǔ yuē:" zhāng shuǐ zì wèi zhì hǎi, yí yán liú shè bèi, yǐ gù shān dōng, shǐ lì sè zhī mín ān fú tián mǔ." qí liù yuē:" jìn dōu zhōu xiàn guān lì wǎng wǎng bū táo, gài yǐ wǎng lái dí zhōng shī shēn zhě duō, jiān zhuǎn shū pín bìng, mín lì kùn bì, yìng gěi bù qián fù zāo zé fá, zhì mǎn nǎi yǔ tā chǔ yī tǐ jì zī kǎo, shí fù qí rén. qǐ zhào yǒu sī yōu dìng děng jí, yǐ bié yì zhī." qí qī yuē:" bīng wēi bù zhèn, zuì zài jiàng shuài qīng dí wàng jǔ, rú jìn rì lǐ yīng wèi shuài, lín zhèn zhī jì jiǔ yóu wèi xǐng, shì yǐ qǔ bài. chén wèi yīng jì wú gōng, qí làn zhù guān jué bìng yí xuē duó." qí bā yuē:" dà hé zhī běi, mín shī jià sè, guān wú fèng gěi, shàng xià bù ān, jiē yù táo cuàn. jiā yǐ kuì sàn jūn zú hái xiāng piāo lüè, yǐ zhì píng mín yù bù liáo shēng. yí yōu jiā jīn xù, jí zhāo fǔ zhī." qí jiǔ yuē:" cóng lái zhǎng bīng zhě duō yòng shì xí zhī guān, cǐ shǔ zì yòu jiāo duò bù rèn láo kǔ, qiě xīn dǎn nuò qiè hé zú yǐ bàn. yí xuǎn xiāo yǒng guò rén zhòng suǒ tuī fú zhě, bù kǎo qí sù yòng zhī." shàng lüè shī xíng yān.
挚遂上章言九事,其一曰:“省部所以总天下之纪纲,今随路宣差便宜、从宜,往往不遵条格,辄劄付六部及三品以下官,其于纪纲岂不紊乱,宜革其弊。”其二曰:“近置四帅府,所统兵校不为不众,然而弗克取胜者,盖一处受敌,余徒傍观,未尝发一卒以为援,稍见小却,则弃戈遁去,此师老将怯故也。将将之道,惟陛下察之。”其三曰:“率兵御寇,督民运粮,各有所职,本不可以兼行,而帅府每令杂进,累遇寇至,军未战而丁夫已遁,行伍错乱,败之由也。夫前阵虽胜,而后必更者,恐为敌所料耳,况不胜哉。用兵尚变,本无定形,今乃因循不改覆辙,臣虽素不知兵,妄谓率由此失。”其四曰:“雄、保、安肃诸郡据白沟、易水、西山之固,今多阙员,又所任者皆柔懦不武,宜亟选勇猛才干者分典之。”其五曰:“漳水自卫至海,宜沿流设备,以固山东,使力穑之民安服田亩。”其六曰:“近都州县官吏往往逋逃,盖以往来敌中失身者多,兼转输频并,民力困弊,应给不前复遭责罚,秩满乃与他处一体计资考,实负其人。乞诏有司优定等级,以别异之。”其七曰:“兵威不振,罪在将帅轻敌妄举,如近日李英为帅,临阵之际酒犹未醒,是以取败。臣谓英既无功,其滥注官爵并宜削夺。”其八曰:“大河之北,民失稼穑,官无俸给,上下不安,皆欲逃窜。加以溃散军卒还相剽掠,以致平民愈不聊生。宜优加矜恤,亟招抚之。”其九曰:“从来掌兵者多用世袭之官,此属自幼骄惰不任劳苦,且心胆懦怯何足倚办。宜选骁勇过人、众所推服者,不考其素用之。”上略施行焉。
shí yuán shuài pú chá qī jīn yǐ tōng zhōu pàn, lèi qiǎn dié zhě jiān zhì, zhì kǒng wèi suǒ xiàn, shàng zhāng zì biàn. zhào yù zhī yuē:" qīng zhèn sù zhī, qǐ róng jiān yé. qí yī yì yú zhí, wú yǐ cāi xián zì jǔ yě." bā yuè, quán cān zhī zhèng shì. é bài cān zhī zhèng shì, xíng shàng shū shěng yú hé běi. xiān shì, zhì yán:" hé běi dōng xī liǎng lù zuì wéi yào dì, ér zhēn dìng shǒu shuài hú lùn chū zhé qì chéng nán bēn, zhōu xiàn wēi jù. jīn fáng qiū zài ěr, shèn wéi kě yōu, chén yuàn mù bīng yǔ jiù bù xī shān zhōng yì jūn wǎng ān fǔ zhī." zhì kě, gù shì yǒu mìng. shí yī yuè, rù jiàn. rén shēn, qiǎn jì hé shén yú yí cūn. shí èr yuè, fù xíng shěng yú hé běi.
