rú zhě lùn tài píng ruì yīng, jiē yán qì wù zhuō yì, zhū cǎo lǐ quán xiáng fēng gān lù jǐng xīng jiā hé pú míng jiá qū yì zhī shǔ yòu yán shān chū chē, zé chū zhōu, nán nǚ yì lù, shì wú èr jià, gēng zhě ràng pàn, xíng zhě ràng lù, bān bái bù tí qiè, guān liáng bù bì, dào wú lǔ lüě, fēng bù míng tiáo, yǔ bù pò kuài, wǔ rì yī fēng, shí rì yī yǔ, qí shèng mào zhě, zhì huáng lóng qí lín fèng huáng. fū rú zhě zhī yán, yǒu yì měi guò shí. ruì yīng zhī wù, huò yǒu huò wú. fū yán fèng huáng qí lín zhī shǔ, dà ruì jiào rán, bù dé zēng shì qí xiǎo ruì zhēng yīng, kǒng duō fēi shì. fū fēng qì yǔ lù, běn dāng hé shì. yán qí fēng xiáng gān lù, fēng bù míng tiáo yǔ bù pò kuài, kě yě yán qí wǔ rì yī fēng shí rì yī yǔ, bāo zhī yě. fēng yǔ suī shì, bù néng wǔ rì shí rì zhèng rú qí shù. yán nán nǚ bù xiāng gān, shì jià bù xiāng qī, kě yě yán qí yì lù, wú èr jià, bāo zhī yě. tài píng zhī shí, qǐ gèng wéi nán nǚ gè zuò dào zāi? bù gēng zuò dào, yí lù ér xíng, ān dé yì hū? tài píng zhī shí, wú shāng rén zé kě, rú yǒu, bì qiú biàn lì yǐ wéi yè. mǎi wù ān kěn bù qiú jiàn? mài huò ān kěn bù qiú guì? yǒu qiú guì jiàn zhī xīn, bì yǒu èr jià zhī yǔ. cǐ jiē yǒu qí shì, ér bāo zēng guò qí shí yě. ruò fú pú míng jiá qū yì zhī shǔ, dài wú qí wù. hé yǐ yàn zhī? shuō yǐ shí zhě, tài píng wú yǒu cǐ wù.
儒者论太平瑞应,皆言气物卓异,硃草、醴泉、翔〔风〕、甘露、景星、嘉禾、脯、蓂荚、屈轶之属;又言山出车,泽出舟,男女异路,市无二价,耕者让畔,行者让路,颁白不提挈,关梁不闭,道无虏掠,风不鸣条,雨不破塊,五日一风,十日一雨,其盛茂者,致黄龙、骐驎、凤皇。夫儒者之言,有溢美过实。瑞应之物,或有或无。夫言凤皇、骐驎之属,大瑞较然,不得增饰;其小瑞征应,恐多非是。夫风气雨露,本当和适。言其〔风〕翔、甘露,风不鸣条、雨不破塊,可也;言其五日一风、十日一雨,褒之也。风雨虽适,不能五日十日正如其数。言男女不相干,市价不相欺,可也;言其异路,无二价,褒之也。太平之时,岂更为男女各作道哉?不更作道,一路而行,安得异乎?太平之时,无商人则可,如有,必求便利以为业。买物安肯不求贱?卖货安肯不求贵?有求贵贱之心,必有二价之语。此皆有其事,而褒增过其实也。若夫脯、蓂荚、屈轶之属,殆无其物。何以验之?说以实者,太平无有此物。
rú zhě yán pú shēng yú páo chú zhě, yán chú zhōng zì shēng ròu fǔ, báo rú xíng, yáo gǔ shēng fēng, hán liáng shí wù, shǐ zhī bù chòu. fū tài píng zhī qì suī hé, bù néng shǐ chú shēng ròu, yǐ wéi hán liáng. ruò néng rú cǐ, zé néng shǐ wǔ gǔ zì shēng, bù xū rén wéi zhī yě. néng shǐ chú zì shēng ròu, hé bù shǐ fàn zì zhēng yú zèng, huǒ zì rán yú zào hū? fán shēng zhě, yù yǐ fēng chuī shí wù yě, hé bù shǐ shí wù zì bù chòu, hé bì shēng yǐ fēng zhī hū? chú zhōng néng zì shēng, zé bīng shì hé shì ér fù fá bīng yǐ hán wù hū? rén xià yuè cāo, xū shǒu yáo zhī, rán hòu shēng fēng, cóng shǒu wò chí, yǐ dāng jí fēng, bù gǔ dòng, yán pú zì gǔ, kě yě? xū fēng nǎi gǔ, bù fēng bù dòng. cóng shǒu fēng lái, zì zú yǐ hán chú zhōng zhī wù, hé xū pú? shì yán yān tài zǐ dān shǐ rì zài zhōng, tiān yù sù, wū bái tóu, mǎ shēng jué, chú mén mù xiàng shēng ròu zú. lùn zhī jì xū, zé pú zhī yǔ, wǔ yīng zhī lèi, kǒng wú qí shí.
