chéng cái liàng zhī zhī piān, tú yán zhī xué, wèi yán cái lì yě. rén yǒu zhī xué, zé yǒu lì yǐ. wén lì yǐ lǐ shì wéi lì, ér rú shēng yǐ xué wèn wéi lì. huò wèn yáng zi yún yuē:" lì néng káng hóng dǐng jiē huá qí, zhī dé yì yǒu zhī hū?" dá yuē:" bǎi rén yǐ." fū zhī dé bǎi rén zhě, yǔ bǐ káng hóng dǐng jiē huá qí zhě wèi liào dí yě. fū zhuàng shì lì duō zhě, gāng dǐng jiē qí rú shēng lì duō zhě, bó dá shū tōng. gù bó dá shū tōng, rú shēng zhī lì yě jǔ zhòng bá jiān, zhuàng shì zhī lì yě. zǐ cái yuē:" qiǎng rén yǒu wáng kāi xián, jué lǜ huà mín." cǐ yán xián rén yì zhuàng qiáng yú lǐ yì, gù néng kāi xián, qí lǜ huà mín. huà mín xū lǐ yì, lǐ yì xū wén zhāng," xíng yǒu yú lì, zé yǐ xué wén". néng xué wén, yǒu lì zhī yàn yě. wèn yuē:" shuō yī jīng zhī rú, kě wèi yǒu lì zhě? " yuē: fēi yǒu lì zhě yě. chén liú páng shǎo dōu měi jiàn zhū shēng zhī lì, cháng yuē:" wáng jiǎ mǒu zi, cái néng bǎi rén." tài shǒu fēi qí néng, bù dá. shǎo dōu gèng yuē:" yán zhī shàng shǎo, wáng jiǎ mǒu zi, cái néng bǎi wàn rén." tài shǒu nù yuē:" qīn lì wàng yán!" shǎo dōu yuē:" wén lì bù tōng yī jīng yī wén, bù tiáo shī yī yán zhū shēng néng shuō bǎi wàn zhāng jù, fēi cái zhī bǎi wàn rén hū?" tài shǒu wú yǐ yīng. fū shǎo dōu zhī yán, shí yě, rán yóu wèi yě. hé zé? zhū shēng néng chuán bǎi wàn yán, bù néng lǎn gǔ jīn, shǒu xìn shī fǎ, suī cí shuō duō, zhōng bù wéi bó. yīn zhōu yǐ qián, pō zài liù jīng, rú shēng suǒ bù néng shuō yě. qín hàn zhī shì, rú shēng bú jiàn, lì liè bù néng lǎn yě. zhōu jiān èr dài, hàn jiān zhōu qín, zhōu qín yǐ lái, rú shēng bù zhī hàn yù guān lǎn, rú shēng wú lì. shǐ rú shēng bó guān lǎn, zé wéi wén rú. wén rú zhě, lì duō yú rú shēng, rú shǎo dōu zhī yán, wén rú cái néng qiān wàn rén yǐ.
《程才》、《量知》之篇,徒言知学,未言才力也。人有知学,则有力矣。文吏以理事为力,而儒生以学问为力。或问扬子云曰:“力能扛鸿鼎、揭华旗,知德亦有之乎?”答曰:“百人矣。”夫知德百人者,与彼扛鸿鼎、揭华旗者为料敌也。夫壮士力多者,扛鼎揭旗;儒生力多者,博达疏通。故博达疏通,儒生之力也;举重拔坚,壮士之力也。《梓材》曰:“强人有王开贤,厥率化民。” 此言贤人亦壮强於礼义,故能开贤,其率化民。化民须礼义,礼义须文章,“行有余力,则以学文”。能学文,有力之验也。问曰:“说一经之儒,可谓有力者? ”曰:非有力者也。陈留庞少都每荐诸生之吏,常曰:“王甲某子,才能百人。” 太守非其能,不答。少都更曰:“言之尚少,王甲某子,才能百万人。”太守怒曰:“亲吏妄言!”少都曰:“文吏不通一经一文,不调师一言;诸生能说百万章句,非才知百万人乎?”太守无以应。夫少都之言,实也,然犹未也。何则?诸生能传百万言,不能览古今,守信师法,虽辞说多,终不为博。殷、周以前,颇载《六经》,儒生所不能说也。秦、汉之事,儒生不见,力劣不能览也。周监二代,汉监周、秦,周、秦以来,儒生不知;汉欲观览,儒生无力。使儒生博观览,则为文儒。文儒者,力多於儒生,如少都之言,文儒才能千万人矣。
