mèng dōng
【孟冬】

yī yuē: mèng dōng zhī yuè, rì zài wěi, hūn wēi zhōng, dàn qī xīng zhōng. qí rì rén guǐ, qí dì zhuān xū, qí shén xuán míng, qí chóng jiè, qí yīn yǔ, lǜ zhōng yīng zhōng. qí shù liù, qí wèi xián, qí chòu xiǔ, qí sì xíng, jì xiān shèn. shuǐ shǐ bīng, dì shǐ dòng, zhì rù dà shuǐ wèi shèn. hóng cáng bù jiàn. tiān zǐ jū xuán táng zuǒ gè, chéng xuán hé, jià tiě lí, zài xuán qí, yī hēi yī, fú xuán yù, shí shǔ yǔ zhì, qí qì hóng yǐ yǎn. shì yuè yě, yǐ lì dōng. xiān lì dōng sān rì, tài shǐ yè zhī tiān zǐ yuē: mǒu rì lì dōng, shèng dé zài shuǐ. tiān zǐ nǎi zhāi. lì dōng zhī rì, tiān zǐ qīn lǜ sān gōng jiǔ qīng dài fū, yǐ yíng dōng yú běi jiāo. hái, nǎi shǎng sǐ shì, xù gū guǎ. shì yuè yě, mìng tài bo dǎo cí guī cè, zhàn zhào shěn guà jí xiōng. yú shì chá ā shàng luàn fǎ zhě zé zuì zhī, wú yǒu yǎn bì. shì yuè yě, tiān zǐ shǐ qiú, mìng yǒu sī yuē: tiān qì shàng téng, dì qì xià jiàng, tiān dì bù tōng, bì ér chéng dōng. mìng bǎi guān jǐn gài cáng. mìng sī tú xún xíng jī jù, wú yǒu bù liǎn fù chéng guō, jiè mén lǘ, xiū jiàn bì, shèn guān yuè, gù fēng xǐ, bèi biān jìng, wán yào sài, jǐn guān liáng, sāi qī jìng, chì sàng jì, biàn yī shang, shěn guān guǒ zhī hòu bó, yíng qiū lǒng zhī xiǎo dà gāo bēi bó hòu zhī dù, guì jiàn zhī děng jí. shì yuè yě, gōng shī xiào gōng, chén jì qì, àn dù chéng, wú huò zuò wèi yín qiǎo, yǐ dàng shàng xīn, bì gōng zhì wèi shàng. wù lēi gōng míng, yǐ kǎo qí chéng gōng yǒu bù dāng, bì xíng qí zuì, yǐ qióng qí qíng. shì yuè yě, dà yǐn zhēng, tiān zǐ nǎi qí lái nián yú tiān zōng. dà gē, cí yú gōng shè jí mén lǘ, xiǎng xiān zǔ wǔ sì, láo nóng fū yǐ xiū xī zhī. tiān zǐ nǎi mìng jiāng lǜ jiǎng wǔ, yì shè yù jué lì. shì yuè yě, nǎi mìng shuǐ yú yú shī shōu shuǐ quán chí zé zhī fù, wú huò gǎn qīn xuē zhòng shù zhào mín, yǐ wèi tiān zǐ qǔ yuàn yú xià, qí yǒu ruò cǐ zhě, xíng zuì wú shè. mèng dōng xíng chūn lìng, zé dòng bì bù mì, dì qì fā xiè, mín duō liú wáng. xíng xià lìng, zé guó duō bào fēng, fāng dōng bù hán, zhé chóng fù chū. xíng qiū lìng, zé xuě shuāng bù shí, xiǎo bīng shí qǐ, tǔ dì qīn xuē.
