gāo rǔ lì zhāng xíng xìn
高汝砺 张行信
gāo rǔ lì, zì yán fū, yīng zhōu jīn chéng rén. dēng dà dìng shí jiǔ nián jìn shì dì, lì guān yǒu néng shēng. míng chāng wǔ nián jiǔ yuè, zhāng zōng zhào zǎi zhí, jǔ zòu zhōng wài kě wèi cì shǐ zhě, shàng qīn yuè quē diǎn zhù, gài qǔ liǎng yuán tóng jǔ zhě shēng yòng zhī. yú shì, rǔ lì zì tóng zhī jiàng yáng jūn jié dù shì qǐ wèi shí zhōu cì shǐ. chéng ān yuán nián qī yuè, rù wèi zuǒ sī láng zhōng. yī rì zòu shì zǐ chén diàn, shí shì chén jiē huí bì, shàng suǒ yù liáng shàn hū duò àn xià, rǔ lì yǐ fēi zhí bù gǎn qǔ yǐ jìn. zòu shì bì, shàng wèi zǎi chén yuē:" gāo rǔ lì bù jìn shàn, kě wèi zhī tǐ yǐ."
高汝砺,字岩夫,应州金城人。登大定十九年进士第,莅官有能声。明昌五年九月,章宗诏宰执,举奏中外可为刺史者,上亲阅阙点注,盖取两员同举者升用之。于是,汝砺自同知绛阳军节度事起为石州刺史。承安元年七月,入为左司郎中。一日奏事紫宸殿,时侍臣皆回避,上所御凉扇忽堕案下,汝砺以非职不敢取以进。奏事毕,上谓宰臣曰:“高汝砺不进扇,可谓知体矣。”
wèi jǐ, zhuó wèi zuǒ jiàn yì dài fū. yǐ fù diào jūn xū, jùn xiàn yǒu sī huò bù dé rén, zhuī xū zǒu zú lì qí shì jí, guī qǔ huò lù, shēn wèi mín hài, jiàn yán:" zì jīn ruò yīn bīng diào fā, yǒu fàn zhě qǐ quán yī' tuī pái shòu cái fǎ' zhì zhī, shù shǐ xiǎo rén yǒu suǒ wèi jù." èr nián liù yuè, dìng zhì, yīn jūn qián chà fā shòu cái zhě, yī guàn yǐ xià tú èr nián, yǐ shàng tú sān nián, shí guàn chǔ sǐ, cóng rǔ lì zhī yán yě. shí yù zòu shì, tái chén yì lìng huí bì, rǔ lì nǎi shàng yán:" guó jiā zhì jiàn chén yǐ bèi shì cóng, gài yù zhōu zhī shí zhèng yǐ cān dé shī, fēi tú shǐ pái háng jiù liè ér yǐ. gù táng zhì, fán zhōng shū mén xià jí sān pǐn yǐ shàng rù gé, bì qiǎn jiàn guān suí zhī, bǐ yù wén zhèng shì, jì qí yǒu suǒ kāi shuō. jīn shěng tái yǐ xià, yù cháo zòu shì zé yī qiè huí bì, yǔ zhū shì wèi zhī chén lǚ jìn lǚ tuì. diàn tíng lùn shì chū mò de wén, jí qí yǐ xíng, yòu bù xiáng qí shǐ mò, suì shì ér jiàn, sī yì nán yǐ. gù jiàn zhí wèi hé rú zāi? ruò yuē fēi cái, zé rén kě yě, qǐ kě zhì zhī yán zé ér shū yuǎn ruò cǐ. qǐ zì jīn yǐ wǎng, yǒu sī zòu shì jiàn guān dé yǐ yù wén, shù wàng shǎo bǔ. qiě xiū zhù zhī zhí, zhǎng jì yán dòng, jù dāng yī tǐ." shàng cóng zhī.
未几,擢为左谏议大夫。以赋调军须,郡县有司或不得人,追胥走卒利其事急,规取货赂,深为民害,建言:“自今若因兵调发,有犯者乞权依‘推排受财法’治之,庶使小人有所畏惧。”二年六月,定制,因军前差发受财者,一贯以下徒二年,以上徒三年,十贯处死,从汝砺之言也。时遇奏事,台臣亦令回避,汝砺乃上言:“国家置谏臣以备侍从,盖欲周知时政以参得失,非徒使排行就列而已。故唐制,凡中书、门下及三品以上入阁,必遣谏官随之,俾预闻政事,冀其有所开说。今省台以下,遇朝奏事则一切回避,与诸侍卫之臣旅进旅退。殿廷论事初莫得闻,及其已行,又不详其始末,遂事而谏,斯亦难矣。顾谏职为何如哉?若曰非材,择人可也,岂可置之言责而疏远若此。乞自今以往,有司奏事谏官得以预闻,庶望少补。且修注之职,掌记言动,俱当一体。”上从之。
yòu yán:" nián qián shí yuè cháng jǔ xíng tuī pái zhī fǎ, xún yǐ yú shí ér zhǐ, chéng zhī shèng shàng ài mín zhī shēn yě. qiè wén zhōu zhì, yǐ suì shí dìng mín zhī zhòng guǎ, biàn wù zhī duō shǎo, rù qí shù yú xiǎo sī tú, yǐ shī zhèng jiào, yǐ xíng zhēng lìng, sān nián zé tiān xià dà bǐ, àn wèi dìng fǎ. fú zì dà dìng sì nián tōng jiǎn qián hòu, qì jīn sān shí yú nián, qí jiān suī liǎng jīng tuī pái, qí fú cái wù lì, wéi píng yī shí xiǎo mín zhī yǔ yǐ wéi zēng jiǎn, yǒu sī wéi wù sù dìng, bù fù tuī jiū qí shí. yóu shì háo qiáng yǒu lì zhě fú tóng ér xìng miǎn, pín ruò guǎ yuán zhě yì qū ér wú sù. kuàng jìn nián yǐ lái, biān fāng lǚ yǒu diào fā, pín hù yì duō. rú zhǐ xún lì tuī pái, yuán qù suì tiáo lǐ yǐ xíng, rén suǒ tōng zhī, kǒng xīn qiáng zhī jiā yù wèi qǐng zhǔ jiǎo kuài zhī rén, jì wàng zhì shí tóng cí tuī chàng. huò xū zuò pín zhī, gù yǐ chǎn yè dī jià zhì diǎn, jí jiāng cái wù xǐ zhì tā suǒ, quán zhǐ yíng yùn. rú cǐ jiān bì bǎi duān, yù wàng wù lì jūn yī, nán yǐ. yù gé sī bì, mò ruò jù shí tōng jiǎn, yù lìng yǒu sī zhào kān dà dìng sì nián tiáo lǐ, yán lì zuì shǎng, jié rì lì xiàn, guān fáng jìn yuē. qí jiān yǒu kě yǐ qīng zhòng zhě zhēn zhuó xíng zhī, qù fán suì ér jiù jiǎn yì, jiè sāo rǎo ér shì zhèn jìng, shǐ fù zhě bù dé yǐ gǒu bì, kùn zhě yǒu wàng yú shǎo xī, zé fù shuì yì bàn, rén miǎn bù jūn zhī huàn yǐ." zhào shàng shū shěng qí biān shì xī xíng zhī.
又言:“年前十月尝举行推排之法,寻以逾时而止,诚知圣上爱民之深也。切闻周制,以岁时定民之众寡,辨物之多少,入其数于小司徒,以施政教,以行征令,三年则天下大比,按为定法。伏自大定四年通检前后,迄今三十余年,其间虽两经推排,其浮财物力,惟凭一时小民之语以为增减,有司惟务速定,不复推究其实。由是豪强有力者符同而幸免,贫弱寡援者抑屈而无诉。况近年以来,边方屡有调发,贫户益多。如止循例推排,缘去岁条理已行,人所通知,恐新强之家预为请嘱狡狯之人,冀望至时同辞推唱。或虚作贫之,故以产业低价质典,及将财物徙置他所,权止营运。如此奸弊百端,欲望物力均一,难矣。欲革斯弊,莫若据实通检,预令有司照勘大定四年条理,严立罪赏,截日立限,关防禁约。其间有可以轻重者斟酌行之,去烦碎而就简易,戒搔扰而事镇静,使富者不得以苟避,困者有望于少息,则赋税易办,人免不均之患矣。”诏尚书省俟边事息行之。
shì suì shí yuè, shàng yù shàng shū shěng, qiǎn guān yì gè lù tōng jiǎn mín lì, mìng hù bù shàng shū jiǎ zhí gāng yǔ rǔ lì xiān tuī pái zài dōu liǎng jǐng xún yuàn, lìng zhū lù suǒ chà guān shì yǐ wéi fǎ yān. xún wèi tóng zhī dà xīng fǔ shì. sì nián shí èr yuè, wèi shǎn xī dōng lù zhuǎn yùn shǐ. tài hé yuán nián qī yuè, gǎi xī jīng lù zhuǎn yùn shǐ. èr nián zhēng yuè, wèi běi jīng lín huáng fǔ lù àn chá shǐ. sì nián èr yuè, qiān hé běi xī lù zhuǎn yùn shǐ. shí yī yuè, jìn zhōng dōu lù dōu zhuǎn yùn shǐ.
是岁十月,上谕尚书省,遣官诣各路通检民力,命户部尚书贾执刚与汝砺先推排在都两警巡院,令诸路所差官视以为法焉。寻为同知大兴府事。四年十二月,为陕西东路转运使。泰和元年七月,改西京路转运使。二年正月,为北京临潢府路按察使。四年二月,迁河北西路转运使。十一月,进中都路都转运使。
liù nián liù yuè, bài hù bù shàng shū. shí chāo fǎ bù néng liú zhuǎn, rǔ lì suí shì shàng yán, duō suǒ gēng dìng, mín shén biàn zhī, yǔ zài shí huò zhì. shàng jiā qí yì, chì shàng shū shěng yuē:" nèi wài bǎi guān suǒ sī bù tóng, bǐ yìng zhào yán shì zhě bù chì qiān shù, jù bù dá gè sī lì hài, hàn màn chén shuō, mò néng xiáng jìn. jìn wéi hù bù shàng shū gāo rǔ lì, lùn běn bù shù shì, bìng qiè shì qíng, jiē yǐ xíng zhī. qí yù nèi wài bǎi sī gè jiū lì hài jǔ míng, ruò kě jǔ ér bù jí shēn wén, yǐ zhì shàng sī jǔ xíng zhě, liàng zhì qí fá."
六年六月,拜户部尚书。时钞法不能流转,汝砺随事上言,多所更定,民甚便之,语在《食货志》。上嘉其议,敕尚书省曰:“内外百官所司不同,比应诏言事者不啻千数,俱不达各司利害,汗漫陈说,莫能详尽。近惟户部尚书高汝砺,论本部数事,并切事情,皆已行之。其谕内外百司各究利害举明,若可举而不即申闻,以致上司举行者,量制其罚。”
zhēn yòu èr nián liù yuè, xuān zōng nán qiān, cì hán dān, bài rǔ lì wèi cān zhī zhèng shì. cì tāng yīn, shàng wén biàn jīng gǔ jià téng yǒng, lǜ hù cóng rén zhì zé yù guì, wèn zǎi chén hé yǐ chù zhī. jiē qǐng mìng liú shǒu sī yuē shù, rǔ lì dú yuē:" wù jià dī áng, zhāo xī huò yì, rán dí duō tiào shǎo zé guì. gài zhū lù zhī rén fú còu hé nán, dí zhě jì duō, ān dé bù guì? ruò jìn zhǐ zhī, yǒu wù zhī jiā jiē jiāng bì ér bù chū, shāng lǚ zhuǎn fàn yì bù fù rù chéng, zé dí zhě yì jí ér guì yì shén yǐ. shì yǒu nán yì, bù kě bù zhī, jīn shǎo ér nán de zhě gǔ yě, duō ér yì zhì zhě chāo yě, zì dāng xiān qí suǒ nán, hòu qí suǒ yì, duō fāng kāi yòu, wù shǐ chū sù gèng chāo, zé gǔ jià zì píng yǐ." shàng cóng zhī.