儒者言脯生於庖厨者,言厨中自生肉脯,薄如形,摇鼓生风,寒凉食物,使之不臰。夫太平之气虽和,不能使厨生肉,以为寒凉。若能如此,则能使五谷自生,不须人为之也。能使厨自生肉,何不使饭自蒸於甑,火自燃於灶乎?凡生者,欲以风吹食物也,何不使食物自不臰,何必生以风之乎?厨中能自生,则冰室何事而复伐冰以寒物乎?人夏月操,须手摇之,然後生风,从手握持,以当疾风,不鼓动,言脯自鼓,可也?须风乃鼓,不风不动。从手风来,自足以寒厨中之物,何须脯?世言燕太子丹使日再中,天雨粟,乌白头,马生角,厨门〔木〕象生肉足。论之既虚,则脯之语,五应之类,恐无其实。
rú zhě yòu yán: gǔ zhě míng jiá jiā jiē ér shēng, yuè shuò rì yī jiá shēng, zhì shí wǔ rì ér shí wǔ jiá yú shí liù rì, rì yī jiá luò, zhì yuè huì, jiá jǐn, lái yuè shuò, yī jiá fù shēng. wáng zhě nán miàn shì jiá shēng luò, zé zhī rì shù duō shǎo, bù xū fán rǎo àn rì lì yǐ zhī zhī yě. fū tiān jì néng shēng jiá yǐ wéi rì shù, hé bù shǐ jiá yǒu rì míng, wáng zhě shì jiá zhī zì zé zhī jīn rì míng hū? tú zhī rì shù, bù zhī rì míng, yóu fù àn lì rán hòu zhī zhī, shì zé wáng zhě shì rì, zé gèng fán rǎo bù xǐng míng jiá zhī shēng, ān néng wéi fú? fū míng, cǎo zhī shí yě, yóu dòu zhī yǒu jiá yě, chūn xià wèi shēng, qí shēng bì yú qiū mò. dōng yuè lóng hán, shuāng xuě yǔn líng, wàn wù jiē kū, rú zhě gǎn wèi míng jiá dá dōng dú bù sǐ hū? rú yǔ wàn wù jù shēng jù sǐ, jiá chéng ér yǐ qiū mò, shì zé jì qiū dé chá jiá, chūn xià dōng sān shí bù dé àn yě. qiě yuè shí wǔ rì shēng shí wǔ jiá, yú shí liù rì jiá luò, èr shí yī rì liù jiá luò, luò jiá qì yǔn, bù kě de shù, yóu dāng jì wèi luò jiá yǐ zhī rì shù, shì láo xīn kǔ yì, fēi shàn yòu yě. shǐ jiá shēng yú táng shàng, rén jūn zuò hù yǒu jiān, wàng chá jiá shēng yǐ zhī rì shù, fěi wèi shàn yǐ. jīn yún" jiā jiē