zēng zǐ yuē:" shì bù kě yǐ bù hóng yì, rèn zhòng ér dào yuǎn. rén yǐ wéi jǐ rèn, bù yì zhòng hū! sǐ ér hòu jǐ, bù yì yuǎn hū!" yóu cǐ yán zhī, rú zhě suǒ huái, dú jǐ zhòng yǐ, zhì suǒ yù zhì, dú jǐ yuǎn yǐ. shēn zài zhòng rèn, zhì yú zhōng sǐ, bù juàn bù shuāi, lì dú duō yǐ. fū zēng zǐ zài yú rén ér rú shēng zài yú xué, suǒ zài bù tóng, qīng zhòng jūn yě. fū yī shí zhī zhòng, yī rén qiè zhī, shí shí yǐ shàng, èr rén bù néng jǔ yě. shì duō qiè yī shí zhī rèn, guǎ yǒu jǔ shí shí zhī lì. rú shēng suǒ zài, fēi tú shí shí zhī zhòng yě. dì lì shèng zhě, cǎo mù chàng mào. yī mǔ zhī shōu, dāng zhōng tián wǔ mǔ zhī fēn. miáo tián, rén zhī chū gǔ duō zhě dì lì shèng. bù zhī chū wén duō zhě cái zhī mào, shī shì lǐ zhī shí yǐ. fū wén rú zhī lì guò yú rú shēng, kuàng wén lì hū? néng jǔ xián jiàn shì, shì wèi zhī duō lì yě. rán néng jǔ xián jiàn shì, shàng shū zhàn jì yě. néng shàng shū zhàn jì zhě, wén rú yě. wén rú fēi bì zhū shēng yě, xián dá yòng wén zé shì yǐ. gǔ zi yún táng zǐ gāo zhāng zòu bǎi shàng, bǐ yǒu yú lì, jí yán bù huì, wén bù zhé fá, fēi fū cái zhī zhī rén bù néng wéi yě. kǒng zǐ, zhōu shì duō lì zhī rén yě. zuò chūn qiū, shān wǔ jīng, mì shū wēi wén, wú suǒ bù dìng. shān dà zhě yún duō, tài shān bù chóng cháo biàn yǔ tiān xià. fū rán zé xián zhě yǒu yún yǔ zhī zhī, gù qí tǔ wén wàn dié yǐ shàng, kě wèi duō lì yǐ.
曾子曰:“士不可以不弘毅,任重而道远。仁以为己任,不亦重乎!死而後己,不亦远乎!”由此言之,儒者所怀,独己重矣,志所欲至,独己远矣。身载重任,至於终死,不倦不衰,力独多矣。夫曾子载於仁而儒生载於学,所载不同,轻重均也。夫一石之重,一人挈之,十石以上,二人不能举也。世多挈一石之任,寡有举十石之力。儒生所载,非徒十石之重也。地力盛者,草木暢茂。一亩之收,当中田五亩之分。苗田,人知出谷多者地力盛。不知出文多者才知茂,失事理之实矣。夫文儒之力过於儒生,况文吏乎?能举贤荐士,世谓之多力也。然能举贤荐士,上书〔占〕记也。能上书〔占〕记者,文儒也。文儒非必诸生也,贤达用文则是矣。谷子云、唐子高章奏百上,笔有余力,极言不讳,文不折乏,非夫才知之人不能为也。孔子,周世多力之人也。作《春秋》,删《五经》,秘书微文,无所不定。山大者云多,泰山不崇朝辩雨天下。夫然则贤者有云雨之知,故其吐文万牒以上,可谓多力矣。