贞祐二年六月,宣宗南迁,次邯郸,拜汝砺为参知政事。次汤阴,上闻汴京谷价腾踊,虑扈从人至则愈贵,问宰臣何以处之。皆请命留守司约束,汝砺独曰:“物价低昂,朝夕或异,然籴多粜少则贵。盖诸路之人辐凑河南,籴者既多,安得不贵?若禁止之,有物之家皆将闭而不出,商旅转贩亦不复入城,则籴者益急而贵益甚矣。事有难易,不可不知,今少而难得者谷也,多而易致者钞也,自当先其所难,后其所易, 多方开诱,务使出粟更钞,则谷价自平矣。”上从之。
sān nián wǔ yuè, cháo tíng yì xǐ hé běi jūn hù jiā shǔ yú hé nán, liú qí jūn shǒu wèi jùn xiàn, rǔ lì yán:" cǐ shì guǒ xíng, dàn biàn yú háo qiáng jiā ěr, pín hù qǐ néng xǐ? qiě ān tǔ zhòng qiān, rén zhī qíng yě. jīn shǐ jìn fù hé nán, bǐ yī dàn qù qí tián yuán, fú xié lǎo yòu, qū chí dào lù, liú lí shī suǒ, qǐ bù kě lián. qiě suǒ guò bǎi xìng jiàn jūn hù jǐn qiān, bì jiāng jīng yí, wèi guó jiā fēn bié bǐ cǐ, qí xīn ān dé bù yáo. kuàng jūn rén yǐ qù qí jiā, ér lìng hù wèi tā rén, yǐ qíng dù zhī, qí bù kěn jìn xīn bì yǐ. mín zhì yú ér shén zhě yě, suī gào yǐ wèi hù zhī yì, yì jiāng bù xìn, tú lìng jiāo luàn, jù bù dé ān, cǐ qí lì hài suǒ xì zhì zhòng. qǐ xiān lìng zhū dào yuán shuài fǔ xuān fǔ sī zǒng guǎn fǔ shú lùn kě fǒu, rú wú kě yí, rán hòu shī xíng." bù bào.
三年五月,朝廷议徙河北军户家属于河南,留其军守卫郡县,汝砺言:“此事果行,但便于豪强家耳,贫户岂能徙?且安土重迁,人之情也。今使尽赴河南,彼一旦去其田园,扶携老幼,驱驰道路,流离失所,岂不可怜。且所过百姓见军户尽迁,必将惊疑,谓国家分别彼此,其心安得不摇。况军人已去其家,而令护卫他人,以情度之,其不肯尽心必矣。民至愚而神者也,虽告以卫护之意,亦将不信,徒令交乱,俱不得安,此其利害所系至重。乞先令诸道元帅府、宣抚司、总管府熟论可否,如无可疑,然后施行。”不报。
jūn hù jì qiān, jiāng kuò dì fēn shòu zhī, wèi yǒu dìng lùn, shàng chì shàng shū shěng yuē:" běi bīng jiāng jí hé nán, yóu shì jǐn qǐ zhū lù jūn hù, gòng tú bǎo shǒu. jīn jì zhì yǐ, liáng shí suǒ dāng bì yǔ, rán wèi yǒu yǐ chù zhī. kě fēn qiǎn guān jù qí lǎo wèn zhī, qí jiāng yì fù, huò yǔ zhī tián, èr zhě shú biàn." yòu yǐ yù rǔ lì. jì ér suǒ qiǎn guān yán:" nóng mín bìng chēng, bǐ nián yǐ lái, zū fù yǐ zhòng, ruò gèng yì zhī, lì shí bù zú, bù gǎn fù diàn guān tián, yuàn yǐ gěi jūn." yú shì rǔ lì zòu:" qiān xǐ jūn hù, yī shí zhī shì yě. mín diàn guān tián, jiǔ yuǎn zhī jì yě. hé nán mín dì guān tián, jì shù xiāng bàn. yòu duō quán diàn guān tián zhī jiā, fén yíng zhuāng jǐng jù zài qí zhōng. lǜ jiē pín mín, yī dàn duó zhī, hé yǐ zì huó? fū xiǎo mín yì dòng nán ān, yī shí bì fù, suì yǒu cǐ yán. jí qí yú rén, jí qián rì zhī zhǔ, jīn hái wèi kè, néng wù huǐ hū? huǐ zé fèn xīn shēng yǐ. rú shān dōng bō dì shí, yú tián wò rǎng jǐn rù shì jiā, jí è zhě nǎi fù pín hù. wú yì yú jūn, ér mín zé yǒu sǔn, zhì yú hù xiāng zēng jí, jīn yóu wèi yǐ, qián shì bù yuǎn, zú wèi míng jiè. wéi dāng bèi yì guān zū, yǐ gěi jūn liáng zhī bàn, fù yǐ xì guān huāng tián mù mǎ cǎo dì liàng shù fù zhī, lìng qí zì gēng, zé bǎi xìng miǎn shī yè zhī jiān, ér guān sī bù bì wèi lì mín zhī shì yǐ. qiě hé nán zhī tián zuì yí mài, jīn yǔ zé zhān zú, zhèng bō zhǒng zhī shí, chéng kǒng mín yí yǐ wù suì jì, yí zǎo jué zhī." shàng cóng qí qǐng.
军户既迁,将括地分授之,未有定论,上敕尚书省曰:“北兵将及河南,由是尽起诸路军户,共图保守。今既至矣,粮食所当必与,然未有以处之。可分遣官聚耆老问之,其将益赋,或与之田,二者孰便。”又以谕汝砺。既而所遣官言:“农民并称,比年以来,租赋已重,若更益之,力实不足,不敢复佃官田,愿以给军。”于是汝砺奏:“迁徙军户,一时之事也。民佃官田,久远之计也。河南民地、官田,计数相半。又多全佃官田之家,坟茔、庄井俱在其中。率皆贫民,一旦夺之,何以自活?夫小民易动难安,一时避赋,遂有此言。及其与人,即前日之主,今还为客,能勿悔乎?悔则忿心生矣。如山东拨地时,腴田沃壤尽入势家,瘠恶者乃付贫户。无益於军,而民则有损,至于互相憎疾,今犹未已,前事不远,足为明戒。惟当倍益官租,以给军粮之半,复以系官荒田、牧马草地量数付之,令其自耕,则百姓免失业之艰,而官司不必为厉民之事矣。且河南之田最宜麦,今雨泽沾足,正播种之时,诚恐民疑以误岁计,宜早决之。”上从其请。
xún qiān shàng shū yòu chéng. shí shàng yǐ jūn hù dì dāng bō fù, shǐ de jí shí gēng kěn, ér rǔ lì fù shàng zòu yuē:" zài guān huāng tián jí mù mǎ dì, mín duō sī gēng zhě. jīn zhèng yì mài zhī shí, bǐ zhī jiāng yǐ yú rén, bì jiē qì qù. jūn hù suī dé, yì yǐ yú shí, tú chéng kuàng fèi. ruò hòu bì gōng ér hòu bō, liàng shōu suǒ de, yǐ bǔ jūn chǔ, zé gōng sī jù biàn. qǐ jǐn jiǔ yuè rán hòu qiǎn guān." shí yuè, rǔ lì yán:" jīn hé běi jūn hù xǐ hé nán zhě jǐ bǎi wàn kǒu, rén rì gěi mǐ yī shēng, suì lǜ sān bǎi liù shí wàn dàn, bàn gěi qí zhí yóu zhī sù sān bǎi wàn dàn. hé nán zū dì jì èr shí sì wàn qǐng, suì zhēng sù cái yī bǎi wǔ shí liù wàn yǒu qí, gèng qǐ yú jīng fèi zhī wài bèi zhēng yǐ gěi, réng yǐ xì guān xián tián jí mù mǎ dì kě gēng zhě bì zhī." zòu kě. nǎi qiǎn yòu sī jiàn féng kāi děng fēn yì zhū jùn jiù gěi zhī, rén sān shí mǔ, yǐ rǔ lì zǒng zhī. jì ér kuò dì guān hái, jiē yuē:" qǐng mǔ zhī shù shén shǎo, qiě jí è bù kě gēng. jì qí kě gēng zhě jūn yǐ yǔ zhī, rén dé wú jǐ, yòu pì yuǎn chù bù miǎn xǐ jiù zhī, jūn rén jiē yǐ wéi bù biàn." rǔ lì suì yán yú shàng, zhào yǒu sī bà zhī, dàn gěi jūn liáng zhī bàn, ér bàn shé yǐ shí zhí yān.
寻迁尚书右丞。时上以军户地当拨付,使得及时耕垦,而汝砺复上奏曰:“在官荒田及牧马地,民多私耕者。今正艺麦之时,彼知将以与人,必皆弃去。军户虽得,亦已逾时,徒成旷废。若候毕功而后拨,量收所得,以补军储,则公私俱便。乞尽九月然后遣官。”十月,汝砺言:“今河北军户徙河南者几百万口,人日给米一升,岁率三百六十万石,半给其直犹支粟三百万石。河南租地计二十四万顷,岁征粟才一百五十六万有奇,更乞于经费之外倍征以给,仍以系官闲田及牧马地可耕者畀之。”奏可。乃遣右司谏冯开等分诣诸郡就给之,人三十亩,以汝砺总之。既而括地官还,皆曰:“顷亩之数甚少,且瘠恶不可耕。计其可耕者均以与之,人得无几,又僻远处不免徙就之,军人皆以为不便。”汝砺遂言於上,诏有司罢之,但给军粮之半,而半折以实直焉。
sì nián zhēng yuè, bài shàng shū zuǒ chéng, lián shàng biǎo qǐ zhì shì, jiē yōu zhào bù xǔ. huì cháo tíng yì fā bīng hé běi, hù mín shān mài, ér mín jiān liú yán wèi guān jiāng jǐn qǔ zhī. shàng wén, yǐ wèn zǎi zhí yuē:" wèi zhī nài hé?" gāo qí děng zòu:" ruò lìng shū mì yuàn qiǎn bīng jū qí chōng yào, zhèn è tǔ kòu, réng xǔ shōu táo hù zhī tián, zé jūn mín liǎng biàn. huò yǒu jǐng jí, jūn shì yì bì jìn xīn." rǔ lì yuē:" shén fēi jì yě. gài hé shuò zhī mín suǒ shì yǐ shí zhě, wéi cǐ mài ěr. jīn yǐ yǒu liú yán, ér fù yǐ bīng wǎng, shì yì shǐ zhī yí jù yě. bù ruò tīng qí zì biàn, lìng xuān fǔ sī jìn jí wú lài, bù zhì qīn rǎo zú yǐ. táo hù tián lìng yǒu sī shōu zhī, yǐ chōng jūn chǔ kě yě." nǎi zhào qiǎn hù bù yuán wài láng péi mǎn pú lá dōu yuè shì tián shù, jí fǎng mín yuàn fā bīng yǐ fǒu, hái zòu:" chén xī yóu huái mèng, dōng dǐ cáo dān, mài miáo kǔ yì wú duō, xùn zhū nóng mín, wǎng wǎng zì wèi yì jūn. chén jí xuān bù cháo tíng yù fā bīng zhī yì, jiē gǎn dài ér bù yuàn yě." yú shì bà zhī.
四年正月,拜尚书左丞,连上表乞致仕,皆优诏不许。会朝廷议发兵河北,护民芟麦,而民间流言谓官将尽取之。上闻,以问宰职曰:“为之奈何?”高琪等奏:“若令枢密院遣兵居其冲要,镇遏土寇,仍许收逃户之田,则军民两便。或有警急,军士亦必尽心。”汝砺曰:“甚非计也。盖河朔之民所恃以食者,惟此麦耳。今已有流言,而复以兵往,是益使之疑惧也。不若听其自便,令宣抚司禁戢无赖,不致侵扰足矣。逃户田令有司收之,以充军储可也。”乃诏遣户部员外郎裴满蒲剌都阅视田数,及访民愿发兵以否,还奏:“臣西由怀、孟,东抵曹、单,麦苗苦亦无多,讯诸农民,往往自为义军。臣即宣布朝廷欲发兵之意,皆感戴而不愿也。”于是罢之。
rǔ lì yǐ shù qǐ zhì shì bù cóng, nǎi shàng yán yuē:" lì fēi cháng zhī gōng, bì dài fēi cháng zhī rén. jīn dà bīng jì tuì, zhèng wán qì guān ài jiǎn liàn bīng shì zhī shí, xū de tōng mǐn jīng lún zhī cái yù wèi chóu huà, bǐ jì zhōng xīng. fú jiàn shàng shū zuǒ chéng jiān xíng shū mì fù shǐ xū dǐng, cái shàn zhòng zhǎng, shēn jiān shù qì, qǐ zhào hái cháo shěng." bù cóng. shí gāo qí yù cóng yán shì zhě suì yuè mín tián zhēng zū, cháo tíng jiāng cóng zhī. rǔ lì yán:" chén wén zhì dà guó zhě ruò pēng xiǎo xiān, zuì wéi zhèng zhī shàn yù yě. guó cháo zì dà dìng tōng jiǎn hòu, shí nián yī tuī wù lì, wéi qí guì jiǎn jìng ér zhòng láo mín ěr. jīn yán zhě qǐng rú hé běi suì kuò shí zhǒng zhī tián, jì shù zhēng liǎn, jí shì cháng shí tōng jiǎn, wú nǎi hài rén shì tīng, shǐ zhī bù ān hū. qiě hé nán hé běi shì tǐ bù tóng. hé běi lèi jīng jié lüè, hù kǒu wáng nì, tián chóu huāng fèi, chà diào nán yī yuán é, gù wèi cǐ quán yí zhī fǎ, gài jūn chǔ bù jiā duō, qiě dì shǎo ér yì jiàn yě. hé nán zì chē jià xún xìng yǐ lái, bǎi xìng còu jí, fán yǒu xián tián jí táo hù suǒ qì, gēng kěn dài biàn, gè chéng yuán hù shū zū, qí suǒ zhēng liǎn, jiē zhǔn tōng tuī zhī é, suī jūn mǎ yì duō, wèi cháng quē wù, jù yí yī gài dòng rǎo. ruò kǒng háo yòu bì nì ér bū zhēng fù, zé yǒu sī jiǎn kuò yì qǐ jǐn shí. dàn yán lì shǎng fá, xǔ qí zì shǒu, jí tīng rén gào bǔ, fàn zhě yǐ dào jūn chǔ zuò zhī, dì fù gào zhě, zì zú shǐ rén zhī jù, ér fù xī rù guān, hé bì wéi shì fēn fēn yě. yì yòu yǒu dà bù kě zhě sān: rú měi suì jiǎn kuò, zé xià tián chūn liàng, qiū tián xià liàng, zhōng jiàn zá zhǒng yì qiě suí shí liàng zhī, yī suì zhōng lüè wú xiū xī, mín jiāng yàn bì, gēng zhòng shī shí, huò zhǐ gēng gāo yú ér qì qí yú, zé suǒ shōu réng jiù ér suǒ shū yì shǎo, yī bù kě yě. jiǎn kuò zhī shí, xiàn guān bù néng jiā zhì hù dào, lǐ xū dé yǐ àn tōng huò lù, shàng xià qí shǒu, xū wéi wén jù, zhuǎn shī qí zhēn, èr bù kě yě. mín tián yǔ jūn tián quǎn yá xiāng cuò, bǐ huò yīn jié jūn rén yǐ xiāng mào luàn, ér cháo tíng zhǐ píng yǒu sī zhī jí, tǎng shǐ lín shí shǎo yú yuán é, zé zī chǔ quē wù bì yǐ, sān bù kě yě. fū cháo tíng jǔ shì, wù zài bì xíng, jì xíng ér fù zhōng zhǐ yān, shì qǐ shàn jì zāi." yì suì qǐn.