ér shēng", shēng yú táng xià yě. wáng zhě zhī táng, mò zǐ chēng yáo shùn gāo sān chǐ, rú jiā yǐ wéi bēi xià. jiǎ shǐ zhī rán, gāo sān chǐ zhī táng, míng jiá shēng yú jiē xià, wáng zhě yù shì qí jiá, bù néng cóng hù yǒu zhī jiān jiàn yě, xū lín táng chá zhī, nǎi zhī jiá shù. fū qǐ shì táng xià zhī jiá, shú yǔ xuán lì rì yú yǐ zuò, bàng gù zhé jiàn zhī yě? tiān zhī shēng ruì, yù yǐ yú wáng zhě, xū qǐ chá nǎi zhī rì shù, shì shēng fán wù yǐ lèi zhī yě. qiě jiá, cǎo yě, wáng zhě zhī táng, dàn xī suǒ zuò, gǔ zhě suī zhì, gōng shì zhī zhōng, cǎo shēng zhé yún, ān dé shēng jiá ér rén dé jīng yuè shù zhī hū? qiě fán shù rì yī èr zhě, yù yǐ jì shí shì yě. gǔ yǒu shǐ guān diǎn lì zhǔ rì, wáng zhě hé shì ér zì shù jiá? yáo hòu sì shí zhī zhōng, mìng xī hé chá sì xīng yǐ zhàn shí qì, sì xīng zhì zhòng, yóu bù gōng shì, ér zì chá jiá yǐ shù rì yě?
儒者又言:古者蓂荚夹阶而生,月朔日一荚生,至十五日而十五荚;於十六日,日一荚落,至月晦,荚尽,来月朔,一荚复生。王者南面视荚生落,则知日数多少,不须烦扰案日历以知之也。夫天既能生荚以为日数,何不使荚有日名,王者视荚之字则知今日名乎?徒知日数,不知日名,犹复案历然後知之,是则王者视日,则更烦扰不省蓂荚之生,安能为福?夫蓂,草之实也,犹豆之有荚也,春夏未生,其生必於秋末。冬月隆寒,霜雪陨零,万物皆枯,儒者敢谓蓂荚达冬独不死乎?如与万物俱生俱死,荚成而以秋末,是则季秋得察荚,春夏冬三时不得案也。且月十五日生十五荚,於十六日荚落,二十一日六荚落,落荚弃殒,不可得数,犹当计未落荚以知日数,是劳心苦意,非善佑也。使荚生於堂上,人君坐户牖间,望察荚生以知日数,匪谓善矣。今云“夹阶而生”,生於堂下也。王者之堂,墨子称尧、舜高三尺,儒家以为卑下。假使之然,高三尺之堂,蓂荚生於阶下,王者欲视其荚,不能从户牖之间见也,须临堂察之,乃知荚数。夫起视堂下之荚,孰与悬历日於扆坐,傍顾辄见之也?天之生瑞,欲以娱王者,须起察乃知日数,是生烦物以累之也。且荚,草也,王者之堂,旦夕所坐,古者虽质,宫室之中,草生辄耘,安得生荚而人得经月数之乎?且凡数日一二者,欲以纪识事也。古有史官典历主日,王者何事而自数荚?尧候四时之中,命曦、和察四星以占时气,四星至重,犹不躬视,而自察荚以数日也?