时元帅蒲察七斤以通州叛,累遣谍者间挚,挚恐为所陷,上章自辩。诏谕之曰:“卿朕素知,岂容间耶。其一意于职,无以猜嫌自沮也。”八月,权参知政事。俄拜参知政事,行尚书省于河北。先是,挚言:“河北东、西两路最为要地,而真定守帅胡论出辄弃城南奔,州县危惧。今防秋在迩,甚为可忧,臣愿募兵与旧部西山忠义军往安抚之。”制可,故是有命。十一月,入见。壬申,遣祭河神于宜村。十二月,复行省于河北。
sì nián zhēng yuè, jìn bài shàng shū yòu chéng. cháng shàng yán, yí kāi qìn shuǐ yǐ biàn kuì yùn, zhì shì, zhào yǒu sī kāi zhī. shì shí, hé běi dà jī, zhì shàng yán yuē:" jīn hé shuò jī shén, rén zhì xiāng shí, guān cāng děng zhōu dòu mǐ yín shí yú liǎng, piǎo jìn xiāng shǔ. fú jiàn yán hé shàng xià xǔ fàn sù běi dù, rán měi shí guān dí qí bā, bǐ shāng rén fēi yǒu jì wù zhī xīn yě, suǒ yǐ shè hé wǎng lái zhě tè lì qí hòu xī ér yǐ, lì jì wú yǒu, shuí fù wèi zhī? shì suī yǒu jì wù zhī míng, ér shí wú suǒ dù zhī wù, qí yǔ bù dù hé yì. xī chūn qiū liè guó gè liè jiāng jiè, rán jìn jī zé qín shū zhī sù, jí qín jī, jìn bì zhī dí, qiān gǔ jī zhī. kuàng jīn tiān xià yī jiā, hé shuò zhī mín jiē bì xià chì zǐ, ér zāo lí bīng gé, yóu wéi kě āi, qí rěn zuò shì qí sǐ ér bù jiù yú! rén xīn wéi wēi, chén kǒng nòng bīng zhī tú, dé yǐ jiè kǒu ér qǐ yě. yuàn zhǐ qí dí, zòng mín shū fàn wèi biàn." zhào shàng shū shěng xíng zhī.
四年正月,进拜尚书右丞。尝上言,宜开沁水以便馈运,至是,诏有司开之。是时,河北大饥,挚上言曰:“今河朔饥甚,人至相食,观、沧等州斗米银十余两,殍殣相属。伏见沿河上下许贩粟北渡,然每石官籴其八,彼商人非有济物之心也,所以涉河往来者特利其厚息而已,利既无有,谁复为之?是虽有济物之名,而实无所渡之物,其与不渡何异。昔春秋列国各列疆界,然晋饥则秦输之粟,及秦饥,晋闭之籴,千古讥之。况今天下一家,河朔之民皆陛下赤子,而遭罹兵革,尤为可哀,其忍坐视其死而不救欤!人心惟危,臣恐弄兵之徒,得以藉口而起也。愿止其籴,纵民输贩为便。”诏尚书省行之。
shí hóng ǎo zéi shù wàn rén rù lín yí fèi xiàn zhī jìng, guān jūn bài zhī, shēng qín wěi xuān huī shǐ lǐ shòu fǔ. xùn zhī, zé yún qí zhòng jiē yáng ān ér liú èr zǔ sàn wáng zhī yú, jīn fù jù jí liù wàn, zéi shǒu hǎo dìng zhě yǎn zhōu sì shuǐ rén, shǔ zhì bǎi guān, tiě chēng dà hàn huáng dì, yǐ gōng tài ān téng yǎn dān zhū zhōu, jí lái wú xīn tài děng shí yú xiàn, yòu pò pī zhōu náo zi gù, dé chuán shù bǎi sōu, jìn qiǎn rén běi gòu nán lián jiē chéng yuē, xíng jiāng kuà hé wèi luàn. zhì yǐ qí yán wén yú shàng, qiě yuē:" jīn pī téng zhī lù bù tōng, kǒng shí yǒu cǐ móu." suì zhào zhì xíng shěng shì yú dōng píng, quán běn lù bīng mǎ dōu zǒng guǎn, yǐ zhāo yòu zhī, ruò bù cóng jí lǜ bīng bǔ tǎo. xìng dìng yuán nián sì yuè, jǐ nán tài ān téng yǎn děng zhōu tǔ zéi bìng qǐ, sì xíng piāo lüè, zhì qiǎn tí kòng yáo shòu dì zhōu fáng yù shǐ wán yán tíng lǜ bīng tǎo zhī, qián hòu zhǎn shǒu qiān yú, zhāo xiáng wěi yuán shuài shí huā wǔ xià quán yú dǎng zhuàng shì èr wàn rén, lǎo yòu wǔ wàn kǒu.
时红袄贼数万人入临沂、费县之境,官军败之,生擒伪宣徽使李寿甫。讯之,则云其众皆杨安儿、刘二祖散亡之余,今复聚及六万,贼首郝定者兖州泗水人,署置百官,僣称大汉皇帝,已攻泰安、滕、兖、单诸州,及莱芜、新泰等十余县,又破邳州硇子堌,得船数百艘,近遣人北构南连皆成约,行将跨河为乱。挚以其言闻于上,且曰:“今邳、滕之路不通,恐实有此谋。”遂诏挚行省事于东平,权本路兵马都总管,以招诱之,若不从即率兵捕讨。兴定元年四月,济南、泰安、滕、兖等州土贼并起,肆行剽掠,挚遣提控遥授棣州防御使完颜霆率兵讨之,前后斩首千余,招降伪元帅石花五、夏全馀党壮士二万人,老幼五万口。
shì nián dōng, shēng zī dé dài fū, jiān sān sī shǐ. èr nián èr yuè, zhì shàng yán:" shān dōng hé běi shù lí bīng luàn, yí mín áo áo, shí kě āi xù, jìn cháo tíng qiǎn guān fēn wǎng fǔ jí, qí huì dà yǐ. rán chén tiǎn yù zhí zhèng, gǎn qǐng jì xíng, yǐ xuān bù guó jiā dé xìn, shǐ pí zhài zhě dé yǐ shǎo sū, shì yì tú bào zhī yī yě." zǎi chén nán zhī, wú hé, zhào qiǎn zhì xíng shěng yú hé běi, jiān xíng sān sī ān fǔ shì. jì xíng, yòu shàng yán yuē:" chén jìn lì huáng líng gǎng nán àn, duō yǒu pín fá lǎo yòu zì chén běn hé běi nóng mín, yīn dí jīng rǎo gù nán qiān yǐ bì, jīn yù fù guī běn tǔ jí chūn gēng zhòng, ér hé jìn yāo zǔ. chén wèi hé jìn běn yǐ fáng xián zì běi lái zhě ěr, cǐ nǎi yóu nán ér wǎng, ān suǒ róng jiān, qǐ lìng yǒu sī yàn shí fàng dù." zhào fù shàng shū shěng, zǎi chén zòu" yí lìng shū fǔ jiǎng jiū", shàng yuē:" mín jī qiě sǐ, ér shàng wèi cì dì hé yé? qí lìng sù fàng zhī."
