bèi yí lǐ miàn jù chóu, wú yòng jǐn yǔ duàn, yǐ qí róu ruǎn bù jí yě. zhuāng sī mián zhě, hòu bó gè yī, suí tiān shí zhī yí, huò hòu huò báo, yǐ qí yī zhāo tǐ gài zhī wài duō bèi zhuāng xù zhě shù tiáo, zhuó hán nuǎn jiā yú zhuāng mián zhě zhī shàng. xù qǔ qí yún báo, qǔ qí yǐ jiàn kě jiā, gù bì duō bèi.
被宜里面俱绸,毋用锦与缎,以其柔软不及也。装丝绵者,厚薄各一,随天时之宜,或厚或薄,以其一着体盖之;外多备装絮者数条,酌寒暖加于装绵者之上。絮取其匀薄,取其以渐可加,故必多备。
shēn zhāng cuō yào yuē:" dà bèi yuē qīn, dān bèi yuē ." lǎo nián dú wò, zhe shēn gài zhě, bèi yì yí dà, nǎi kě zhé rú fēng tào shì, shǐ nuǎn qì bù sàn. cǐ wài zhuó hán nuǎn jiàn jiā qí shàng zhě, bì xiá chǐ yú, liǎng biān wù zhé, zé kuān píng ér shēn zhī zhuǎn cè shū. yǒu yǐ dān bèi chèn qí lǐ, qiān chán fēi suǒ shì, zhǐ yú xià chū xū zhī. yì yòng xiá zhě, jiá bèi tóng.
《身章撮要》曰:“大被曰衾,单被曰 。”老年独卧,着身盖者,被亦宜大,乃可摺如封套式,使暖气不散。此外酌寒暖渐加其上者,必狭尺余,两边勿摺,则宽平而身之转侧舒。有以单被衬其里,牵缠非所适,只于夏初需之。亦用狭者,夹被同。
lǎo nián wèi hán, yǒu yǐ pí zhì bèi, pí yī yí biǎo máo yú wài, pí bèi yí zhe máo yú tǐ. miàn yòng chóu, báo jiā xù, kuān dà kě zhé wèi tuǒ. rán jiào yǐ sī mián zhuāng zhě, jiū zhī qīng ruǎn wù jí.
老年畏寒,有以皮制被,皮衣宜表毛于外,皮被宜着毛于体。面用绸,薄加絮,宽大可摺为妥。然较以丝绵装者,究之轻软勿及。
bèi qǔ nuǎn qì bù lòu, gù bì kuò dà, shǐ liǎng biān kě zhé, dàn zhé zé wò chù bù dé píng yún, bèi nèi yì xián bī zhì. nǐ yǐ liǎng biān jī hé rú tǒng, wù tài zhǎi, xū zhuó jiù qǐn zhī biàn. qiě fǎn cè kuān shū, jiǎo hòu jiān jī hé zhī, xī yǐ míng yuē" jiǎn zi bèi", wèi rú cán jiǎn zhī zhōu mì yě.
被取暖气不漏,故必阔大,使两边可摺,但摺则卧处不得平匀,被内亦嫌逼窒。拟以两边缉合如筒,勿太窄,须酌就寝之便。且反侧宽舒,脚后兼缉合之,锡以名曰“茧子被”,谓如蚕茧之周密也。
lǐng nán zhì yì yuē:" yōng zhōu rén xuǎn é fù zhī cuì máo zhuāng bèi, zhì róu xìng lěng, yí fù yīng ér, jiān pì jīng xián." yú wèi rú guǒ xìng lěng, lǎo nián yì yǒu shí yí zhī, tè yīng ér tǐ shǔ chún yáng, lì yú cháng yòng. yòu bù zì qì wén yuē:" shí é zhī ròu, máo kě yí yě, dòng mín fèng zhī yǐ yù là." liǔ zi hòu shī yì yún:" é máo yù là fèng shān ." rán zé xìng lěng ér jiān néng yù là, suǒ wèi nuǎn bù shāng rè, náng bèi zhī wù, jìng shǔ jìn měi. jiāng yòu jiàn chāng zhì:" chǎn zhǐ dà ér hòu, róu ruǎn zuò bèi, xì nì rú jiǎn, miàn lǐ jù kě yòng zhī, báo zhuāng yǐ mián, yǐ jí wēn nuǎn." táng xú yín shī:" yī chuáng míng yuè gài guī mèng, shù chǐ bái yún lóng lěng mián." míng gōng xǔ shī:" zhǐ qīn fāng fú liù qī chǐ, hòu ruǎn qīng wēn nì ér bái. shuāng tiān xuě yè zuì xiāng yí, bù shǐ hán qīn dú mián kè." kě wèi qū jǐn zhǐ bèi zhī miào. gōng shī yún dú mián, zhǐ bèi zhèng yǐ dú mián wèi yí.