rú zhě yòu yán: tài píng zhī shí, qū yì shēng yú tíng zhī mò, ruò cǎo zhī zhuàng, zhǔ zhǐ nìng rén, nìng rén rù cháo, qū yì tíng mò yǐ zhǐ zhī, shèng wáng zé zhī nìng rén suǒ zài. fū tiān néng gù shēng cǐ wù yǐ zhǐ nìng rén, bù shǐ shèng wáng xìng zì zhī zhī, huò nìng rén běn bù shēng chū, bì fù gēng shēng yī wù yǐ zhǐ míng zhī, hé tiān zhī bù dàn fán yě? shèng wáng mò guò yáo shùn, yáo shùn zhī zhì, zuì wéi píng yǐ. jí qū yì yǐ zì shēng yú tíng zhī mò, nìng rén lái zhé zhǐ zhī zhī, zé shùn hé nán yú zhī nìng rén, ér shǐ gāo yáo chén zhī rén zhī shù? jīng yuē:" zhī rén zé zhé, wéi dì nán zhī." rén hán wǔ cháng, yīn qì jiāo tōng, qiě yóu bù néng xiāng zhī. qū yì, cǎo yě, ān néng zhī nìng? rú rú zhě zhī yán, shì zé tài píng zhī shí, cǎo mù yú xián shèng yě. yù sòng yǒu shì fēi, rén qíng yǒu qū zhí, hé bù bìng lìng qū yì zhǐ qí fēi ér bù zhí zhě, bì kǔ xīn tīng sòng, sān rén duàn yù hū? gù fū qū yì zhī cǎo, huò shí wú yǒu ér kōng yán shēng, huò shí shí yǒu ér xū yán néng zhǐ, jiǎ lìng néng zhǐ, huò shí cǎo xìng jiàn rén ér dòng. gǔ zhě zhì piáo, jiàn cǎo zhī dòng, zé yán néng zhǐ, néng zhǐ zé yán zhǐ nìng rén. sī nán zhī biāo, tóu zhī yú dì, qí dǐ zhǐ nán. yú ròu zhī chóng, jí dì běi xíng, fū chóng zhī xìng rán yě. jīn cǎo néng zhǐ, yì tiān xìng yě. shèng rén yīn cǎo néng zhǐ, xuān yán yuē:" tíng mò yǒu qū yì néng zhǐ nìng rén, " bǎi guān chén zǐ huái jiān xīn zhě, zé gè biàn xìng yì cāo, wèi zhōng zhèng zhī xíng yǐ, yóu jīn fǔ tíng huà gāo yáo lt jiǎo guī gt lt jiǎo hǔ gt yě.
儒者又言:太平之时,屈轶生於庭之末,若草之状,主指佞人,佞人入朝,屈轶庭末以指之,圣王则知佞人所在。夫天能故生此物以指佞人,不使圣王性自知之,或佞人本不生出,必复更生一物以指明之,何天之不惮烦也?圣王莫过尧、舜,尧、舜之治,最为平矣。即屈轶已自生於庭之末,佞人来辄指知之,则舜何难於知佞人,而使皋陶陈知人之术?《经》曰:“知人则哲,惟帝难之。”人含五常,音气交通,且犹不能相知。屈轶,草也,安能知佞?如儒者之言,是则太平之时,草木逾贤圣也。狱讼有是非,人情有曲直,何不并令屈轶指其非而不直者,必苦心听讼,三人断狱乎?故夫屈轶之草,或时无有而空言生,或时实有而虚言能指,假令能指,或时草性见人而动。古者质朴,见草之动,则言能指,能指则言指佞人。司南之杓,投之於地,其柢指南。鱼肉之虫,集地北行,夫虫之性然也。今草能指,亦天性也。圣人因草能指,宣言曰:“庭末有屈轶能指佞人, ”百官臣子怀奸心者,则各变性易操,为忠正之行矣,犹今府廷画皋陶、<角圭 ><角虎>也。
rú zhě shuō yún: huà lt jiǎo hǔ gt zhě, yī jiǎo zhī yáng yě, xìng zhī yǒu zuì. gāo yáo zhì yù, qí zuì yí zhě lìng yáng chù zhī, yǒu zuì zé chù, wú zuì zé bù chù. sī gài tiān shēng yī jiǎo shèng shòu, zhù yù wèi yàn, gù gāo yáo jìng yáng, qǐ zuò shì zhī. cǐ zé shén qí ruì yīng zhī lèi yě. yuē: fū huà lt jiǎo hǔ gt zé fù qū yì zhī yǔ yě. yáng běn èr jiǎo, huà lt jiǎo hǔ gt yī jiǎo, tǐ sǔn yú qún, bù jí zhòng lèi, hé yǐ wéi qí? biē sān zú yuē néng, guī sān zú yuē bēn. àn néng yǔ bēn, bù néng shén yú sì zú zhī guī biē yī jiǎo zhī yáng hé néng shèng yú liǎng jiǎo zhī qín?
