gāo rǔ lì zhāng xíng xìn
高汝礪 張行信
gāo rǔ lì, zì yán fū, yīng zhōu jīn chéng rén. dēng dà dìng shí jiǔ nián jìn shì dì, lì guān yǒu néng shēng. míng chāng wǔ nián jiǔ yuè, zhāng zōng zhào zǎi zhí, jǔ zòu zhōng wài kě wèi cì shǐ zhě, shàng qīn yuè què diǎn zhù, gài qǔ liǎng yuán tóng jǔ zhě shēng yòng zhī. yú shì, rǔ lì zì tóng zhī jiàng yáng jūn jié dù shì qǐ wèi shí zhōu cì shǐ. chéng ān yuán nián qī yuè, rù wèi zuǒ sī láng zhōng. yī rì zòu shì zǐ chén diàn, shí shì chén jiē huí bì, shàng suǒ yù liáng shàn hū duò àn xià, rǔ lì yǐ fēi zhí bù gǎn qǔ yǐ jìn. zòu shì bì, shàng wèi zǎi chén yuē: gāo rǔ lì bù jìn shàn, kě wèi zhī tǐ yǐ.
高汝礪,字岩夫,應州金城人。登大定十九年進士第,蒞官有能聲。明昌五年九月,章宗詔宰執,舉奏中外可為刺史者,上親閱闕點注,蓋取兩員同舉者升用之。於是,汝礪自同知絳陽軍節度事起為石州刺史。承安元年七月,入為左司郎中。一日奏事紫宸殿,時侍臣皆迴避,上所御涼扇忽墮案下,汝礪以非職不敢取以進。奏事畢,上謂宰臣曰:「高汝礪不進扇,可謂知體矣。」
wèi jǐ, zhuó wèi zuǒ jiàn yì dài fū. yǐ fù diào jūn xū, jùn xiàn yǒu sī huò bù dé rén, zhuī xū zǒu zú lì qí shì jí, guī qǔ huò lù, shēn wèi mín hài, jiàn yán: zì jīn ruò yīn bīng diào fā, yǒu fàn zhě qǐ quán yī tuī pái shòu cái fǎ zhì zhī, shù shǐ xiǎo rén yǒu suǒ wèi jù. èr nián liù yuè, dìng zhì, yīn jūn qián chà fā shòu cái zhě, yī guàn yǐ xià tú èr nián, yǐ shàng tú sān nián, shí guàn chù sǐ, cóng rǔ lì zhī yán yě. shí yù zòu shì, tái chén yì lìng huí bì, rǔ lì nǎi shàng yán: guó jiā zhì jiàn chén yǐ bèi shì cóng, gài yù zhōu zhī shí zhèng yǐ cān dé shī, fēi tú shǐ pái háng jiù liè ér yǐ. gù táng zhì, fán zhōng shū mén xià jí sān pǐn yǐ shàng rù gé, bì qiǎn jiàn guān suí zhī, bǐ yù wén zhèng shì, jì qí yǒu suǒ kāi shuō. jīn shěng tái yǐ xià, yù cháo zòu shì zé yī qiè huí bì, yǔ zhū shì wèi zhī chén lǚ jìn lǚ tuì. diàn tíng lùn shì chū mò de wén, jí qí yǐ xíng, yòu bù xiáng qí shǐ mò, suì shì ér jiàn, sī yì nán yǐ. gù jiàn zhí wèi hé rú zāi? ruò yuē fēi cái, zé rén kě yě, qǐ kě zhì zhī yán zé ér shū yuǎn ruò cǐ. qǐ zì jīn yǐ wǎng, yǒu sī zòu shì jiàn guān dé yǐ yù wén, shù wàng shǎo bǔ. qiě xiū zhù zhī zhí, zhǎng jì yán dòng, jù dāng yī tǐ. shàng cóng zhī.
未幾,擢為左諫議大夫。以賦調軍須,郡縣有司或不得人,追胥走卒利其事急,規取貨賂,深為民害,建言:「自今若因兵調發,有犯者乞權依『推排受財法』治之,庶使小人有所畏懼。」二年六月,定製,因軍前差發受財者,一貫以下徒二年,以上徒三年,十貫處死,從汝礪之言也。時遇奏事,台臣亦令迴避,汝礪乃上言:「國家置諫臣以備侍從,蓋欲周知時政以參得失,非徒使排行就列而已。故唐制,凡中書、門下及三品以上入閣,必遣諫官隨之,俾預聞政事,冀其有所開說。今省台以下,遇朝奏事則一切迴避,與諸侍衛之臣旅進旅退。殿廷論事初莫得聞,及其已行,又不詳其始末,遂事而諫,斯亦難矣。顧諫職為何如哉?若曰非材,擇人可也,豈可置之言責而疏遠若此。乞自今以往,有司奏事諫官得以預聞,庶望少補。且修注之職,掌記言動,俱當一體。」上從之。
yòu yán: nián qián shí yuè cháng jǔ xíng tuī pái zhī fǎ, xún yǐ yú shí ér zhǐ, chéng zhī shèng shàng ài mín zhī shēn yě. qiè wén zhōu zhì, yǐ suì shí dìng mín zhī zhòng guǎ, biàn wù zhī duō shǎo, rù qí shù yú xiǎo sī tú, yǐ shī zhèng jiào, yǐ xíng zhēng lìng, sān nián zé tiān xià dà bǐ, àn wèi dìng fǎ. fú zì dà dìng sì nián tōng jiǎn qián hòu, qì jīn sān shí yú nián, qí jiān suī liǎng jīng tuī pái, qí fú cái wù lì, wéi píng yī shí xiǎo mín zhī yǔ yǐ wèi zēng jiǎn, yǒu sī wéi wù sù dìng, bù fù tuī jiū qí shí. yóu shì háo qiáng yǒu lì zhě fú tóng ér xìng miǎn, pín ruò guǎ yuán zhě yì qū ér wú sù. kuàng jìn nián yǐ lái, biān fāng lǚ yǒu diào fā, pín hù yì duō. rú zhǐ xún lì tuī pái, yuán qù suì tiáo lǐ yǐ xíng, rén suǒ tōng zhī, kǒng xīn qiáng zhī jiā yù wèi qǐng zhǔ jiǎo kuài zhī rén, jì wàng zhì shí tóng cí tuī chàng. huò xū zuò pín zhī, gù yǐ chǎn yè dī jià zhì diǎn, jí jiāng cái wù xǐ zhì tā suǒ, quán zhǐ yíng yùn. rú cǐ jiān bì bǎi duān, yù wàng wù lì jūn yī, nán yǐ. yù gé sī bì, mò ruò jù shí tōng jiǎn, yù lìng yǒu sī zhào kān dà dìng sì nián tiáo lǐ, yán lì zuì shǎng, jié rì lì xiàn, guān fáng jìn yuē. qí jiān yǒu kě yǐ qīng zhòng zhě zhēn zhuó xíng zhī, qù fán suì ér jiù jiǎn yì, jiè sāo rǎo ér shì zhèn jìng, shǐ fù zhě bù dé yǐ gǒu bì, kùn zhě yǒu wàng yú shǎo xī, zé fù shuì yì bàn, rén miǎn bù jūn zhī huàn yǐ. zhào shàng shū shěng qí biān shì xī xíng zhī.
又言:「年前十月嘗舉行推排之法,尋以逾時而止,誠知聖上愛民之深也。切聞周制,以歲時定民之眾寡,辨物之多少,入其數於小司徒,以施政教,以行徵令,三年則天下大比,按為定法。伏自大定四年通檢前後,迄今三十餘年,其間雖兩經推排,其浮財物力,惟憑一時小民之語以為增減,有司惟務速定,不復推究其實。由是豪強有力者符同而倖免,貧弱寡援者抑屈而無訴。況近年以來,邊方屢有調發,貧戶益多。如止循例推排,緣去歲條理已行,人所通知,恐新強之家預為請囑狡獪之人,冀望至時同辭推唱。或虛作貧之,故以產業低價質典,及將財物徙置他所,權止營運。如此奸弊百端,欲望物力均一,難矣。欲革斯弊,莫若據實通檢,預令有司照勘大定四年條理,嚴立罪賞,截日立限,關防禁約。其間有可以輕重者斟酌行之,去煩碎而就簡易,戒搔擾而事鎮靜,使富者不得以苟避,困者有望於少息,則賦稅易辦,人免不均之患矣。」詔尚書省俟邊事息行之。
shì suì shí yuè, shàng yù shàng shū shěng, qiǎn guān yì gè lù tōng jiǎn mín lì, mìng hù bù shàng shū jiǎ zhí gāng yǔ rǔ lì xiān tuī pái zài dōu liǎng jǐng xún yuàn, lìng zhū lù suǒ chà guān shì yǐ wèi fǎ yān. xún wèi tóng zhī dà xìng fǔ shì. sì nián shí èr yuè, wèi shǎn xī dōng lù zhuǎn yùn shǐ. tài hé yuán nián qī yuè, gǎi xī jīng lù zhuǎn yùn shǐ. èr nián zhēng yuè, wèi běi jīng lín huáng fǔ lù àn chá shǐ. sì nián èr yuè, qiān hé běi xī lù zhuǎn yùn shǐ. shí yī yuè, jìn zhōng dōu lù dōu zhuǎn yùn shǐ.
是歲十月,上諭尚書省,遣官詣各路通檢民力,命戶部尚書賈執剛與汝礪先推排在都兩警巡院,令諸路所差官視以為法焉。尋為同知大興府事。四年十二月,為陝西東路轉運使。泰和元年七月,改西京路轉運使。二年正月,為北京臨潢府路按察使。四年二月,遷河北西路轉運使。十一月,進中都路都轉運使。
liù nián liù yuè, bài hù bù shàng shū. shí chāo fǎ bù néng liú zhuǎn, rǔ lì suí shì shàng yán, duō suǒ gēng dìng, mín shén biàn zhī, yǔ zài shí huò zhì. shàng jiā qí yì, chì shàng shū shěng yuē: nèi wài bǎi guān suǒ sī bù tóng, bǐ yīng zhào yán shì zhě bù chì qiān shù, jù bù dá gè sī lì hài, hàn màn chén shuō, mò néng xiáng jǐn. jìn wéi hù bù shàng shū gāo rǔ lì, lùn běn bù shù shì, bìng qiè shì qíng, jiē yǐ xíng zhī. qí yù nèi wài bǎi sī gè jiū lì hài jǔ míng, ruò kě jǔ ér bù jí shēn wén, yǐ zhì shàng sī jǔ xíng zhě, liàng zhì qí fá.
六年六月,拜戶部尚書。時鈔法不能流轉,汝礪隨事上言,多所更定,民甚便之,語在《食貨志》。上嘉其議,敕尚書省曰:「內外百官所司不同,比應詔言事者不啻千數,俱不達各司利害,汗漫陳說,莫能詳盡。近惟戶部尚書高汝礪,論本部數事,並切事情,皆已行之。其諭內外百司各究利害舉明,若可舉而不即申聞,以致上司舉行者,量制其罰。」
zhēn yòu èr nián liù yuè, xuān zōng nán qiān, cì hán dān, bài rǔ lì wèi cān zhī zhèng shì. cì tāng yīn, shàng wén biàn jīng gǔ jià téng yǒng, lǜ hù cóng rén zhì zé yù guì, wèn zǎi chén hé yǐ chù zhī. jiē qǐng mìng liú shǒu sī yuē shù, rǔ lì dú yuē: wù jià dī áng, zhāo xī huò yì, rán dí duō tiào shǎo zé guì. gài zhū lù zhī rén fú còu hé nán, dí zhě jì duō, ān dé bù guì? ruò jìn zhǐ zhī, yǒu wù zhī jiā jiē jiāng bì ér bù chū, shāng lǚ zhuǎn fàn yì bù fù rù chéng, zé dí zhě yì jí ér guì yì shén yǐ. shì yǒu nán yì, bù kě bù zhī, jīn shǎo ér nán dé zhě gǔ yě, duō ér yì zhì zhě chāo yě, zì dāng xiān qí suǒ nán, hòu qí suǒ yì, duō fāng kāi yòu, wù shǐ chū sù gèng chāo, zé gǔ jià zì píng yǐ. shàng cóng zhī.