汝砺以数乞致仕不从,乃上言曰:“立非常之功,必待非常之人。今大兵既退,正完葺关隘、简练兵士之时,须得通敏经纶之才预为筹画,俾济中兴。伏见尚书左丞兼行枢密副使胥鼎,才擅众长,身兼数器,乞召还朝省。”不从。时高琪欲从言事者岁阅民田征租,朝廷将从之。汝砺言:“臣闻治大国者若烹小鲜,最为政之善喻也。国朝自大定通检后,十年一推物力,惟其贵简静而重劳民耳。今言者请如河北岁括实种之田,计数征敛,即是常时通检,无乃骇人视听,使之不安乎。且河南、河北事体不同。河北累经劫掠,户口亡匿,田畴荒废,差调难依元额,故为此权宜之法,盖军储不加多,且地少而易见也。河南自车驾巡幸以来,百姓凑集,凡有闲田及逃户所弃,耕垦殆遍,各承元户输租,其所征敛,皆准通推之额,虽军马益多,未尝阙误,讵宜一概动扰。若恐豪右蔽匿而逋征赋,则有司检括亦岂尽实。但严立赏罚,许其自首,及听人告捕,犯者以盗军储坐之,地付告者,自足使人知惧,而赋悉入官,何必为是纷纷也。抑又有大不可者三:如每岁检括,则夏田春量,秋田夏量,中间杂种亦且随时量之,一岁中略无休息,民将厌避,耕种失时,或止耕膏腴而弃其余,则所收仍旧而所输益少,一不可也。检括之时,县官不能家至户到,里胥得以暗通货赂,上下其手,虚为文具,转失其真,二不可也。民田与军田犬牙相错,彼或阴结军人以相冒乱,而朝廷止凭有司之籍,倘使临时少于元额,则资储阙误必矣,三不可也。夫朝廷举事,务在必行,既行而复中止焉,是岂善计哉。”议遂寝。
xìng dìng yuán nián shí yuè, shàng shū yuē:" yán zhě qǐng gū yǔ sòng rén yì hé yǐ xī biān mín, qiè yǐ wéi fēi jì. sòng rén duō zhà wú shí, suī yǔ wén yí wǎng lái, ér biān bèi wèi gǎn jù chè. bèi jì bù chè, zé yì hé yǔ fǒu gài wú yǐ yì. huò fù màn yǐ fú cí, lǐ lì zhī wài bié yǒu qiú suǒ, yán shè bù xùn, jiāng ruò zhī hé? huò yuē:' dà dìng jiān yì cháng xiān qiǎn shǐ, jīn hé bù kě?' qiè wèi shí shū shì yì, nán yǐ lì yán. xī hǎi líng shī chū wú míng, qū zài yú wǒ, shì yǐ shì zōng jí wèi, shǒu qiǎn gāo zhōng jiàn děng bào yù sòng zhǔ, bà huái diān suǒ qīn yǐ xiū jiù hǎo. bǐ suí qiǎn shǐ lái, shū cí màn yì, bù fù fèng biǎo chēng chén, yuàn hái gù jiāng, wèi xiōng dì guó. suī qí shū mì yuàn yǔ wǒ shuài fǔ shí tōng shū wèn, ér qīn yì wèi cháng yǐ yě. jì ér zhēng xī yuán shuài hé xǐ bài sòng jiāng wú lín yáo liáng fǔ yú dé shùn yuán zhōu, yòu chéng xiàng pū sàn zhōng yì yòu fù yuán shuài gē shí liè zhì níng bài lǐ shì fǔ yú sù zhōu, zhǎn shǒu wǔ wàn, bīng wēi dà zhèn. shì zōng wèi zǎi chén yuē:' xī sòng rén, yán qiǎn shǐ qǐng hé, chéng wú wú bèi suì gōng sù zhōu, jīn wèi wǒ jūn dà bài, shā lù guò dāng, gù bù gǎn fù tōng wèn. zhèn āi nán běi shēng líng jiǔ kùn yú bīng, běn yù xī mín, hé jiào xì gù, qí lìng shuài fǔ yí shū sòng rén, yǐ yì hé hǎo.' sòng guǒ qiǎn shǐ gào hé, yǐ dāng shí táng táng zhī shì, yòu wú biān huàn, jìng miǎn qí fèng biǎo chēng chén zhī lǐ. jīn sòng qì xìn bèi méng, qīn wǒ biān bǐ, shì qū zài bǐ yě. bǐ ruò qǐng hé, yú lǐ wèi shùn, qǐ dāng xiān fā cǐ yì ér zì shì ruò yé? kǒng fēi tú wú yì, fǎn zhāo bàng wǔ ér yǐ."
兴定元年十月,上疏曰:“言者请姑与宋人议和以息边民,切以为非计。宋人多诈无实,虽与文移往来,而边备未敢遽撤。备既不撤,则议和与否盖无以异。或复蔓以浮辞,礼例之外别有求索,言涉不逊,将若之何?或曰:‘大定间亦尝先遣使,今何不可?’切谓时殊事异,难以例言。昔海陵师出无名,曲在于我,是以世宗即位,首遣高忠建等报谕宋主,罢淮甸所侵以修旧好。彼随遣使来,书辞慢易,不复奉表称臣,愿还故疆,为兄弟国。虽其枢密院与我帅府时通书问,而侵轶未尝已也。既而征西元帅合喜败宋将吴璘、姚良辅于德顺、原州,右丞相仆散忠义、右副元帅纥石烈志宁败李世辅于宿州,斩首五万,兵威大振。世宗谓宰臣曰:‘昔宋人,言遣使请和,乘吾无备遂攻宿州,今为我军大败,杀戮过当,故不敢复通问。朕哀南北生灵久困于兵,本欲息民,何较细故,其令帅府移书宋人,以议和好。’宋果遣使告和,以当时堂堂之势,又无边患,竟免其奉表称臣之礼。今宋弃信背盟,侵我边鄙,是曲在彼也。彼若请和,于理为顺,岂当先发此议而自示弱耶?恐非徒无益,反招谤侮而已。”
shí yī yuè, rǔ lì yán:" chén wén guó yǐ mín wèi jī, mín yǐ cái wèi běn, shì yǐ wáng zhě bì xiān ài yǎng jī běn. guó jiā diào fā, hé nán wéi zhòng, suǒ zhēng shuì zū lǜ cháng sān bèi yú jiù. jīn shěng bù jì suì shōu tōng bǎo bù fū suǒ zhī, nǎi yú mín jiān kē liǎn sāng pí gù zhǐ qián qī qiān wàn guàn yǐ bǔ zhī. jìn yǐ tōng bǎo shāo zhì, yòu jiā liǎng bèi. hé nán rén hù, nóng mín jū sān zhī èr, jīn shuì zū yóu duō wèi zú, ér cǐ lìng fù chū, bǐ bù tiào suǒ dāng shū zū, zé bì jiǎn qí shí yǐ yīng zhī. fū shì yǒu nán yì, shì yǒu huǎn jí. jīn jí yòng ér nán de zhě, chú liáng yě, chū yú mín lì, qí lái yǒu xiàn, kě huǎn tú. ér yì wèi zhě, chāo fǎ yě, xíng yú guó jiā, qí biàn wú qióng. xiàng zhě dà chāo zhì, gèng wéi xiǎo chāo, xiǎo chāo bì, gǎi wéi bǎo quàn, bǎo quàn bù xíng, yì wèi tōng bǎo, cóng quán zhì biàn, jiē yóu yú shàng, shàng hé yǐ fán mín wèi zāi. bǐ xī lì yǐ fèng jūn chǔ yǐ huàn bù zú, ér yòu tiān zhēng tōng bǎo, gǒu bù néng gěi, zé yǒu táo wáng. mín táo wáng zé nóng shì fèi, bīng shí hé zì ér dé? yǒu sī bù jiù yuǎn tú ér tān jìn xiào, bù gù běn yuán ér jiào mò jié, chéng kǒng jūn chǔ chāo fǎ liǎng yǒu suǒ fáng. chén fēi yú chāo fǎ bù wéi yì yě, fēi yú shěng bù gù xiāng wéi yě, dàn yǐ chāo fǎ shāo zhì wù jià shāo zēng zhī hài qīng, mín shēng bù ān jūn chǔ bù gěi zhī hài zhòng ěr. wéi bì xià wài dù shì shì, fǔ chá chén yán, tè mìng yǒu sī jiǎn miǎn, zé qún xīn hé yuè, ér wèi zú zhī zū yǒu suǒ wàng yǐ."
十一月,汝砺言:“臣闻国以民为基,民以财为本,是以王者必先爱养基本。国家调发,河南为重,所征税租率常三倍于旧。今省部计岁收通宝不敷所支,乃于民间科敛桑皮故纸钱七千万贯以补之。近以通宝稍滞,又加两倍。河南人户,农民居三之二,今税租犹多未足,而此令复出,彼不粜所当输租,则必减其食以应之。夫事有难易,势有缓急。今急用而难得者,刍粮也,出于民力,其来有限,可缓图。而易为者,钞法也,行于国家,其变无穷。向者大钞滞,更为小钞,小钞弊,改为宝券,宝券不行,易为通宝,从权制变,皆由于上,尚何以烦民为哉。彼悉力以奉军储已患不足,而又添征通宝,苟不能给,则有逃亡。民逃亡则农事废,兵食何自而得?有司不究远图而贪近效,不固本原而较末节,诚恐军储、钞法两有所妨。臣非于钞法不为意也,非于省部故相违也,但以钞法稍滞物价稍增之害轻,民生不安军储不给之害重耳。惟陛下外度事势,俯察臣言,特命有司减免,则群心和悦,而未足之租有所望矣。”
shí cháo tíng yǐ jiǎ tóng miáo dào rùn děng xiāng gōng bù hé, jiāng fēn bì zhōu xiàn bié shǔ míng hào yǐ chù zhī. rǔ lì shàng shū yuē:" shén fēi jì yě. gài hé běi zhū shuài duō běn tǔ yì jūn, yī shí quán wèi duì zhǎng, yì yǒu xiān cháng pàn wáng zhě, fēi ruò sù huàn yú cháo, zhī lǐ yì shí míng fēn zhī rén yě. tān bào bù fǎ, gài wú zú guài. cháo tíng yǐ shí fāng duō gù, gū láo lóng yòng zhī, shù shǐ qiǎn mín shǎo dé ān xī. bǐ hù xiāng gōng jié zé shì jìn ruò, shì lì jì ruò zé cháo tíng yì zhì. jīn ruò fēn dì ér yǔ zhī, zhōu xiàn guān lì dé zhé shǔ zhì, mín hù shuì fù dé shàn zhēng shōu, zé dì guǎng zhě rì yì qiáng, xiá zhě rì yì ruò. jiǔ zhī, ruò zhě jiē bìng yú qiáng, qiáng zhě zhī dì bù kě fù duó, shì cháo tíng yù nán zhì yě. xī táng fēn hé shuò dì shòu zhū pàn jiāng, shǐ chén wèi qí hù yǎng niè méng yǐ chéng qí huò, cǐ kě wèi jīn rì dà jiè yě. bù ruò gū lìng xíng shěng jī mí hé jí, duō fāng qiān zhì, shǐ zhī bù dé chěng. yì shí biān shì shào xī, qì lì jiàn wán, ruò bèi yòu hé zú huàn zāi." yì suì qǐn.