儒者说云:觟<角虎>者,一角之羊也,性知有罪。皋陶治狱,其罪疑者令羊触之,有罪则触,无罪则不触。斯盖天生一角圣兽,助狱为验,故皋陶敬羊,起坐事之。此则神奇瑞应之类也。曰:夫觟<角虎>则复屈轶之语也。羊本二角,觟<角虎>一角,体损於群,不及众类,何以为奇?鳖三足曰能,龟三足曰贲。案能与贲,不能神於四足之龟鳖;一角之羊何能圣於两角之禽?
shēng々 zhī wǎng, gān què zhī lái, yīng wǔ néng yán, tiān xìng néng yī, bù néng wéi èr. huò shí huà lt jiǎo hǔ gt zhī xìng, tú néng chù rén, wèi bì néng zhī zuì rén, gāo yáo yù shén shì zhù zhèng, è shòu zuì zhě zhī bù yàn fú, yīn lt jiǎo guī gt lt jiǎo hǔ gt chù rén zé zuì zhī, yù rén wèi zhī bù fàn, shòu zuì zhī jiā, mò chǐ wú yuàn yán yě. fū wù xìng gè zì yǒu suǒ zhī, rú yǐ huà lt jiǎo hǔ gt néng chù wèi zhī wèi shén, zé shēng々 zhī tú jiē wèi shén yě. wū zhī jí xiōng, zhàn rén huò fú, wú bù rán zhě. rú yǐ huà lt jiǎo hǔ gt wèi zhī wū lèi, zé wū hé qí ér yǐ wéi shàn? sī jiē rén yù shén shì lì huà yě. shī shàng fù wèi zhōu sī mǎ, jiāng shī fá zhòu, dào mèng jīn zhī shàng, zhàng yuè bǎ máo, hào qí zhòng yuē: " cāng sì! cāng sì!" cāng sì zhě, shuǐ zhōng zhī shòu yě, shàn fù rén chuán, yīn shén yǐ huà, yù lìng jí dù, bù jí dù, cāng sì hài rǔ, zé fù huà lt jiǎo hǔ gt zhī lèi yě. hé zhōng yǒu cǐ yì wù, shí chū fú yáng, yī shēn jiǔ tóu, rén wèi è zhī, wèi bì fù rén zhī zhōu yě, shàng fù yuán hé yǒu cǐ yì wù, yīn yǐ wēi zhòng. fū lt jiǎo guī gt lt jiǎo hǔ gt zhī chù zuì rén, yóu cāng sì zhī fù zhōu yě, gài yǒu xū míng, wú qí shí xiào yě. rén wèi guài qí, gù kōng bāo zēng.