貞祐二年六月,宣宗南遷,次邯鄲,拜汝礪為參知政事。次湯陰,上聞汴京谷價騰踴,慮扈從人至則愈貴,問宰臣何以處之。皆請命留守司約束,汝礪獨曰:「物價低昂,朝夕或異,然糴多糶少則貴。蓋諸路之人輻湊河南,糴者既多,安得不貴?若禁止之,有物之家皆將閉而不出,商旅轉販亦不復入城,則糴者益急而貴益甚矣。事有難易,不可不知,今少而難得者谷也,多而易致者鈔也,自當先其所難,後其所易, 多方開誘,務使出粟更鈔,則谷價自平矣。」上從之。
sān nián wǔ yuè, cháo tíng yì xǐ hé běi jūn hù jiā shǔ yú hé nán, liú qí jūn shǒu wèi jùn xiàn, rǔ lì yán: cǐ shì guǒ xíng, dàn biàn yú háo qiáng jiā ěr, pín hù qǐ néng xǐ? qiě ān tǔ zhòng qiān, rén zhī qíng yě. jīn shǐ jǐn fù hé nán, bǐ yī dàn qù qí tián yuán, fú xié lǎo yòu, qū chí dào lù, liú lí shī suǒ, qǐ bù kě lián. qiě suǒ guò bǎi xìng jiàn jūn hù jǐn qiān, bì jiāng jīng yí, wèi guó jiā fēn bié bǐ cǐ, qí xīn ān dé bù yáo. kuàng jūn rén yǐ qù qí jiā, ér lìng hù wèi tā rén, yǐ qíng dù zhī, qí bù kěn jǐn xīn bì yǐ. mín zhì yú ér shén zhě yě, suī gào yǐ wèi hù zhī yì, yì jiāng bù xìn, tú lìng jiāo luàn, jù bù dé ān, cǐ qí lì hài suǒ xì zhì zhòng. qǐ xiān lìng zhū dào yuán shuài fǔ xuān fǔ sī zǒng guǎn fǔ shú lùn kě fǒu, rú wú kě yí, rán hòu shī xíng. bù bào.
三年五月,朝廷議徙河北軍戶家屬於河南,留其軍守衛郡縣,汝礪言:「此事果行,但便於豪強家耳,貧戶豈能徙?且安土重遷,人之情也。今使盡赴河南,彼一旦去其田園,扶攜老幼,驅馳道路,流離失所,豈不可憐。且所過百姓見軍戶盡遷,必將驚疑,謂國家分別彼此,其心安得不搖。況軍人已去其家,而令護衛他人,以情度之,其不肯盡心必矣。民至愚而神者也,雖告以衛護之意,亦將不信,徒令交亂,俱不得安,此其利害所系至重。乞先令諸道元帥府、宣撫司、總管府熟論可否,如無可疑,然後施行。」不報。
jūn hù jì qiān, jiāng kuò dì fēn shòu zhī, wèi yǒu dìng lùn, shàng chì shàng shū shěng yuē: běi bīng jiāng jí hé nán, yóu shì jǐn qǐ zhū lù jūn hù, gòng tú bǎo shǒu. jīn jì zhì yǐ, liáng shí suǒ dāng bì yǔ, rán wèi yǒu yǐ chù zhī. kě fēn qiǎn guān jù qí lǎo wèn zhī, qí jiāng yì fù, huò yǔ zhī tián, èr zhě shú biàn. yòu yǐ yù rǔ lì. jì ér suǒ qiǎn guān yán: nóng mín bìng chēng, bǐ nián yǐ lái, zū fù yǐ zhòng, ruò gèng yì zhī, lì shí bù zú, bù gǎn fù diàn guān tián, yuàn yǐ gěi jūn. yú shì rǔ lì zòu: qiān xǐ jūn hù, yī shí zhī shì yě. mín diàn guān tián, jiǔ yuǎn zhī jì yě. hé nán mín dì guān tián, jì shù xiāng bàn. yòu duō quán diàn guān tián zhī jiā, fén yíng zhuāng jǐng jù zài qí zhōng. lǜ jiē pín mín, yī dàn duó zhī, hé yǐ zì huó? fū xiǎo mín yì dòng nán ān, yī shí bì fù, suì yǒu cǐ yán. jí qí yǔ rén, jí qián rì zhī zhǔ, jīn hái wèi kè, néng wù huǐ hū? huǐ zé fèn xīn shēng yǐ. rú shān dōng bō dì shí, yú tián wò rǎng jǐn rù shì jiā, jí è zhě nǎi fù pín hù. wú yì yú jūn, ér mín zé yǒu sǔn, zhì yú hù xiāng zēng jí, jīn yóu wèi yǐ, qián shì bù yuǎn, zú wèi míng jiè. wéi dāng bèi yì guān zū, yǐ gěi jūn liáng zhī bàn, fù yǐ xì guān huāng tián mù mǎ cǎo dì liàng shù fù zhī, lìng qí zì gēng, zé bǎi xìng miǎn shī yè zhī jiān, ér guān sī bù bì wèi lì mín zhī shì yǐ. qiě hé nán zhī tián zuì yí mài, jīn yǔ zé zhān zú, zhèng bō zhǒng zhī shí, chéng kǒng mín yí yǐ wù suì jì, yí zǎo jué zhī. shàng cóng qí qǐng.
軍戶既遷,將括地分授之,未有定論,上敕尚書省曰:「北兵將及河南,由是盡起諸路軍戶,共圖保守。今既至矣,糧食所當必與,然未有以處之。可分遣官聚耆老問之,其將益賦,或與之田,二者孰便。」又以諭汝礪。既而所遣官言:「農民並稱,比年以來,租賦已重,若更益之,力實不足,不敢復佃官田,願以給軍。」於是汝礪奏:「遷徙軍戶,一時之事也。民佃官田,久遠之計也。河南民地、官田,計數相半。又多全佃官田之家,墳塋、莊井俱在其中。率皆貧民,一旦奪之,何以自活?夫小民易動難安,一時避賦,遂有此言。及其與人,即前日之主,今還為客,能勿悔乎?悔則忿心生矣。如山東撥地時,腴田沃壤盡入勢家,瘠惡者乃付貧戶。無益於軍,而民則有損,至於互相憎疾,今猶未已,前事不遠,足為明戒。惟當倍益官租,以給軍糧之半,復以系官荒田、牧馬草地量數付之,令其自耕,則百姓免失業之艱,而官司不必為厲民之事矣。且河南之田最宜麥,今雨澤沾足,正播種之時,誠恐民疑以誤歲計,宜早決之。」上從其請。
xún qiān shàng shū yòu chéng. shí shàng yǐ jūn hù dì dāng bō fù, shǐ de jí shí gēng kěn, ér rǔ lì fù shàng zòu yuē: zài guān huāng tián jí mù mǎ dì, mín duō sī gēng zhě. jīn zhèng yì mài zhī shí, bǐ zhī jiāng yǐ yǔ rén, bì jiē qì qù. jūn hù suī dé, yì yǐ yú shí, tú chéng kuàng fèi. ruò hòu bì gōng ér hòu bō, liàng shōu suǒ de, yǐ bǔ jūn chǔ, zé gōng sī jù biàn. qǐ jǐn jiǔ yuè rán hòu qiǎn guān. shí yuè, rǔ lì yán: jīn hé běi jūn hù xǐ hé nán zhě jǐ bǎi wàn kǒu, rén rì gěi mǐ yī shēng, suì lǜ sān bǎi liù shí wàn shí, bàn gěi qí zhí yóu zhī sù sān bǎi wàn shí. hé nán zū dì jì èr shí sì wàn qǐng, suì zhēng sù cái yī bǎi wǔ shí liù wàn yǒu qí, gèng qǐ yú jīng fèi zhī wài bèi zhēng yǐ gěi, réng yǐ xì guān xián tián jí mù mǎ dì kě gēng zhě bì zhī. zòu kě. nǎi qiǎn yòu sī jiàn féng kāi děng fēn yì zhū jùn jiù gěi zhī, rén sān shí mǔ, yǐ rǔ lì zǒng zhī. jì ér kuò dì guān hái, jiē yuē: qǐng mǔ zhī shù shén shǎo, qiě jí è bù kě gēng. jì qí kě gēng zhě jūn yǐ yǔ zhī, rén dé wú jǐ, yòu pì yuǎn chù bù miǎn xǐ jiù zhī, jūn rén jiē yǐ wèi bù biàn. rǔ lì suì yán yú shàng, zhào yǒu sī bà zhī, dàn gěi jūn liáng zhī bàn, ér bàn shé yǐ shí zhí yān.
尋遷尚書右丞。時上以軍戶地當撥付,使得及時耕墾,而汝礪復上奏曰:「在官荒田及牧馬地,民多私耕者。今正藝麥之時,彼知將以與人,必皆棄去。軍戶雖得,亦已逾時,徒成曠廢。若候畢功而後撥,量收所得,以補軍儲,則公私俱便。乞盡九月然後遣官。」十月,汝礪言:「今河北軍戶徙河南者幾百萬口,人日給米一升,歲率三百六十萬石,半給其直猶支粟三百萬石。河南租地計二十四萬頃,歲征粟才一百五十六萬有奇,更乞於經費之外倍征以給,仍以系官閒田及牧馬地可耕者畀之。」奏可。乃遣右司諫馮開等分詣諸郡就給之,人三十畝,以汝礪總之。既而括地官還,皆曰:「頃畝之數甚少,且瘠惡不可耕。計其可耕者均以與之,人得無幾,又僻遠處不免徙就之,軍人皆以為不便。」汝礪遂言於上,詔有司罷之,但給軍糧之半,而半折以實直焉。
sì nián zhēng yuè, bài shàng shū zuǒ chéng, lián shàng biǎo qǐ zhì shì, jiē yōu zhào bù xǔ. huì cháo tíng yì fā bīng hé běi, hù mín shān mài, ér mín jiān liú yán wèi guān jiāng jǐn qǔ zhī. shàng wén, yǐ wèn zǎi zhí yuē: wèi zhī nài hé? gāo qí děng zòu: ruò lìng shū mì yuàn qiǎn bīng jū qí chōng yào, zhèn è tǔ kòu, réng xǔ shōu táo hù zhī tián, zé jūn mín liǎng biàn. huò yǒu jǐng jí, jūn shì yì bì jǐn xīn. rǔ lì yuē: shén fēi jì yě. gài hé shuò zhī mín suǒ shì yǐ shí zhě, wéi cǐ mài ěr. jīn yǐ yǒu liú yán, ér fù yǐ bīng wǎng, shì yì shǐ zhī yí jù yě. bù ruò tīng qí zì biàn, lìng xuān fǔ sī jìn jí wú lài, bù zhì qīn rǎo zú yǐ. táo hù tián lìng yǒu sī shōu zhī, yǐ chōng jūn chǔ kě yě. nǎi zhào qiǎn hù bù yuán wài láng péi mǎn pú lá dōu yuè shì tián shù, jí fǎng mín yuàn fā bīng yǐ fǒu, hái zòu: chén xī yóu huái mèng, dōng dǐ cáo dān, mài miáo kǔ yì wú duō, xùn zhū nóng mín, wǎng wǎng zì wèi yì jūn. chén jí xuān bù cháo tíng yù fā bīng zhī yì, jiē gǎn dài ér bù yuàn yě. yú shì bà zhī.