shì chēng lì zhě, cháng bāo wū huò, rán zé dǒng zhòng shū yáng zi yún, wén zhī wū huò yě. qín wǔ wáng yǔ mèng shuō jǔ dǐng bù rèn, jué mài ér sǐ. shǎo wén zhī rén, yǔ dǒng zhòng shū děng yǒng xiōng zhōng zhī sī, bì jiāng bù rèn, yǒu jué mài zhī biàn. wáng mǎng zhī shí, shěng wǔ jīng zhāng jù jiē wèi èr shí wàn, bó shì dì zǐ guō lù yè dìng jiù shuō, sǐ yú zhú xià, jīng sī bù rèn, jué mài qì jiǎn yě. yán shì zhī zǐ, yǐ céng chí guò kǒng zǐ yú tú yǐ, liè juàn bà jí, fā bái chǐ luò. fū yǐ shù jī zhī cái, yóu yǒu pū dùn zhī huò, kǒng zǐ lì yōu, yán yuān bù rèn yě. cái lì bù xiàng rú, zé qí zhī huì bù xiāng jí yě. miǎn zì shén bó, gé zhōng ǒu xuè, shī hún kuáng luàn, suì zhì qì jué. shū wǔ xíng zhī dú, zòu shí yán zhī jì, qí cái liè zhě, bǐ mò zhī lì yóu nán, kuàng nǎi lián jù jié zhāng, piān zhì shí bǎi zāi! lì dú duō yǐ! jiāng hé zhī shuǐ, chí yǒng huá lòu, xí dì cháng yuǎn, wú kū jié zhī liú, běn yuán shèng yǐ. zhī jiāng hé zhī liú yuǎn, dì zhōng zhī yuán shèng, bù zhī wàn dié zhī rén, xiōng zhōng zhī cái mào, mí huò zhě yě. gù wàng jiàn jì zú, bù yì yú zhòng mǎ zhī tí, niè píng lù ér chí chěng, qiān lǐ zhī jī, sī xū kě jiàn. fū mǎ zú rén shǒu, tóng yī shí yě, chēng jì zhī zú, bù jiàn wén rén zhī shǒu, bù zhī lèi yě. fū néng lùn jīn lì yǐ jiàn bǐ lèi zhě, zé néng qǔ wén lì zhī rén lì zhī cháo tíng. gù fū wén lì zhī rén, zhù yǒu lì zhī jiāng, nǎi néng yǐ lì wèi gōng. yǒu lì wú zhù, yǐ lì wèi huò. hé yǐ yàn zhī? zhǎng jù zhī wù, qiáng lì zhī rén nǎi néng jǔ zhī. zhòng rèn zhī chē, qiáng lì zhī niú nǎi néng wǎn zhī. shì rèn chē shàng bǎn, qiáng niú yǐn qián, lì rén tuī hòu, nǎi néng shēng yú. rú niú léi rén bà, rèn chē tuì què, hái duò kēng gǔ, yǒu pò fù zhī bài yǐ. wén rú huái xiān wáng zhī dào, hán bǎi jiā zhī yán, qí nán tuī yǐn, fēi tú rèn chē zhī zhòng yě. jiàn zhì zhī zhě, bà léi wú lì, suì què tuì cuàn yú yán xué yǐ.