一曰：孟冬之月，日在尾，昏危中，旦七星中。其日壬癸，其帝顓頊，其神玄冥，其蟲介，其音羽，律中應鐘。其數六，其味咸，其臭朽，其祀行，祭先腎。水始冰，地始凍，雉入大水為蜃。虹藏不見。天子居玄堂左個，乘玄輅，駕鐵驪，載玄旗，衣黑衣，服玄玉，食黍與彘，其器宏以弇。是月也，以立冬。先立冬三日，太史謁之天子曰：「某日立冬，盛德在水。」天子乃齋。立冬之日，天子親率三公九卿大夫，以迎冬於北郊。還，乃賞死事，恤孤寡。是月也，命太卜禱祠龜策，占兆審卦吉凶。於是察阿上亂法者則罪之，無有揜蔽。是月也，天子始裘，命有司曰：「天氣上騰，地氣下降，天地不通，閉而成冬。」命百官謹蓋藏。命司徒循行積聚，無有不斂；附城郭，戒門閭，修楗閉，慎關龠，固封璽，備邊境，完要塞，謹關梁，塞蹊徑，飭喪紀，辨衣裳，審棺槨之厚薄，營丘壟之小大、高卑、薄厚之度，貴賤之等級。是月也，工師效功，陳祭器，按度程，無或作為淫巧，以盪上心，必功致為上。物勒工名，以考其誠；工有不當，必行其罪，以窮其情。是月也，大飲蒸，天子乃祈來年於天宗。大割，祠於公社及門閭，饗先祖五祀，勞農夫以休息之。天子乃命將率講武，肄射御、角力。是月也，乃命水虞漁師收水泉池澤之賦，無或敢侵削眾庶兆民，以為天子取怨於下，其有若此者，行罪無赦。孟冬行春令，則凍閉不密，地氣發泄，民多流亡。行夏令，則國多暴風，方冬不寒，蟄蟲復出。行秋令，則雪霜不時，小兵時起，土地侵削。

jié sàng
【節喪】

èr yuē: shěn zhī shēng, shèng rén zhī yào yě shěn zhī sǐ, shèng rén zhī jí yě. zhī shēng yě zhě, bù yǐ hài shēng, yǎng shēng zhī wèi yě zhī sǐ yě zhě, bù yǐ hài sǐ, ān sǐ zhī wèi yě. cǐ èr zhě, shèng rén zhī suǒ dú jué yě. fán shēng yú tiān dì zhī jiān, qí bì yǒu sǐ, suǒ bù miǎn yě. xiào zǐ zhī zhòng qí qīn yě, cí qīn zhī ài qí zi yě, tòng yú jī gǔ, xìng yě. suǒ zhòng suǒ ài, sǐ ér qì zhī gōu hè, rén zhī qíng bù rěn wèi yě, gù yǒu zàng sǐ zhī yì. zàng yě zhě, cáng yě, cí qīn xiào zǐ zhī suǒ shèn yě. shèn zhī zhě, yǐ shēng rén zhī xīn lǜ. yǐ shēng rén zhī xīn wèi sǐ zhě lǜ yě, mò rú wú dòng, mò rú wú fā. wú fā wú dòng, mò rú wú yǒu kě lì, zé cǐ zhī wèi zhòng bì. gǔ zhī rén yǒu cáng yú guǎng yě shēn shān ér ān zhě yǐ, fēi zhū yù guó bǎo zhī wèi yě, zàng bù kě bù cáng yě. zàng qiǎn zé hú lí hú zhī, shēn zé jí yú shuǐ quán. gù fán zàng bì yú gāo líng zhī shàng, yǐ bì hú lí zhī huàn shuǐ quán zhī shī. cǐ zé shàn yǐ, ér wàng jiān xié dào zéi kòu luàn zhī nán, qǐ bù huò zāi? pì zhī ruò gǔ shī zhī bì zhù yě, bì zhù ér jí chù yì yě. hú lí shuǐ quán jiān xié dào zéi kòu luàn zhī huàn, cǐ yì zhī dà zhě yě. cí qīn xiào zǐ bì zhī zhě, dé zàng zhī qíng yǐ. shàn guān guǒ, suǒ yǐ bì lóu yǐ shé chóng yě. jīn shì sú dà luàn, zhī zhǔ yù chǐ qí zàng, zé xīn fēi wèi hū sǐ zhě lǜ yě, shēng zhě yǐ xiāng jīn shàng yě. chǐ mí zhě yǐ wèi róng, jiǎn jié zhě yǐ wèi lòu, bù yǐ biàn sǐ wèi gù, ér tú yǐ shēng