是年冬,升资德大夫,兼三司使。二年二月,挚上言:“山东、河北数罹兵乱,遗民嗷嗷,实可哀恤,近朝廷遣官分往抚辑,其惠大矣。然臣忝预执政,敢请继行,以宣布国家德信,使疲瘵者得以少苏,是亦图报之一也。”宰臣难之,无何,诏遣挚行省于河北,兼行三司安抚事。既行,又上言曰:“臣近历黄陵岗南岸,多有贫乏老幼自陈本河北农民,因敌惊扰故南迁以避,今欲复归本土及春耕种,而河禁邀阻。臣谓河禁本以防闲自北来者耳,此乃由南而往,安所容奸,乞令有司验实放渡。”诏付尚书省,宰臣奏“宜令枢府讲究”,上曰:“民饥且死,而尚为次第何耶?其令速放之。”
sì yuè, zhāo fǔ fù shǐ huáng guāi ā lǔ dá pò lǐ quán yú mì zhōu. chū, zéi shǒu lǐ quán jù mì zhōu jí jiāo xī gāo mì zhū xiàn, zhì dū bīng tǎo zhī. huì gāo mì zéi chén quán děng sì rén mò bái zhāo fǔ fù shǐ huáng guāi ā lǔ dá, yuàn wèi nèi yìng, ā lǔ dá nǎi qiǎn tí kòng zhū chēn lǜ bīng wǔ bǎi fù zhī. shí lǐ quán jì qí dǎng yú máng ér zhě jiē zài chéng zhōng, wén guān jūn qiě xī lái, quán qián yì qù, máng ér bù zhī suǒ wéi. ā lǔ dá chí dǐ chéng xià, gǔ zào bī zhī, zéi shǒu pí zhě bā bǎi rén jiē xià qǐ xiáng, yú zéi sì qiān chū zǒu, jìn jūn yāo jī zhī, zhǎn shǒu qiān jí, fú bǎi yú rén, suǒ huò jūn shí shén zhòng, suì fù qí chéng. shì yè, chēn yòu yòng chén quán jì, bá gāo mì yān. liù yuè, shàng qiǎn yù zhì yuē:" qīng qín láo wáng jiā, bù bì huàn nàn, shēn jū xiāng zhí ér wǎng lái shān gù shuǐ zhài zhī jiān, bǎo bì nóng mín shōu huò èr mài, zhōng kè zhī yì zhèn suǒ jù zhī. suī rán, dà chén yě, fáng qiū zhī jì yì xū zé ān dì ér chù, bù kě duò qí jì zhōng." zhì duì yuē:" chén méng dà ēn, sǐ mò néng bào, rán chéng shèng xùn, gǎn bù fèng xíng. nǐ zhù bīng yú cháng qīng xiàn zhī líng yán sì, yǒu wū sān bǎi yú jiān, qiě lián jiē tài ān zhī tiān shèng zhài, jiè yú dōng píng yì dōu zhī jiān, wàn yī bīng lái, zú xiāng yìng yuán." shàng kǒng fēn qí bīng liáng, nǎi zhào quán yí pī zhōu xíng shěng.
四月,招抚副使黄掴阿鲁答破李全于密州。初,贼首李全据密州及胶西、高密诸县,挚督兵讨之。会高密贼陈全等四人默白招抚副使黄掴阿鲁答,愿为内应,阿鲁答乃遣提控朱琛率兵五百赴之。时李全暨其党于忙儿者皆在城中,闻官军且西来,全潜逸去,忙儿不知所为。阿鲁答驰抵城下,鼓噪逼之,贼守陴者八百人皆下乞降,余贼四千出走,进军邀击之,斩首千级,俘百余人,所获军实甚众,遂复其城。是夜,琛又用陈全计,拔高密焉。六月,上遣谕挚曰:“卿勤劳王家,不避患难,身居相职而往来山堌水寨之间,保庇农民收获二麦,忠恪之意朕所具知。虽然,大臣也,防秋之际亦须择安地而处,不可堕其计中。”挚对曰:“臣蒙大恩,死莫能报,然承圣训,敢不奉行。拟驻兵于长清县之灵岩寺,有屋三百余间,且连接泰安之天胜寨,介于东平、益都之间,万一兵来,足相应援。”上恐分其兵粮,乃诏权移邳州行省。
jiǔ yuè, zhì shàng yán:" dōng píng yǐ dōng lèi jīng cán huǐ, zhì yú pī hǎi yóu shén, hǎi zhī mín hù céng bù mǎn bǎi ér tún jūn wǔ qiān, pī hù jǐn jí bā bǎi, jūn yǐ wàn jì. fū gǔ zhī qǔ bīng yǐ bā jiā wèi lǜ, yī jiā chōng jūn qī jiā gěi zhī, yóu yǒu shāng shēng fèi yè pí yú dào lù zhī tàn. jīn bīng duō ér mín bù zú, shǐ xiāo hé liú yàn fù shēng, yì wú suǒ shī qí shù, kuàng yú chén zhě hé néng wéi zāi. fú jiàn pī, hǎi zhī jiān, pín mín shī yè zhě shén zhòng, rì shí yě cài, wú suǒ yī yǐ, kǒng yīn ér xiào jù yǐ yì dí shì. qǐ mù xuǎn wèi bīng, zì shí yuè gěi liáng, shǐ chōng shù yì, zhì èr yuè bà zhī, rén shòu dì sān shí mǔ, dài zhī zhǒng lì ér yàn suǒ shōu huò, liàng shù qǔ zhī, dǎi qiū fù lì bīng wǔ. qiě zhàn qiě gēng, gōng sī jù lì, yì wàng bèi fú zhī mín yì yú zhāo jí yě." zhào shī xíng zhī.