世称力者,常褒乌获,然则董仲舒、扬子云,文之乌获也。秦武王与孟说举鼎不任,绝脉而死。少文之人,与董仲舒等涌胸中之思,必将不任,有绝脉之变。王莽之时,省《五经》章句皆为二十万,博士弟子郭路夜定旧说,死於烛下,精思不任,绝脉气减也。颜氏之子,已曾驰过孔子於涂矣,劣倦罢极,发白齿落。夫以庶几之材,犹有仆顿之祸,孔子力优,颜渊不任也。才力不相如,则其知〔惠〕不相及也。勉自什伯,鬲中呕血,失魂狂乱,遂至气绝。书五行之牍,〔奏〕十〔言〕之记,其才劣者,笔墨之力尤难,况乃连句结章,篇至十百哉!力独多矣!江河之水,驰涌滑漏,席地长远,无枯竭之流,本源盛矣。知江河之流远,地中之源盛,不知万牒之人,胸中之才茂,迷惑者也。故望见骥足,不异於众马之蹄,蹑平陆而驰骋,千里之迹,斯须可见。夫马足人手,同一实也,称骥之足,不荐文人之手,不知类也。夫能论筋力以见比类者,则能取文力之人立之朝庭。故夫文力之人,助有力之将,乃能以力为功。有力无助,以力为祸。何以验之?长巨之物,强力之人乃能举之。重任之车,强力之牛乃能挽之。是任车上阪,强牛引前,力人推後,乃能升逾。如牛羸人罢,任车退却,还堕坑谷,有破覆之败矣。文儒怀先王之道,含百家之言,其难推引,非徒任车之重也。荐致之者,罢羸无力,遂却退窜於岩穴矣。
hé fā kūn lún, jiāng qǐ mín shān, shuǐ lì shèng duō, pāng pèi zhī liú, jìn xià yì shèng, bù dé guǎng àn dī dì, bù néng tōng liú rù hū dōng hǎi. rú àn xiá dì yǎng, gōu xù jué yì, sàn zài qiū xū yǐ. wén rú zhī zhī, yǒu shì yú cǐ. wén zhāng pāng pèi, bù zāo yǒu lì zhī jiāng yuán yǐn jiàn jǔ, yì jiāng qì yí yú héng mén zhī xià, gù ān dé shēng zhì shèng zhǔ zhī tíng, lùn shuō zhèng shì zhī wù hū? huǒ zhī guāng yě, bù jǔ bù míng. yǒu rén yú sī, qí zhī rú jīng, qí dé rú shān, lì zhòng bù néng zì chēng, xū rén nǎi jǔ, ér mò zhī zhù, bào qí shèng gāo zhī lì, cuàn yú lǘ xiàng zhī shēn, hé shí dé dá? ào yù, gǔ zhī duō lì zhě, shēn néng fù hè qiān jūn, shǒu néng jué jiǎo shēn gōu, shǐ zhī zì jǔ, bù néng lí dì. zhì néng mǎn xiōng zhī rén, yí zài wáng quē, xū sān cùn zhī shé, yī chǐ zhī bǐ, rán hòu zì dòng, bù néng zì jìn, jìn zhī yòu bù néng zì ān, xū rén néng dòng, dài rén néng ān. dào zhòng zhī dà, wèi dì nán shì yě. xiǎo shí fù yú shān, shān lì néng dé chí zhī zài shā qiū zhī jiān, xiǎo shí qīng wēi, yì néng zì ān. zhì yú dà shí, shā tǔ bù fù, shān bù néng chí, chù wēi qiào zhī jì, zé bì bēng zhuì yú kēng gǔ zhī jiān yǐ. dà zhì zhī zhòng, zāo xìn zhī jiāng, wú zuǒ yòu shā tǔ zhī zhù, suī zài xiǎn wèi, jiāng bù néng chí, zé yǒu dà shí bēng zhuì zhī nán yě. huò fá xīn yú shān, qīng xiǎo zhī mù, hé néng shù zhī. zhì yú dà mù shí wéi yǐ shàng, yǐn zhī bù néng dòng, tuī zhī bù néng yí, zé wěi zhī yú shān lín, shōu suǒ shù zhī xiǎo mù ér guī. yóu sī yǐ lùn, zhī néng zhī dà zhě, qí yóu shí wéi yǐ shàng mù yě, rén lì bù néng jǔ jiàn, qí yóu xīn zhě bù néng tuī yǐn dà mù yě. kǒng zǐ zhōu liú, wú suǒ liú zhǐ, fēi shèng cái bù míng, dào dà nàn xíng, rén bù néng yòng yě. gù fū kǒng zǐ, shān zhōng jù mù zhī lèi yě.