狌々知往,乾鹊知来,鹦鹉能言,天性能一,不能为二。或时觟< 角虎>之性,徒能触人,未必能知罪人,皋陶欲神事助政,恶受罪者之不厌服,因< 角圭><角虎>触人则罪之,欲人畏之不犯,受罪之家,没齿无怨言也。 夫物性各自有所知,如以觟<角虎>能触谓之为神,则狌々之徒皆为神也。巫知吉凶,占人祸福,无不然者。如以觟<角虎>谓之巫类,则巫何奇而以为善?斯皆人欲神事立化也。师尚父为周司马,将师伐纣,到孟津之上,杖钺把旄,号其众曰: “仓兕!仓兕!”仓〔兕〕者,水中之兽也,善覆人船,因神以化,欲令急渡,不急渡,仓〔兕〕害汝,则复觟<角虎>之类也。河中有此异物,时出浮扬,一身九头,人畏恶之,未必覆人之舟也,尚父缘河有此异物,因以威众。夫< 角圭><角虎>之触罪人,犹仓〔兕〕之覆舟也,盖有虚名,无其实效也。人畏怪奇,故空褒增。
yòu yán tài píng zhī shí yǒu jǐng xīng. shàng shū zhōng hòu yuē:" yáo shí jǐng xīng jiàn yú zhěn." fū jǐng xīng, huò shí wǔ xīng yě, dà zhě suì xīng tài bái yě. bǐ huò shí suì xīng tài bái xíng yú zhěn dù, gǔ zhì bù néng tuī bù wǔ xīng, bù zhī suì xīng tài bái hé rú zhuàng, jiàn dà xīng zé wèi jǐng xīng yǐ. shī yòu yán:" dōng yǒu qǐ míng, xī yǒu cháng gēng." yì huò shí fù suì xīng tài bái yě. huò shí hūn jiàn yú xī, huò shí chén chū yú dōng, shī rén bù zhī, zé míng yuē qǐ míng cháng gēng yǐ. rán zé cháng gēng yǔ jǐng xīng tóng, jiē wǔ xīng yě. tài píng zhī shí, rì yuè jīng míng. wǔ xīng, rì yuè zhī lèi yě, tài píng gèng yǒu jǐng xīng, kě fù gèng yǒu rì yuè hū? shī rén, sú rén yě zhōng hòu zhī shí, zhì shì yě. jù bù zhī xīng. wáng mǎng zhī shí, tài bái jīng tiān, jīng rú bàn yuè, shǐ bù zhī xīng zhě jiàn zhī, zé yì fù míng zhī yuē jǐng xīng. ěr yǎ shì sì shí zhāng yuē:" chūn wèi fā shēng, xià wèi zhǎng yíng, qiū wèi shōu chéng, dōng wèi ān níng. sì qì hé wèi jǐng xīng." fū rú ěr yǎ zhī yán, jǐng xīng nǎi sì shí qì hé zhī míng yě, kǒng fēi zhe tiān zhī dà xīng. ěr yǎ zhī shū, wǔ jīng zhī xùn, gù rú zhě suǒ gòng guān chá yě, ér bù xìn cóng, gèng wèi dà xīng wèi jǐng xīng, qǐ ěr yǎ suǒ yán jǐng xīng, yǔ rú zhě zhī suǒ shuō yì zāi? ěr yǎ yòu yán:" gān lù shí jiàng, wàn wù yǐ jiā, wèi zhī lǐ quán." lǐ quán nǎi wèi gān lù yě. jīn rú zhě shuō zhī, wèi quán cóng dì zhōng chū, qí wèi gān ruò lǐ, gù yuē lǐ quán. èr shuō xiāng yuǎn, shí wèi kě zhī. àn ěr yǎ shì shuǐ zhāng:" quán yī jiàn yī fǒu yuē jiān. kǎn quán zhèng chū, zhèng chū, yǒng chū yě wò quán xuán chū, xuán chū, xià chū yě." shì quán chū zhī yì, zhé yǒu yì míng. shǐ tài píng zhī shí, gèng yǒu lǐ quán cóng dì zhōng chū, dāng yú cǐ zhāng zhōng yán zhī, hé gù fǎn jū shì sì shí zhāng zhōng, yán gān lù wèi lǐ quán hū? ruò cǐ, rú zhě zhī yán lǐ quán cóng dì zhōng chū, yòu yán gān lù qí wèi shén tián, wèi kě rán yě.