四年正月,拜尚書左丞,連上表乞致仕,皆優詔不許。會朝廷議發兵河北,護民芟麥,而民間流言謂官將盡取之。上聞,以問宰職曰:「為之奈何?」高琪等奏:「若令樞密院遣兵居其衝要,鎮遏土寇,仍許收逃戶之田,則軍民兩便。或有警急,軍士亦必盡心。」汝礪曰:「甚非計也。蓋河朔之民所恃以食者,惟此麥耳。今已有流言,而復以兵往,是益使之疑懼也。不若聽其自便,令宣撫司禁戢無賴,不致侵擾足矣。逃戶田令有司收之,以充軍儲可也。」乃詔遣戶部員外郎裴滿蒲剌都閱視田數,及訪民願發兵以否,還奏:「臣西由懷、孟,東抵曹、單,麥苗苦亦無多,訊諸農民,往往自為義軍。臣即宣布朝廷欲發兵之意,皆感戴而不願也。」於是罷之。
rǔ lì yǐ shù qǐ zhì shì bù cóng, nǎi shàng yán yuē: lì fēi cháng zhī gōng, bì dài fēi cháng zhī rén. jīn dà bīng jì tuì, zhèng wán qì guān ài jiǎn liàn bīng shì zhī shí, xū dé tōng mǐn jīng lún zhī cái yù wèi chóu huà, bǐ jì zhōng xìng. fú jiàn shàng shū zuǒ chéng jiān xíng shū mì fù shǐ xū dǐng, cái shàn zhòng zhǎng, shēn jiān shù qì, qǐ zhào hái cháo shěng. bù cóng. shí gāo qí yù cóng yán shì zhě suì yuè mín tián zhēng zū, cháo tíng jiāng cóng zhī. rǔ lì yán: chén wén zhì dà guó zhě ruò pēng xiǎo xiān, zuì wèi zhèng zhī shàn yù yě. guó cháo zì dà dìng tōng jiǎn hòu, shí nián yī tuī wù lì, wéi qí guì jiǎn jìng ér zhòng láo mín ěr. jīn yán zhě qǐng rú hé běi suì kuò shí zhǒng zhī tián, jì shù zhēng liǎn, jí shì cháng shí tōng jiǎn, wú nǎi hài rén shì tīng, shǐ zhī bù ān hū. qiě hé nán hé běi shì tǐ bù tóng. hé běi lèi jīng jié lüè, hù kǒu wáng nì, tián chóu huāng fèi, chà diào nán yī yuán é, gù wèi cǐ quán yí zhī fǎ, gài jūn chǔ bù jiā duō, qiě dì shǎo ér yì jiàn yě. hé nán zì chē jià xún xìng yǐ lái, bǎi xìng còu jí, fán yǒu xián tián jí táo hù suǒ qì, gēng kěn dài biàn, gè chéng yuán hù shū zū, qí suǒ zhēng liǎn, jiē zhǔn tōng tuī zhī é, suī jūn mǎ yì duō, wèi cháng què wù, jù yí yī gài dòng rǎo. ruò kǒng háo yòu bì nì ér bū zhēng fù, zé yǒu sī jiǎn kuò yì qǐ jǐn shí. dàn yán lì shǎng fá, xǔ qí zì shǒu, jí tīng rén gào bǔ, fàn zhě yǐ dào jūn chǔ zuò zhī, dì fù gào zhě, zì zú shǐ rén zhī jù, ér fù xī rù guān, hé bì wèi shì fēn fēn yě. yì yòu yǒu dà bù kě zhě sān: rú měi suì jiǎn kuò, zé xià tián chūn liàng, qiū tián xià liàng, zhōng jiān zá zhǒng yì qiě suí shí liàng zhī, yī suì zhōng lüè wú xiū xī, mín jiāng yàn bì, gēng zhǒng shī shí, huò zhǐ gēng gāo yú ér qì qí yú, zé suǒ shōu réng jiù ér suǒ shū yì shǎo, yī bù kě yě. jiǎn kuò zhī shí, xiàn guān bù néng jiā zhì hù dào, lǐ xū dé yǐ àn tōng huò lù, shàng xià qí shǒu, xū wèi wén jù, zhuǎn shī qí zhēn, èr bù kě yě. mín tián yǔ jūn tián quǎn yá xiāng cuò, bǐ huò yīn jié jūn rén yǐ xiāng mào luàn, ér cháo tíng zhǐ píng yǒu sī zhī jí, tǎng shǐ lín shí shǎo yú yuán é, zé zī chǔ què wù bì yǐ, sān bù kě yě. fū cháo tíng jǔ shì, wù zài bì xíng, jì xíng ér fù zhōng zhǐ yān, shì qǐ shàn jì zāi. yì suì qǐn.
汝礪以數乞致仕不從,乃上言曰:「立非常之功,必待非常之人。今大兵既退,正完葺關隘、簡練兵士之時,須得通敏經綸之才預為籌畫,俾濟中興。伏見尚書左丞兼行樞密副使胥鼎,才擅眾長,身兼數器,乞召還朝省。」不從。時高琪欲從言事者歲閱民田征租,朝廷將從之。汝礪言:「臣聞治大國者若烹小鮮,最為政之善喻也。國朝自大定通檢後,十年一推物力,惟其貴簡靜而重勞民耳。今言者請如河北歲括實種之田,計數征斂,即是常時通檢,無乃駭人視聽,使之不安乎。且河南、河北事體不同。河北累經劫掠,戶口亡匿,田疇荒廢,差調難依元額,故為此權宜之法,蓋軍儲不加多,且地少而易見也。河南自車駕巡幸以來,百姓湊集,凡有閒田及逃戶所棄,耕墾殆遍,各承元戶輸租,其所征斂,皆準通推之額,雖軍馬益多,未嘗闕誤,詎宜一概動擾。若恐豪右蔽匿而逋征賦,則有司檢括亦豈盡實。但嚴立賞罰,許其自首,及聽人告捕,犯者以盜軍儲坐之,地付告者,自足使人知懼,而賦悉入官,何必為是紛紛也。抑又有大不可者三:如每歲檢括,則夏田春量,秋田夏量,中間雜種亦且隨時量之,一歲中略無休息,民將厭避,耕種失時,或止耕膏腴而棄其餘,則所收仍舊而所輸益少,一不可也。檢括之時,縣官不能家至戶到,里胥得以暗通貨賂,上下其手,虛為文具,轉失其真,二不可也。民田與軍田犬牙相錯,彼或陰結軍人以相冒亂,而朝廷止憑有司之籍,倘使臨時少於元額,則資儲闕誤必矣,三不可也。夫朝廷舉事,務在必行,既行而復中止焉,是豈善計哉。」議遂寢。
xìng dìng yuán nián shí yuè, shàng shū yuē: yán zhě qǐng gū yǔ sòng rén yì hé yǐ xī biān mín, qiè yǐ wèi fēi jì. sòng rén duō zhà wú shí, suī yǔ wén yí wǎng lái, ér biān bèi wèi gǎn jù chè. bèi jì bù chè, zé yì hé yǔ fǒu gài wú yǐ yì. huò fù màn yǐ fú cí, lǐ lì zhī wài bié yǒu qiú suǒ, yán shè bù xùn, jiāng ruò zhī hé? huò yuē: dà dìng jiān yì cháng xiān qiǎn shǐ, jīn hé bù kě? qiè wèi shí shū shì yì, nán yǐ lì yán. xī hǎi líng shī chū wú míng, qū zài yú wǒ, shì yǐ shì zōng jí wèi, shǒu qiǎn gāo zhōng jiàn děng bào yù sòng zhǔ, bà huái diān suǒ qīn yǐ xiū jiù hǎo. bǐ suí qiǎn shǐ lái, shū cí màn yì, bù fù fèng biǎo chēng chén, yuàn hái gù jiāng, wèi xiōng dì guó. suī qí shū mì yuàn yǔ wǒ shuài fǔ shí tōng shū wèn, ér qīn yì wèi cháng yǐ yě. jì ér zhēng xī yuán shuài hé xǐ bài sòng jiāng wú lín yáo liáng fǔ yú dé shùn yuán zhōu, yòu chéng xiàng pū sàn zhōng yì yòu fù yuán shuài hé shí liè zhì níng bài lǐ shì fǔ yú sù zhōu, zhǎn shǒu wǔ wàn, bīng wēi dà zhèn. shì zōng wèi zǎi chén yuē: xī sòng rén, yán qiǎn shǐ qǐng hé, chéng wú wú bèi suì gōng sù zhōu, jīn wèi wǒ jūn dà bài, shā lù guò dāng, gù bù gǎn fù tōng wèn. zhèn āi nán běi shēng líng jiǔ kùn yú bīng, běn yù xī mín, hé jiào xì gù, qí lìng shuài fǔ yí shū sòng rén, yǐ yì hé hǎo. sòng guǒ qiǎn shǐ gào hé, yǐ dāng shí táng táng zhī shì, yòu wú biān huàn, jìng miǎn qí fèng biǎo chēng chén zhī lǐ. jīn sòng qì xìn bèi méng, qīn wǒ biān bǐ, shì qū zài bǐ yě. bǐ ruò qǐng hé, yú lǐ wèi shùn, qǐ dāng xiān fā cǐ yì ér zì shì ruò yé? kǒng fēi tú wú yì, fǎn zhāo bàng wǔ ér yǐ.
興定元年十月,上疏曰:「言者請姑與宋人議和以息邊民,切以為非計。宋人多詐無實,雖與文移往來,而邊備未敢遽撤。備既不撤,則議和與否蓋無以異。或復蔓以浮辭,禮例之外別有求索,言涉不遜,將若之何?或曰:『大定間亦嘗先遣使,今何不可?』切謂時殊事異,難以例言。昔海陵師出無名,曲在於我,是以世宗即位,首遣高忠建等報諭宋主,罷淮甸所侵以修舊好。彼隨遣使來,書辭慢易,不復奉表稱臣,願還故疆,為兄弟國。雖其樞密院與我帥府時通書問,而侵軼未嘗已也。既而征西元帥合喜敗宋將吳璘、姚良輔於德順、原州,右丞相仆散忠義、右副元帥紇石烈志寧敗李世輔於宿州,斬首五萬,兵威大振。世宗謂宰臣曰:『昔宋人,言遣使請和,乘吾無備遂攻宿州,今為我軍大敗,殺戮過當,故不敢復通問。朕哀南北生靈久困於兵,本欲息民,何較細故,其令帥府移書宋人,以議和好。』宋果遣使告和,以當時堂堂之勢,又無邊患,竟免其奉表稱臣之禮。今宋棄信背盟,侵我邊鄙,是曲在彼也。彼若請和,於理為順,豈當先發此議而自示弱耶?恐非徒無益,反招謗侮而已。」
shí yī yuè, rǔ lì yán: chén wén guó yǐ mín wèi jī, mín yǐ cái wèi běn, shì yǐ wáng zhě bì xiān ài yǎng jī běn. guó jiā diào fā, hé nán wèi zhòng, suǒ zhēng shuì zū lǜ cháng sān bèi yú jiù. jīn shěng bù jì suì shōu tōng bǎo bù fū suǒ zhī, nǎi yú mín jiān kē liǎn sāng pí gù zhǐ qián qī qiān wàn guàn yǐ bǔ zhī. jìn yǐ tōng bǎo shāo zhì, yòu jiā liǎng bèi. hé nán rén hù, nóng mín jū sān zhī èr, jīn shuì zū yóu duō wèi zú, ér cǐ lìng fù chū, bǐ bù tiào suǒ dāng shū zū, zé bì jiǎn qí shí yǐ yīng zhī. fū shì yǒu nán yì, shì yǒu huǎn jí. jīn jí yòng ér nán dé zhě, chú liáng yě, chū yú mín lì, qí lái yǒu xiàn, kě huǎn tú. ér yì wèi zhě, chāo fǎ yě, xíng yú guó jiā, qí biàn wú qióng. xiàng zhě dà chāo zhì, gèng wèi xiǎo chāo, xiǎo chāo bì, gǎi wèi bǎo quàn, bǎo quàn bù xíng, yì wèi tōng bǎo, cóng quán zhì biàn, jiē yóu yú shàng, shàng hé yǐ fán mín wèi zāi. bǐ xī lì yǐ fèng jūn chǔ yǐ huàn bù zú, ér yòu tiān zhēng tōng bǎo, gǒu bù néng gěi, zé yǒu táo wáng. mín táo wáng zé nóng shì fèi, bīng shí hé zì ér dé? yǒu sī bù jiù yuǎn tú ér tān jìn xiào, bù gù běn yuán ér jiào mò jié, chéng kǒng jūn chǔ chāo fǎ liǎng yǒu suǒ fáng. chén fēi yú chāo fǎ bù wèi yì yě, fēi yú shěng bù gù xiāng wéi yě, dàn yǐ chāo fǎ shāo zhì wù jià shāo zēng zhī hài qīng, mín shēng bù ān jūn chǔ bù gěi zhī hài zhòng ěr. wéi bì xià wài dù shì shì, fǔ chá chén yán, tè mìng yǒu sī jiǎn miǎn, zé qún xīn hé yuè, ér wèi zú zhī zū yǒu suǒ wàng yǐ.
十一月,汝礪言:「臣聞國以民為基,民以財為本,是以王者必先愛養基本。國家調發,河南為重,所徵稅租率常三倍於舊。今省部計歲收通寶不敷所支,乃於民間科斂桑皮故紙錢七千萬貫以補之。近以通寶稍滯,又加兩倍。河南人戶,農民居三之二,今稅租猶多未足,而此令復出,彼不糶所當輸租,則必減其食以應之。夫事有難易,勢有緩急。今急用而難得者,芻糧也,出於民力,其來有限,可緩圖。而易為者,鈔法也,行於國家,其變無窮。向者大鈔滯,更為小鈔,小鈔弊,改為寶券,寶券不行,易為通寶,從權制變,皆由於上,尚何以煩民為哉。彼悉力以奉軍儲已患不足,而又添征通寶,苟不能給,則有逃亡。民逃亡則農事廢,兵食何自而得?有司不究遠圖而貪近效,不固本原而較末節,誠恐軍儲、鈔法兩有所妨。臣非於鈔法不為意也,非於省部故相違也,但以鈔法稍滯物價稍增之害輕,民生不安軍儲不給之害重耳。惟陛下外度事勢,俯察臣言,特命有司減免,則群心和悅,而未足之租有所望矣。」
shí cháo tíng yǐ jiǎ tóng miáo dào rùn děng xiāng gōng bù hé, jiāng fēn bì zhōu xiàn bié shǔ míng hào yǐ chù zhī. rǔ lì shàng shū yuē: shén fēi jì yě. gài hé běi zhū shuài duō běn tǔ yì jūn, yī shí quán wèi duì zhǎng, yì yǒu xiān cháng pàn wáng zhě, fēi ruò sù huàn yú cháo, zhī lǐ yì shí míng fēn zhī rén yě. tān bào bù fǎ, gài wú zú guài. cháo tíng yǐ shí fāng duō gù, gū láo lóng yòng zhī, shù shǐ qiǎn mín shǎo dé ān xī. bǐ hù xiāng gōng jié zé shì jìn ruò, shì lì jì ruò zé cháo tíng yì zhì. jīn ruò fēn dì ér yǔ zhī, zhōu xiàn guān lì dé zhé shǔ zhì, mín hù shuì fù dé shàn zhēng shōu, zé dì guǎng zhě rì yì qiáng, xiá zhě rì yì ruò. jiǔ zhī, ruò zhě jiē bìng yú qiáng, qiáng zhě zhī dì bù kě fù duó, shì cháo tíng yù nán zhì yě. xī táng fēn hé shuò dì shòu zhū pàn jiāng, shǐ chén wèi qí hù yǎng niè méng yǐ chéng qí huò, cǐ kě wèi jīn rì dà jiè yě. bù ruò gū lìng xíng shěng jī mí hé jí, duō fāng qiān zhì, shǐ zhī bù dé chěng. yì shí biān shì shào xī, qì lì jiàn wán, ruò bèi yòu hé zú huàn zāi. yì suì qǐn.