时朝廷以贾仝、苗道润等相攻不和,将分畀州县、别署名号以处之。汝砺上书曰:“甚非计也。盖河北诸帅多本土义军,一时权为队长,亦有先尝叛亡者,非若素宦于朝,知礼义、识名分之人也。贪暴不法,盖无足怪。朝廷以时方多故,姑牢笼用之,庶使遣民少得安息。彼互相攻劫则势浸弱,势力既弱则朝廷易制。今若分地而与之,州县官吏得辄署置,民户税赋得擅征收,则地广者日益强,狭者日益弱。久之,弱者皆并于强,强者之地不可复夺,是朝廷愈难制也。昔唐分河朔地授诸叛将,史臣谓其护养孽萌以成其祸,此可为今日大戒也。不若姑令行省羁縻和辑,多方牵制,使之不得逞。异时边事稍息,气力渐完,若辈又何足患哉。”议遂寝。
shàng cháng wèi rǔ lì yuē:" zhèn měi jiàn qīng shì cháo, kǒng bù rèn qí láo, xǔ zuò diàn xià, ér qīng zhōng bù cóng hé zāi? fū jūn chén xiāng yù, guì zài chéng shí, xiǎo jǐn qū qū, zhèn gù bù jiào yě." rǔ lì yǐ jūn chén zhī fēn shén yán, bù gǎn fèng mìng.
上尝谓汝砺曰:“朕每见卿侍朝,恐不任其劳,许坐殿下,而卿终不从何哉?夫君臣相遇,贵在诚实,小谨区区,朕固不较也。”汝砺以君臣之分甚严,不敢奉命。
sān nián, hé nán pō fēng rěn, mín jiān duō jī sù, rǔ lì nǎi zòu yuē:" guó jiā zhī wù, mò zhòng yú shí, jīn suǒ zài tún bīng yì zhòng, ér xiū zhù xīn chéng qí fèi yì guǎng, ruò bù jí cǐ fēng nián duō fāng yíng bàn, fáng qiū zhī jì huò fá jūn xìng. qǐ yú hé nán zhōu fǔ yàn qí wù jià dī áng, quán yí lì shì, fán nèi wài sì pǐn yǐ xià zá zhèng bān sàn guān jí chéng yīn rén, miǎn dāng bào shǐ jiān guān gōng chóu, huò sēng dào guān shī dé hào dù dié sì guàn yuàn é děng, bìng tīng mǎi zhī. sī xiàn guān yǒu néng quàn yòu shū sù zhì sān qiān dàn zhě, jiāng lái zhù shòu shēng běn bǎng shǒu, wǔ qiān dàn yǐ shàng qiān guān yī jiē, wàn dàn yǐ shàng shēng zhí yī děng, bìng zhù jiàn quē. shù jī rén zhī quàn mù, duō suǒ shōu huò." shàng cóng zhī.
三年,河南颇丰稔,民间多积粟,汝砺乃奏曰:“国家之务,莫重于食,今所在屯兵益众,而修筑新城其费亦广,若不及此丰年多方营办,防秋之际或乏军兴。乞于河南州府验其物价低昂,权宜立式,凡内外四品以下杂正班散官及承荫人,免当暴使监官功酬,或僧道官师德号度牒、寺观院额等,并听买之。司县官有能劝诱输粟至三千石者,将来注授升本榜首,五千石以上迁官一阶,万石以上升职一等,并注见阙。庶几人知劝慕,多所收获。”上从之。
tóng tí jǔ què huò sī wáng sān xī jiàn yì què yóu, gāo qí yǐ yòng dù fāng jí, quàn shàng xíng zhī. rǔ lì shàng yán yuē:" gǔ wú què fǎ, zì hàn yǐ lái shǐ zhì yán tiě jiǔ què jūn shū guān, yǐ zuǒ jīng fèi. mò liú zhì yǒu suàn zhōu chē shuì jiān jià, qí zhēng lì zhī shù gù yǐ jǐn yǐ, rán yì wèi wén què yóu yě. gài yóu zhě shì suǒ gòng yòng, lì guī yú gōng zé hài jí yú mín, gù gǔ jīn jiē zhì bù lùn, yì yàn kē xì ér zhòng fán rǎo yě. guó jiā zì jūn xìng, hé nán yí lù suì rù shuì zū bù chì jiā bèi, yòu yǒu é zhēng zhū qián héng fàn zá yì, wú fēi chū yú mín zhě, ér gèng yì què yóu, suì shōu yín shù shí wàn liǎng. fū guó yǐ mín wèi běn, dāng cǐ zhī jì, mín kě yǐ zhòng kùn hū! ruò cóng sān xī yì, shì yǐ jǔ shì tōng xíng zhī huò wèi què huò, sī jiā cháng yòng zhī wù wèi jìn wù, zì gǔ bù xíng zhī fǎ wèi liáng fǎ, qiè wèi shèng cháo bù qǔ yě. ruò guǒ xíng zhī, qí hài yǒu wǔ, chén qǐng yán zhī: hé nán zhōu xiàn dāng lì wù jiǔ bǎi yú suǒ, shè guān qiān bā bǎi yú yuán, ér xū lì gōng zuò zhī tú bù yǔ yān. fèi jì bù zī, ér yòu chuàng gòu wū yǔ, duó mǎi zuò jù, gōng sī jù rǎo, dài bù shèng yán. zhì yú tí diǎn guān sī yǒu shēng jiàng jué fá zhī fǎ, qí kè yī kuī, bì shēng yì pèi zhī bì, xiǎo mín shòu bìng, yì bù néng kān, qí hài yī yě. fū yóu zhī guì jiàn suǒ zài bù qí, wéi qí shāng lǚ zhuǎn fàn yǒu wú xiāng yì, suǒ yǐ qí jià cháng píng, rén yì dé zhī. jīn jì shè guān gè yǒu fèn dì, zhé xiāng qīn fàn zhě yǒu zuì, shì shǐ guì chǔ cháng guì ér jiàn chù cháng jiàn, qí hài èr yě. mín jiā rì yòng bù néng gōng zì gū zhī, ér zhuǎn yù zhě zēng qǔ lì xī, zé jià bù dé bù guì, ér yòng bù dé bù nán, qí hài sān yě. yán tiě jiǔ cù, gōng sī suǒ zào bù tóng, yì yú fēn bié, wéi yóu bù rán, mò kě biàn jì. jīn sī zào zhě yǒu xíng, bǔ gào zhě yǒu shǎng, zé wú lài bèi yīn zhī dé yǐ wū gòu liáng mín wǎng xiàn yú zuì, qí hài sì yě. yóu hù suǒ zhì wū yǔ zuò jù, yòng qián yǐ duō, yǒu sī àn yè tuī dìng wù lì, yǐ gěi chà fù. jīn duó qí jù fèi qí yè ér chà fù rú qián, hé yǐ zì huó, qí hài wǔ yě. wéi bà zhī biàn." shàng shì zhī, rán zhòng wéi gāo qí yì, nǎi zhào jí bǎi guān yì yú shàng shū shěng. hù bù shàng shū gāo kuí gōng bù shì láng zhān gē jīng shān zhī kāi fēng fǔ shì wēn dí hǎn èr shí děng èr shí liù rén yì tóng gāo qí, lǐ bù shàng shū yáng yún yì hàn lín shì dú xué shì zhào bǐng wén nán jīng lù zhuǎn yùn shǐ zhào xuān lì bù shì láng zhào bó chéng xíng bù láng zhōng jī shì yīng yòu sī jiàn guō zhe tí jǔ cāng chǎng shǐ shí jiǎn jiē yǐ wéi bù kě. shàng yuē:" gǔ suǒ bù xíng zhě ér jīn xíng zhī, shì yòu shēng yī shì yě, qí bà zhī."
同提举榷货司王三锡建议榷油,高琪以用度方急,劝上行之。汝砺上言曰:“古无榷法,自汉以来始置盐铁酒榷均输官,以佐经费。末流至有算舟车、税间架,其征利之术固已尽矣,然亦未闻榷油也。盖油者世所共用,利归于公则害及于民,故古今皆置不论,亦厌苛细而重烦扰也。国家自军兴,河南一路岁入税租不啻加倍,又有额征诸钱、横泛杂役,无非出于民者,而更议榷油,岁收银数十万两。夫国以民为本,当此之际,民可以重困乎!若从三锡议,是以举世通行之货为榷货,私家常用之物为禁物,自古不行之法为良法,切为圣朝不取也。若果行之,其害有五,臣请言之:河南州县当立务九百余所,设官千八百馀员,而胥隶工作之徒不与焉。费既不赀,而又创构屋宇,夺买作具,公私俱扰,殆不胜言。至于提点官司有升降决罚之法,其课一亏,必生抑配之弊,小民受病,益不能堪,其害一也。夫油之贵贱所在不齐,惟其商旅转贩有无相易,所以其价常平,人易得之。今既设官各有分地,辄相侵犯者有罪,是使贵处常贵而贱处常贱,其害二也。民家日用不能躬自沽之,而转鬻者增取利息,则价不得不贵,而用不得不难,其害三也。盐、铁、酒、醋,公私所造不同,易于分别,惟油不然,莫可辨记。今私造者有刑,捕告者有赏,则无赖辈因之得以诬构良民枉陷于罪,其害四也。油户所置屋宇、作具,用钱已多,有司按业推定物力,以给差赋。今夺其具、废其业而差赋如前,何以自活,其害五也。惟罢之便。”上是之,然重违高琪意,乃诏集百官议于尚书省。户部尚书高夔、工部侍郎粘割荆山、知开封府事温迪罕二十等二十六人议同高琪,礼部尚书杨云翼、翰林侍读学士赵秉文、南京路转运使赵瑄、吏部侍郎赵伯成、刑部郎中姬世英、右司谏郭著、提举仓场使时戩皆以为不可。上曰:“古所不行者而今行之,是又生一事也,其罢之。”
shí yuè, cì jīn dǐng yī, zhòng bì sān. sì nián sān yuè, bài píng zhāng zhèng shì, é ér jìn bài shàng shū yòu chéng xiàng, jiān xiū guó shǐ, fēng shòu guó gōng. wǔ nián èr yuè, shàng biǎo qǐ zhì zhèng, bù xǔ. jiǔ yuè, shàng yù rǔ lì yuē:" zuó rì shì cháo, zhì wǔ fāng bà. qīng lǎo yǐ, bù rèn jiǔ lì, zòu shì bì, yòng bǎo zhī jì, kě xiān tuì zuò, kǒng yǐ láo zhì jí, fǎn fáng yì zhèng yě." shì yuè, fù qǐ zhì shì, shàng yù zhī yuē:" chéng xiàng zhī lǐ jǐn yǐ, rán jīn tíng chén shuí rú chéng xiàng zhě, ér bì yù qiú qù hū, gū liú fǔ zhèn kě yě." shí yuè, liè qiān róng lù dài fū, réng yù yuē:" chéng xiàng shù qiú qù, zhèn yǐ shè jì shì zhòng, gù jiān liú zhī. chéng xiàng lǎo yǐ, ér guān yóu wèi zhì èr pǐn, gù tè shēng liǎng jiē." shí èr yuè, shàng fù yù yuē:" xiàng zhèn yǐ qīng nián lǎo, shì cháo zhī rì shì lì wèi láo, lìng yòng bǎo shí tuì zuò láng xià, ér qīng wéi zhī, fù shì lì zhōng cháo, qǐ yǒu sī bù wéi shè tà yé? qīng qí miǎn cóng zhèn yì." yuán guāng yuán nián sì yuè, rǔ lì guì zòu shì, shàng mìng qǐ yuē:" qīng dà chén yě, suǒ yán jiē shè jì jì. zhèn zhī zé qīng, wéi zài jǐn chéng, hé shì xiǎo jǐn, zì jīn wù fù ěr yě."