又言太平之时有景星。《尚书中候》曰:“尧时景星见於轸。”夫景星,或时五星也,大者岁星、太白也。彼或时岁星、太白行於轸度,古质不能推步五星,不知岁星、太白何如状,见大星则谓景星矣。《诗》又言:“东有启明,西有长庚。”亦或时复岁星、太白也。或时昏见於西,或时晨出於东,诗人不知,则名曰启明、长庚矣。然则长庚与景星同,皆五星也。太平之时,日月精明。五星,日月之类也,太平更有景星,可复更有日月乎?诗人,俗人也;《中候》之时,质世也。俱不知星。王莽之时,太白经天,精如半月,使不知星者见之,则亦复名之曰景星。《尔雅》《释四时章》曰:“春为发生,夏为长嬴,秋为收成,冬为安宁。四气和为景星。”夫如《尔雅》之言,景星乃四时气和之名也,恐非着天之大星。《尔雅》之书,《五经》之训,故儒者所共观察也,而不信从,更谓大星为景星,岂《尔雅》所言景星,与儒者之所说异哉?《尔雅》又言:“甘露时降,万物以嘉,谓之醴泉。”醴泉乃谓甘露也。今儒者说之,谓泉从地中出,其味甘若醴,故曰醴泉。二说相远,实未可知。案《尔雅》《释水》章:“泉一见一否曰瀸。槛泉正出,正出,涌出也;沃泉悬出,悬出,下出也。”是泉出之异,辄有异名。使太平之时,更有醴泉从地中出,当於此章中言之,何故反居《释四时章》中,言甘露为醴泉乎?若此,儒者之言醴泉从地中出,又言甘露其味甚甜,未可然也。
rú yuē:" dào zhì dà zhě, rì yuè jīng míng, xīng chén bù shī qí xíng, xiáng fēng qǐ, gān lù jiàng." yǔ jì ér yīn yì zhě wèi zhī gān yǔ, fēi wèi yǔ shuǐ zhī wèi gān yě. tuī cǐ yǐ lùn, gān lù bì wèi qí jiàng xià shí, shì rùn yǎng wàn wù, wèi bì lù wèi gān yě. yì yǒu lù gān wèi rú yí mì zhě, jù tài píng zhī yīng, fēi yǎng wàn wù zhī gān lù yě. hé yǐ míng zhī? àn gān lù rú yí mì zhě, zhe yú shù mù, bù zháo wǔ gǔ. bǐ lù wèi bù gān zhě, qí xià shí, tǔ dì zī rùn liú shī, wàn wù qià zhān rú pǔ. yóu cǐ yán zhī, ěr yǎ qiě jìn dé shí. yuán ěr yǎ zhī yán, yàn zhī yú wù, àn wèi gān zhī lù xià zhe shù mù, chá suǒ zhe zhī shù, bù néng mào yú suǒ bù zháo zhī mù. rán jīn zhī gān lù, dài yì yú ěr yǎ zhī suǒ wèi gān lù. yù yàn ěr yǎ zhī gān lù, yǐ wàn wù fēng shú, zāi hài bù shēng, cǐ zé gān lù jiàng xià zhī yàn yě. gān lù xià, shì zé lǐ quán yǐ.
儒曰:“道至大者,日月精明,星辰不失其行,翔风起,甘露降。”雨〔霁〕而阴曀者谓之甘雨,非谓雨水之味甘也。推此以论,甘露必谓其降下时,适润养万物,未必露味甘也。亦有露甘味如饴蜜者,俱太平之应,非养万物之甘露也。何以明之?案甘露如饴蜜者,着於树木,不着五谷。彼露味不甘者,其下时,土地滋润流湿,万物洽沾濡溥。由此言之,《尔雅》且近得实。缘《尔雅》之言,验之於物,案味甘之露下着树木,察所着之树,不能茂於所不着之木。然今之甘露,殆异於《尔雅》之所谓甘露。欲验《尔雅》之甘露,以万物丰熟,灾害不生,此则甘露降下之验也。甘露下,是则醴泉矣。