時朝廷以賈仝、苗道潤等相攻不和,將分畀州縣、別署名號以處之。汝礪上書曰:「甚非計也。蓋河北諸帥多本土義軍,一時權為隊長,亦有先嘗叛亡者,非若素宦於朝,知禮義、識名分之人也。貪暴不法,蓋無足怪。朝廷以時方多故,姑牢籠用之,庶使遣民少得安息。彼互相攻劫則勢浸弱,勢力既弱則朝廷易制。今若分地而與之,州縣官吏得輒署置,民戶稅賦得擅徵收,則地廣者日益強,狹者日益弱。久之,弱者皆並於強,強者之地不可復奪,是朝廷愈難制也。昔唐分河朔地授諸叛將,史臣謂其護養孽萌以成其禍,此可為今日大戒也。不若姑令行省羈縻和輯,多方牽制,使之不得逞。異時邊事稍息,氣力漸完,若輩又何足患哉。」議遂寢。
shàng cháng wèi rǔ lì yuē: zhèn měi jiàn qīng shì cháo, kǒng bù rèn qí láo, xǔ zuò diàn xià, ér qīng zhōng bù cóng hé zāi? fū jūn chén xiāng yù, guì zài chéng shí, xiǎo jǐn qū qū, zhèn gù bù jiào yě. rǔ lì yǐ jūn chén zhī fēn shén yán, bù gǎn fèng mìng.
上嘗謂汝礪曰:「朕每見卿侍朝,恐不任其勞,許坐殿下,而卿終不從何哉?夫君臣相遇,貴在誠實,小謹區區,朕固不較也。」汝礪以君臣之分甚嚴,不敢奉命。
sān nián, hé nán pō fēng rěn, mín jiān duō jī sù, rǔ lì nǎi zòu yuē: guó jiā zhī wù, mò zhòng yú shí, jīn suǒ zài tún bīng yì zhòng, ér xiū zhú xīn chéng qí fèi yì guǎng, ruò bù jí cǐ fēng nián duō fāng yíng bàn, fáng qiū zhī jì huò fá jūn xìng. qǐ yú hé nán zhōu fǔ yàn qí wù jià dī áng, quán yí lì shì, fán nèi wài sì pǐn yǐ xià zá zhèng bān sàn guān jí chéng yīn rén, miǎn dāng bào shǐ jiān guān gōng chóu, huò sēng dào guān shī dé hào dù dié sì guān yuàn é děng, bìng tīng mǎi zhī. sī xiàn guān yǒu néng quàn yòu shū sù zhì sān qiān dàn zhě, jiāng lái zhù shòu shēng běn bǎng shǒu, wǔ qiān dàn yǐ shàng qiān guān yī jiē, wàn shí yǐ shàng shēng zhí yī děng, bìng zhù jiàn què. shù jǐ rén zhī quàn mù, duō suǒ shōu huò. shàng cóng zhī.
三年,河南頗豐稔,民間多積粟,汝礪乃奏曰:「國家之務,莫重於食,今所在屯兵益眾,而修築新城其費亦廣,若不及此豐年多方營辦,防秋之際或乏軍興。乞於河南州府驗其物價低昂,權宜立式,凡內外四品以下雜正班散官及承蔭人,免當暴使監官功酬,或僧道官師德號度牒、寺觀院額等,並聽買之。司縣官有能勸誘輸粟至三千石者,將來注授升本榜首,五千石以上遷官一階,萬石以上升職一等,並注見闕。庶幾人知勸慕,多所收穫。」上從之。
tóng tí jǔ què huò sī wáng sān xī jiàn yì què yóu, gāo qí yǐ yòng dù fāng jí, quàn shàng xíng zhī. rǔ lì shàng yán yuē: gǔ wú què fǎ, zì hàn yǐ lái shǐ zhì yán tiě jiǔ què jūn shū guān, yǐ zuǒ jīng fèi. mò liú zhì yǒu suàn zhōu chē shuì jiān jià, qí zhēng lì zhī shù gù yǐ jǐn yǐ, rán yì wèi wén què yóu yě. gài yóu zhě shì suǒ gòng yòng, lì guī yú gōng zé hài jí yú mín, gù gǔ jīn jiē zhì bù lùn, yì yàn kē xì ér zhòng fán rǎo yě. guó jiā zì jūn xìng, hé nán yí lù suì rù shuì zū bù chì jiā bèi, yòu yǒu é zhēng zhū qián héng fàn zá yì, wú fēi chū yú mín zhě, ér gèng yì què yóu, suì shōu yín shù shí wàn liǎng. fū guó yǐ mín wèi běn, dāng cǐ zhī jì, mín kě yǐ zhòng kùn hū! ruò cóng sān xī yì, shì yǐ jǔ shì tōng xíng zhī huò wèi què huò, sī jiā cháng yòng zhī wù wèi jìn wù, zì gǔ bù xíng zhī fǎ wèi liáng fǎ, qiè wèi shèng cháo bù qǔ yě. ruò guǒ xíng zhī, qí hài yǒu wǔ, chén qǐng yán zhī: hé nán zhōu xiàn dāng lì wù jiǔ bǎi yú suǒ, shè guān qiān bā bǎi yú yuán, ér xū lì gōng zuò zhī tú bù yǔ yān. fèi jì bù zī, ér yòu chuàng gòu wū yǔ, duó mǎi zuò jù, gōng sī jù rǎo, dài bù shèng yán. zhì yú tí diǎn guān sī yǒu shēng jiàng jué fá zhī fǎ, qí kè yī kuī, bì shēng yì pèi zhī bì, xiǎo mín shòu bìng, yì bù néng kān, qí hài yī yě. fū yóu zhī guì jiàn suǒ zài bù qí, wéi qí shāng lǚ zhuǎn fàn yǒu wú xiāng yì, suǒ yǐ qí jià cháng píng, rén yì dé zhī. jīn jì shè guān gè yǒu fèn dì, zhé xiāng qīn fàn zhě yǒu zuì, shì shǐ guì chù cháng guì ér jiàn chù cháng jiàn, qí hài èr yě. mín jiā rì yòng bù néng gōng zì gū zhī, ér zhuǎn yù zhě zēng qǔ lì xī, zé jià bù dé bù guì, ér yòng bù dé bù nán, qí hài sān yě. yán tiě jiǔ cù, gōng sī suǒ zào bù tóng, yì yú fēn bié, wéi yóu bù rán, mò kě biàn jì. jīn sī zào zhě yǒu xíng, bǔ gào zhě yǒu shǎng, zé wú lài bèi yīn zhī dé yǐ wū gòu liáng mín wǎng xiàn yú zuì, qí hài sì yě. yóu hù suǒ zhì wū yǔ zuò jù, yòng qián yǐ duō, yǒu sī àn yè tuī dìng wù lì, yǐ gěi chà fù. jīn duó qí jù fèi qí yè ér chà fù rú qián, hé yǐ zì huó, qí hài wǔ yě. wéi bà zhī biàn. shàng shì zhī, rán zhòng wéi gāo qí yì, nǎi zhào jí bǎi guān yì yú shàng shū shěng. hù bù shàng shū gāo kuí gōng bù shì láng zhān gē jīng shān zhī kāi fēng fǔ shì wēn dí hǎn èr shí děng èr shí liù rén yì tóng gāo qí, lǐ bù shàng shū yáng yún yì hàn lín shì dú xué shì zhào bǐng wén nán jīng lù zhuǎn yùn shǐ zhào xuān lì bù shì láng zhào bó chéng xíng bù láng zhōng jī shì yīng yòu sī jiàn guō zhe tí jǔ cāng chǎng shǐ shí jiǎn jiē yǐ wèi bù kě. shàng yuē: gǔ suǒ bù xíng zhě ér jīn xíng zhī, shì yòu shēng yī shì yě, qí bà zhī.
同提舉榷貨司王三錫建議榷油,高琪以用度方急,勸上行之。汝礪上言曰:「古無榷法,自漢以來始置鹽鐵酒榷均輸官,以佐經費。末流至有算舟車、稅間架,其征利之術固已盡矣,然亦未聞榷油也。蓋油者世所共用,利歸於公則害及於民,故古今皆置不論,亦厭苛細而重煩擾也。國家自軍興,河南一路歲入稅租不啻加倍,又有額徵諸錢、橫泛雜役,無非出於民者,而更議榷油,歲收銀數十萬兩。夫國以民為本,當此之際,民可以重困乎!若從三錫議,是以舉世通行之貨為榷貨,私家常用之物為禁物,自古不行之法為良法,切為聖朝不取也。若果行之,其害有五,臣請言之:河南州縣當立務九百餘所,設官千八百餘員,而胥隸工作之徒不與焉。費既不貲,而又創構屋宇,奪買作具,公私俱擾,殆不勝言。至於提點官司有升降決罰之法,其課一虧,必生抑配之弊,小民受病,益不能堪,其害一也。夫油之貴賤所在不齊,惟其商旅轉販有無相易,所以其價常平,人易得之。今既設官各有分地,輒相侵犯者有罪,是使貴處常貴而賤處常賤,其害二也。民家日用不能躬自沽之,而轉鬻者增取利息,則價不得不貴,而用不得不難,其害三也。鹽、鐵、酒、醋,公私所造不同,易於分別,惟油不然,莫可辨記。今私造者有刑,捕告者有賞,則無賴輩因之得以誣構良民枉陷於罪,其害四也。油戶所置屋宇、作具,用錢已多,有司按業推定物力,以給差賦。今奪其具、廢其業而差賦如前,何以自活,其害五也。惟罷之便。」上是之,然重違高琪意,乃詔集百官議於尚書省。戶部尚書高夔、工部侍郎粘割荊山、知開封府事溫迪罕二十等二十六人議同高琪,禮部尚書楊雲翼、翰林侍讀學士趙秉文、南京路轉運使趙瑄、吏部侍郎趙伯成、刑部郎中姬世英、右司諫郭著、提舉倉場使時戩皆以為不可。上曰:「古所不行者而今行之,是又生一事也,其罷之。」
shí yuè, cì jīn dǐng yī, zhòng bì sān. sì nián sān yuè, bài píng zhāng zhèng shì, é ér jìn bài shàng shū yòu chéng xiàng, jiān xiū guó shǐ, fēng shòu guó gōng. wǔ nián èr yuè, shàng biǎo qǐ zhì zhèng, bù xǔ. jiǔ yuè, shàng yù rǔ lì yuē: zuó rì shì cháo, zhì wǔ fāng bà. qīng lǎo yǐ, bù rèn jiǔ lì, zòu shì bì, yòng bǎo zhī jì, kě xiān tuì zuò, kǒng yǐ láo zhì jí, fǎn fáng yì zhèng yě. shì yuè, fù qǐ zhì shì, shàng yù zhī yuē: chéng xiàng zhī lǐ jǐn yǐ, rán jīn tíng chén shuí rú chéng xiàng zhě, ér bì yù qiú qù hū, gū liú fǔ zhèn kě yě. shí yuè, liè qiān róng lù dài fū, réng yù yuē: chéng xiàng shù qiú qù, zhèn yǐ shè jì shì zhòng, gù jiān liú zhī. chéng xiàng lǎo yǐ, ér guān yóu wèi zhì èr pǐn, gù tè shēng liǎng jiē. shí èr yuè, shàng fù yù yuē: xiàng zhèn yǐ qīng nián lǎo, shì cháo zhī rì shì lì wèi láo, lìng yòng bǎo shí tuì zuò láng xià, ér qīng wéi zhī, fù shì lì zhōng cháo, qǐ yǒu sī bù wèi shè tà yé? qīng qí miǎn cóng zhèn yì. yuán guāng yuán nián sì yuè, rǔ lì guì zòu shì, shàng mìng qǐ yuē: qīng dà chén yě, suǒ yán jiē shè jì jì. zhèn zhī zé qīng, wéi zài jǐn chéng, hé shì xiǎo jǐn, zì jīn wù fù ěr yě.