zhě zhī fěi yù wèi wù. cǐ fēi cí qīn xiào zǐ zhī xīn yě. fù suī sǐ, xiào zǐ zhī zhòng zhī bù dài zi suī sǐ, cí qīn zhī ài zhī bù xiè. fū zàng suǒ ài suǒ zhòng, ér yǐ shēng zhě zhī suǒ shén yù, qí yǐ ān zhī yě, ruò zhī hé zāi? mín zhī yú lì yě, fàn liú shǐ, dǎo bái rèn, shè xuè chōu gān yǐ qiú zhī. yě rén zhī wú wén zhě, rěn qīn qī xiōng dì zhī jiāo yǐ qiú lì. jīn wú cǐ zhī wēi, wú cǐ zhī chǒu, qí wèi lì shén hòu, chéng chē shí ròu, zé jí zi sūn. suī shèng rén yóu bù néng jìn, ér kuàng yú luàn? guó mí dà, jiā mí fù, zàng mí hòu. hán zhū lín shī, wán hǎo huò bǎo, zhōng dǐng hú làn, yú mǎ yì pī gē jiàn, bù kě shèng qí shù. zhū yǎng shēng zhī jù, wú bù cóng zhě. tí còu zhī shì, guān guǒ shù xí, jī shí jī tàn, yǐ huán qí wài. jiān rén wén zhī, chuán yǐ xiāng gào. shàng suī yǐ yán wēi zhòng zuì jìn zhī, yóu bù kě zhǐ. qiě sǐ zhě mí jiǔ, shēng zhě mí shū shēng zhě mí shū, zé shǒu zhě mí dài shǒu zhě mí dài ér zàng qì rú gù, qí shì gù bù ān yǐ. shì sú zhī xíng sàng, zài zhī yǐ dà chūn, yǔ máo jīng qí rú yún lóu shà yǐ dū zhī, zhū yù yǐ pèi zhī, fǔ fú wén zhāng yǐ chì zhī, yǐn fú zhě zuǒ yòu wàn rén yǐ xíng zhī, yǐ jūn zhì lì zhī rán hòu kě. yǐ cǐ guān shì, zé měi yǐ, chǐ yǐ yǐ cǐ wèi sǐ, zé bù kě yě. gǒu biàn yú sǐ, zé suī pín guó láo mín, ruò cí qīn xiào zǐ zhě zhī suǒ bù cí wèi yě.
二曰：審知生，聖人之要也；審知死，聖人之極也。知生也者，不以害生，養生之謂也；知死也者，不以害死，安死之謂也。此二者，聖人之所獨決也。凡生於天地之間，其必有死，所不免也。孝子之重其親也，慈親之愛其子也，痛於肌骨，性也。所重所愛，死而棄之溝壑，人之情不忍為也，故有葬死之義。葬也者，藏也，慈親孝子之所慎也。慎之者，以生人之心慮。以生人之心為死者慮也，莫如無動，莫如無發。無發無動，莫如無有可利，則此之謂重閉。古之人有藏於廣野深山而安者矣，非珠玉國寶之謂也，葬不可不藏也。葬淺則狐狸抇之，深則及於水泉。故凡葬必於高陵之上，以避狐狸之患、水泉之濕。此則善矣，而忘奸邪、盜賊、寇亂之難，豈不惑哉？譬之若瞽師之避柱也，避柱而疾觸杙也。狐狸、水泉、奸邪、盜賊、寇亂之患，此杙之大者也。慈親孝子避之者，得葬之情矣。善棺槨，所以避螻蟻蛇蟲也。今世俗大亂，之主愈侈其葬，則心非為乎死者慮也，生者以相矜尚也。侈靡者以為榮，儉節者以為陋，不以便死為故，而徒以生者之誹譽為務。此非慈親孝子之心也。父雖死，孝子之重之不怠；子雖死，慈親之愛之不懈。夫葬所愛所重，而以生者之所甚欲，其以安之也，若之何哉？民之於利也，犯流矢，蹈白刃，涉血抽肝以求之。野人之無聞者，忍親戚、兄弟、知交以求利。今無此之危，無此之丑，其為利甚厚，乘車食肉，澤及子孫。雖聖人猶不能禁，而況於亂？國彌大，家彌富，葬彌厚。含珠鱗施，玩好貨寶，鍾鼎壺濫，輿馬衣被戈劍，不可勝其數。諸養生之具，無不從者。題湊之室，棺槨數襲，積石積炭，以環其外。奸人聞之，傳以相告。上雖以嚴威重罪禁之，猶不可止。且死者彌久，生者彌疏；生者彌疏，則守者彌怠；守者彌怠而葬器如故，其勢固不安矣。世俗之行喪，載之以大輴，羽旄旌旗、如雲僂翣以督之，珠玉以佩之，黼黻文章以飭之，引紼者左右萬人以行之，以軍制立之然後可。以此觀世，則美矣，侈矣；以此為死，則不可也。苟便於死，則雖貧國勞民，若慈親孝子者之所不辭為也。