九月,挚上言:“东平以东累经残毁,至于邳、海尤甚,海之民户曾不满百而屯军五千,邳户仅及八百,军以万计。夫古之取兵以八家为率,一家充军七家给之,犹有伤生废业、疲于道路之叹。今兵多而民不足,使萧何、刘晏复生,亦无所施其术,况于臣者何能为哉。伏见邳,海之间,贫民失业者甚众,日食野菜,无所依倚,恐因而啸聚以益敌势。乞募选为兵,自十月给粮,使充戍役,至二月罢之,人授地三十亩,贷之种粒而验所收获,量数取之,逮秋复隶兵伍。且战且耕,公私俱利,亦望被俘之民易于招集也。”诏施行之。
shì shí, shū mì yuàn yǐ hǎi zhōu jūn shí bù zú, jiān yú zhuǎn shū, zòu qǐ qiān yú nèi dì. zhào wèn zhì, zhì zòu yuē:" hǎi zhōu lián shān zǔ hǎi, yǔ yí jǔ pī mì jiē biān yú chōng yào zhī dì, bǐ nián yǐ lái wèi zéi yuān sǒu zhě, sòng rén zī gěi zhī gù. ruò qì ér tā xǐ, zé zhí dǐ dōng píng wú fēi dí jìng, dì dà qì zēng, hòu nán tú yǐ, chén wèi jiàn qí kě. qiě cháo tíng suǒ yǐ yù qiān zhě, zhǐ lǜ liáng chǔ bù gěi ěr. chén qǐng jìn lì guī huà, quàn yù nóng mín qū shí gēng zhòng, qiě lìng zhǔ yán yì liáng, huò zhì chǎng sù qiān, yǐ tōng shāng lǚ, kě bù láo mín lì ér bàn. réng zé shù yáng zhī dì kě yǐ wéi yíng tún zhě, fēn bīng hù luó, suī bù qiān wú huàn yě." shàng shì qí yán, nǎi zhǐ.
是时,枢密院以海州军食不足,艰于转输,奏乞迁于内地。诏问挚,挚奏曰:“海州连山阻海,与沂、莒、邳、密皆边隅冲要之地,比年以来为贼渊薮者,宋人资给之故。若弃而他徙,则直抵东平无非敌境,地大气增,后难图矣,臣未见其可。且朝廷所以欲迁者,止虑粮储不给耳。臣请尽力规画,劝喻农民趋时耕种,且令煮盐易粮,或置场宿迁,以通商旅,可不劳民力而办。仍择沭阳之地可以为营屯者,分兵护逻,虽不迁无患也。”上是其言,乃止。
shí yuè, xiān shì, pī zhōu fù tí kòng wáng rǔ lín yǐ zhōu lǐn jiāng fá, shàn qí jūn wèi luàn. shān dōng dōng lù zhuǎn yùn fù shǐ jiān tóng zhī yí zhōu fáng yù shǐ chéng jiǎn jù huò jí jǐ, suì yǔ tóng móu, yīn jié sòng bīng yǐ wéi wài yìng. zhì wén, jí qiǎn bīng bǔ zhī, xùn jìng jù fú, rǔ lín jí jiǎn bìng qí dǎng tán yā cuī róng fù tǒng hán sōng wàn hù qī yì děng jiē jiù zhū, zhì shì yǐ wén. sān nián qī yuè, shè biàn jīng dōng xī nán sān lù xíng sān sī, zhào zhì jū zhōng zǒng qí shì yān. shí yuè, yǐ lǐ chéng bì gōng, qiān guān yī jiē. sì nián qī yuè, qiān róng lù dài fū, zhì shì.
十月,先是,邳州副提控王汝霖以州廪将乏,扇其军为乱。山东东路转运副使兼同知沂州防御使程戩惧祸及己,遂与同谋,因结宋兵以为外应。挚闻,即遣兵捕之,讯竟具伏,汝霖及戩并其党弹压崔荣、副统韩松、万户戚谊等皆就诛,至是以闻。三年七月,设汴京东、西、南三路行三司,诏挚居中总其事焉。十月,以里城毕工,迁官一阶。四年七月,迁荣禄大夫,致仕。
tiān xìng yuán nián zhēng yuè, qǐ fù wèi dà sī nóng. sì yuè, guī dà sī nóng yìn, fù zhì shì. bā yuè, fù qǐ wèi píng zhāng zhèng shì, fēng xiāo guó gōng, xíng jīng dōng lù shàng shū shěng shì. yǐ jūn sān qiān hù sòng jiù zhōu zhāng jiā dù, xíng zhì fēng qiū, dí bīng jué, bù néng jìn. zhū jiàng zú móu dǎo gē nán bēn, liú shù qí wèi zhì. zhì zhī qí móu, suì xià mǎ, zuò yǔ zhū jiàng yuē:" dí bīng huán shì, jìn tuì zài wǒ. rǔ cáo bù sī chí zhòng, wú níng sǐ yú rǔ cáo zhī shǒu, bù rěn wèi luàn bīng suǒ róu, yǐ rǔ jūn fù zhī mìng." zhū jiàng nuò ér zhǐ, dé quán shī yǐ huán, wén zhě zhuàng zhī. shí yī yuè, fù zhì shì. jū biàn zhōng, yǒu yuán tíng cài shuǐ bīn, rì yǔ qí jiù yàn yǐn. jí cuī lì yǐ biàn chéng jiàng, wèi dà bīng suǒ shā.