十月,賜金鼎一,重幣三。四年三月,拜平章政事,俄而進拜尚書右丞相,監修國史,封壽國公。五年二月,上表乞致政,不許。九月,上諭汝礪曰:「昨日視朝,至午方罷。卿老矣,不任久立,奏事畢,用寶之際,可先退坐,恐以勞致疾,反妨議政也。」是月,復乞致仕,上諭之曰:「丞相之禮盡矣,然今廷臣誰如丞相者,而必欲求去乎,姑留輔朕可也。」十月,躐遷榮祿大夫,仍諭曰:「丞相數求去,朕以社稷事重,故堅留之。丞相老矣,而官猶未至二品,故特升兩階。」十二月,上復諭曰:「向朕以卿年老,視朝之日侍立為勞,令用寶時退坐廊下,而卿違之,復侍立終朝,豈有司不為設榻耶?卿其勉從朕意。」元光元年四月,汝礪跪奏事,上命起曰:「卿大臣也,所言皆社稷計。朕之責卿,惟在盡誠,何事小謹,自今勿復爾也。」
qī yuè, shàng wèi zǎi chén yuē: xī yǒu yán shì zōng tài jiǎn zhě, huò yuē bù ěr zé ān dé guǎng chù jī. zhāng zōng shí yòng dù shén duō, ér dé bù què fá zhě, gài xiān cháo yǒu yǐ yí zhī yě. rǔ lì yīn jìn yán yuē: jiǎn nǎi dì wáng dà dé, bì xià yán jí cǐ, tiān xià fú yě. jiǔ yuè, shàng yòu wèi zǎi chén yuē: yǒu gōng zhě suī yǒu wēi guò yì dāng dài zhī, wú gōng zhě qǐ kě dài yé? rán yǒu gōng zhě rén xǐ bàng yì. fán yǒu yǐ gōng guò yán yú zhèn zhě, zhèn bì shēn qiú qí shí, suī jìn shì wèi yán bù gǎn qīng xìn, yì wèi cháng xùn yī jǐ zhī ài zēng yě. rǔ lì yīn duì yuē: gōng shēng míng, piān shēng àn. fán rén duō xùn ài zēng, bù hé gōng yì. bì xià shèng míng, gù néng rú shì ěr.
七月,上謂宰臣曰:「昔有言世宗太儉者,或曰不爾則安得廣畜積。章宗時用度甚多,而得不闕乏者,蓋先朝有以遺之也。」汝礪因進言曰:「儉乃帝王大德,陛下言及此,天下福也。」九月,上又謂宰臣曰:「有功者雖有微過亦當貸之,無功者豈可貸耶?然有功者人喜謗議。凡有以功過言於朕者,朕必深求其實,雖近侍為言不敢輕信,亦未嘗徇一己之愛憎也。」汝礪因對曰:「公生明,偏生暗。凡人多徇愛憎,不合公議。陛下聖明,故能如是耳。」
èr nián zhēng yuè, fù qǐ zhì zhèng, shàng miàn yù yuē: jīn ruò cóng qīng, shǐ zhōng zhī dào jù jǐn, yú qīng shén ān, zài zhèn yì wèi měi shì. dàn shí fāng duō gù, ér zhèn fù bù dé, zhèng lài jiù rén fǔ zuǒ, gù wèi néng suì qīng gāo zhì ěr. rǔ lì gù cí, jìng bù xǔ, yīn wèi yuē: zhèn měi wén rén yǒu suǒ huǐ yù, bì qiú qí shí. rǔ lì duì yuē: xī qí wēi wáng fēng jí mò dài fū, pēng ā dài fū jí zuǒ yòu zhī cháng huǐ yù zhě, yóu shì qún chén kǒng jù, mò gǎn shì fēi, qí guó dà zhì. bì xià yán jí cǐ, zhì ān kě qī yě. èr yuè, shàng yǐ rǔ lì nián gāo, miǎn cháo bài, shì lì jiǔ zé qì yú diàn xià, réng chì yǒu sī shè tà yān. sān yuè, yòu qǐ zhì shì, fù yōu zhào bù xǔ. shàng wèi qún chén yuē: rén yǒu cái kān rèn shì, ér chù xīn bù zhèng zhě, zhōng bù zú guì. rǔ lì duì yuē: qí xīn bù zhèng ér jì zhī yǐ cái, suǒ wèi hǔ ér yì zhě yě, suī gǔ shèng rén yì wèi yì zhī. shàng yǐ wèi rán. tā rì fù wèi zǎi chén yuē: fán rén chù xīn shàn liáng ér xíng shì zhōng shí, sī wèi nán dé. ruò yán qiǎo xīn wěi, yì fù hé yòng. rán shàn liáng zhě, rén yòu duō mù wèi píng cháng. rǔ lì duì yuē: rén cái shǎo quán, yì suí qí suǒ zhǎng qǔ zhī ěr. shàng rán zhī. wǔ yuè, shàng wèn zǎi zhí yǐ xiū wán jīng chéng lóu lǔ shì, rǔ lì zòu: suǒ yòng jiē dà mù, gù jīn nán dé, fāng lìng jì zhì. shàng yuē: zhèn gōng zhōng bié diàn yǒu kě yòng zhě jí yòng zhī. rǔ lì duì yǐ bù yí huǐ, shàng yuē: suǒ jū zhī wài, huǐ yì hé hài, bù yù yú láo mín yuǎn zhì hū!
二年正月,復乞致政,上面諭曰:「今若從卿,始終之道俱盡,於卿甚安,在朕亦為美事。但時方多故,而朕復不德,正賴舊人輔佐,故未能遂卿高志耳。」汝礪固辭,竟不許,因謂曰:「朕每聞人有所毀譽,必求其實。」汝礪對曰:「昔齊威王封即墨大夫,烹阿大夫及左右之嘗毀譽者,由是群臣恐懼,莫敢飾非,齊國大治。陛下言及此,治安可期也。」二月,上以汝礪年高,免朝拜,侍立久則憩於殿下,仍敕有司設榻焉。三月,又乞致仕,復優詔不許。上謂群臣曰:「人有才堪任事,而處心不正者,終不足貴。」汝礪對曰:「其心不正而濟之以才,所謂虎而翼者也,雖古聖人亦未易知。」上以為然。他日復謂宰臣曰:「凡人處心善良而行事忠實,斯為難得。若言巧心偽,亦復何用。然善良者,人又多目為平常。」汝礪對曰:「人材少全,亦隨其所長取之耳。」上然之。五月,上問宰執以修完京城樓櫓事,汝礪奏:「所用皆大木,顧今難得,方令計置。」上曰:「朕宮中別殿有可用者即用之。」汝礪對以不宜毀,上曰:「所居之外,毀亦何害,不愈於勞民遠致乎!」
āi zōng chū jí wèi, jiàn guān yán rǔ lì qī jūn gù wèi, tiān xià suǒ gòng jí, yí chù zhī yǐ lì bǎi guān. āi zōng yuē: xī huì dì yán, wǒ bù rú gāo dì, dāng shǒu xiān dì fǎ ěr. rǔ lì nǎi xiān dì lì yǐ wèi xiāng zhě, yòu kě chù yú! yòu yǒu tóu nì míng shū yún: gāo mǒu bù tuì dāng shā zhī. rǔ lì yīn shì gào lǎo, yōu zhào bù xǔ. zhèng dà yuán nián sān yuè, hōng, nián qī shí yī, pèi xiǎng xuān zōng miào.
哀宗初即位,諫官言汝礪欺君固位,天下所共嫉,宜黜之以厲百官。哀宗曰:「昔惠帝言,我不如高帝,當守先帝法耳。汝礪乃先帝立以為相者,又可黜歟!」又有投匿名書云:「高某不退當殺之。」汝礪因是告老,優詔不許。正大元年三月,薨,年七十一,配享宣宗廟。
wèi rén shèn mì lián jié, néng jié rén zhǔ zhī, rán guī shǒu gé fǎ, xún hēi bì shì, gù wèi xiāng shí yú nián wèi cháng yǒu qiǎn hē. tān liàn bù qù, dāng shí shì lùn pō yǐ wèi jī yún.
為人慎密廉潔,能結人主知,然規守格法,循嘿避事,故為相十餘年未嘗有譴訶。貪戀不去,當時士論頗以為譏雲。
zhāng xíng xìn, zì xìn fǔ, xiān míng xíng zhōng, bì zhuāng xiàn tài zǐ huì gǎi yān. xíng jiǎn dì yě. dēng dà dìng èr shí bā nián jìn shì dì, lèi guān tóng shān lìng. míng chāng yuán nián, yǐ lián zhuó shòu jiān chá yù shǐ. tài hé sān nián, tóng zhī shān dōng xī lù zhuǎn yùn shǐ, é qiān hé dōng lù àn chá sī shì. sì nián sì yuè, zhào jiàn yú tài hé diàn, xíng xìn yīn yán èr shì, yī yī jiù yí zhuǎn lì mù yǐ chú mín hài, yī xú pī dì xià yí mài, shuì sù xǔ nà mài yǐ biàn mín. shàng shì qí yán, lìng shàng shū shěng yì xíng zhī. chóng qìng èr nián, wèi zuǒ jiàn yì dài fū. shí hú shā hǔ yǐ chú míng wèi mín, lù yí quán guì, jiāng fù jìn yòng. jǔ cháo wú gǎn yán zhě, xíng xìn nǎi shàng zhāng yuē: hú shā hǔ cán rěn xiōng bèi, bá hù qiáng liáng, mèi jié jìn xí, yǐ tú chēng yù. zì qí fèi chù, shì shù mò bù xīn yuè. jīn ruò fù yòng, wéi kǒng wèi hài gèng shén qián rì, kuàng lì hài zhī jī gèng yǒu dà yú cǐ zhě. shū zài shàng, bù bào. jí hú shā hǔ shì nì, rén shén wēi zhī, xíng xìn tǎn rán bù gù yě.
張行信,字信甫,先名行忠,避莊獻太子諱改焉。行簡弟也。登大定二十八年進士第,累官銅山令。明昌元年,以廉擢授監察御史。泰和三年,同知山東西路轉運使,俄簽河東路按察司事。四年四月,召見於泰和殿,行信因言二事,一依舊移轉吏目以除民害,一徐、邳地下宜麥,稅粟許納麥以便民。上是其言,令尚書省議行之。崇慶二年,為左諫議大夫。時胡沙虎已除名為民,賂遺權貴,將復進用。舉朝無敢言者,行信乃上章曰:「胡沙虎殘忍凶悖,跋扈強梁,媚結近習,以圖稱譽。自其廢黜,士庶莫不忻悅。今若復用,惟恐為害更甚前日,況利害之機更有大於此者。」書再上,不報。及胡沙虎弒逆,人甚危之,行信坦然不顧也。
shì suì jiǔ yuè, xuān zōng jí wèi, gǎi yuán zhēn yòu. xíng xìn yǐ huáng sì wèi lì, wú yǐ xì tiān xià zhī wàng, shàng shū yuē: zì gǔ rén jūn jí wèi, bì lì tài zǐ yǐ wèi chǔ fù, bì xià zhào yǐ gào zhōng wài. qiè jiàn huáng zhǎng zi měi yù qū cháo, yòng dōng gōng yí wèi, jí zhì dan chi, hái liè zhū wáng bān. kuàng yǐ chú shì chén, ér jīn wèi dìng qí lǐ, kě wèi míng bù zhèng yán bù shùn yǐ. xī hàn wén dì yuán nián, shǒu lì zi qǐ wèi tài zǐ zhě, suǒ yǐ zūn zǔ miào zhòng shè jì yě. yuàn yǔ dà chén xiáng yì, zhuó qián dài gù shì, zǎo xià míng zhào, yǐ dìng qí wèi, shèn xuǎn gōng liáo, fǔ chéng dé qì, zé tiān xià xìng shèn. shàng jiā nà zhī.