ān sǐ
【安死】

sān yuē: shì zhī wèi qiū lǒng yě, qí gāo dà ruò shān, qí shù zhī ruò lín, qí shè què tíng wèi gōng shì zào bīn zuò yě ruò dū yì. yǐ cǐ guān shì shì fù zé kě yǐ, yǐ cǐ wèi sǐ zé bù kě yě. fū sǐ, qí shì wàn suì yóu yī shùn yě. rén zhī shòu, jiǔ zhī bù guò bǎi, zhōng shòu bù guò liù shí. yǐ bǎi yǔ liù shí wèi wú qióng zhě zhī lǜ, qí qíng bì bù xiāng dāng yǐ. yǐ wú qióng wèi sǐ zhě zhī lǜ, zé dé zhī yǐ. jīn yǒu rén yú cǐ, wèi shí míng zhì zhī lǒng shàng, yuē: cǐ qí zhōng zhī wù, jù zhū yù wán hǎo cái wù bǎo qì shén duō, bù kě bù hú, hú zhī bì dà fù, shì shì chéng chē shí ròu. rén bì xiāng yǔ xiào zhī, yǐ wèi dà huò. shì zhī hòu zàng yě, yǒu shì yú cǐ. zì gǔ jí jīn, wèi yǒu bù wáng zhī guó yě wú bù wáng zhī guó zhě, shì wú bù hú zhī mù yě. yǐ ěr mù suǒ wén jiàn, qí jīng yàn cháng wáng yǐ, sòng zhōng shān yǐ wáng yǐ, zhào wèi hán jiē wáng yǐ, qí jiē gù guó yǐ. zì cǐ yǐ shàng zhě, wáng guó bù kě shèng shù, shì gù dà mù wú bù hú yě. ér shì jiē zhēng wèi zhī, qǐ bù bēi zāi? jūn zhī bù lìng mín, fù zhī bù xiào zǐ, xiōng zhī bù tì dì, jiē xiāng lǐ zhī suǒ fǔ lt gé wǎ gt zhě ér zhú zhī. dàn gēng jià cǎi xīn zhī láo, bù kěn guān rén shì, ér qí měi yī chǐ shí zhī lè, zhì qiǎo qióng qū, wú yǐ wèi zhī, yú shì hū jù qún duō zhī tú, yǐ shēn shān guǎng zé lín sǒu, pū jī è duó, yòu shì míng qiū dà mù zàng zhī hòu zhě, qiú shě biàn jū, yǐ wēi hú zhī, rì yè bù xiū, bì děi suǒ lì, xiāng yǔ fēn zhī. fū yǒu suǒ ài suǒ zhòng, ér lìng jiān xié dào zéi kòu luàn zhī rén zú bì rǔ zhī, cǐ xiào zǐ zhōng chén qīn fù jiāo yǒu zhī dà shì. yáo zàng yú gǔ lín, tōng shù zhī shùn zàng yú jì shì, bù biàn qí sì, yǔ zàng yú huì jī, bù biàn rén tú. shì gù xiān wáng yǐ jiǎn jié zàng sǐ yě, fēi ài qí fèi yě, fēi è qí láo yě, wèi sǐ zhě lǜ yě. xiān wáng zhī suǒ è, wéi sǐ zhě zhī rǔ yě. fā zé bì rǔ, jiǎn zé bù fā. gù xiān wáng zhī zàng, yǐ bì jiǎn. bì hé, bì tóng. hé wèi hé? hé wèi tóng? zàng yú shān lín zé hé hū shān lín, zàng