天兴元年正月,起复为大司农。四月,归大司农印,复致仕。八月,复起为平章政事,封萧国公,行京东路尚书省事。以军三千护送就舟张家渡,行至封丘,敌兵觉,不能进。诸将卒谋倒戈南奔,留数骑卫挚。挚知其谋,遂下马,坐语诸将曰:“敌兵环视,进退在我。汝曹不思持重,吾宁死于汝曹之手,不忍为乱兵所蹂,以辱君父之命。”诸将诺而止,得全师以还,闻者壮之。十一月,复致仕。居汴中,有园亭蔡水滨,日与耆旧宴饮。及崔立以汴城降,为大兵所杀。
zhì wéi rén wēi yán, yù bīng rén mò gǎn fàn. zài cháo yù shì gǎn yán, yòu xǐ jiàn shì, rú zhāng wén jǔ léi yuān má jiǔ chóu bèi jiē yóu zhì jìn yòng. nán dù hòu zǎi zhí zhōng, rén wàng zuì zhòng.
挚为人威严,御兵人莫敢犯。在朝遇事敢言,又喜荐士,如张文举、雷渊、麻九畴辈皆由挚进用。南渡后宰执中,人望最重。
bǎ hú lǔ, bù xiáng qí chū qǐ. zhēn yòu èr nián wǔ yuè, xuān zōng nán qiān, yóu zuǒ jiàn yì dài fū zhuó wèi yù qián jīng lì guān, shàng miàn yù zhī yuē:" cǐ xíng, jūn mǎ zhèn zì zǒng zhī, shì yǒu lì hài kě yīn jìn shì jú yǐ wén." sān nián shí yī yuè, chū wèi zhāng huà jūn jié dù shǐ, jiān jīng zhōu guǎn nèi guān chá shǐ. sì nián wǔ yuè, gǎi zhī jīng zhào fǔ shì, jiān běn lù bīng mǎ dōu zǒng guǎn, chōng xíng shěng cān yì guān.
把胡鲁,不详其初起。贞祐二年五月,宣宗南迁,由左谏议大夫擢为御前经历官,上面谕之曰:“此行,军马朕自总之,事有利害可因近侍局以闻。”三年十一月,出为彰化军节度使,兼泾州管内观察使。四年五月,改知京兆府事,兼本路兵马都总管,充行省参议官。
xìng dìng yuán nián sān yuè, shòu shǎn xī lù tǒng jūn shǐ, jiān qián zhí. èr nián zhēng yuè, zhào wèi yù shǐ zhōng chéng. sān yuè, shàng yán:" guó jiā qǔ rén, wéi jìn shì zhī xuǎn wéi zhòng, bù qiú bèi shù, wù zài dé xián. qiè jiàn jīn chǎng huì shì, kǎo guān qǔ rén fàn làn, fēi qiú xián zhī dào yě. yí gé qí bì, yī dà dìng jiù zhì." zhào fù shàng shū shěng jí wén zī guān zá yì, zú yī tài hé lì xíng zhī.
兴定元年三月,授陕西路统军使,兼前职。二年正月,召为御史中丞。三月,上言:“国家取人,惟进士之选为重,不求备数,务在得贤。窃见今场会试,考官取人泛滥,非求贤之道也。宜革其弊,依大定旧制。”诏付尚书省集文资官杂议,卒依泰和例行之。
shì yuè, bài cān zhī zhèng shì. liù yuè, zhào quán zuǒ fù yuán shuài, yǔ píng zhāng xū dǐng tóng shì fáng qiū. sān nián liù yuè, píng liáng děng chù dì zhèn, hú lǔ yīn shàng yán:" huáng tiān bù yán, yǐ xiàng gào rén, zāi hài zhī shēng, bì yǒu qí gù, qǐ míng yù yǒu sī, jìng wèi tiān jiè." shàng jiā nà zhī, qiǎn yòu sī jiàn guō zhe wǎng yuè qí jī, fǔ yù jūn mín yān. sì nián sì yuè, quán shàng shū yòu chéng zuǒ fù yuán shuài, xíng shàng shū shěng yuán shuài fǔ yú jīng zhào. shí shǎn xī suì yùn liáng yǐ zhù guān dōng, mín lì jìn kùn, hú lǔ shàng yán:" ruò yǐ zhōu jí zì wèi rù hé, shùn liú ér xià, shù kě shǎo shū mín lì." cóng zhī. shí yǐ wéi biàn.