是歲九月,宣宗即位,改元貞祐。行信以皇嗣未立,無以系天下之望,上疏曰:「自古人君即位,必立太子以為儲副,必下詔以告中外。竊見皇長子每遇趨朝,用東宮儀衛,及至丹墀,還列諸王班。況已除侍臣,而今未定其禮,可謂名不正言不順矣。昔漢文帝元年,首立子啟為太子者,所以尊祖廟、重社稷也。願與大臣詳議,酌前代故事,早下明詔,以定其位,慎選宮僚,輔成德器,則天下幸甚。」上嘉納之。
hú shā hǔ zhū, shàng fēng shì yán zhèng xíng shǎng, cí zài hú shā hǔ chuán. yòu yán: zì bīng xìng yǐ lái, jiāng shuài shén nán qí rén, yuàn bì xià lìng zhòng chén gè jǔ suǒ zhī, cái guǒ kě yòng, jí cì zhào jiàn, bāo xiǎn jiǎng yù, lìng qí zì xiào, bì yǒu fèn mìng bào guó zhě. xī lǐ mù wèi zhào jiāng, jūn gōng jué shǎng jiē dé zì zhuān, chū gōng rù shǒu bù cóng zhōng fù, suì néng běi pò dà dí, xī yì qiáng qín. jīn mìng jiāng ruò bù yǐ wén fǎ jū shéng zhōng zhǐ qiān zhì, wěi rèn zé chéng, shǐ de jǐn qí zhì néng, zé kè fù zhī gōng kě wàng yǐ. shàng shàn qí yán. shí fāng zhuó rèn wáng shǒu xìn jiǎ nài ér zhě wèi jiāng, jiē bǐ sú bù cái bù xiǎo bīng lǜ. xíng xìn jù qí wù guó, shàng shū yuē: yì chēng kāi guó chéng jiā, xiǎo rén wù yòng. shèng rén suǒ yǐ chuí jiè hòu shì zhě, qí yán rú cǐ. jīn dà bīng zòng héng, rén qíng xiōng jù, yīng dí xìng lǐ, fēi xián zhì mò néng. kuáng zi yōng liú, wěi méng bá zhuó, cān yù jī wù, shén wú wèi yě. yú shì shàng jiē bà zhī. quán yuán shuài yòu dōu jiān nèi zú é kě lǜ bīng wǔ qiān hù liáng tōng zhōu, yù bīng zhé kuì, xíng xìn shàng zhāng yuē: yù bīng zhī dào, wú guò shǎng fá, shǐ qí lín dí yǒu suǒ mù ér lè yú jìn, yǒu suǒ wèi ér bù gǎn tuì, rán hòu jiāng shì yòng mìng ér gōng kě chéng. ruò é kě bài nǜ, yí míng zhèng qí zuì, cháo tíng kuān róng, yī qiè bù wèn, chén kǒng yù bīng zhī dào wèi jǐn yě. zhào bào yuē: qīng yì jù xī, é kě děng yǐ xià yù yǐ.
胡沙虎誅,上封事言正刑賞,辭載《胡沙虎傳》。又言:「自兵興以來,將帥甚難其人,願陛下令重臣各舉所知,才果可用,即賜召見,褒顯獎諭,令其自效,必有奮命報國者。昔李牧為趙將,軍功爵賞皆得自專,出攻入守不從中覆,遂能北破大敵,西抑強秦。今命將若不以文法拘繩、中旨牽制,委任責成,使得盡其智能,則克復之功可望矣。」上善其言。時方擢任王守信、賈耐兒者為將,皆鄙俗不材、不曉兵律。行信懼其誤國,上疏曰:「《易》稱『開國承家,小人勿用』。聖人所以垂戒後世者,其嚴如此。今大兵縱橫,人情洶懼,應敵興理,非賢智莫能。狂子庸流,猥蒙拔擢,參預機務,甚無謂也。」於是上皆罷之。權元帥右都監內族訛可率兵五千護糧通州,遇兵輒潰,行信上章曰:「御兵之道,無過賞罰,使其臨敵有所慕而樂於進,有所畏而不敢退,然後將士用命而功可成。若訛可敗衄,宜明正其罪,朝廷寬容,一切不問,臣恐御兵之道未盡也。」詔報曰:「卿意具悉,訛可等已下獄矣。」
shí zhōng dōu shòu bīng, fāng qiǎn shǐ qǐng hé, wò bīng zhě wèi suō bù gǎn zhàn, yuē: kǒng huài hé shì. xíng xìn shàng yán: hé yǔ zhàn èr shì běn bù xiāng gān, fèng shǐ zhě zì zhuān yì hé, jiāng bīng zhě wéi dāng zhǔ zhàn, qǐ dé yǐ hé shì wèi cí. zì chóng qìng lái, jiē yǐ hé wù, ruò wǒ jūn shí kěn jìn zhàn, shāo cuò qí fēng, zé hé shì chéng yě jiǔ yǐ. qǐng běi shǐ jì lái, rán yóu pò dōng jīng, lüè hé dōng. jīn wǒ shǐ fāng xíng, jiāng shuài zhé àn bīng bù dòng, yú hé yì zú wú yì yě. shì shì yì jí, chú liáng yì jiān, hé zhī chéng fǒu gài wèi kě zhī, qǐ dāng bì mén zuò shǒu yǐ dài bì zāi. yí jí shì mǎ shàng zhuàng, zé měng jiāng ruì bīng, fáng wèi zhuǎn shū, wǎng lái jù zhàn, shǐ zhī shǎo jǔ, zé fù jìn xù jī jiē kě rù jīng shī, hé yì yì bù rì kě chéng yǐ. shàng xīn zhī qí shàn ér bù néng xíng.
時中都受兵,方遣使請和,握兵者畏縮不敢戰,曰:「恐壞和事。」行信上言:「和與戰二事本不相干,奉使者自專議和,將兵者惟當主戰,豈得以和事為辭。自崇慶來,皆以和誤,若我軍時肯進戰,稍挫其鋒,則和事成也久矣。頃北使既來,然猶破東京,略河東。今我使方行,將帥輒按兵不動,於和議卒無益也。事勢益急,芻糧益艱,和之成否蓋未可知,豈當閉門坐守以待弊哉。宜及士馬尚壯,擇猛將銳兵,防衛轉輸,往來拒戰,使之少沮,則附近蓄積皆可入京師,和議亦不日可成矣。」上心知其善而不能行。
èr nián sān yuè, yǐ cháo tíng kuò liáng kǒng shī mín xīn, shàng shū yán: jìn rì cháo tíng lìng zhī dà xìng fǔ xū dǐng pián yí jì huà jūn shí, dǐng yīn zòu xǔ rén nà sù mǎi guān. jì yòu qiǎn cān zhī zhèng shì ào tún zhōng xiào kuò guān mín liáng, hù cún liǎng yuè, yú xī lìng shū guān, chóu yǐ jué jí yín chāo. shí yǒu sù zhě huò xiān jù shù yú dǐng, wèi jí rù guān. zhōng xiào fù yù duō de yǐ míng jǐ gōng, fán dǐng suǒ jí zhě bù chú qí shù, mín shén kǔ zhī. jīn mǐ jià yǒng guì, wú suǒ cóng dí, mín liáng zhǐ liǎng yuè yòu duó zhī, jiāng bù dú guī jiù yǒu sī, yì yuàn cháo tíng bù chá yě. dà bīng zài ěr, rén fāng wēi jù, ruò fù wú liáo, huò shēng tā biàn, zé suǒ de bù cháng suǒ sǔn yǐ. shàng shēn shàn qí yán, jí mìng yǔ jìn chén wǎng shěn chù yān. réng yù zhōng xiào yuē: jí zhī qīng jǐn xīn yú gōng, rán guó jiā běn yù de liáng, jīn jì dé yǐ, gū cóng rén biàn kě yě. sì yuè, qiān shān dōng dōng lù àn chá shǐ, jiān zhuǎn yùn shǐ, réng quán běn lù xuān fǔ fù shǐ. jiāng xíng, qiú rù jiàn, shàng yù biàn diàn jiàn zhī. zòu yuē: chén fú jiàn ào tún zhōng xiào shì zhà bù zhōng, lín shì cǎn kè, yǔ hú shā hǔ wèi dǎng. lì shù qí zuì, qiě yuē: wú shì shí yóu bù róng yī xiāng fēi cái, kuàng jīn duō gù, kě shǐ sī rén yǔ zhèng hū? yuàn jí bà zhī. shàng yuē: zhèn shǐ jí wèi, jìn tuì dà chén zì dāng yǐ lǐ, qīng yǔ qí qīn zhī, fěng lìng qiú qù kě yě. xíng xìn yǐ gào yòu sī láng zhōng bǎ hú lǔ bái zhōng xiào, zhōng xiào bù xù yě.
二年三月,以朝廷括糧恐失民心,上書言:「近日朝廷令知大興府胥鼎便宜計畫軍食,鼎因奏許人納粟買官。既又遣參知政事奧屯忠孝括官民糧,戶存兩月,余悉令輸官,酬以爵級銀鈔。時有粟者或先具數於鼎,未及入官。忠孝復欲多得以明己功,凡鼎所籍者不除其數,民甚苦之。今米價踴貴,無所從糴,民糧止兩月又奪之,將不獨歸咎有司,亦怨朝廷不察也。大兵在邇,人方危懼,若復無聊,或生他變,則所得不償所損矣。」上深善其言,即命與近臣往審處焉。仍諭忠孝曰:「極知卿盡心於公,然國家本欲得糧,今既得矣,姑從人便可也。」四月,遷山東東路按察使,兼轉運使,仍權本路宣撫副使。將行,求入見,上御便殿見之。奏曰:「臣伏見奧屯忠孝飾詐不忠,臨事慘刻,與胡沙虎為黨。」歷數其罪,且曰:「無事時猶不容一相非才,況今多故,可使斯人與政乎?願即罷之。」上曰:「朕始即位,進退大臣自當以禮,卿語其親知,諷令求去可也。」行信以告右司郎中把胡魯白忠孝,忠孝不恤也。
sān nián èr yuè, gǎi ān wǔ jūn jié dù shǐ, jiān jì zhōu guǎn nèi guān chá shǐ. shǐ zhì, jí shàng shū yán sì shì, qí yī yuē: yáng ān ér zéi dǎng dàn mù chéng qín, gài bù zú lǜ. jīn rì zhī jí, wéi zài shōu rén xīn ér yǐ. xiàng zhě guān jūn tǎo fù, bù fēn shàn è, yī gài zhū yí, jié qí zī chǎn, lüè qí fù nǚ, zhòng shǐ jū mín yí wèi, táo jù shān lín. jīn yí míng chì yǒu sī, yán wèi yuē shù, wú lìng jié lüè píng mín. rú cǐ zé bǎi xìng wú bù ān zhī xīn, jiān rén kuáng xié zhī jì bù xíng, qí shì jiàn xiāo yǐ. qí èr yuē: zì bīng luàn zhī hòu, jùn xiàn guān háo, duō néng jiū jí yì tú, cuī jī tǔ kòu, cháo tíng suī shòu yǐ běn chù zhí rèn, wèi jǐ qiǎn rén dài zhī. fū jiù zhě rén suǒ sù fú, xīn zhě wèi bì jiē cái, huǎn jí zhī jiān, qǐ xìn bài shì. zì jīn jùn xiàn què yuán, qǐ lìng shàng shū shěng xuǎn rén nǐ zhù. qí jiù guān, mín biàn ān zhě yí jiù jiā rèn shǐ, rú zī jí wèi jí, lìng shè qí zhí, dài yǒu gōng zé zhèng shòu. shù jǐ rén jǐn qí cái, shì yì yǐ lì. qí sān yuē: zhǎng jūn guān gǎn jìn zhàn zhě shí wú yī èr, qí huò yǒu zhī, jí dāng zé yǐ lì gōng, bù yí gèng shòu tā zhí. qí sì yuē: shān dōng jūn chǔ jiē yù jué suǒ huò, jí huò chí chì dié qiú shì, xuǎn cáo yǐ děng jí yǒu bù dāng yù zhě wǎng wǎng bó tuì. fū yù suǒ bù dāng, yǒu sī zuì yě, bǐ hé zé yān. kuàng hǎi dài zhòng dì, qún kòu wèi píng, tián yě wú suǒ shōu, cāng lǐn wú suǒ jī, yī dàn jūn xiǎng bù gěi, fù yù yù jué, qí shuí xìn zhī? cháo tíng duō yòng qí yì. bā yuè, zhào wèi lì bù shàng shū. jiǔ yuè, gǎi hù bù shàng shū. shí èr yuè, zhuǎn lǐ bù shàng shū, jiān tóng xiū guó shǐ.