yú bǎn xí zé tóng hū bǎn xí. cǐ zhī wèi ài rén. fū ài rén zhě zhòng, zhī ài rén zhě guǎ. gù sòng wèi wáng ér dōng zhǒng hú, qí wèi wáng ér zhuāng gōng zhǒng hú. guó ān níng ér yóu ruò cǐ, yòu kuàng bǎi shì zhī hòu ér guó yǐ wáng hū? gù xiào zǐ zhōng chén qīn fù jiāo yǒu bù kě bù chá yú cǐ yě. fū ài zhī ér fǎn wēi zhī, qí cǐ zhī wèi hū! shī yuē: bù gǎn bào hǔ, bù gǎn féng hé. rén zhī qí yī, mò zhī qí tā. cǐ yán bù zhī lín lèi yě. gù fǎn yǐ xiāng fēi, fǎn yǐ xiāng shì. qí suǒ fēi fāng qí suǒ shì yě, qí suǒ shì fāng qí suǒ fēi yě. shì fēi wèi dìng, ér xǐ nù dòu zhēng fǎn wèi yòng yǐ. wú bù fēi dòu, bù fēi zhēng, ér fēi suǒ yǐ dòu, fēi suǒ yǐ zhēng. gù fán dòu zhēng zhě, shì fēi yǐ dìng zhī yòng yě. jīn duō bù xiān dìng qí shì fēi, ér xiān jí dòu zhēng, cǐ huò zhī dà zhě yě. lǔ jì sūn yǒu sàng, kǒng zǐ wǎng diào zhī. rù mén ér zuǒ, cóng kè yě. zhǔ rén yǐ yú fán shōu, kǒng zǐ jìng tíng ér qū, lì jí ér shàng, yuē: yǐ bǎo yù shōu, pì zhī yóu bào hái zhōng yuán yě. jìng tíng lì jí, fēi lǐ yě suī rán, yǐ jiù guò yě.
三曰：世之為丘壟也，其高大若山，其樹之若林，其設闕庭、為宮室、造賓阼也若都邑。以此觀世示富則可矣，以此為死則不可也。夫死，其視萬歲猶一瞬也。人之壽，久之不過百，中壽不過六十。以百與六十為無窮者之慮，其情必不相當矣。以無窮為死者之慮，則得之矣。今有人於此，為石銘置之壟上，曰： 「此其中之物，具珠玉、玩好、財物、寶器甚多，不可不抇，抇之必大富，世世乘車食肉。」人必相與笑之，以為大惑。世之厚葬也，有似於此。自古及今，未有不亡之國也；無不亡之國者，是無不抇之墓也。以耳目所聞見，齊、荊、燕嘗亡矣，宋、中山已亡矣，趙、魏、韓皆亡矣，其皆故國矣。自此以上者，亡國不可勝數，是故大墓無不抇也。而世皆爭為之，豈不悲哉？君之不令民，父之不孝子，兄之不悌弟，皆鄉里之所釜<鬲瓦>者而逐之。憚耕稼採薪之勞，不肯官人事，而祈美衣侈食之樂，智巧窮屈，無以為之，於是乎聚群多之徒，以深山廣澤林藪，撲擊遏奪，又視名丘大墓葬之厚者，求舍便居，以微抇之，日夜不休，必得所利，相與分之。夫有所愛所重，而令奸邪、盜賊、寇亂之人卒必辱之，此孝子、忠臣、親父、交友之大事。堯葬於谷林，通樹之；舜葬於紀市，不變其肆，禹葬於會稽，不變人徒。是故先王以儉節葬死也，非愛其費也，非惡其勞也，為死者慮也。先王之所惡，惟死者之辱也。發則必辱，儉則不發。故先王之葬，以必儉。必合，必同。何謂合？何謂同？葬於山林則合乎山林，葬於阪隰則同乎阪隰。此之謂愛人。夫愛人者眾，知愛人者寡。故宋未亡而東冢抇，齊未亡而莊公冢抇。國安寧而猶若此，又況百世之後而國已亡乎？故孝子、忠臣、親父、交友不可不察於此也。夫愛之而反危之，其此之謂乎！《詩》曰：「不敢暴虎，不敢馮河。人知其一，莫知其他。」此言不知鄰類也。故反以相非，反以相是。其所非方其所是也，其所是方其所非也。是非未定，而喜怒鬥爭反為用矣。吾不非斗，不非爭，而非所以斗，非所以爭。故凡鬥爭者，是非已定之用也。今多不先定其是非，而先疾鬥爭，此惑之大者也。魯季孫有喪，孔子往吊之。入門而左，從客也。主人以璵璠收，孔子徑庭而趨，歷級而上，曰：「以寶玉收，譬之猶暴骸中原也。」徑庭歷級，非禮也；雖然，以救過也。

yì bǎo
【異寶】