十月,赐金鼎一,重币三。四年三月,拜平章政事,俄而进拜尚书右丞相,监修国史,封寿国公。五年二月,上表乞致政,不许。九月,上谕汝砺曰:“昨日视朝,至午方罢。卿老矣,不任久立,奏事毕,用宝之际,可先退坐,恐以劳致疾,反妨议政也。”是月,复乞致仕,上谕之曰:“丞相之礼尽矣,然今廷臣谁如丞相者,而必欲求去乎,姑留辅朕可也。”十月,躐迁荣禄大夫,仍谕曰:“丞相数求去,朕以社稷事重,故坚留之。丞相老矣,而官犹未至二品,故特升两阶。”十二月,上复谕曰:“向朕以卿年老,视朝之日侍立为劳,令用宝时退坐廊下,而卿违之,复侍立终朝,岂有司不为设榻耶?卿其勉从朕意。”元光元年四月,汝砺跪奏事,上命起曰:“卿大臣也,所言皆社稷计。朕之责卿,惟在尽诚,何事小谨,自今勿复尔也。”
qī yuè, shàng wèi zǎi chén yuē:" xī yǒu yán shì zōng tài jiǎn zhě, huò yuē bù ěr zé ān dé guǎng chù jī. zhāng zōng shí yòng dù shén duō, ér dé bù quē fá zhě, gài xiān cháo yǒu yǐ yí zhī yě." rǔ lì yīn jìn yán yuē:" jiǎn nǎi dì wáng dà dé, bì xià yán jí cǐ, tiān xià fú yě." jiǔ yuè, shàng yòu wèi zǎi chén yuē:" yǒu gōng zhě suī yǒu wēi guò yì dāng dài zhī, wú gōng zhě qǐ kě dài yé? rán yǒu gōng zhě rén xǐ bàng yì. fán yǒu yǐ gōng guò yán yú zhèn zhě, zhèn bì shēn qiú qí shí, suī jìn shì wèi yán bù gǎn qīng xìn, yì wèi cháng xùn yī jǐ zhī ài zēng yě." rǔ lì yīn duì yuē:" gōng shēng míng, piān shēng àn. fán rén duō xùn ài zēng, bù hé gōng yì. bì xià shèng míng, gù néng rú shì ěr."
七月,上谓宰臣曰:“昔有言世宗太俭者,或曰不尔则安得广畜积。章宗时用度甚多,而得不阙乏者,盖先朝有以遗之也。”汝砺因进言曰:“俭乃帝王大德,陛下言及此,天下福也。”九月,上又谓宰臣曰:“有功者虽有微过亦当贷之,无功者岂可贷耶?然有功者人喜谤议。凡有以功过言于朕者,朕必深求其实,虽近侍为言不敢轻信,亦未尝徇一己之爱憎也。”汝砺因对曰:“公生明,偏生暗。凡人多徇爱憎,不合公议。陛下圣明,故能如是耳。”
èr nián zhēng yuè, fù qǐ zhì zhèng, shàng miàn yù yuē:" jīn ruò cóng qīng, shǐ zhōng zhī dào jù jǐn, yú qīng shén ān, zài zhèn yì wèi měi shì. dàn shí fāng duō gù, ér zhèn fù bù dé, zhèng lài jiù rén fǔ zuǒ, gù wèi néng suì qīng gāo zhì ěr." rǔ lì gù cí, jìng bù xǔ, yīn wèi yuē:" zhèn měi wén rén yǒu suǒ huǐ yù, bì qiú qí shí." rǔ lì duì yuē:" xī qí wēi wáng fēng jí mò dài fū, pēng ā dài fū jí zuǒ yòu zhī cháng huǐ yù zhě, yóu shì qún chén kǒng jù, mò gǎn shì fēi, qí guó dà zhì. bì xià yán jí cǐ, zhì ān kě qī yě." èr yuè, shàng yǐ rǔ lì nián gāo, miǎn cháo bài, shì lì jiǔ zé qì yú diàn xià, réng chì yǒu sī shè tà yān. sān yuè, yòu qǐ zhì shì, fù yōu zhào bù xǔ. shàng wèi qún chén yuē:" rén yǒu cái kān rèn shì, ér chù xīn bù zhèng zhě, zhōng bù zú guì." rǔ lì duì yuē:" qí xīn bù zhèng ér jì zhī yǐ cái, suǒ wèi hǔ ér yì zhě yě, suī gǔ shèng rén yì wèi yì zhī." shàng yǐ wéi rán. tā rì fù wèi zǎi chén yuē:" fán rén chù xīn shàn liáng ér xíng shì zhōng shí, sī wéi nán dé. ruò yán qiǎo xīn wěi, yì fù hé yòng. rán shàn liáng zhě, rén yòu duō mù wèi píng cháng." rǔ lì duì yuē:" rén cái shǎo quán, yì suí qí suǒ zhǎng qǔ zhī ěr." shàng rán zhī. wǔ yuè, shàng wèn zǎi zhí yǐ xiū wán jīng chéng lóu lǔ shì, rǔ lì zòu:" suǒ yòng jiē dà mù, gù jīn nán de, fāng lìng jì zhì." shàng yuē:" zhèn gōng zhōng bié diàn yǒu kě yòng zhě jí yòng zhī." rǔ lì duì yǐ bù yí huǐ, shàng yuē:" suǒ jū zhī wài, huǐ yì hé hài, bù yù yú láo mín yuǎn zhì hū!"
二年正月,复乞致政,上面谕曰:“今若从卿,始终之道俱尽,于卿甚安,在朕亦为美事。但时方多故,而朕复不德,正赖旧人辅佐,故未能遂卿高志耳。”汝砺固辞,竟不许,因谓曰:“朕每闻人有所毁誉,必求其实。”汝砺对曰:“昔齐威王封即墨大夫,烹阿大夫及左右之尝毁誉者,由是群臣恐惧,莫敢饰非,齐国大治。陛下言及此,治安可期也。”二月,上以汝砺年高,免朝拜,侍立久则憩于殿下,仍敕有司设榻焉。三月,又乞致仕,复优诏不许。上谓群臣曰:“人有才堪任事,而处心不正者,终不足贵。”汝砺对曰:“其心不正而济之以才,所谓虎而翼者也,虽古圣人亦未易知。”上以为然。他日复谓宰臣曰:“凡人处心善良而行事忠实,斯为难得。若言巧心伪,亦复何用。然善良者,人又多目为平常。”汝砺对曰:“人材少全,亦随其所长取之耳。”上然之。五月,上问宰执以修完京城楼橹事,汝砺奏:“所用皆大木,顾今难得,方令计置。”上曰:“朕宫中别殿有可用者即用之。”汝砺对以不宜毁,上曰:“所居之外,毁亦何害,不愈于劳民远致乎!”
āi zōng chū jí wèi, jiàn guān yán rǔ lì qī jūn gù wèi, tiān xià suǒ gòng jí, yí chù zhī yǐ lì bǎi guān. āi zōng yuē:" xī huì dì yán, wǒ bù rú gāo dì, dāng shǒu xiān dì fǎ ěr. rǔ lì nǎi xiān dì lì yǐ wéi xiāng zhě, yòu kě chù yú!" yòu yǒu tóu nì míng shū yún:" gāo mǒu bù tuì dāng shā zhī." rǔ lì yīn shì gào lǎo, yōu zhào bù xǔ. zhèng dà yuán nián sān yuè, hōng, nián qī shí yī, pèi xiǎng xuān zōng miào.
哀宗初即位,谏官言汝砺欺君固位,天下所共嫉,宜黜之以厉百官。哀宗曰:“昔惠帝言,我不如高帝,当守先帝法耳。汝砺乃先帝立以为相者,又可黜欤!”又有投匿名书云:“高某不退当杀之。”汝砺因是告老,优诏不许。正大元年三月,薨,年七十一,配享宣宗庙。
wéi rén shèn mì lián jié, néng jié rén zhǔ zhī, rán guī shǒu gé fǎ, xún hēi bì shì, gù wèi xiāng shí yú nián wèi cháng yǒu qiǎn hē. tān liàn bù qù, dāng shí shì lùn pō yǐ wéi jī yún.
为人慎密廉洁,能结人主知,然规守格法,循嘿避事,故为相十余年未尝有谴诃。贪恋不去,当时士论颇以为讥云。
zhāng xíng xìn, zì xìn fǔ, xiān míng xíng zhōng, bì zhuāng xiàn tài zǐ huì gǎi yān. xíng jiǎn dì yě. dēng dà dìng èr shí bā nián jìn shì dì, lèi guān tóng shān lìng. míng chāng yuán nián, yǐ lián zhuó shòu jiān chá yù shǐ. tài hé sān nián, tóng zhī shān dōng xī lù zhuǎn yùn shǐ, é qiān hé dōng lù àn chá sī shì. sì nián sì yuè, zhào jiàn yú tài hé diàn, xíng xìn yīn yán èr shì, yī yī jiù yí zhuǎn lì mù yǐ chú mín hài, yī xú pī dì xià yí mài, shuì sù xǔ nà mài yǐ biàn mín. shàng shì qí yán, lìng shàng shū shěng yì xíng zhī. chóng qìng èr nián, wèi zuǒ jiàn yì dài fū. shí hú shā hǔ yǐ chú míng wéi mín, lù yí quán guì, jiāng fù jìn yòng. jǔ cháo wú gǎn yán zhě, xíng xìn nǎi shàng zhāng yuē:" hú shā hǔ cán rěn xiōng bèi, bá hù qiáng liáng, mèi jié jìn xí, yǐ tú chēng yù. zì qí fèi chù, shì shù mò bù xīn yuè. jīn ruò fù yòng, wéi kǒng wéi hài gèng shén qián rì, kuàng lì hài zhī jī gèng yǒu dà yú cǐ zhě." shū zài shàng, bù bào. jí hú shā hǔ shì nì, rén shén wēi zhī, xíng xìn tǎn rán bù gù yě.
张行信,字信甫,先名行忠,避庄献太子讳改焉。行简弟也。登大定二十八年进士第,累官铜山令。明昌元年,以廉擢授监察御史。泰和三年,同知山东西路转运使,俄签河东路按察司事。四年四月,召见于泰和殿,行信因言二事,一依旧移转吏目以除民害,一徐、邳地下宜麦,税粟许纳麦以便民。上是其言,令尚书省议行之。崇庆二年,为左谏议大夫。时胡沙虎已除名为民,赂遗权贵,将复进用。举朝无敢言者,行信乃上章曰:“胡沙虎残忍凶悖,跋扈强梁,媚结近习,以图称誉。自其废黜,士庶莫不忻悦。今若复用,惟恐为害更甚前日,况利害之机更有大于此者。”书再上,不报。及胡沙虎弑逆,人甚危之,行信坦然不顾也。
shì suì jiǔ yuè, xuān zōng jí wèi, gǎi yuán zhēn yòu. xíng xìn yǐ huáng sì wèi lì, wú yǐ xì tiān xià zhī wàng, shàng shū yuē:" zì gǔ rén jūn jí wèi, bì lì tài zǐ yǐ wéi chǔ fù, bì xià zhào yǐ gào zhōng wài. qiè jiàn huáng zhǎng zǐ měi yù qū cháo, yòng dōng gōng yí wèi, jí zhì dan chi, hái liè zhū wáng bān. kuàng yǐ chú shì chén, ér jīn wèi dìng qí lǐ, kě wèi míng bù zhèng yán bù shùn yǐ. xī hàn wén dì yuán nián, shǒu lì zi qǐ wèi tài zǐ zhě, suǒ yǐ zūn zǔ miào zhòng shè jì yě. yuàn yǔ dà chén xiáng yì, zhuó qián dài gù shì, zǎo xià míng zhào, yǐ dìng qí wèi, shèn xuǎn gōng liáo, fǔ chéng dé qì, zé tiān xià xìng shèn." shàng jiā nà zhī.