三年二月,改安武軍節度使,兼冀州管內觀察使。始至,即上書言四事,其一曰:「楊安兒賊黨旦暮成擒,蓋不足慮。今日之急,惟在收人心而已。向者官軍討賦,不分善惡,一概誅夷,劫其資產,掠其婦女,重使居民疑畏,逃聚山林。今宜明敕有司,嚴為約束,毋令劫掠平民。如此則百姓無不安之心,奸人誑脅之計不行,其勢漸消矣。」其二曰:「自兵亂之後,郡縣官豪,多能糾集義徒,摧擊土寇,朝廷雖授以本處職任,未幾遣人代之。夫舊者人所素服,新者未必皆才,緩急之間,啟釁敗事。自今郡縣闕員,乞令尚書省選人擬注。其舊官,民便安者宜就加任使,如資級未及,令攝其職,待有功則正授。庶幾人盡其才,事易以立。」其三曰:「掌軍官敢進戰者十無一二,其或有之,即當責以立功,不宜更授他職。」其四曰:「山東軍儲皆鬻爵所獲,及或持敕牒求仕,選曹以等級有不當鬻者往往駁退。夫鬻所不當,有司罪也,彼何責焉。況海岱重地,群寇未平,田野無所收,倉廩無所積,一旦軍餉不給,復欲鬻爵,其誰信之?」朝廷多用其議。八月,召為吏部尚書。九月,改戶部尚書。十二月,轉禮部尚書,兼同修國史。
sì nián èr yuè, wèi tài zǐ shǎo bǎo, jiān qián zhí. shí shàng shū shěng zòu: liáo dōng xuān fǔ fù shǐ wán yán hǎi nú yán, cān yì guān wáng huì cháng yán, běn cháo shào gāo xīn, huáng dì zhī hòu yě. xī hàn zǔ táo táng, táng zǔ lǎo zi, jiē wèi lì miào. wǒ cháo qì jīn bǎi nián, bù wèi huáng dì lì miào, wú nǎi kuì yú hàn táng hū! yòu yún: běn cháo chū xìng, qí zhì shàng chì, qí wèi huǒ dé míng yǐ. zhǔ dé zhī sì, què ér bù jiǎng, yì fēi lǐ jīng zhòng jì sì zhī yì. chén wén yú huì zhě rú cǐ, qǐ cháo tíng yì qí shì. zhào wèn yǒu sī, xíng xìn zòu yuē: àn shǐ zǔ shí lù zhǐ chēng zì gāo lì ér lái, wèi wén chū yú gāo xīn. jīn suǒ jù yù lì huáng dì miào, huáng dì gāo xīn zhī zǔ, jiè yuē shào zhī, dāng wèi mù dé, jīn nǎi yán huǒ dé, yì hé wèi yě? kuàng guó chū tài zǔ yǒu xùn, yīn wán yán bù duō shàng bái, yòu qǔ jīn zhī bù biàn, nǎi yǐ dà jīn wèi guó hào, wèi cháng yì jí dé yùn. jìn zhāng zōng cháo shǐ jí bǎi liáo yì zhī, ér yǐ jì wáng sòng huǒ xíng zhī jué, dìng wèi tǔ dé, yǐ gào zōng miào ér zhào tiān xià yān. gù huì suǒ yán tè kuáng wàng zhě ěr. shàng shì zhī.
四年二月,為太子少保,兼前職。時尚書省奏:「遼東宣撫副使完顏海奴言,參議官王澮嘗言,本朝紹高辛,黃帝之後也。昔漢祖陶唐,唐祖老子,皆為立廟。我朝迄今百年,不為黃帝立廟,無乃愧於漢、唐乎!」又云:「本朝初興,旗幟尚赤,其為火德明矣。主德之祀,闕而不講,亦非禮經重祭祀之意。臣聞於澮者如此,乞朝廷議其事。」詔問有司,行信奏曰:「按《始祖實錄》止稱自高麗而來,未聞出於高辛。今所據欲立黃帝廟,黃帝高辛之祖,借曰紹之,當為木德,今乃言火德,亦何謂也?況國初太祖有訓,因完顏部多尚白,又取金之不變,乃以大金為國號,未嘗議及德運。近章宗朝始集百僚議之,而以繼亡宋火行之絕,定為土德,以告宗廟而詔天下焉。顧澮所言特狂妄者耳。」上是之。
bā yuè, shàng jiāng fù xiǎng tài miào, zhào yī shì zōng shí liù bài zhī lǐ. xíng xìn yǔ lǐ guān cān dìng yí zhù, shàng yán yí cóng sì shí sì bài zhī lǐ, shàng jiā nà yān, yǔ zài lǐ zhì. jì bì, cì xíng xìn bǎo quàn èr wàn guàn zhòng bì xià duān, yù zhī yuē: tài miào bài lǐ, zhèn chū yù yī shì zōng suǒ xíng, qīng jìn zòu zhāng, bèi shù suí shì dú zhù, shū wèi zhōng lǐ. xiàng fēi qīng yán, zhèn jǐ shī zhī, gù tè yǐ shì jīng shǎng, zì jīn měi shì gèng yí jǐn xīn. shì nián shí èr yuè, xíng xìn yǐ fù wěi zú, qù guān.
八月,上將祔享太廟,詔依世宗十六拜之禮。行信與禮官參定儀注,上言宜從四十四拜之禮,上嘉納焉,語在《禮志》。祭畢,賜行信寶券二萬貫、重幣下端,諭之曰:「太廟拜禮,朕初欲依世宗所行,卿進奏章,備述隨室讀祝,殊為中理。向非卿言,朕幾失之,故特以是旌賞,自今每事更宜盡心。」是年十二月,行信以父暐卒,去官。
xìng dìng yuán nián sān yuè, qǐ fù jiù zhí, quán cān zhī zhèng shì. liù yuè, zhēn bài cān zhī zhèng shì. shí gāo qí wèi xiāng, zhuān quán yòng shì, è bù fù jǐ zhě, yì guān zhī shì, dòng zāo jiǒng rǔ, wéi xíng xìn lǚ yǐn jiù zhì lì dǐ qí fēi. huì sòng bīng qīn jìng, cháo tíng yì qiǎn shǐ xiáng wèn, gāo qí děng yǐ wèi shī tǐ, xíng xìn dú shàng shū yuē: jīn yǐ qiǎn shǐ wèi bù dāng, chén qiè huò zhī. yì zhě bù guò yuē: qiǎn shǐ zé wèi xiān shì ruò, qí huò bù bào, bào ér bù xùn, zé yù shī guó tǐ. chén dú yǐ wèi bù rán. bǐ xìng wú xìn xì, shù sì qīn lüè, biān chén yǐ bīng què zhī fù lái, wǒ dà guó bù zé yǐ cí ér dí yǐ bīng, zī fēi shì ruò hū. zhì yú wèn ér bù bào, bào ér bù xùn, qū zì zài bǐ, hé sǔn yú wǒ. xī dà dìng zhī chū, bǐ cháng fàn shùn, shì zōng suī qiǎn chéng xiàng wū zhě xíng shěng yú biàn, shí lìng yuán shuài sā hé niǎn xiān wèi cí jié zhī, bǐ suì fú zuì. qí hòu sòng zhǔ duó qǔ guó shū, cháo tíng fù yù jiā bīng, chéng xiàng lóu shì dú yǐ wèi bù kě, jí xíng bù shàng shū liáng sù xián mìng yǐ wǎng, xún yì qū yān. zài zhāng zōng shí, chāng kuáng zuì shén, yóu xiān lǐ wèn ér hòu yòng bīng. rán zé qiǎn shǐ xiáng wèn zhèng guó jiā gù shì, hé shī tǐ zhī yǒu. qiě guó bù duō jiān, shù bīng zī jiǔ, bù sī suǒ yǐ xiū xī zhī, rú mín lì hé. chén shū shēng wú shén gāo lùn, rán shì dāng jī huì, bù gǎn bù qìng qí yú, wéi bì xià chá zhī. shàng fù lìng shàng shū shěng yì, gāo qí děng zòu: xíng xìn suǒ yán gù zūn jiù zhì, rán jīn rì zhī shì yǔ xī bù tóng. zhào gū dài zhī. yǐ ér gāo rǔ lì yì shàng yán xiān qiǎn shǐ bù biàn, yì suì qǐn, yǔ zài rǔ lì chuán.
興定元年三月,起復舊職,權參知政事。六月,真拜參知政事。時高琪為相,專權用事,惡不附己者,衣冠之士,動遭窘辱,惟行信屢引舊制力抵其非。會宋兵侵境,朝廷議遣使詳問,高琪等以為失體,行信獨上疏曰:「今以遣使為不當,臣切惑之。議者不過曰:『遣使則為先示弱,其或不報,報而不遜,則愈失國體。』臣獨以為不然。彼幸吾釁隙,數肆侵掠,邊臣以兵卻之復來,我大國不責以辭而敵以兵,茲非示弱乎。至於問而不報,報而不遜,曲自在彼,何損於我。昔大定之初,彼嘗犯順,世宗雖遣丞相烏者行省於汴,實令元帥撒合輦先為辭詰之,彼遂伏罪。其後宋主奪取國書,朝廷復欲加兵,丞相婁室獨以為不可,及刑部尚書梁肅銜命以往,尋亦屈焉。在章宗時,猖狂最甚,猶先理問而後用兵。然則遣使詳問正國家故事,何失體之有。且國步多艱,戍兵滋久,不思所以休息之,如民力何。臣書生無甚高論,然事當機會,不敢不罄其愚,惟陛下察之。」上復令尚書省議,高琪等奏:「行信所言固遵舊制,然今日之事與昔不同。」詔姑待之。已而高汝礪亦上言先遣使不便,議遂寢,語在汝礪傳。
shí jiān chá yù shǐ duō bèi de jué, xíng xìn nǎi shàng yán yuē: dà dìng jiān, jiān chá zuò zuì dà dǐ shōu shú, huò zhì duó fèng, zhòng zé wài jiàng ér yǐ, jiān yǒu de jué zhě, jiē yǒu wèi ér rán. dāng shí zhí zhèng chéng huī yǐ cháng miàn lùn qí fēi shì, yòu yǒu chì zhǐ, jiān chá zhí zhǔ dàn hé, ér huò kàn xún zhě, fēi wèi fán shī chá jiē rán yě. jìn rì wú wèn shì zhī dà xiǎo qíng zhī qīng zhòng, yī gài de jué, yǐ wèi dà dìng gù shí xiān cháo míng xùn, guò yǐ. yú shì zhào shàng shū shěng gēng dìng jiān chá zuì míng zhì.
時監察御史多被的決,行信乃上言曰:「大定間,監察坐罪大抵收贖,或至奪俸,重則外降而已,間有的決者,皆有為而然。當時執政程輝已嘗面論其非是,又有敕旨,監察職主彈劾,而或看循者,非謂凡失察皆然也。近日無問事之大小、情之輕重,一概的決,以為大定故實、先朝明訓,過矣。」於是詔尚書省更定監察罪名制。
shǐ guǎn xiū zhāng zōng shí lù, shàng shū shěng zòu: jiù zhì, fán xiū shǐ, zǎi xiàng zhí zhèng jiē yù yān. rán nǚ zhí hàn rén gè yī yuán. chóng qìng zhōng, jì yǐ cān zhī zhèng shì liáng yīn jiān zhī, fù mìng hàn lín chéng zhǐ zhāng xíng jiǎn tóng shì, gài xíng jiǎn jiā xué xiāng chuán, duō suǒ kǎo jù. jīn xiū zhāng zōng shí lù, zuǒ chéng rǔ lì yǐ chōng jiān xiū, yí lìng cān zhī zhèng shì xíng xìn tóng xiū rú xíng jiǎn lì. zhì kě.
史館修《章宗實錄》,尚書省奏:「舊制,凡修史,宰相執政皆預焉。然女直、漢人各一員。崇慶中,既以參知政事梁絪兼之,復命翰林承旨張行簡同事,蓋行簡家學相傳,多所考據。今修《章宗實錄》,左丞汝礪已充兼修,宜令參知政事行信同修如行簡例。」制可。
èr nián èr yuè, chū wèi zhāng huà jūn jié dù shǐ, jiān jīng zhōu guǎn nèi guān chá shǐ, yù zhī yuē: chū, zhèn yǐ cháo chén duō chēng qīng cái, nǎi lìng cān jué jī wù. ér tíng yì zhī jì, měi bù jù zhèng, wàng wèi yì tóng, shén fēi wèi xiāng zhī dào. fù wén ěr lái shū bù yǐ gàn dāng wèi yì, qǐ yù qiú sàn dì gù yé? jīn shòu cǐ zhí, qīng yí xī zhī. chū, nèi zú hé zhōu bì dí bù jī, qiě guǐ yán mì fèng cháo zhǐ, xià yù dāng zhū. zhū huáng zú duō kàng biǎo qǐ cóng mò jiǎn, gāo qí yǐ wèi zì gǔ fàn fǎ wú gào miǎn zhě, xíng xìn dú yuē: shì wú gǔ jīn, dàn hé zhōu píng xī zhōng xiào, huò kě yǐ miǎn. yòu yǐ xíng xìn zú dì xíng zhēn jū shān dōng, shòu hóng ǎo zéi wěi mìng, shū mì yuàn dé sòng rén shū, yǒu gān shè xíng xìn shì, gù chū zhī. qí zi jǔ, shí wèi shàng shū shěng lìng shǐ, yì mìng bié jiā zhù shòu yān.
