suí fén yīn hóu shēng, tiān xià qí shì yě. wáng dù cháng yǐ shī lǐ shì zhī. lín zhōng, zèng dù yǐ gǔ jìng, yuē:" chí cǐ zé bǎi xié yuǎn rén."
隋汾阴侯生,天下奇士也。王度常以师礼事之。临终,赠度以古镜,曰:“持此则百邪远人。”
dù shòu ér bǎo zhī. jìng héng jìng bā cùn, bí!"
度受而宝之。镜横径八寸,鼻!”
zuò qí lín dūn fú zhī xiàng, rào bí liè sì fāng, guī lóng fèng hǔ, yī fāng chén bù. sì fāng wài yòu shè bā guà, guà wài zhì shí èr chén wèi, ér jù chù yān. chén chù zhī wài, yòu zhì èr shí sì zì, zhōu rào lún kuò, wén tǐ shì lì, diǎn huà wú quē, ér fēi zì shū suǒ yǒu yě.
作麒麟蹲伏之象,绕鼻列四方,龟龙凤虎,依方陈布。四方外又设八卦,卦外置十二辰位,而具畜焉。辰畜之外,又置二十四字,周绕轮廓,文体似隶,点画无缺,而非字书所有也。
hóu shēng yún:" èr shí sì qì zhī xiàng xíng."
侯生云:“二十四气之象形。”
chéng rì zhào zhī, zé bèi shàng wén huà, mò rù yǐng nèi, xiān háo wú shī. jǔ ér kòu zhī, qīng yīn xú yǐn, jìng rì fāng jué. jiē hū, cǐ zé fēi fán jìng zhī suǒ tóng yě. yí qí jiàn shǎng gāo xián, zì chēng líng wù. hóu shēng cháng yún:" xī zhě wú wén huáng dì zhù shí wǔ jìng qí dì yī héng jìng yī chǐ wǔ cùn, fǎ mǎn yuè zhī shù yě. yǐ qí xiāng chà gè xiào yī cùn, cǐ dì bā jìng yě."
承日照之,则背上文画,墨入影内,纤毫无失。举而扣之,清音徐引,竟日方绝。嗟乎,此则非凡镜之所同也。宜其见赏高贤,自称灵物。侯生常云:“昔者吾闻黄帝铸十五镜其第一横径一尺五寸,法满月之数也。以其相差各校一寸,此第八镜也。”
suī suì qǐ yōu yuǎn, tú shū jì mò, ér gāo rén suǒ shù, bù kě wū yǐ. xī yáng shì nà huán, lěi dài yán qìng, zhāng gōng sàng jiàn, qí shēn yì zhōng. jīn dù zāo shì rǎo rǎng, jū cháng yù yàng, wáng shì rú huǐ, shēng yá hé dì? bǎo jìng fù qù, āi zāi! jīn jù qí yì jī, liè zhī yú hòu. shù qiān zǎi zhī xià, tǎng yǒu de zhě, zhī qí suǒ yóu ěr."
虽岁杞悠远,图书寂寞,而高人所述,不可诬矣。昔杨氏纳环,累代延庆,张公丧剑,其身亦终。今度遭世扰攘,居常郁怏,王室如毁,生涯何地?宝镜复去,哀哉!今具其异迹,列之于后。数千载之下,倘有得者,知其所由耳。”
dà yè qī nián wǔ yuè, dù zì yù shǐ bà guī hé dōng, shì yù hóu shēng zú, ér dé cǐ jìng. zhì qí nián liù yuè, dù guī cháng ān. zhì cháng lè pō, sù yú zhǔ rén chéng xióng jiā.
大业七年五月,度自御史罢归河东,适遇侯生卒,而得此镜。至其年六月,度归长安。至长乐坡,宿于主人程雄家。
xióng xīn shòu jì yī bì, pō shén duān lì, míng yuē yīng wǔ.