是岁九月,宣宗即位,改元贞祐。行信以皇嗣未立,无以系天下之望,上疏曰:“自古人君即位,必立太子以为储副,必下诏以告中外。窃见皇长子每遇趋朝,用东宫仪卫,及至丹墀,还列诸王班。况已除侍臣,而今未定其礼,可谓名不正言不顺矣。昔汉文帝元年,首立子启为太子者,所以尊祖庙、重社稷也。愿与大臣详议,酌前代故事,早下明诏,以定其位,慎选宫僚,辅成德器,则天下幸甚。”上嘉纳之。
hú shā hǔ zhū, shàng fēng shì yán zhèng xíng shǎng, cí zài hú shā hǔ chuán. yòu yán:" zì bīng xìng yǐ lái, jiàng shuài shén nán qí rén, yuàn bì xià lìng zhòng chén gè jǔ suǒ zhī, cái guǒ kě yòng, jí cì zhào jiàn, bāo xiǎn jiǎng yù, lìng qí zì xiào, bì yǒu fèn mìng bào guó zhě. xī lǐ mù wèi zhào jiāng, jūn gōng jué shǎng jiē dé zì zhuān, chū gōng rù shǒu bù cóng zhōng fù, suì néng běi pò dà dí, xī yì qiáng qín. jīn mìng jiāng ruò bù yǐ wén fǎ jū shéng zhōng zhǐ qiān zhì, wěi rèn zé chéng, shǐ de jǐn qí zhì néng, zé kè fù zhī gōng kě wàng yǐ." shàng shàn qí yán. shí fāng zhuó rèn wáng shǒu xìn jiǎ nài ér zhě wèi jiāng, jiē bǐ sú bù cái bù xiǎo bīng lǜ. xíng xìn jù qí wù guó, shàng shū yuē:" yì chēng' kāi guó chéng jiā, xiǎo rén wù yòng'. shèng rén suǒ yǐ chuí jiè hòu shì zhě, qí yán rú cǐ. jīn dà bīng zòng héng, rén qíng xiōng jù, yìng dí xìng lǐ, fēi xián zhì mò néng. kuáng zi yōng liú, wěi méng bá zhuó, cān yù jī wù, shén wú wèi yě." yú shì shàng jiē bà zhī. quán yuán shuài yòu dōu jiān nèi zú é kě lǜ bīng wǔ qiān hù liáng tōng zhōu, yù bīng zhé kuì, xíng xìn shàng zhāng yuē:" yù bīng zhī dào, wú guò shǎng fá, shǐ qí lín dí yǒu suǒ mù ér lè yú jìn, yǒu suǒ wèi ér bù gǎn tuì, rán hòu jiàng shì yòng mìng ér gōng kě chéng. ruò é kě bài nǜ, yí míng zhèng qí zuì, cháo tíng kuān róng, yī qiè bù wèn, chén kǒng yù bīng zhī dào wèi jǐn yě." zhào bào yuē:" qīng yì jù xī, é kě děng yǐ xià yù yǐ."
胡沙虎诛,上封事言正刑赏,辞载《胡沙虎传》。又言:“自兵兴以来,将帅甚难其人,愿陛下令重臣各举所知,才果可用,即赐召见,褒显奖谕,令其自效,必有奋命报国者。昔李牧为赵将,军功爵赏皆得自专,出攻入守不从中覆,遂能北破大敌,西抑强秦。今命将若不以文法拘绳、中旨牵制,委任责成,使得尽其智能,则克复之功可望矣。”上善其言。时方擢任王守信、贾耐儿者为将,皆鄙俗不材、不晓兵律。行信惧其误国,上疏曰:“《易》称‘开国承家,小人勿用’。圣人所以垂戒后世者,其严如此。今大兵纵横,人情汹惧,应敌兴理,非贤智莫能。狂子庸流,猥蒙拔擢,参预机务,甚无谓也。”于是上皆罢之。权元帅右都监内族讹可率兵五千护粮通州,遇兵辄溃,行信上章曰:“御兵之道,无过赏罚,使其临敌有所慕而乐于进,有所畏而不敢退,然后将士用命而功可成。若讹可败衄,宜明正其罪,朝廷宽容,一切不问,臣恐御兵之道未尽也。”诏报曰:“卿意具悉,讹可等已下狱矣。”
shí zhōng dōu shòu bīng, fāng qiǎn shǐ qǐng hé, wò bīng zhě wèi suō bù gǎn zhàn, yuē:" kǒng huài hé shì." xíng xìn shàng yán:" hé yǔ zhàn èr shì běn bù xiāng gān, fèng shǐ zhě zì zhuān yì hé, jiāng bīng zhě wéi dāng zhǔ zhàn, qǐ dé yǐ hé shì wèi cí. zì chóng qìng lái, jiē yǐ hé wù, ruò wǒ jūn shí kěn jìn zhàn, shāo cuò qí fēng, zé hé shì chéng yě jiǔ yǐ. qǐng běi shǐ jì lái, rán yóu pò dōng jīng, lüè hé dōng. jīn wǒ shǐ fāng xíng, jiàng shuài zhé àn bīng bù dòng, yú hé yì zú wú yì yě. shì shì yì jí, chú liáng yì jiān, hé zhī chéng fǒu gài wèi kě zhī, qǐ dāng bì mén zuò shǒu yǐ dài bì zāi. yí jí shì mǎ shàng zhuàng, zé měng jiàng ruì bīng, fáng wèi zhuǎn shū, wǎng lái jù zhàn, shǐ zhī shǎo jǔ, zé fù jìn xù jī jiē kě rù jīng shī, hé yì yì bù rì kě chéng yǐ." shàng xīn zhī qí shàn ér bù néng xíng.
时中都受兵,方遣使请和,握兵者畏缩不敢战,曰:“恐坏和事。”行信上言:“和与战二事本不相干,奉使者自专议和,将兵者惟当主战,岂得以和事为辞。自崇庆来,皆以和误,若我军时肯进战,稍挫其锋,则和事成也久矣。顷北使既来,然犹破东京,略河东。今我使方行,将帅辄按兵不动,于和议卒无益也。事势益急,刍粮益艰,和之成否盖未可知,岂当闭门坐守以待弊哉。宜及士马尚壮,择猛将锐兵,防卫转输,往来拒战,使之少沮,则附近蓄积皆可入京师,和议亦不日可成矣。”上心知其善而不能行。
èr nián sān yuè, yǐ cháo tíng kuò liáng kǒng shī mín xīn, shàng shū yán:" jìn rì cháo tíng lìng zhī dà xīng fǔ xū dǐng pián yí jì huà jūn shí, dǐng yīn zòu xǔ rén nà sù mǎi guān. jì yòu qiǎn cān zhī zhèng shì ào tún zhōng xiào kuò guān mín liáng, hù cún liǎng yuè, yú xī lìng shū guān, chóu yǐ jué jí yín chāo. shí yǒu sù zhě huò xiān jù shù yú dǐng, wèi jí rù guān. zhōng xiào fù yù duō de yǐ míng jǐ gōng, fán dǐng suǒ jí zhě bù chú qí shù, mín shén kǔ zhī. jīn mǐ jià yǒng guì, wú suǒ cóng dí, mín liáng zhǐ liǎng yuè yòu duó zhī, jiāng bù dú guī jiù yǒu sī, yì yuàn cháo tíng bù chá yě. dà bīng zài ěr, rén fāng wēi jù, ruò fù wú liáo, huò shēng tā biàn, zé suǒ de bù cháng suǒ sǔn yǐ." shàng shēn shàn qí yán, jí mìng yǔ jìn chén wǎng shěn chǔ yān. réng yù zhōng xiào yuē:" jí zhī qīng jìn xīn yú gōng, rán guó jiā běn yù de liáng, jīn jì dé yǐ, gū cóng rén biàn kě yě." sì yuè, qiān shān dōng dōng lù àn chá shǐ, jiān zhuǎn yùn shǐ, réng quán běn lù xuān fǔ fù shǐ. jiāng xíng, qiú rù jiàn, shàng yù biàn diàn jiàn zhī. zòu yuē:" chén fú jiàn ào tún zhōng xiào shì zhà bù zhōng, lín shì cǎn kè, yǔ hú shā hǔ wèi dǎng." lì shǔ qí zuì, qiě yuē:" wú shì shí yóu bù róng yī xiāng fēi cái, kuàng jīn duō gù, kě shǐ sī rén yǔ zhèng hū? yuàn jí bà zhī." shàng yuē:" zhèn shǐ jí wèi, jìn tuì dà chén zì dāng yǐ lǐ, qīng yǔ qí qīn zhī, fěng lìng qiú qù kě yě." xíng xìn yǐ gào yòu sī láng zhōng bǎ hú lǔ bái zhōng xiào, zhōng xiào bù xù yě.
二年三月,以朝廷括粮恐失民心,上书言:“近日朝廷令知大兴府胥鼎便宜计画军食,鼎因奏许人纳粟买官。既又遣参知政事奥屯忠孝括官民粮,户存两月,余悉令输官,酬以爵级银钞。时有粟者或先具数于鼎,未及入官。忠孝复欲多得以明己功,凡鼎所籍者不除其数,民甚苦之。今米价踊贵,无所从籴,民粮止两月又夺之,将不独归咎有司,亦怨朝廷不察也。大兵在迩,人方危惧,若复无聊,或生他变,则所得不偿所损矣。”上深善其言,即命与近臣往审处焉。仍谕忠孝曰:“极知卿尽心于公,然国家本欲得粮,今既得矣,姑从人便可也。”四月,迁山东东路按察使,兼转运使,仍权本路宣抚副使。将行,求入见,上御便殿见之。奏曰:“臣伏见奥屯忠孝饰诈不忠,临事惨刻,与胡沙虎为党。”历数其罪,且曰:“无事时犹不容一相非才,况今多故,可使斯人与政乎?愿即罢之。”上曰:“朕始即位,进退大臣自当以礼,卿语其亲知,讽令求去可也。”行信以告右司郎中把胡鲁白忠孝,忠孝不恤也。
sān nián èr yuè, gǎi ān wǔ jūn jié dù shǐ, jiān jì zhōu guǎn nèi guān chá shǐ. shǐ zhì, jí shàng shū yán sì shì, qí yī yuē:" yáng ān ér zéi dǎng dàn mù chéng qín, gài bù zú lǜ. jīn rì zhī jí, wéi zài shōu rén xīn ér yǐ. xiàng zhě guān jūn tǎo fù, bù fēn shàn è, yī gài zhū yí, jié qí zī chǎn, lüè qí fù nǚ, zhòng shǐ jū mín yí wèi, táo jù shān lín. jīn yí míng chì yǒu sī, yán wèi yuē shù, wú lìng jié lüè píng mín. rú cǐ zé bǎi xìng wú bù ān zhī xīn, jiān rén kuáng xié zhī jì bù xíng, qí shì jiàn xiāo yǐ." qí èr yuē:" zì bīng luàn zhī hòu, jùn xiàn guān háo, duō néng jiū jí yì tú, cuī jī tǔ kòu, cháo tíng suī shòu yǐ běn chǔ zhí rèn, wèi jǐ qiǎn rén dài zhī. fū jiù zhě rén suǒ sù fú, xīn zhě wèi bì jiē cái, huǎn jí zhī jiān, qǐ xìn bài shì. zì jīn jùn xiàn quē yuán, qǐ lìng shàng shū shěng xuǎn rén nǐ zhù. qí jiù guān, mín biàn ān zhě yí jiù jiā rèn shǐ, rú zī jí wèi jí, lìng shè qí zhí, dài yǒu gōng zé zhèng shòu. shù jī rén jìn qí cái, shì yì yǐ lì." qí sān yuē:" zhǎng jūn guān gǎn jìn zhàn zhě shí wú yī èr, qí huò yǒu zhī, jí dāng zé yǐ lì gōng, bù yí gèng shòu tā zhí." qí sì yuē:" shān dōng jūn chǔ jiē yù jué suǒ huò, jí huò chí chì dié qiú shì, xuǎn cáo yǐ děng jí yǒu bù dàng yù zhě wǎng wǎng bó tuì. fū yù suǒ bù dàng, yǒu sī zuì yě, bǐ hé zé yān. kuàng hǎi dài zhòng dì, qún kòu wèi píng, tián yě wú suǒ shōu, cāng lǐn wú suǒ jī, yī dàn jūn xiǎng bù gěi, fù yù yù jué, qí shuí xìn zhī?" cháo tíng duō yòng qí yì. bā yuè, zhào wèi lì bù shàng shū. jiǔ yuè, gǎi hù bù shàng shū. shí èr yuè, zhuǎn lǐ bù shàng shū, jiān tóng xiū guó shǐ.