二年二月,出為彰化軍節度使,兼涇州管內觀察使,諭之曰:「初,朕以朝臣多稱卿才,乃令參決機務。而廷議之際,每不據正,妄為異同,甚非為相之道。復聞邇來殊不以幹當為意,豈欲求散地故耶?今授此職,卿宜悉之。」初,內族合周避敵不擊,且詭言密奉朝旨,下獄當誅。諸皇族多抗表乞從末減,高琪以為自古犯法無告免者,行信獨曰:「事無古今,但合周平昔忠孝,或可以免。」又以行信族弟行貞居山東,受紅襖賊偽命,樞密院得宋人書,有干涉行信事,故出之。其子莒,時為尚書省令史,亦命別加注授焉。
chū, xíng xìn yán: jīn fǎ, zhí guān lùn zuì, duō cóng de jué. fú jiàn dà dìng jiān shì zōng chì zhǐ, zhí guān fàn gù wéi shèng zhǐ, tú nián zhàng shù bìng de jué. rán qí hòu sān shí yú nián, yǒu sī lùn zuì, wèi cháng yǐn yòng, gài fēi jīng jiǔ wèi lì zhī shì yě. qǐ xiáng dìng zhī. xíng xìn jì chū, shàng yǐ qí zhāng fù shàng shū shěng. zhì shì, zǎi chén zòu: zì jīn wéi zòu tiáo zhī suǒ zhǐ huī jí zhū tiáo gé, dāng zuò wéi zhì zhǐ zhě, qí tú nián zhàng shù lùn shú kě yě. tè fèng zhào zhǐ wéi zhě, yī dà dìng lì. zhì kě. xíng xìn qù wèi jiǔ, shàng cháng yù zǎi chén yuē: zì zhāng xíng xìn jiàng chù, qīng děng suì jiān mò, cǐ shū fēi shì. xíng xìn shì, qīng děng jù zhī, qǐ yǐ yán zhī gù yé! zì jīn yí gè jǐn yán, wú fù wèi jì.
初,行信言:「今法,職官論罪,多從的決。伏見大定間世宗敕旨,職官犯故違聖旨,徒年、杖數並的決。然其後三十餘年,有司論罪,未嘗引用,蓋非經久為例之事也。乞詳定之。」行信既出,上以其章付尚書省。至是,宰臣奏:「自今違奏條之所指揮、及諸條格,當坐違制旨者,其徒年、杖數論贖可也。特奉詔旨違者,依大定例。」制可。行信去未久,上嘗諭宰臣曰:「自張行信降黜,卿等遂緘默,此殊非是。行信事,卿等具知,豈以言之故耶!自今宜各盡言,毋復畏忌。」
xíng xìn shǐ zhì jīng, jí shàng shū yuē: mǎ zhě jiǎ bīng zhī běn, fāng jūn lǚ wèi xī, mǎ zhèng bù kě huǎn yě. chén zì dào jīng, wén shǎn yòu háo mín duō shì yú hé zhōu, zhuǎn rù nèi dì, lì gài bǎi bèi. jí jiàn shěng chà mǎi mǎ guān píng liáng fǔ pàn guān wū gǔ lùn huán duān shì yú táo zhōu, yǐ yín bǎi dìng jǐ dé mǎ qiān pǐ, yún shēng qiāng mù bō zhū bù fān zú rén hù xù mù shén guǎng. gài qián suǒ qiǎn guān huò yì qí zhí, huò yǐ shì líng duó, suì shī qí hé, qiě cháng huàn yín shǎo, suǒ yǐ bù néng duō de yě. yòu wén fān dì jīn qiū báo shōu, yù mǎ dé yín zhé yǐ yì sù. dōng chūn zhī jiāo bì jiān shí, mǎ jià shén dī. qǐ lìng suǒ sī niǎn yín sù yú táo hé děng zhōu, xuǎn wěi zhī fān qíng dá shí biàn rú huán duān zhě mào yì zhī. ruò juān yín wàn liǎng, kě dé liáng mǎ qiān pǐ, jī huì bù kě shī, wéi cháo tíng jí tú zhī.
行信始至涇,即上書曰:「馬者甲兵之本,方軍旅未息,馬政不可緩也。臣自到涇,聞陝右豪民多市於河州,轉入內地,利蓋百倍。及見省差買馬官平涼府判官烏古論桓端市於洮州,以銀百鋌幾得馬千疋,雲生羌木波諸部蕃族人戶畜牧甚廣。蓋前所遣官或抑其直,或以勢陵奪,遂失其和,且常患銀少,所以不能多得也。又聞蕃地今秋薄收,鬻馬得銀輒以易粟。冬春之交必艱食,馬價甚低。乞令所司輦銀粟於洮、河等州,選委知蕃情、達時變如桓端者貿易之。若捐銀萬兩,可得良馬千疋,機會不可失,惟朝廷亟圖之。」
yòu yuē: cǐ zhě yán biān zhàn shì yǒu gōng, cháo tíng yí shǐ xuān yù, cì yǐ guān shǎng, mò bù gǎn dài shèng ēn, yuàn chū sǐ lì, cǐ chéng dé jī quàn zhī fāng yě. rán zèng yí shǐ zhě huò mǎ huò jīn, xí yǐ wèi cháng, chén suǒ wèi yù yě. dà dìng jiān, cháng lì sòng xuān lǐ, zì wǔ pǐn yǐ shàng gè yǒu dìng shù, hòu jìng tíng bà. kuàng jīn shí wù yǔ xī bù tóng, ér liù pǐn yǐ xià jí zhǐ qiān sàn guān zhě, yì bù miǎn kuì xiàn, huò mò néng bàn, zé liǎn suǒ bù yǐ yīng zhī, zhì yǒu yīn ér huò zuì zhě. bǐ jūn shì xiào sǐ lì gōng, jǐn méng ēn shǎng, ér fǎn yǐ kuì xiàn wèi kǔ, shì qǐ cháo tíng zhī yì zāi. qǐ lìng yǒu sī yī dà dìng lì, cān yǐ shí wù, míng lì děng yí, shǐ qǔ yǔ yǒu xiàn, wú shāng dà tǐ, zé shàng xià liǎng dé yǐ.
又曰:「此者沿邊戰士有功,朝廷遺使宣諭,賜以官賞,莫不感戴聖恩,願出死力,此誠得激勸之方也。然贈遺使者或馬或金,習以為常,臣所未諭也。大定間,嘗立送宣禮,自五品以上各有定數,後竟停罷。況今時務與昔不同,而六品以下及止遷散官者,亦不免饋獻,或莫能辦,則斂所部以應之,至有因而獲罪者。彼軍士效死立功,僅蒙恩賞,而反以饋獻為苦,是豈朝廷之意哉。乞令有司依大定例,參以時務,明立等夷,使取予有限,無傷大體,則上下兩得矣。」
yòu yuē: jìn wén bǎo jǔ xiàn lìng, tè zēng qí fèng, cǐ cháo tíng wèi mín zhī shàn yì yě. rán zì guān yǐ xī, shàng wèi yǒu dào rèn zhě, yuǎn fāng zhī mín bù néng wú wàng. qǐ jǔ zhě yóu guǎ, ér yǒu suǒ bù fū yé? qǐ zhào nèi wài zhí shì guān, yì guǎng xuǎn jǔ, yǐ bǔ qí què, shǐ tiān xià jūn shòu qí cì. qiě chéng bù wèi yì jiē qīn mín, ér dú bù zēng fèng, bǐ jì bù zú yǐ zì gěi, ān néng jìn qí qīn móu hū. huò wèi guó yòng fāng què, bù yí xū fèi, shì dà bù rán. fū zhòng lì lù zhě, gù shǐ zhī bù rǎo mín yě, mín ān zé guó dìng, qǐ wèi xū fèi. chéng néng cái jiǎn rǒng shí, bù yǎng wú yòng zhī rén, yì hé huàn hū bù zú. jīn yī jūn chōng yì, jǔ jiā lǐn gěi, jūn jì wù gù, gěi qí zǐ dì, gǎn yuè shì xīn, wèi guó jǐn lì ěr. zhì yú wú nán dīng ér qí qī nǚ yóu gěi zhī, cǐ hé wèi yé? zì dà jià nán xún, cún shàn zhě yǐ shù nián, zhāng yí dài bǔ, yǐ kùn nóng mín. guó jiā liáng chǔ, cháng huàn bù jí, gù nǎi jiǔ yǎng cǐ lǎo yòu shù qiān wàn kǒu, rǒng shí xū fèi, zhèng zài shì ěr. rú jí bà zhī, kǒng qí shī suǒ, yí xiàn yǐ suì yuè, shǐ zì wèi jì, zhì qī ér bà, fù jiāng hé cí. shàng duō cǎi nà yān.
又曰:「近聞保舉縣令,特增其俸,此朝廷為民之善意也。然自關以西,尚未有到任者,遠方之民不能無望。豈舉者猶寡,而有所不敷耶?乞詔內外職事官,益廣選舉,以補其闕,使天下均受其賜。且丞、簿、尉亦皆親民,而獨不增俸,彼既不足以自給,安能禁其侵牟乎。或謂國用方闕,不宜虛費,是大不然。夫重吏祿者,固使之不擾民也,民安則國定,豈為虛費。誠能裁減冗食,不養無用之人,亦何患乎不足。今一軍充役,舉家廩給,軍既物故,給其子弟,感悅士心,為國盡力耳。至於無男丁而其妻女猶給之,此何謂耶?自大駕南巡,存贍者已數年,張頤待哺,以困農民。國家糧儲,常患不及,顧乃久養此老幼數千萬口,冗食虛費,正在是耳。如即罷之,恐其失所,宜限以歲月,使自為計,至期而罷,復將何辭。」上多採納焉。
yuán guāng yuán nián zhēng yuè, qiān bǎo dà jūn jié dù shǐ, jiān fū zhōu guǎn nèi guān chá shǐ. èr yuè, gǎi jìng nán jūn jié dù shǐ, jiān bīn zhōu guǎn nèi guān chá shǐ. wèi jǐ, zhì shì. āi zōng jí wèi, zhēng yòng jiù rén, qǐ wèi shàng shū zuǒ chéng. yán shì shāo bù jí qián, rén wàng pō jiǎn. xún fù zhì shì jiā jū, wéi yǐ chāo shū jiào zǐ sūn wèi shì, qì yuán chí biàn chéng dōng, zhú tíng hào jìng yǐn, shí shí yǔ hóu zhì bèi yóu yǒng qí jiān. zhèng dà bā nián èr yuè yǐ chǒu, hōng yú sōng shān chóng fú gōng, nián liù shí yǒu jiǔ. chū yóu sōng shān, cháng yuē: wú yì yù zhǔ cǐ shān. guǒ zhōng yú cǐ.
元光元年正月,遷保大軍節度使,兼鄜州管內觀察使。二月,改靜難軍節度使,兼邠州管內觀察使。未幾,致仕。哀宗即位,徵用舊人,起為尚書左丞。言事稍不及前,人望頗減。尋復致仕家居,惟以抄書教子孫為事,葺園池汴城東,築亭號「靜隱」,時時與侯摯輩游詠其間。正大八年二月乙丑,薨於嵩山崇福宮,年六十有九。初游嵩山,嘗曰:「吾意欲主此山。」果終於此。
wèi rén chún zhèng zhēn shuài, bù shì xiū shì, suī liǎng dēng xiàng wèi, dài ruò wú guān rán. yù shì zhé fā, wú suǒ wèi bì, měi zòu shì shàng qián, páng rén wèi dòng sè, xíng xìn chù zhī tǎn rú yě. jí hōng zhī rì, suī píng xī shén mào jì zhě, yì yuē zhèng rén wáng yǐ. chū zhì biàn, fù wěi yǐ yù shǐ dài fū zhì shì, yóu kāng jiàn, xiōng xíng jiǎn wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ, xíng xìn wèi lǐ bù shàng shū, zhū zǐ zhí duō zhōng dì jū guān, dāng shì wèi zhī yǒu yě.
為人純正真率,不事修飾,雖兩登相位,殆若無官然。遇事輒發,無所畏避,每奏事上前,旁人為動色,行信處之坦如也。及薨之日,雖平昔甚媢忌者,亦曰正人亡矣。初至汴,父暐以御史大夫致仕,猶康健,兄行簡為翰林學士承旨,行信為禮部尚書,諸子侄多中第居官,當世未之有也。
zàn yuē: gāo rǔ lì zhī shēn qīng shèn, liàn dá shì yí, jiǔ jū xiàng wèi, suī wèi dài fū shì suǒ bǐ, ér rén zhǔ chǒng yù bù shuāi. zhāng xíng xìn lì zhì jiǎn è, yán wú bì jì, rán yī zào zhèng tú, biàn duō kǎn lǎn, jí qí zài yòng, lùn shì shāo bù jí qián, qǐ yǐ rǔ lì wèi zhēn kě fǎ yé. xuān zōng fá sòng, běn fēi wàn quán zhī cè, xíng xìn jiàn, rǔ lì bù jiàn, yòu jǔ hé yì. hú shā hǔ zhī è wèi zhe, xíng xìn liǎng shū jī zhī. rǔ lì yǔ gāo qí gòng shì, rén yí qí dǎng fù. yōu liè kě gài jiàn yú sī yǐ.
贊曰:高汝礪禔身清慎,練達事宜,久居相位,雖為大夫士所鄙,而人主寵遇不衰。張行信礪志謇諤,言無避忌,然一簉政途,便多坎壈,及其再用,論事稍不及前,豈以汝礪為真可法耶。宣宗伐宋,本非萬全之策,行信諫,汝礪不諫,又沮和議。胡沙虎之惡未著,行信兩疏擊之。汝礪與高琪共事,人疑其黨附。優劣可概見於斯矣。