河发昆仑,江起岷山,水力盛多,滂沛之流,浸下益盛,不得广岸低地,不能通流入乎东海。如岸狭地仰,沟洫决泆,散在丘墟矣。文儒之知,有似於此。文章滂沛,不遭有力之将援引荐举,亦将弃遗於衡门之下,固安得升陟圣主之庭,论说政事之务乎?火之光也,不举不明。有人於斯,其知如京,其德如山,力重不能自称,须人乃举,而莫之助,抱其盛高之力,窜於闾巷之深,何时得达?奡、育,古之多力者,身能负荷千钧,手能决角伸钩,使之自举,不能离地。智能满胸之人,宜在王阙,须三寸之舌,一尺之笔,然後自动,不能自进,进之又不能自安,须人能动,待人能安。道重知大,位地难适也。小石附於山,山力能得持之;在沙丘之间,小石轻微,亦能自安。至於大石,沙土不覆,山不能持,处危峭之际,则必崩坠於坑谷之间矣。大智之重,遭信之将,无左右沙土之助,虽在显位,将不能持,则有大石崩坠之难也。或伐薪於山,轻小之木,合能束之。至於大木十围以上,引之不能动,推之不能移,则委之於山林,收所束之小木而归。由斯以论,知能之大者,其犹十围以上木也,人力不能举荐,其犹薪者不能推引大木也。孔子周流,无所留止,非圣才不明,道大难行,人不能用也。故夫孔子,山中巨木之类也。
huán gōng jiǔ hé zhū hóu, yī kuāng tiān xià, guǎn zhòng zhī lì. guǎn zhòng yǒu lì, huán gōng néng jǔ zhī, kě wèi zhuàng qiáng yǐ. wú bù néng yòng zi xū, chǔ bù néng yòng qū yuán, èr zi lì zhòng, liǎng zhǔ bù néng jǔ yě. jǔ wù bù shèng, wěi dì ér qù kě yě, shí huò huì nù, fǔ zhuó pò bài, cǐ zé zi xū qū yuán suǒ qǔ hài yě. yuān zhōng zhī yú, dì xiāng tūn shí, dù kǒu suǒ néng róng, rán hòu yàn zhī kǒu bù néng shòu, gěng yè bù néng xià. gù fū shāng yāng sān shuō xiào gōng, hòu shuō zhě yòng, qián èr nán yòng, hòu yī yì xíng yě. guān guǎn zhòng zhī míng fǎ, chá shāng yāng zhī gēng zhàn, gù fēi ruò liè zhī zhǔ suǒ néng yòng yě. liù guó zhī shí, xián cái zhī chén, rù chǔ chǔ zhòng, chū qí qí qīng, wèi zhào zhào wán, pàn wèi wèi shāng. hán yòng shēn bù hài, xíng qí sān fú, bīng bù qīn jìng, gài shí wǔ nián. bù néng yòng zhī, yòu bù chá qí shū, bīng cuò jūn pò, guó bìng yú qín. yīn zhōu zhī shì, luàn jī xiāng shǔ, wáng huò bǐ jiān, qǐ qí xīn bù yù wèi zhì hū? lì ruò zhì liè, bù néng nà zhì yán yě. shì gù duì zhòng, yī rén zhī jī bù néng dǎo yě dà, yī rén zhī zhǎng bù néng tuī yě. xián chén yǒu jìn qiáng zhī yōu, yú zhǔ yǒu bù kān zhī liè, yǐ cǐ xiāng qiú, qín yú xiāng yǔ yóu yě. gàn jiàng zhī rèn, rén bù tuī dùn, gū hù bù néng shāng
桓公九合诸侯,一匡天下,管仲之力。管仲有力,桓公能举之,可谓壮强矣。吴不能用子胥,楚不能用屈原,二子力重,两主不能举也。举物不胜,委地而去可也,时或恚怒,斧斫破败,此则子胥、屈原所取害也。渊中之鱼,递相吞食,度口所能容,然後咽之;口不能受,哽咽不能下。故夫商鞅三说孝公,後说者用,前二难用,後一易行也。观管仲之《明法》,察商鞅之《耕战》,固非弱劣之主所能用也。六国之时,贤才之臣,入楚楚重,出齐齐轻,为赵赵完,畔魏魏伤。韩用申不害,行其《三符》,兵不侵境,盖十五年。不能用之,又不察其书,兵挫军破,国并於秦。殷、周之世,乱迹相属,亡祸比肩,岂其心不欲为治乎?力弱智劣,不能纳至言也。是故碓重,一人之迹不能蹈也;大,一人之掌不能推也。贤臣有劲强之优,愚主有不堪之劣,以此相求,禽鱼相与游也。干将之刃,人不推顿,菰瓠不能伤;
xiǎo lù zhī jiàn, jī bù dòng fā, lǔ gǎo bù néng chuān. fēi wú gān jiāng xiǎo lù zhī cái yě, wú tuī dùn fā dòng zhī zhǔ. gū hù lǔ gǎo bù chuān shāng, yān wàng zhǎn qí chuān gé zhī gōng hū? gù yǐn gōng zhī lì bù néng yǐn qiáng nǔ. nǔ lì wǔ shí, yǐn yǐ sān shí, jīn jué gǔ zhé, bù néng jǔ yě. gù lì bù rèn qiáng yǐn, zé yǒu biàn è zhé jí zhī huò zhī bù néng yòng xián, zé yǒu shāng dé huǐ míng zhī bài.