三年二月,改安武军节度使,兼冀州管内观察使。始至,即上书言四事,其一曰:“杨安儿贼党旦暮成擒,盖不足虑。今日之急,惟在收人心而已。向者官军讨赋,不分善恶,一概诛夷,劫其资产,掠其妇女,重使居民疑畏,逃聚山林。今宜明敕有司,严为约束,毋令劫掠平民。如此则百姓无不安之心,奸人诳胁之计不行,其势渐消矣。”其二曰:“自兵乱之后,郡县官豪,多能纠集义徒,摧击土寇,朝廷虽授以本处职任,未几遣人代之。夫旧者人所素服,新者未必皆才,缓急之间,启衅败事。自今郡县阙员,乞令尚书省选人拟注。其旧官,民便安者宜就加任使,如资级未及,令摄其职,待有功则正授。庶几人尽其才,事易以立。”其三曰:“掌军官敢进战者十无一二,其或有之,即当责以立功,不宜更授他职。”其四曰:“山东军储皆鬻爵所获,及或持敕牒求仕,选曹以等级有不当鬻者往往驳退。夫鬻所不当,有司罪也,彼何责焉。况海岱重地,群寇未平,田野无所收,仓廪无所积,一旦军饷不给,复欲鬻爵,其谁信之?”朝廷多用其议。八月,召为吏部尚书。九月,改户部尚书。十二月,转礼部尚书,兼同修国史。
sì nián èr yuè, wèi tài zǐ shǎo bǎo, jiān qián zhí. shí shàng shū shěng zòu:" liáo dōng xuān fǔ fù shǐ wán yán hǎi nú yán, cān yì guān wáng huì cháng yán, běn cháo shào gāo xīn, huáng dì zhī hòu yě. xī hàn zǔ táo táng, táng zǔ lǎo zi, jiē wèi lì miào. wǒ cháo qì jīn bǎi nián, bù wéi huáng dì lì miào, wú nǎi kuì yú hàn táng hū!" yòu yún:" běn cháo chū xìng, qí zhì shàng chì, qí wèi huǒ dé míng yǐ. zhǔ dé zhī sì, quē ér bù jiǎng, yì fēi lǐ jīng zhòng jì sì zhī yì. chén wén yú huì zhě rú cǐ, qǐ cháo tíng yì qí shì." zhào wèn yǒu sī, xíng xìn zòu yuē:" àn shǐ zǔ shí lù zhǐ chēng zì gāo lí ér lái, wèi wén chū yú gāo xīn. jīn suǒ jù yù lì huáng dì miào, huáng dì gāo xīn zhī zǔ, jiè yuē shào zhī, dāng wèi mù dé, jīn nǎi yán huǒ dé, yì hé wèi yě? kuàng guó chū tài zǔ yǒu xùn, yīn wán yán bù duō shàng bái, yòu qǔ jīn zhī bù biàn, nǎi yǐ dà jīn wèi guó hào, wèi cháng yì jí dé yùn. jìn zhāng zōng cháo shǐ jí bǎi liáo yì zhī, ér yǐ jì wáng sòng huǒ xíng zhī jué, dìng wèi tǔ dé, yǐ gào zōng miào ér zhào tiān xià yān. gù huì suǒ yán tè kuáng wàng zhě ěr." shàng shì zhī.
四年二月,为太子少保,兼前职。时尚书省奏:“辽东宣抚副使完颜海奴言,参议官王澮尝言,本朝绍高辛,黄帝之后也。昔汉祖陶唐,唐祖老子,皆为立庙。我朝迄今百年,不为黄帝立庙,无乃愧于汉、唐乎!”又云:“本朝初兴,旗帜尚赤,其为火德明矣。主德之祀,阙而不讲,亦非礼经重祭祀之意。臣闻于澮者如此,乞朝廷议其事。”诏问有司,行信奏曰:“按《始祖实录》止称自高丽而来,未闻出于高辛。今所据欲立黄帝庙,黄帝高辛之祖,借曰绍之,当为木德,今乃言火德,亦何谓也?况国初太祖有训,因完颜部多尚白,又取金之不变,乃以大金为国号,未尝议及德运。近章宗朝始集百僚议之,而以继亡宋火行之绝,定为土德,以告宗庙而诏天下焉。顾澮所言特狂妄者耳。”上是之。
bā yuè, shàng jiàng fù xiǎng tài miào, zhào yī shì zōng shí liù bài zhī lǐ. xíng xìn yǔ lǐ guān cān dìng yí zhù, shàng yán yí cóng sì shí sì bài zhī lǐ, shàng jiā nà yān, yǔ zài lǐ zhì. jì bì, cì xíng xìn bǎo quàn èr wàn guàn zhòng bì xià duān, yù zhī yuē:" tài miào bài lǐ, zhèn chū yù yī shì zōng suǒ xíng, qīng jìn zòu zhāng, bèi shù suí shì dú zhù, shū wèi zhōng lǐ. xiàng fēi qīng yán, zhèn jǐ shī zhī, gù tè yǐ shì jīng shǎng, zì jīn měi shì gèng yí jìn xīn." shì nián shí èr yuè, xíng xìn yǐ fù wěi zú, qù guān.
八月,上将祔享太庙,诏依世宗十六拜之礼。行信与礼官参定仪注,上言宜从四十四拜之礼,上嘉纳焉,语在《礼志》。祭毕,赐行信宝券二万贯、重币下端,谕之曰:“太庙拜礼,朕初欲依世宗所行,卿进奏章,备述随室读祝,殊为中理。向非卿言,朕几失之,故特以是旌赏,自今每事更宜尽心。”是年十二月,行信以父暐卒,去官。
xìng dìng yuán nián sān yuè, qǐ fù jiù zhí, quán cān zhī zhèng shì. liù yuè, zhēn bài cān zhī zhèng shì. shí gāo qí wèi xiāng, zhuān quán yòng shì, è bù fù jǐ zhě, yì guān zhī shì, dòng zāo jiǒng rǔ, wéi xíng xìn lǚ yǐn jiù zhì lì dǐ qí fēi. huì sòng bīng qīn jìng, cháo tíng yì qiǎn shǐ xiáng wèn, gāo qí děng yǐ wéi shī tǐ, xíng xìn dú shàng shū yuē:" jīn yǐ qiǎn shǐ wèi bù dàng, chén qiè huò zhī. yì zhě bù guò yuē:' qiǎn shǐ zé wèi xiān shì ruò, qí huò bù bào, bào ér bù xùn, zé yù shī guó tǐ.' chén dú yǐ wéi bù rán. bǐ xìng wú xìn xì, shù sì qīn lüè, biān chén yǐ bīng què zhī fù lái, wǒ dà guó bù zé yǐ cí ér dí yǐ bīng, zī fēi shì ruò hū. zhì yú wèn ér bù bào, bào ér bù xùn, qū zì zài bǐ, hé sǔn yú wǒ. xī dà dìng zhī chū, bǐ cháng fàn shùn, shì zōng suī qiǎn chéng xiàng wū zhě xíng shěng yú biàn, shí lìng yuán shuài sā hé niǎn xiān wèi cí jí zhī, bǐ suì fú zuì. qí hòu sòng zhǔ duó qǔ guó shū, cháo tíng fù yù jiā bīng, chéng xiàng lóu shì dú yǐ wéi bù kě, jí xíng bù shàng shū liáng sù xián mìng yǐ wǎng, xún yì qū yān. zài zhāng zōng shí, chāng kuáng zuì shén, yóu xiān lǐ wèn ér hòu yòng bīng. rán zé qiǎn shǐ xiáng wèn zhèng guó jiā gù shì, hé shī tǐ zhī yǒu. qiě guó bù duō jiān, shù bīng zī jiǔ, bù sī suǒ yǐ xiū xī zhī, rú mín lì hé. chén shū shēng wú shén gāo lùn, rán shì dàng jī huì, bù gǎn bù qìng qí yú, wéi bì xià chá zhī." shàng fù lìng shàng shū shěng yì, gāo qí děng zòu:" xíng xìn suǒ yán gù zūn jiù zhì, rán jīn rì zhī shì yǔ xī bù tóng." zhào gū dài zhī. yǐ ér gāo rǔ lì yì shàng yán xiān qiǎn shǐ bù biàn, yì suì qǐn, yǔ zài rǔ lì chuán.
兴定元年三月,起复旧职,权参知政事。六月,真拜参知政事。时高琪为相,专权用事,恶不附己者,衣冠之士,动遭窘辱,惟行信屡引旧制力抵其非。会宋兵侵境,朝廷议遣使详问,高琪等以为失体,行信独上疏曰:“今以遣使为不当,臣切惑之。议者不过曰:‘遣使则为先示弱,其或不报,报而不逊,则愈失国体。’臣独以为不然。彼幸吾衅隙,数肆侵掠,边臣以兵却之复来,我大国不责以辞而敌以兵,兹非示弱乎。至于问而不报,报而不逊,曲自在彼,何损于我。昔大定之初,彼尝犯顺,世宗虽遣丞相乌者行省于汴,实令元帅撒合辇先为辞诘之,彼遂伏罪。其后宋主夺取国书,朝廷复欲加兵,丞相娄室独以为不可,及刑部尚书梁肃衔命以往,寻亦屈焉。在章宗时,猖狂最甚,犹先理问而后用兵。然则遣使详问正国家故事,何失体之有。且国步多艰,戍兵滋久,不思所以休息之,如民力何。臣书生无甚高论,然事当机会,不敢不罄其愚,惟陛下察之。”上复令尚书省议,高琪等奏:“行信所言固遵旧制,然今日之事与昔不同。”诏姑待之。已而高汝砺亦上言先遣使不便,议遂寝,语在汝砺传。
shí jiān chá yù shǐ duō bèi de jué, xíng xìn nǎi shàng yán yuē:" dà dìng jiān, jiān chá zuò zuì dà dǐ shōu shú, huò zhì duó fèng, zhòng zé wài jiàng ér yǐ, jiān yǒu de jué zhě, jiē yǒu wéi ér rán. dāng shí zhí zhèng chéng huī yǐ cháng miàn lùn qí fēi shì, yòu yǒu chì zhǐ, jiān chá zhí zhǔ tán hé, ér huò kàn xún zhě, fēi wèi fán shī chá jiē rán yě. jìn rì wú wèn shì zhī dà xiǎo qíng zhī qīng zhòng, yī gài de jué, yǐ wéi dà dìng gù shí xiān cháo míng xùn, guò yǐ." yú shì zhào shàng shū shěng gēng dìng jiān chá zuì míng zhì.
时监察御史多被的决,行信乃上言曰:“大定间,监察坐罪大抵收赎,或至夺俸,重则外降而已,间有的决者,皆有为而然。当时执政程辉已尝面论其非是,又有敕旨,监察职主弹劾,而或看循者,非谓凡失察皆然也。近日无问事之大小、情之轻重,一概的决,以为大定故实、先朝明训,过矣。”于是诏尚书省更定监察罪名制。
shǐ guǎn xiū zhāng zōng shí lù, shàng shū shěng zòu:" jiù zhì, fán xiū shǐ, zǎi xiàng zhí zhèng jiē yù yān. rán nǚ zhí hàn rén gè yī yuán. chóng qìng zhōng, jì yǐ cān zhī zhèng shì liáng yīn jiān zhī, fù mìng hàn lín chéng zhǐ zhāng xíng jiǎn tóng shì, gài xíng jiǎn jiā xué xiāng chuán, duō suǒ kǎo jù. jīn xiū zhāng zōng shí lù, zuǒ chéng rǔ lì yǐ chōng jiān xiū, yí lìng cān zhī zhèng shì xíng xìn tóng xiū rú xíng jiǎn lì." zhì kě.
史馆修《章宗实录》,尚书省奏:“旧制,凡修史,宰相执政皆预焉。然女直、汉人各一员。崇庆中,既以参知政事梁絪兼之,复命翰林承旨张行简同事,盖行简家学相传,多所考据。今修《章宗实录》,左丞汝砺已充兼修,宜令参知政事行信同修如行简例。”制可。
èr nián èr yuè, chū wèi zhāng huà jūn jié dù shǐ, jiān jīng zhōu guǎn nèi guān chá shǐ, yù zhī yuē:" chū, zhèn yǐ cháo chén duō chēng qīng cái, nǎi lìng cān jué jī wù. ér tíng yì zhī jì, měi bù jù zhèng, wàng wéi yì tóng, shén fēi wéi xiāng zhī dào. fù wén ěr lái shū bù yǐ gàn dāng wèi yì, qǐ yù qiú sàn dì gù yé? jīn shòu cǐ zhí, qīng yí xī zhī." chū, nèi zú hé zhōu bì dí bù jī, qiě guǐ yán mì fèng cháo zhǐ, xià yù dāng zhū. zhū huáng zú duō kàng biǎo qǐ cóng mò jiǎn, gāo qí yǐ wéi zì gǔ fàn fǎ wú gào miǎn zhě, xíng xìn dú yuē:" shì wú gǔ jīn, dàn hé zhōu píng xī zhōng xiào, huò kě yǐ miǎn." yòu yǐ xíng xìn zú dì xíng zhēn jū shān dōng, shòu hóng ǎo zéi wěi mìng, shū mì yuàn dé sòng rén shū, yǒu gān shè xíng xìn shì, gù chū zhī. qí zi jǔ, shí wéi shàng shū shěng lìng shǐ, yì mìng bié jiā zhù shòu yān.