是月,拜参知政事。六月,诏权左副元帅,与平章胥鼎同事防秋。三年六月,平凉等处地震,胡鲁因上言:“皇天不言,以象告人,灾害之生,必有其故,乞明谕有司,敬畏天戒。”上嘉纳之,遣右司谏郭著往阅其迹,抚谕军民焉。四年四月,权尚书右丞、左副元帅,行尚书省、元帅府于京兆。时陕西岁运粮以助关东,民力浸困,胡鲁上言:“若以舟楫自渭入河,顺流而下,庶可少纾民力。”从之。时以为便。
wǔ nián zhēng yuè, cháo yì yù fù qǔ huì zhōu, hú lǔ shàng yán:" chén qiè jì zhī, yuè dāng fèi mǐ sān wàn dàn cǎo jiǔ wàn chēng, zhuǎn yùn dīng fū bù xià shí yú wàn rén. shǐ cǐ chéng yī yuè kě bá, qí fèi yǐ rú cǐ, kuàng wèi bì yé. lín táo lù xīn zāo jié lüè, chuāng yí wèi fù, suǒ xū chú liáng jué bù kě bàn, suī fù qǔ zhī qìng yáng píng liáng fèng xiáng jí bīn jīng níng yuán héng lǒng děng zhōu, yì kǒng wèi néng wú quē. jīn nóng shì jiāng xìng, yán biān cháng fèi yǐ bù xiá gěi, qǐ kě gèng diào shí yú wàn rén yǐ xiǎng cǐ jūn. guǒ yù xíng zhī, zé shù jùn chūn zhòng jǐn fèi yǐ. zhèng shǐ cǐ chéng bì děi, bù miǎn liú bīng shù shǒu, shì fēi wǎn zhī yì, wú shí ér yǐ yě. zhǐ yí lìng chéng yì jūn yú dìng xī gǒng zhōu zhī dì, hù mín gēng jià, qí dí yì dài, rán hòu qǔ zhī." zhào fù shěng yuàn yuē:" qí yán shén dāng, cóng zhī kě yě."
五年正月,朝议欲复取会州,胡鲁上言:“臣窃计之,月当费米三万石、草九万称,转运丁夫不下十余万人。使此城一月可拔,其费已如此,况未必耶。临洮路新遭劫掠,疮痍未复,所须刍粮决不可办,虽复取之庆阳、平凉、凤翔及邠、泾、宁、原、恒、陇等州,亦恐未能无阙。今农事将兴,沿边常费已不暇给,岂可更调十余万人以饷此军。果欲行之,则数郡春种尽废矣。政使此城必得,不免留兵戍守,是飞挽之役,无时而已也。止宜令承裔军于定西、巩州之地,护民耕稼,俟敌意怠,然后取之。”诏付省院曰:“其言甚当,从之可也。”
sān yuè, shàng yán:" yù dí zài hu qiáng bīng, qiáng bīng zài hu zú shí, cǐ dāng jīn jí wù yě. qiè jiàn zì shǎn yǐ xī, zhōu jùn zhì shuài fǔ zhě jiǔ, qí bù zhòng lǜ bù guò sān sì qiān, ér zhǎng xiào wěi duō, xū mí lǐn gěi, shén wú wèi yě. chén wèi yán ān fēng xiáng kǒng zhōu biān yú zhòng dì gù dāng réng jiù, dé shùn píng liáng děng chù yí jiē bà qù. hé nán xíng yuàn shuài fǔ cún yán biān bìng hé zhě, yú yì yí bà zhī." zhì kě.
三月,上言:“御敌在乎强兵,强兵在乎足食,此当今急务也。窃见自陕以西,州郡置帅府者九,其部众率不过三四千,而长校猥多,虚糜廪给,甚无谓也。臣谓延安、风翔、恐州边隅重地固当仍旧,德顺、平凉等处宜皆罢去。河南行院、帅府存沿边并河者,余亦宜罢之。”制可。
shì nián shí yuè, xī běi bīng sān wàn gōng yán ān, hú lǔ qiǎn yuán shuài wán yán hé dá yuán shuài nà hé mǎi zhù yù zhī, suì bǎo yán ān. xiān shì, hú lǔ yǐ xī běi bīng shì shén dà, lǚ qǐng bīng yú cháo, shàng yóu shì è zhī. yuán guāng yuán nián zhēng yuè, suì bà cān zhī zhèng shì, yǐ zhī hé zhōng fǔ shì quán ān fǔ shǐ. yú shì shǎn xī xī lù zhuǎn yùn shǐ jiā gǔ dé xīn shàng yán yuē:" chén fú jiàn zhī hé zhōng fǔ bǎ hú lǔ lián zhí zhōng xiào, gōng jiā zhī lì zhī wú bù wéi, shí cháo tíng zhī liáng chén yě. qù suì, bīng rù yán ān, hú lǔ qiǎn jiàng diào bīng, chéng lài yǐ wú, bù wéi wú gōng. jīn hé dá mǎi zhù gè shòu shì fēng, ér hú lǔ gǎi zhī hé zhōng fǔ. qiè wèi fāng jīn yòng rén zhī shí, shǐ móu lüè zhī chén bù huò zhǎn lì, huǎn jí huò shī shì jī. chéng yí fù xíng shěng zhī rèn, shǐ yǔ chéng yì gòng shǒu jīng zhào, lìng hé dá mǎi zhù hàn yù yán ān, yǐ fān wèi hé nán, zé nèi wài ān yǐ." bù bào.