sì yuē: gǔ zhī rén fēi wú bǎo yě, qí suǒ bǎo zhě yì yě. sūn shū áo jí, jiāng sǐ, jiè qí zǐ yuē: wáng shù fēng wǒ yǐ, wú bù shòu yě. wèi wǒ sǐ, wáng zé fēng rǔ, bì wú shòu lì dì. chǔ yuè zhī jiān yǒu qǐn zhī qiū zhě, cǐ qí dì bù lì, ér míng shén è. jīng rén wèi guǐ, ér yuè rén xìn jī. kě zhǎng yǒu zhě, qí wéi cǐ yě. sūn shū áo sǐ, wáng guǒ yǐ měi dì fēng qí zi, ér zi cí, qǐng qǐn zhī qiū, gù zhì jīn bù shī. sūn áo shū zhī zhī, zhī bù yǐ lì wèi lì yǐ. zhī yǐ rén zhī suǒ è wèi jǐ zhī suǒ xǐ, cǐ yǒu dào zhě zhī suǒ yǐ yì hū sú yě. wǔ yuán wáng, jīng jí qiú zhī, dēng tài xíng ér wàng zhèng yuē: gài shì guó yě, dì xiǎn ér mín duō zhī qí zhǔ, sú zhǔ yě, bù zú yǔ jǔ. qù zhèng ér zhī xǔ, jiàn xǔ gōng ér wèn suǒ zhī. xǔ gōng bù yīng, dōng nán xiàng ér tuò. wǔ yuán zài bài shòu cì, yuē: zhī suǒ zhī yǐ. yīn rú wú. guò yú jīng, zhì jiāng shàng, yù shè, jiàn yī zhàng rén, cì xiǎo chuán, fāng jiāng yú, cóng ér qǐng yān. zhàng rén dù zhī, jué jiāng. wèn qí míng zú, zé bù kěn gào, jiě qí jiàn yǐ yǔ zhàng rén, yuē: cǐ qiān jīn zhī jiàn yě, yuàn xiàn zhī zhàng rén. zhàng rén bù kěn shòu, yuē: jīng guó zhī fǎ, dé wǔ yuán zhě, jué zhí guī, lù wàn yán, jīn qiān yì. xī zhě zi xū guò, wú yóu bù qǔ, jīn wǒ hé yǐ zi zhī qiān jīn jiàn wèi hū? wǔ yuán guò yú wú, shǐ rén qiú zhī jiāng shàng, zé bù néng de yě. měi shí bì jì zhī, zhù yuē: jiāng shàng zhī zhàng rén! tiān dì zhì dà yǐ, zhì zhòng yǐ, jiāng xī bù yǒu wèi yě? ér wú yǐ wèi. wèi yǐ, ér wú yǐ wèi zhī. míng bù kě dé ér wén, shēn bù kě dé ér jiàn, qí wéi jiāng shàng zhī zhàng rén hū! sòng zhī yě rén gēng ér dé yù, xiàn zhī sī chéng zi hǎn, zi hǎn bù shòu. yě rén qǐng yuē: cǐ yě rén zhī bǎo yě, yuàn xiāng guó wèi zhī cì ér shòu zhī yě. zi hǎn yuē: zi yǐ yù wèi bǎo, wǒ yǐ bù shòu wèi bǎo. gù sòng guó zhī zhǎng zhě yuē: zi hǎn fēi wú bǎo yě, suǒ bǎo zhě yì yě. jīn yǐ bǎi jīn yǔ tuán shǔ yǐ shì ér zi, ér zi bì qǔ tuán shǔ yǐ yǐ hé shì zhī bì yǔ bǎi jīn yǐ shì bǐ rén, bǐ rén bì qǔ bǎi jīn yǐ yǐ hé shì zhī bì dào dé zhī zhì yán yǐ shì xián zhě, xián zhě bì qǔ zhì yán yǐ. qí zhī mí jīng, qí suǒ qǔ mí jīng qí zhī mí cū, qí suǒ qǔ mí cū.