雄新受寄一婢,颇甚端丽,名曰鹦鹉。
dù jì shuì jià, jiāng zhěng guān lǚ, yǐn jìng zì zhào. yīng wǔ yáo jiàn, jí biàn kòu tóu liú xiě, yún:" bù gǎn zhù."
度既税驾,将整冠履,引镜自照。鹦鹉遥见,即便叩头流血,云:“不敢住。”
dù yīn zhào zhǔ rén wèn qí gù, xióng yún:" liǎng yuè qián, yǒu yī kè xié cǐ bì cóng dōng lái. shí bì bìng shén, kè biàn jì liú, yún,' hái rì dāng qǔ.' bǐ bù fù lái, bù zhī qí bì yóu yě."
度因召主人问其故,雄云:“两月前,有一客携此婢从东来。时婢病甚,客便寄留,云,‘还日当取。’比不复来,不知其婢由也。”
dù yí jīng mèi, yǐn jìng bī zhī.
度疑精魅,引镜逼之。
biàn yún:" qǐ mìng, jí biàn xíng."
便云:“乞命,即变形。”
dù jí yǎn jìng, yuē:" rǔ xiān zì xù, rán hòu biàn xíng, dāng shě rǔ mìng."
度即掩镜,曰:“汝先自叙,然后变形,当舍汝命。”
bì zài bài zì chén yún:" mǒu shì huà shān fǔ jūn miào qián cháng sōng xià qiān suì lǎo lí, dà xíng biàn huò, zuì hé zhì sǐ. suì wèi fǔ jūn bó zhú, táo yú hé wèi zhī jiān, wéi xià bāng chén sī gōng yì nǚ, sī gōng qī zhèng shì méng yǎng shén hòu. jià yīng wǔ yǔ tóng xiāng rù chái huá. yīng wǔ yǔ huá yì bù xiāng qiè, táo ér dōng, chū hán chéng xiàn, wèi xíng rén lǐ wú ào suǒ zhí. wú ào, cū bào zhàng fū yě, suì jié yīng wǔ yóu xíng shù suì. zuó suí zhì cǐ, hū ěr jiàn liú. bù yì zāo féng tiān jìng, yǐn xíng wú lù."
婢再拜自陈云:“某是华山府君庙前长松下千岁老狸,大形变惑,罪合至死。遂为府君搏逐,逃于河渭之间,为下邦陈思恭义女,思恭妻郑氏蒙养甚厚。嫁鹦鹉与同乡入柴华。鹦鹉与华意不相惬,逃而东,出韩城县,为行人李无傲所执。无傲,粗暴丈夫也,遂劫鹦鹉游行数岁。昨随至此,忽尔见留。不意遭逢天镜,隐形无路。”
dù yòu wèi yuē:" rǔ běn lǎo hú, biàn xíng wéi rén, qǐ bù hài rén yě?"
度又谓曰:“汝本老狐,变形为人,岂不害人也?”
bì yuē:" biàn xíng shì rén, fēi yǒu hài yě. dàn táo nì huàn huò, shén dào suǒ è, zì dāng zhì sǐ ěr."
婢曰:“变形事人,非有害也。但逃匿幻惑,神道所恶,自当至死耳。”
dù yòu wèi yuē:" yù shě rǔ, kě hū?"
度又谓曰:“欲舍汝,可乎?”
yīng wǔ yuē:" rǔ gōng hòu cì, qǐ gǎn wàng dé. rán tiān jìng yī zhào, bù kě táo xíng. dàn jiǔ wéi rén xíng, xiū fù gù tǐ. yuàn jiān yú xiá, xǔ jǐn zuì ér zhōng."
鹦鹉曰:“辱公厚赐,岂敢忘德。然天镜一照,不可逃形。但久为人形,羞复故体。愿缄于匣,许尽醉而终。”
dù yòu wèi yuē:" jiān jìng yú xiá, rǔ bù táo hū?"