是年十月,西北兵三万攻延安,胡鲁遣元帅完颜合达、元帅纳合买住御之,遂保延安。先是,胡鲁以西北兵势甚大,屡请兵于朝,上由是恶之。元光元年正月,遂罢参知政事,以知河中府事权安抚使。于是陕西西路转运使夹谷德新上言曰:“臣伏见知河中府把胡鲁廉直忠孝,公家之利知无不为,实朝廷之良臣也。去岁,兵入延安,胡鲁遣将调兵,城赖以无,不为无功。今合达、买住各授世封,而胡鲁改知河中府。切谓方今用人之时,使谋略之臣不获展力,缓急或失事机。诚宜复行省之任,使与承裔共守京兆,令合达、买住捍御延安,以藩卫河南,则内外安矣。”不报。
liù yuè, zhào wèi dà sī nóng, jì zhì biàn, suì shàng yán yuē:" ěr lái qún dào rǎo rǎng, qīn jí nèi dì, chén yǐng qù jīng bù jí sì bǎi lǐ, mín jū xī kuò, nóng shì bàn fèi cài xī zhī jiān shí qù bā jiǔ. fǔ jīng dà shè, zéi qǐ yì duō, dòng jì shù bǎi, qū niú fén shě, zì xíng piāo lüè, tián gǔ suī shú, mò gǎn huò zhě. suǒ zài tún bīng lǜ wú qí shì, bǐ bào zhì ér zéi yǐ dùn, cóng báo shēn è, fù nán zhuī xí, zé tú xíng jī ér yǐ. jīn xiàng qiū chéng, nài hé bù wéi chǔ zhì yě." bā yuè, fù bài cān zhī zhèng shì, shàng wèi zhī yuē:" qīng qǐng wèi dà sī nóng, xún xíng jùn xiàn, dào zéi rú hé kě xī?" duì yuē:" dào zéi zhī duō, yǐ fù yì duō yě. fù yì shěng zé dào zéi xī." shàng yuē:" zhèn gù shěng zhī yǐ." hú lǔ yuē:" rú xíng yuàn shuài fǔ rǎo zhī hé." shàng yuē:" sī nóng guān jì jiān cǎi fǎng, zì jīn qí lìng jìn zhǐ zhī."
六月,召为大司农,既至汴,遂上言曰:“迩来群盗扰攘,侵及内地,陈、颍去京不及四百里,民居稀阔,农事半废、蔡、息之间十去八九。甫经大赦,贼起益多,动计数百,驱牛焚舍,恣行剽掠,田谷虽熟,莫敢获者。所在屯兵率无骑士,比报至而贼已遁,丛薄深恶,复难追袭,则徒形迹而已。今向秋成,奈何不为处置也。”八月,复拜参知政事,上谓之曰:“卿顷为大司农,巡行郡县,盗贼如何可息?”对曰:“盗贼之多,以赋役多也。赋役省则盗贼息。”上曰:“朕固省之矣。”胡鲁曰:“如行院、帅府扰之何。”上曰:“司农官既兼采访,自今其令禁止之。”
chū, hú lǔ bài mìng rì, xún hù wèi shào wáng zhái dōu jiāng bǎ jiǔ jīn lái hè, yù shǐ zhān gē a lǐ yán:" jiǔ jīn bù dàng yóu zhí zhèng mén, hú lǔ yì bù dàng shòu qí hè, qǐng bìng àn zhī." yú shì zhào yù yuē:" qīng xī xíng shěng shǎn xī, shàn chū xì qiú, cǐ zì rén zhǔ dāng háng, fēi chén xià kě zhuān, rén gǒu yǒu yán, qí zuì qǐ tè chú míng. zhèn wèi qīng dì, yīn ér sì shè, yǐ mǐ zhòng kǒu, qīng zhī zhī hū? jīn jiǔ jīn yǒu zhí shǒu, qiě wò bīng bǐng, ér zòng zhì mén xià, fǎ dāng zé jiàng, zhèn zhòng qīng sù yǒu zhí qì, gù fù qū liú. gōng jiā shì dàn dāng lǚ zhèng ér xíng, yào qǔ rén qíng hé bì ěr yě, qīng qí jiè zhī." shì nián shí èr yuè, jìn bài shàng shū yòu chéng.
初,胡鲁拜命日,巡护卫绍王宅都将把九斤来贺,御史粘割阿里言:“九斤不当游执政门,胡鲁亦不当受其贺,请并案之。”于是诏谕曰:“卿昔行省陕西,擅出系囚,此自人主当行,非臣下可专,人苟有言,其罪岂特除名。朕为卿地,因而肆赦,以弭众口,卿知之乎?今九斤有职守,且握兵柄,而纵至门下,法当责降,朕重卿素有直气,故复曲留。公家事但当履正而行,要取人情何必尔也,卿其戒之。”是年十二月,进拜尚书右丞。
yuán guāng èr nián zhēng yuè, shàng yù zǎi chén yuē:" shǎn yòu zhī bīng jiāng tuì, dāng shěn hòu tú, bù rán jīn qiū yòu zhì yǐ. yòu chéng hú lǔ shēn xī bǐ zhōng lì hài, qí yǔ gòng yì zhī." xún qiǎn hú lǔ wǎng shǎn xī, yǔ xíng shěng sài bù hé dá cóng yí guī huà yān. āi zōng jí wèi, yǐ yǒu cè lì gōng, jìn bài píng zhāng zhèng shì. zhèng dà yuán nián sì yuè, hōng. zhào jiā zèng yòu chéng xiàng dōng píng jùn wáng. hú lǔ wéi rén zhōng shí, yōu guó fèng gōng. jí wáng, cháo tíng gōng zǎi, xià dài lì mín, jiē jiē xī zhī.