四曰：古之人非無寶也，其所寶者異也。孫叔敖疾，將死，戒其子曰：「王數封我矣，吾不受也。為我死，王則封汝，必無受利地。楚、越之間有寢之丘者，此其地不利，而名甚惡。荊人畏鬼，而越人信禨。可長有者，其唯此也。」孫叔敖死，王果以美地封其子，而子辭，請寢之丘，故至今不失。孫敖叔之知，知不以利為利矣。知以人之所惡為己之所喜，此有道者之所以異乎俗也。五員亡，荊急求之，登太行而望鄭曰：「蓋是國也，地險而民多知；其主，俗主也，不足與舉。」去鄭而之許，見許公而問所之。許公不應，東南向而唾。五員載拜受賜，曰：「知所之矣。」因如吳。過於荊，至江上，欲涉，見一丈人，刺小船，方將漁，從而請焉。丈人度之，絕江。問其名族，則不肯告，解其劍以予丈人，曰： 「此千金之劍也，願獻之丈人。」丈人不肯受，曰：「荊國之法，得五員者，爵執圭，祿萬檐，金千鎰。昔者子胥過，吾猶不取，今我何以子之千金劍為乎？」 五員過於吳，使人求之江上，則不能得也。每食必祭之，祝曰：「江上之丈人！」 天地至大矣，至眾矣，將奚不有為也？而無以為。為矣，而無以為之。名不可得而聞，身不可得而見，其惟江上之丈人乎！宋之野人耕而得玉，獻之司城子罕，子罕不受。野人請曰：「此野人之寶也，願相國為之賜而受之也。」子罕曰： 「子以玉為寶，我以不受為寶。」故宋國之長者曰：「子罕非無寶也，所寶者異也。」今以百金與摶黍以示兒子，兒子必取摶黍矣；以和氏之璧與百金以示鄙人，鄙人必取百金矣；以和氏之璧、道德之至言以示賢者，賢者必取至言矣。其知彌精，其所取彌精；其知彌粗，其所取彌粗。

yì yòng
【異用】

wǔ yuē: wàn wù bù tóng, ér yòng zhī yú rén yì yě, cǐ zhì luàn cún wáng sǐ shēng zhī yuán. gù guó guǎng jù, bīng qiáng fù, wèi bì ān yě zūn guì gāo dà, wèi bì xiǎn yě: zài yú yòng zhī. jié zhòu yòng qí cái ér yǐ chéng qí wáng, tāng wǔ yòng qí cái ér yǐ chéng qí wáng. tāng jiàn zhù wǎng zhě, zhì sì miàn, qí zhù yuē: cóng tiān zhuì zhě, cóng dì chū zhě, cóng sì fāng lái zhě, jiē lí wú wǎng. tāng yuē: xī! jǐn zhī yǐ. fēi jié, qí shú wèi cǐ yě? tāng shōu qí sān miàn, zhì qí yī miàn, gèng jiào zhù yuē: xī zhū máo zuò wǎng gǔ, jīn zhī rén xué shū. yù zuǒ zhě zuǒ, yù yòu zhě yòu, yù gāo zhě gāo, yù xià zhě xià, wú qǔ qí fàn mìng zhě. hàn nán zhī guó wén zhī yuē: tāng zhī dé jí qín shòu yǐ. sì shí guó guī zhī. rén zhì sì miàn, wèi bì děi niǎo tāng qù qí sān miàn, zhì qí yī miàn, yǐ wǎng qí sì shí guó, fēi tú wǎng niǎo yě. zhōu wén wáng shǐ rén hú chí, de sǐ rén zhī hái. lì yǐ wén yú wén wáng, wén