筱{辂}之箭,机不动发,鲁缟不能穿。非无干将、筱{辂}之才也,无推顿发动之主。菰瓠、鲁缟不穿伤,焉望斩旗穿革之功乎?故引弓之力不能引强弩。弩力五石,引以三石,筋绝骨折,不能举也。故力不任强引,则有变恶折脊之祸;知不能用贤,则有伤德毁名之败。
lùn shì zhě bù yuē cái dà dào zhòng, shàng bù néng yòng, ér yuē bù xiào bù néng zì dá. zì dá zhě dài jué bù kàng, zì xuàn zhě jiǎ jiàn bù chóu. àn zhū wéi rén yòng zhī wù, xū rén yòng zhī, gōng lì nǎi lì. záo suǒ yǐ rù mù zhě, chuí kòu zhī yě, chā suǒ yǐ néng juē dì zhě, zhí dǎo zhī yě. zhū yǒu fēng rèn zhī qì, suǒ yǐ néng duàn zhǎn gē xuē zhě, shǒu néng bǎ chí zhī yě, lì néng tuī yǐn zhī yě. hán xìn qù chǔ rù hàn, xiàng yǔ bù néng ān, gāo zǔ néng chí zhī yě. néng yòng qí shàn, néng ān qí shēn, zé néng liàng qí lì néng bié qí gōng yǐ. fán lì yǒu gōng chéng yě zhàn zhī gōng, gāo zǔ xíng fēng, xiān jí xiāo hé, zé bǐ xiāo hé yú liè rén, tóng fán lì yú liè quǎn yě. fū xiāo hé ān zuò, fán lì chí zǒu, fēng bù jí chí zǒu ér xiān ān zuò zhě, xiāo hé yǐ zhī wéi lì, ér fán lì yǐ lì wèi gōng yě. xiāo hé suǒ yǐ néng shǐ fán lì zhě, yǐ rù qín shōu liǎn wén shū yě. zhòng jiāng shí jīn, hé dú duō shū, zuò zhī qín zhī xíng shì, shì yǐ néng tú qí lì hài. zhòng jiāng chí zǒu zhě, hé qū zhī yě. gù shū sūn tōng dìng yí, ér gāo zǔ yǐ zūn xiāo hé zào lǜ, ér hàn shì yǐ níng. àn yí lǜ zhī gōng, zhòng yú yě zhàn, zhǎn shǒu zhī lì, bù jí zūn zhǔ. gù fū kěn cǎo zhí gǔ, nóng fū zhī lì yě yǒng měng gōng zhàn, shì zú zhī lì yě gòu jià zhuó xuē, gōng jiàng zhī lì yě zhì shū dìng bù, zuǒ shǐ zhī lì yě lùn dào yì zhèng, xián rú zhī lì yě. rén shēng mò bù yǒu lì, suǒ yǐ wéi lì zhě, huò zūn huò bēi. kǒng zǐ néng jǔ běi mén zhī guān, bù yǐ lì zì zhāng, zhī fū jīn gǔ zhī lì, bù rú rén yì zhī lì róng yě.
论事者不曰才大道重,上不能用,而曰不肖不能自达。自达者带绝不抗,自衒者贾贱不仇。案诸为人用之物,须人用之,功力乃立。凿所以入木者,槌叩之也,锸所以能撅地者,跖蹈之也。诸有锋刃之器,所以能断斩割削者,手能把持之也,力能推引之也。韩信去楚入汉,项羽不能安,高祖能持之也。能用其善,能安其身,则能量其力、能别其功矣。樊、郦有攻城野战之功,高祖行封,先及萧何,则比萧何於猎人,同樊、郦於猎犬也。夫萧何安坐,樊、郦驰走,封不及驰走而先安坐者,萧何以知为力,而樊、郦以力为功也。萧何所以能使樊、郦者,以入秦收敛文书也。众将拾金,何独掇书,坐知秦之形势,是以能图其利害。众将驰走者,何驱之也。故叔孙通定仪,而高祖以尊;萧何造律,而汉室以宁。案仪律之功,重於野战,斩首之力,不及尊主。故夫垦草殖谷,农夫之力也;勇猛攻战,士卒之力也;构架斫削,工匠之力也;治书定簿,佐史之力也;论道议政,贤儒之力也。人生莫不有力,所以为力者,或尊或卑。孔子能举北门之关,不以力自章,知夫筋骨之力,不如仁义之力荣也。