元光二年正月,上谕宰臣曰:“陕右之兵将退,当审后图,不然今秋又至矣。右丞胡鲁深悉彼中利害,其与共议之。”寻遣胡鲁往陕西,与行省赛不、合达从宜规画焉。哀宗即位,以有册立功,进拜平章政事。正大元年四月,薨。诏加赠右丞相、东平郡王。胡鲁为人忠实,忧国奉公。及亡,朝廷公宰,下迨吏民,皆嗟惜之。
shī ān shí, zì zǐ ān, qīng zhōu rén, běn xìng yǐn shì, bì guó huì gèng yān. chéng ān wǔ nián cí fù jìn shì. wéi rén qīng cái shàng yì. chū bǔ shàng shū shěng lìng shǐ, shì xuān zōng nán qiān, liú píng zhāng wán yán chéng huī shǒu yàn dōu. chéng huī jiāng jiù sǐ, yǐ yí biǎo tuō ān shí shǐ fù xíng zài, ān shí jiān dào zǒu biàn yǐ wén. shàng jiā zhī, zhuó wèi shū mì yuàn jīng lì guān. shí āi zōng zài chūn gōng, lǐng mì yuàn shì, suì jiàn zhī yù. yuán guāng èr nián, lèi qiān yù shǐ zhōng chéng. qí qī yuè, shàng zhāng yán bèi yù èr shì, qí yī yuē:" zì gǔ suǒ yǐ ān guó jiā xī huò luàn, bù guò zhàn shǒu bì hé sì zhě ér yǐ. wèi jīn zhī jì, shǒu hé wèi shàng. suǒ wèi shǒu zhě, bì qiú zhì móu zhī shì, shǐ nèi zú yǐ dé shù zú zhī xīn, wài zú yǐ cuò dí rén zhī ruì, bù wéi bǐ bù néng gōng, yòu kě yǐ cì qí xì ér bài zhī. qí suǒ wèi hé, zé hàn táng zhī jūn gù cháng yòng cǐ cè yǐ, qǐ dú jīn rì bù kě yòng hū. qǐ lìng yǒu sī xiáng yì ér xíng." qí èr yuē:" jīn dí zhōng lái guī zhě pō duō, yí fēng qí liáng xiǎng, hòu qí jiē yù, dù bǐ guǒ kěn wèi wǒ yòng, zé zé yǒu xīn lì zhě shù shí rén, qián wǎng yǐ yòu zhì qí yú. lái zhě jì zhòng, bǐ bì zhuǎn xiāng cāi èr, rán hòu xú qǐ ér tú zhī, zé zhōng xīng zhī gōng bù yuǎn yǐ." shàng jiā nà zhī.
师安石,字子安,清州人,本姓尹氏,避国讳更焉。承安五年词赋进士。为人轻财尚义。初补尚书省令史,适宣宗南迁,留平章完颜承晖守燕都。承晖将就死,以遗表托安石使赴行在,安石间道走汴以闻。上嘉之,擢为枢密院经历官。时哀宗在春宫,领密院事,遂见知遇。元光二年,累迁御史中丞。其七月,上章言备御二事,其一曰:“自古所以安国家、息祸乱,不过战、守、避、和四者而已。为今之计,守、和为上。所谓守者,必求智谋之士,使内足以得戍卒之心,外足以挫敌人之锐,不惟彼不能攻,又可以伺其隙而败之。其所谓和,则汉、唐之君固尝用此策矣,岂独今日不可用乎。乞令有司详议而行。”其二曰:“今敌中来归者颇多,宜丰其粮饷,厚其接遇,度彼果肯为我用,则择有心力者数十人,潜往以诱致其余。来者既众,彼必转相猜贰,然后徐起而图之,则中兴之功不远矣。”上嘉纳之。
jiǔ yuè, zuò hé yīng wáng shǒu chún fù zòu bù shí, jué zhàng zhuī guān. jí āi zōng jí wèi, zhèng dà yuán nián, zhuó wèi tóng qiān shū mì yuàn shì. èr nián, fù yù shǐ zhōng chéng. sān nián, gōng bù shàng shū quán zuǒ cān zhèng. sì nián, jìn shàng shū yòu chéng. wǔ nián, tái jiàn hé jìn shì zhāng wén shòu zhāng rén shòu lǐ lín zhī, ān shí yì lùn liè sān rén bù yǐ, shàng nù shén, yǒu zhǐ wèi ān shí yuē:" rǔ biàn chéng qǔ xián xiàng, zhèn wèi hūn zhǔ, zhǐ yǐ." rú shì shù bǎi yán. ān shí zhòu méng rèn yòng, jù zāo cuī shé, jū fā nǎo ér sǐ, shàng shén dào xī zhī.
九月,坐劾英王守纯附奏不实,决杖追官。及哀宗即位,正大元年,擢为同签枢密院事。二年,复御史中丞。三年,工部尚书、权左参政。四年,进尚书右丞。五年,台谏劾近侍张文寿、张仁寿、李麟之,安石亦论列三人不已,上怒甚,有旨谓安石曰:“汝便承取贤相,朕为昏主,止矣。”如是数百言。安石骤蒙任用,遽遭摧折,疽发脑而死,上甚悼惜之。
zàn yuē: xuān zōng nán qiān, tiān mìng qù yǐ, dàng shì shí suī yǒu zhōng liáng zhī zuǒ móu yǒng zhī jiāng, yì nán wéi yě. rán ér rǔ lì xíng xìn zhěng jiù yú nèi, xū dǐng hóu zhì shǒu yù yú wài, qì shǐ xuān zōng dé miǎn wáng guó, ér āi zōng fù yǒu shí nián zhī jiǔ, rén cái yǒu yì yú rén guó yě ruò shì zāi. hú lǔ yǎng bīng xī gǔ zhī lùn, shàn yǐ. ān shí bù fù chéng huī zhī tuō, suì jiàn zhī yù, yǐ lùn liè jìn shì chù nù ér sǐ, bēi fū!
赞曰:宣宗南迁,天命去矣,当是时虽有忠良之佐、谋勇之将,亦难为也。然而汝砺、行信拯救于内,胥鼎、侯挚守御于外,讫使宣宗得免亡国,而哀宗复有十年之久,人才有益于人国也若是哉。胡鲁养兵惜谷之论,善矣。安石不负承晖之托,遂见知遇,以论列近侍触怒而死,悲夫!