《岭南志异》曰:“邕州人选鹅腹之毳毛装被,质柔性冷,宜覆婴儿,兼辟惊痫。”愚谓如果性冷,老年亦有时宜之,特婴儿体属纯阳,利于常用。又《不自弃文》曰:“食鹅之肉,毛可遗也,峒民缝之以御腊。”柳子厚诗亦云:“鹅毛御腊缝山 。”然则性冷而兼能御腊,所谓暖不伤热,囊被之物,竟属尽美。《江右建昌志》:“产纸大而厚,揉软作被,细腻如茧,面里俱可用之,薄装以绵,已极温暖。”唐徐寅诗:“一床明月盖归梦,数尺白云笼冷眠。”明龚诩诗:“纸衾方幅六七尺,厚软轻温腻而白。霜天雪夜最相宜,不使寒侵独眠客。”可谓曲尽纸被之妙。龚诗云独眠,纸被正以独眠为宜。
yǒu zhāi méi guī huā náng bèi, qù dì shài gān, xiān jiāng sī guā lǎo cún jīn zhě, jiǎn kāi chuí ruǎn zuò piàn, yuē xū shù shí yǐ xiàn lián luò, huā pù qí shàng, shā zhì bèi náng zhī, mì zhēn xíng rú jǐ yǎn fāng kuài shì, zhà liáng shí fù tǐ zuì jiā. méi guī huā néng yǎng xuè shū fèi qì, dé wēi nuǎn, xiāng mí shén sī guā xìng qīng hán, kě jiě rè dú. èr wù běn bù shèn guì, xún cháng yóu shǔ néng bàn.
有摘玫瑰花囊被,去蒂晒干,先将丝瓜老存筋者,剪开捶软作片,约需数十;以线联络,花铺其上,纱制被囊之,密针行如麂眼方块式,乍凉时覆体最佳。玫瑰花能养血疏肺气,得微暖,香弥甚;丝瓜性清寒,可解热毒。二物本不甚贵,寻常犹属能办。
dōng yuè zǐ hòu shuāng luò shí, bèi kǒu měi jué jiā lěng, dōng pō shī, suǒ wèi" zhòng qīn jiǎo lěng zhī shuāng zhòng" yě. lìng yǐ báo mián bèi dōu zhù jiǎo hòu, xié yǐn bèi jiǎo, zhì zhū zhěn páng. jué lěng shí, dàn shēn yī shǒu qiān bèi jiǎo ér zhí zhī, jí kě gài nuǎn. fán chūn qiū tiān qì, yè bàn hòu jù jué shāo liáng, yǐ jiá bèi zhì chuáng nèi, chèn yì jiā tǐ, yì suǒ yǐ shùn tiān shí. shī dà dù piān, shū yún: cóng dàn jī nuǎn, gù rì zhōng zhī hòu bì rè cóng hūn jī liáng, gù yè bàn zhī hòu bì liáng.
冬月子后霜落时,被口每觉加冷,东坡诗,所谓“重衾脚冷知霜重”也。另以薄棉被兜住脚后,斜引被角,置诸枕旁。觉冷时,但伸一手牵被角而直之,即可盖暖。凡春秋天气,夜半后俱觉稍凉,以夹被置床内,趁意加体,亦所以顺天时。《诗· 大杜》篇,疏云:从旦积暖,故日中之后必热;从昏积凉,故夜半之后必凉。
jì wáng zhì yuē:" bā shí fēi rén bù nuǎn." běn cǎo yuē:" lǎo rén yǔ èr qī yǐ qián shǎo yīn tóng qǐn. jí qí xūn zhēng, zuì wéi yǒu yì." shǎo líng shī:" nuǎn lǎo xū yàn yù" shì yě. yú wèi lǎo nián yǐ dú qǐn wèi ān, huò xiān lìng tóng nǚ shuì shǎo qǐng, bèi nuǎn zé qǐ, suí jí rù qǐn. jì jí xūn zhēng zhī yì, réng ān dú qǐn zhī cháng, qǐ fēi liǎng de. tǎng qì xuè shuāi wēi, zhōng xiāo bì zī rén yǐ nuǎn, zé fēi rú wáng zhì suǒ yún bù kě.