度又谓曰:“缄镜于匣,汝不逃乎?”
yīng wǔ xiào yuē:" gōng shì yǒu měi yán, shàng xǔ xiāng shě. jiān jìng ér zǒu, qǐ bù zhōng ēn? dàn tiān jìng yī lín, cuàn jī wú lù. wéi xī shù kè zhī mìng, yǐ jǐn yī shēng zhī huān ěr."
鹦鹉笑曰:“公适有美言,尚许相舍。缄镜而走,岂不终恩?但天镜一临,窜迹无路。惟希数刻之命,以尽一生之欢耳。”
dù dēng shí wéi xiá jìng, yòu wèi zhì jiǔ, xī zhào xióng jiā lín lǐ, yǔ yàn xuè. bì qǐng dà zuì, fèn yī qǐ wǔ ér gē yuē:" bǎo jìng bǎo jìng, āi zāi yǔ mìng! zì wǒ lí xíng, ér jīn jǐ xìng? shēng suī kě lè, sǐ bì bù shāng. hé wéi juàn liàn, shǒu cǐ yī fāng!"
度登时为匣镜,又为致酒,悉召雄家邻里,与宴谑。婢顷大醉,奋衣起舞而歌曰:“宝镜宝镜,哀哉予命!自我离形,而今几姓?生虽可乐,死必不伤。何为眷恋,守此一方!”
gē qì, zài bài, huà wéi lǎo lí ér sǐ. yī zuò jīng tàn.
歌讫,再拜,化为老狸而死。一座惊叹。
dà yè bā nián sì yuè yī rì, tài yáng kuī. dù shí zài tái zhí, zhòu wò tīng gé, jué rì jiàn hūn. zhū lì gào dù yǐ rì shí shén. zhěng yī shí, yǐn jìng chū, zì jué jìng yì hūn mèi, wú fù guāng sè. dù yǐ bǎo jìng zhī zuò, hé yú yīn yáng guāng jǐng zhī miào. bù rán, qǐ hé yǐ tài yáng yào ér bǎo jìng yǐ wú guāng hū? tàn guài wèi yǐ. é ér guāng cǎi chū, rì yì jiàn míng. bǐ jí rì fù, jìng yì jīng lǎng rú gù. zì cǐ zhī hòu, měi rì yòng báo shí, jìng yì hūn mèi. qí nián bā yuè shí wǔ rì, yǒu rén xuē xiá zhě huò yī tóng jiàn, zhǎng sì chǐ, jiàn lián yú bǎ, bǎ pán lóng fèng zhī zhuàng. zuǒ wén rú huǒ yàn, yòu wén rú shuǐ bō. guāng cǎi de shuò, fēi cháng wù yě. xiá chí guò dù, yuē:" cǐ jiàn xiá cháng shì zhī, měi yuè shí wǔ rì, tiān dì qīng lǎng, zhì zhī àn shì, zì rán yǒu guāng, bàng zhào shù zhàng. xiá chí zhī yǒu rì yuè yǐ. míng gōng hào qí ài gǔ, rú jī rú kě, yuàn yǔ jūn jīn xī yī shì."
大业八年四月一日,太阳亏。度时在台直,昼卧厅阁,觉日渐昏。诸吏告度以日蚀甚。整衣时,引镜出,自觉镜亦昏昧,无复光色。度以宝镜之作,合于阴阳光景之妙。不然,岂合以太阳曜而宝镜以无光乎?叹怪未已。俄而光彩出,日亦渐明。比及日复,镜亦精朗如故。自此之后,每日用薄蚀,镜亦昏昧。其年八月十五日,友人薛侠者获一铜剑,长四尺,剑连于靶,靶盘龙凤之状。左文如火焰,右文如水波。光彩的烁,非常物也。侠持过度,曰:“此剑侠常试之,每月十五日,天地清朗,置之暗室,自然有光,傍照数丈。侠持之有日月矣。明公好奇爱古,如饥如渴,愿与君今夕一试。”
dù xǐ shén.