wáng yuē: gèng zàng zhī. lì yuē: cǐ wú zhǔ yǐ. wén wáng yuē: yǒu tiān xià zhě, tiān xià zhī zhǔ yě yǒu yī guó zhě, yī guó zhī zhǔ yě. jīn wǒ fēi qí zhǔ yě? suì lìng lì yǐ yī guān gèng zàng zhī. tiān xià wén zhī yuē: wén wáng xián yǐ! zé jí cī gǔ, yòu kuàng yú rén hū? huò dé bǎo yǐ wēi qí guó, wén wáng dé xiǔ gǔ yǐ yù qí yì, gù shèng rén yú wù yě wú bù cái. kǒng zǐ zhī dì zǐ cóng yuǎn fāng lái zhě, kǒng zǐ hé zhàng ér wèn zhī yuē: zi zhī gōng bù yǒu yàng hū? bó zhàng ér yī zhī, wèn yuē: zi zhī fù mǔ bù yǒu yàng hū? zhì zhàng ér wèn yuē: zi zhī xiōng dì bù yǒu yàng hū? gē bù ér bèi zhī, wèn yuē: zi zhī qī zǐ bù yǒu yàng hū? gù kǒng zǐ yǐ liù chǐ zhī zhàng, yù guì jiàn zhī děng, biàn shū qīn zhī yì, yòu kuàng yú yǐ zūn wèi hòu lù hū? gǔ zhī rén guì néng shè yě, yǐ zhǎng yòu yǎng lǎo yě. jīn zhī rén guì néng shè yě, yǐ gōng zhàn qīn duó yě. qí xì zhě yǐ jié ruò bào guǎ yě, yǐ è duó wèi wù yě. rén rén zhī dé yí, yǐ yǎng jí shì lǎo yě. zhí yǔ qǐ zú dé yí, yǐ kāi bì qǔ jiàn yě.
五曰：萬物不同，而用之於人異也，此治亂、存亡、死生之原。故國廣巨，兵強富，未必安也；尊貴高大，未必顯也：在於用之。桀、紂用其材而以成其亡，湯、武用其材而以成其王。湯見祝網者，置四面，其祝曰：「從天墜者，從地出者，從四方來者，皆離吾網。」湯曰：「嘻！盡之矣。非桀，其孰為此也？」湯收其三面，置其一面，更教祝曰：「昔蛛蝥作網罟，今之人學紓。欲左者左，欲右者右，欲高者高，欲下者下，吾取其犯命者。」漢南之國聞之曰：「湯之德及禽獸矣。」四十國歸之。人置四面，未必得鳥；湯去其三面，置其一面，以網其四十國，非徒網鳥也。周文王使人抇池，得死人之骸。吏以聞於文王，文王曰： 「更葬之。」吏曰：「此無主矣。」文王曰：「有天下者，天下之主也；有一國者，一國之主也。今我非其主也？」遂令吏以衣棺更葬之。天下聞之曰：「文王賢矣！澤及髊骨，又況於人乎？」或得寶以危其國，文王得朽骨以喻其意，故聖人於物也無不材。孔子之弟子從遠方來者，孔子荷杖而問之曰：「子之公不有恙乎？」搏杖而揖之，問曰：「子之父母不有恙乎？」置杖而問曰：「子之兄弟不有恙乎？」戈步而倍之，問曰：「子之妻子不有恙乎？」故孔子以六尺之杖，諭貴賤之等，辨疏親之義，又況於以尊位厚祿乎？古之人貴能射也，以長幼養老也。今之人貴能射也，以攻戰侵奪也。其細者以劫弱暴寡也，以遏奪為務也。仁人之得飴，以養疾侍老也。跖與企足得飴，以開閉取楗也。