《记·王制》曰:“八十非人不暖。”《本草》曰:“老人与二七以前少阴同寝。藉其熏蒸,最为有益。”少陵诗:“暖老须燕玉”是也。愚谓老年以独寝为安,或先令童女睡少顷,被暖则起,随即入寝。既藉熏蒸之益,仍安独寝之常,岂非两得。倘气血衰微,终宵必资人以暖,则非如《王制》所云不可。
fǎ cáng suì jīn yuē:" hái yuán gōng fū, quán zài bèi zhōng xíng zhī. zé shào nǚ féi bái wú bìng zhě, wǎn jiān shí yǐ dàn zhōu, cā chǐ shù kǒu jí jìng, yǔ zhī tóng bèi ér qǐn. zhì zi hòu lìng qí hū qì, xī ér yàn zhī, zài zé lìng qí shé dǐ shàng è, qí shé xià shēng jīn, jiē ér yàn zhī. zhēn hái yuán zhī mì yě." yú àn, cǐ shuō jìn cǎi bǔ guǐ yì zhī shù, rán yì dà guò zhī yáo cí yuē:" kū yáng shēng." wèi lǎo yáng dé shǎo yīn yǐ zī zhǎng yě, gài yǒu cǐ lǐ, gū cún zhī. cān tóng qì yǒu" qiān gǒng dān dǐng" zhī shuō, huò shì zī shén. huò yǒu yǐ fēi zhī shù wèn chéng zǐ, dá yuē:" zòng yǒu zhī, zhǐ kǒng tiān shàng wú zhuó chù."
《法藏碎金》曰:“还元功夫,全在被中行之。择少女肥白无病者,晚间食以淡粥,擦齿漱口极净,与之同被而寝。至子后令其呼气,吸而咽之,再则令其舌抵上腭,俟舌下生津,接而咽之。真还元之秘也。”愚按,此说近采补诡异之术,然《易·大过》之爻辞曰:“枯杨生ㄗ。”谓老阳得少阴以滋长也,盖有此理,姑存之。《参同契》有“铅汞丹鼎”之说,惑世滋甚。或有以飞 之术问程子,答曰:“纵有之,只恐天上无着处。”
xūn lóng zhǐ kě xūn xiāng, ruò yǐ nuǎn bèi, huǒ qì tài shèn. dāng yú yù qǐn shí, xiān lìng rén zhí lú, biàn bèi zhōng yí dòng yùn zhī, dàn pò lěng qì, rù qǐn yǐ jué wēn nuǎn rú chūn. xī jīng zá jì yuē:" cháng ān yǒu qiǎo gōng zuò xūn lú, míng' bèi zhōng xiāng' wài tǐ yuán, zhōng wèi jī huán, shǐ lú tǐ cháng píng, yǐ cǐ xūn bèi zhì jiā." jìn yì yǒu néng fǎng ér wèi zhī, míng" xiāng qiú". wèi shēng jīng yuē:" rè lú bù dé zhì tóu wò chù", huǒ qì rù nǎo kǒng xuàn yūn. yǒu zhì dà xī guàn, rè shuǐ zhù mǎn, jǐn fù qí kǒu, chè yè nà zhū bèi zhōng, kě yǐ dài lú, sú hū" tāng pó zǐ". rán zhōng yǒu shī qì tòu lòu, jí yú bèi rù, zé bì jí yú tǐ, zàn yòng jiào shèng yú lú. huáng shān gǔ míng yǐ" jiǎo pó". míng wú kuān shī:" qióng dōng xiāng bàn shèng fáng kōng." bó gǔ tú" hàn yǒu wēn hú", wèi zhù tāng wēn shǒu zú zhī qì, yǔ tāng pó zǐ tóng lèi.
熏笼只可熏香,若以暖被,火气太甚。当于欲寝时,先令人执炉,遍被中移动熨之,但破冷气,入寝已觉温暖如春。《西京杂记》曰:“长安有巧工作熏炉,名'被中香’外体圆,中为机环,使炉体常平,以此熏被至佳。”近亦有能仿而为之,名“香球”。《卫生经》曰:“热炉不得置头卧处”,火气入脑恐眩晕。有制大锡罐,热水注满,紧覆其口,彻夜纳诸被中,可以代炉,俗呼“汤婆子”。然终有湿气透漏,及于被褥,则必及于体,暂用较胜于炉。黄山谷名以“脚婆”。明吴宽诗:“穷冬相伴胜房空。”《博古图》“汉有温壶”,为注汤温手足之器,与汤婆子同类。
xià yuè dà rè shí, luǒ tǐ ér wò, běn wú xū bèi yè bàn hòu hàn shōu liáng shēng, bì bèi gé bù dān bèi fù zhī. gé bù kuò suǒ, bù quán zhe tǐ, ér réng kě zhē hù, shǐ wù shǎo shòu liáng, chén qǐ bèi jué jīng shén shuǎng jiàn.
夏月大热时,裸体而卧,本无需被;夜半后汗收凉生,必备葛布单被覆之。葛布廓索,不全着体,而仍可遮护,使勿少受凉,晨起倍觉精神爽健。