二年二月,出为彰化军节度使,兼泾州管内观察使,谕之曰:“初,朕以朝臣多称卿才,乃令参决机务。而廷议之际,每不据正,妄为异同,甚非为相之道。复闻迩来殊不以干当为意,岂欲求散地故耶?今授此职,卿宜悉之。”初,内族合周避敌不击,且诡言密奉朝旨,下狱当诛。诸皇族多抗表乞从末减,高琪以为自古犯法无告免者,行信独曰:“事无古今,但合周平昔忠孝,或可以免。”又以行信族弟行贞居山东,受红袄贼伪命,枢密院得宋人书,有干涉行信事,故出之。其子莒,时为尚书省令史,亦命别加注授焉。
chū, xíng xìn yán:" jīn fǎ, zhí guān lùn zuì, duō cóng de jué. fú jiàn dà dìng jiān shì zōng chì zhǐ, zhí guān fàn gù wéi shèng zhǐ, tú nián zhàng shù bìng de jué. rán qí hòu sān shí yú nián, yǒu sī lùn zuì, wèi cháng yǐn yòng, gài fēi jīng jiǔ wèi lì zhī shì yě. qǐ xiáng dìng zhī." xíng xìn jì chū, shàng yǐ qí zhāng fù shàng shū shěng. zhì shì, zǎi chén zòu:" zì jīn wéi zòu tiáo zhī suǒ zhǐ huī jí zhū tiáo gé, dāng zuò wéi zhì zhǐ zhě, qí tú nián zhàng shù lùn shú kě yě. tè fèng zhào zhǐ wéi zhě, yī dà dìng lì." zhì kě. xíng xìn qù wèi jiǔ, shàng cháng yù zǎi chén yuē:" zì zhāng xíng xìn jiàng chù, qīng děng suì jiān mò, cǐ shū fēi shì. xíng xìn shì, qīng děng jù zhī, qǐ yǐ yán zhī gù yé! zì jīn yí gè jìn yán, wú fù wèi jì."
初,行信言:“今法,职官论罪,多从的决。伏见大定间世宗敕旨,职官犯故违圣旨,徒年、杖数并的决。然其后三十余年,有司论罪,未尝引用,盖非经久为例之事也。乞详定之。”行信既出,上以其章付尚书省。至是,宰臣奏:“自今违奏条之所指挥、及诸条格,当坐违制旨者,其徒年、杖数论赎可也。特奉诏旨违者,依大定例。”制可。行信去未久,上尝谕宰臣曰:“自张行信降黜,卿等遂缄默,此殊非是。行信事,卿等具知,岂以言之故耶!自今宜各尽言,毋复畏忌。”
xíng xìn shǐ zhì jīng, jí shàng shū yuē:" mǎ zhě jiǎ bīng zhī běn, fāng jūn lǚ wèi xī, mǎ zhèng bù kě huǎn yě. chén zì dào jīng, wén shǎn yòu háo mín duō shì yú hé zhōu, zhuǎn rù nèi dì, lì gài bǎi bèi. jí jiàn shěng chà mǎi mǎ guān píng liáng fǔ pàn guān wū gǔ lùn huán duān shì yú táo zhōu, yǐ yín bǎi dìng jǐ dé mǎ qiān pǐ, yún shēng qiāng mù bō zhū bù fān zú rén hù xù mù shén guǎng. gài qián suǒ qiǎn guān huò yì qí zhí, huò yǐ shì líng duó, suì shī qí hé, qiě cháng huàn yín shǎo, suǒ yǐ bù néng duō de yě. yòu wén fān dì jīn qiū báo shōu, yù mǎ dé yín zhé yǐ yì sù. dōng chūn zhī jiāo bì jiān shí, mǎ jià shén dī. qǐ lìng suǒ sī niǎn yín sù yú táo hé děng zhōu, xuǎn wěi zhī fān qíng dá shí biàn rú huán duān zhě mào yì zhī. ruò juān yín wàn liǎng, kě dé liáng mǎ qiān pǐ, jī huì bù kě shī, wéi cháo tíng jí tú zhī."
行信始至泾,即上书曰:“马者甲兵之本,方军旅未息,马政不可缓也。臣自到泾,闻陕右豪民多市于河州,转入内地,利盖百倍。及见省差买马官平凉府判官乌古论桓端市于洮州,以银百铤几得马千疋,云生羌木波诸部蕃族人户畜牧甚广。盖前所遣官或抑其直,或以势陵夺,遂失其和,且常患银少,所以不能多得也。又闻蕃地今秋薄收,鬻马得银辄以易粟。冬春之交必艰食,马价甚低。乞令所司辇银粟于洮、河等州,选委知蕃情、达时变如桓端者贸易之。若捐银万两,可得良马千疋,机会不可失,惟朝廷亟图之。”
yòu yuē:" cǐ zhě yán biān zhàn shì yǒu gōng, cháo tíng yí shǐ xuān yù, cì yǐ guān shǎng, mò bù gǎn dài shèng ēn, yuàn chū sǐ lì, cǐ chéng dé jī quàn zhī fāng yě. rán zèng yí shǐ zhě huò mǎ huò jīn, xí yǐ wéi cháng, chén suǒ wèi yù yě. dà dìng jiān, cháng lì sòng xuān lǐ, zì wǔ pǐn yǐ shàng gè yǒu dìng shù, hòu jìng tíng bà. kuàng jīn shí wù yǔ xī bù tóng, ér liù pǐn yǐ xià jí zhǐ qiān sàn guān zhě, yì bù miǎn kuì xiàn, huò mò néng bàn, zé liǎn suǒ bù yǐ yīng zhī, zhì yǒu yīn ér huò zuì zhě. bǐ jūn shì xiào sǐ lì gōng, jǐn méng ēn shǎng, ér fǎn yǐ kuì xiàn wèi kǔ, shì qǐ cháo tíng zhī yì zāi. qǐ lìng yǒu sī yī dà dìng lì, cān yǐ shí wù, míng lì děng yí, shǐ qǔ yǔ yǒu xiàn, wú shāng dà tǐ, zé shàng xià liǎng de yǐ."
又曰:“此者沿边战士有功,朝廷遗使宣谕,赐以官赏,莫不感戴圣恩,愿出死力,此诚得激劝之方也。然赠遗使者或马或金,习以为常,臣所未谕也。大定间,尝立送宣礼,自五品以上各有定数,后竟停罢。况今时务与昔不同,而六品以下及止迁散官者,亦不免馈献,或莫能办,则敛所部以应之,至有因而获罪者。彼军士效死立功,仅蒙恩赏,而反以馈献为苦,是岂朝廷之意哉。乞令有司依大定例,参以时务,明立等夷,使取予有限,无伤大体,则上下两得矣。”
yòu yuē:" jìn wén bǎo jǔ xiàn lìng, tè zēng qí fèng, cǐ cháo tíng wèi mín zhī shàn yì yě. rán zì guān yǐ xī, shàng wèi yǒu dào rèn zhě, yuǎn fāng zhī mín bù néng wú wàng. qǐ jǔ zhě yóu guǎ, ér yǒu suǒ bù fū yé? qǐ zhào nèi wài zhí shì guān, yì guǎng xuǎn jǔ, yǐ bǔ qí quē, shǐ tiān xià jūn shòu qí cì. qiě chéng bù wèi yì jiē qīn mín, ér dú bù zēng fèng, bǐ jì bù zú yǐ zì jǐ, ān néng jìn qí qīn móu hū. huò wèi guó yòng fāng quē, bù yí xū fèi, shì dà bù rán. fū zhòng lì lù zhě, gù shǐ zhī bù rǎo mín yě, mín ān zé guó dìng, qǐ wèi xū fèi. chéng néng cái jiǎn rǒng shí, bù yǎng wú yòng zhī rén, yì hé huàn hū bù zú. jīn yī jūn chōng yì, jǔ jiā lǐn gěi, jūn jì wù gù, gěi qí zǐ dì, gǎn yuè shì xīn, wèi guó jìn lì ěr. zhì yú wú nán dīng ér qí qī nǚ yóu gěi zhī, cǐ hé wèi yé? zì dà jià nán xún, cún shàn zhě yǐ shù nián, zhāng yí dài bǔ, yǐ kùn nóng mín. guó jiā liáng chǔ, cháng huàn bù jí, gù nǎi jiǔ yǎng cǐ lǎo yòu shù qiān wàn kǒu, rǒng shí xū fèi, zhèng zài shì ěr. rú jí bà zhī, kǒng qí shī suǒ, yí xiàn yǐ suì yuè, shǐ zì wèi jì, zhì qī ér bà, fù jiāng hé cí." shàng duō cǎi nà yān.
又曰:“近闻保举县令,特增其俸,此朝廷为民之善意也。然自关以西,尚未有到任者,远方之民不能无望。岂举者犹寡,而有所不敷耶?乞诏内外职事官,益广选举,以补其阙,使天下均受其赐。且丞、簿、尉亦皆亲民,而独不增俸,彼既不足以自给,安能禁其侵牟乎。或谓国用方阙,不宜虚费,是大不然。夫重吏禄者,固使之不扰民也,民安则国定,岂为虚费。诚能裁减冗食,不养无用之人,亦何患乎不足。今一军充役,举家廪给,军既物故,给其子弟,感悦士心,为国尽力耳。至于无男丁而其妻女犹给之,此何谓耶?自大驾南巡,存赡者已数年,张颐待哺,以困农民。国家粮储,常患不及,顾乃久养此老幼数千万口,冗食虚费,正在是耳。如即罢之,恐其失所,宜限以岁月,使自为计,至期而罢,复将何辞。”上多采纳焉。
yuán guāng yuán nián zhēng yuè, qiān bǎo dà jūn jié dù shǐ, jiān fū zhōu guǎn nèi guān chá shǐ. èr yuè, gǎi jìng nán jūn jié dù shǐ, jiān bīn zhōu guǎn nèi guān chá shǐ. wèi jǐ, zhì shì. āi zōng jí wèi, zhēng yòng jiù rén, qǐ wèi shàng shū zuǒ chéng. yán shì shāo bù jí qián, rén wàng pō jiǎn. xún fù zhì shì jiā jū, wéi yǐ chāo shū jiào zǐ sūn wèi shì, qì yuán chí biàn chéng dōng, zhù tíng hào" jìng yǐn", shí shí yǔ hóu zhì bèi yóu yǒng qí jiān. zhèng dà bā nián èr yuè yǐ chǒu, hōng yú sōng shān chóng fú gōng, nián liù shí yǒu jiǔ. chū yóu sōng shān, cháng yuē:" wú yì yù zhǔ cǐ shān." guǒ zhōng yú cǐ.
元光元年正月,迁保大军节度使,兼鄜州管内观察使。二月,改静难军节度使,兼邠州管内观察使。未几,致仕。哀宗即位,征用旧人,起为尚书左丞。言事稍不及前,人望颇减。寻复致仕家居,惟以抄书教子孙为事,葺园池汴城东,筑亭号“静隐”,时时与侯挚辈游咏其间。正大八年二月乙丑,薨于嵩山崇福宫,年六十有九。初游嵩山,尝曰:“吾意欲主此山。”果终于此。
wéi rén chún zhèng zhēn shuài, bù shì xiū shì, suī liǎng dēng xiàng wèi, dài ruò wú guān rán. yù shì zhé fā, wú suǒ wèi bì, měi zòu shì shàng qián, páng rén wéi dòng sè, xíng xìn chù zhī tǎn rú yě. jí hōng zhī rì, suī píng xī shén mào jì zhě, yì yuē zhèng rén wáng yǐ. chū zhì biàn, fù wěi yǐ yù shǐ dài fū zhì shì, yóu kāng jiàn, xiōng xíng jiǎn wèi hàn lín xué shì chéng zhǐ, xíng xìn wèi lǐ bù shàng shū, zhū zǐ zhí duō zhōng dì jū guān, dāng shì wèi zhī yǒu yě.
为人纯正真率,不事修饰,虽两登相位,殆若无官然。遇事辄发,无所畏避,每奏事上前,旁人为动色,行信处之坦如也。及薨之日,虽平昔甚媢忌者,亦曰正人亡矣。初至汴,父暐以御史大夫致仕,犹康健,兄行简为翰林学士承旨,行信为礼部尚书,诸子侄多中第居官,当世未之有也。
zàn yuē: gāo rǔ lì zhī shēn qīng shèn, liàn dá shì yí, jiǔ jū xiàng wèi, suī wèi dài fū shì suǒ bǐ, ér rén zhǔ chǒng yù bù shuāi. zhāng xíng xìn lì zhì jiǎn è, yán wú bì jì, rán yī zào zhèng tú, biàn duō kǎn lǎn, jí qí zài yòng, lùn shì shāo bù jí qián, qǐ yǐ rǔ lì wéi zhēn kě fǎ yé. xuān zōng fá sòng, běn fēi wàn quán zhī cè, xíng xìn jiàn, rǔ lì bù jiàn, yòu jǔ hé yì. hú shā hǔ zhī è wèi zhe, xíng xìn liǎng shū jī zhī. rǔ lì yǔ gāo qí gòng shì, rén yí qí dǎng fù. yōu liè kě gài jiàn yú sī yǐ.
赞曰:高汝砺禔身清慎,练达事宜,久居相位,虽为大夫士所鄙,而人主宠遇不衰。张行信砺志謇谔,言无避忌,然一簉政途,便多坎壈,及其再用,论事稍不及前,岂以汝砺为真可法耶。宣宗伐宋,本非万全之策,行信谏,汝砺不谏,又沮和议。胡沙虎之恶未著,行信两疏击之。汝砺与高琪共事,人疑其党附。优劣可概见于斯矣。