度喜甚。
qí yè, guǒ yù tiān dì qīng jì. mì bì yī shì, wú fù tuō xì, yǔ xiá tóng sù. dù yì chū bǎo jìng, zhì yú zuò cè, é ér jìng shàng tǔ guāng, míng zhào yī shì, xiāng shì rú zhòu. jiàn héng qí cè, wú fù guāng cǎi. xiá dà jīng, yuē:" qǐng nèi!"
其夜,果遇天地清霁。密闭一室,无复脱隙,与侠同宿。度亦出宝镜,置于座侧,俄而镜上吐光,明照一室,相视如昼。剑横其侧,无复光彩。侠大惊,曰:“请内!”
jìng yú xiá.
镜于匣。
dù cóng qí yán, rán hòu jiàn nǎi tǔ guāng, bù guò yī èr chǐ ěr. xiá fǔ jiàn, tàn yuē:" tiān xià shén wù, yǐ yǒu xiāng fú zhī lǐ yě."
度从其言,然后剑乃吐光,不过一二尺耳。侠抚剑,叹曰:“天下神物,已有相伏之理也。”
shì hòu měi zhì yuè wàng, zé chū jìng yú àn shì, guāng cháng zhào shù zhàng. ruò yuè yǐng rù shì, zé wú guāng yě. qǐ tài yáng tài yīn zhī yào, bù kě dí yě hū? qí nián dōng, jiān zhù zuò láng, fèng zhào zhuàn guó shǐ, yù wèi sū chuò lì zhuàn. dù jiā yǒu nú yuē bào shēng, nián qī shí yǐ. běn sū shì bù qǔ, pín shè shǐ chuán, lüè jiě zhǔ wén.
是后每至月望,则出镜于暗室,光尝照数丈。若月影入室,则无光也。岂太阳太阴之耀,不可敌也乎?其年冬,兼著作郎,奉诏撰国史,欲为苏绰立传。度家有奴曰豹生,年七十矣。本苏氏部曲,频涉史传,略解属文。
jiàn dù chuán cǎo, yīn bēi bù zì shèng, dù wèn qí gù. wèi dù yuē:" bào shēng cháng shòu sū gōng hòu yù, jīn jiàn sū gōng yán yàn, shì yǐ bēi ěr. láng jūn suǒ yǒu bǎo jìng, shì sū gōng yǒu rén hé nán miáo jì zǐ suǒ yí sū gōng zhě. sū gōng ài zhī shén. sū gōng lín wáng zhī suì, qī qī bù lè. cháng zhào miáo shēng wèi yuē:" zì dù sǐ rì bù jiǔ, bù zhī cǐ jìng dāng rù shuí shǒu, jīn yù yǐ shī shì yī guà, xiān shēng xìng guān zhī yě."
见度传草,因悲不自胜,度问其故。谓度曰:“豹生常受苏公厚遇,今见苏公言验,是以悲耳。郎君所有宝镜,是苏公友人河南苗季子所遗苏公者。苏公爱之甚。苏公临亡之岁,戚戚不乐。常召苗生谓曰:“自度死日不久,不知此镜当入谁手,今欲以蓍筮一卦,先生幸观之也。”
biàn gù bào shēng qǔ shī, sū shēng zì dié bù guà.
便顾豹生取蓍,苏生自揲布卦。
guà qì, sū gōng yuē:" wǒ sǐ shí yú nián, wǒ jiā dàng shī cǐ jìng, bù zhī suǒ zài. rán tiān dì shén wù, dòng jìng yǒu zhēng. jīn hé fén zhī jiān wǎng wǎng yǒu bǎo qì, yǔ guà zhào xiāng hé, jìng qí wǎng bǐ hū?"
卦讫,苏公曰:“我死十余年,我家当失此镜,不知所在。然天地神物,动静有征。今河汾之间往往有宝气,与卦兆相合,镜其往彼乎?”
jì zǐ yuē:" yì wéi rén suǒ de hū?"
季子曰:“亦为人所得乎?”
sū gōng yòu xiáng qí guà, yún:" xiān rù hòu jiā, fù guī wáng shì. guò cǐ yǐ wǎng, mò zhī suǒ zhī yě."
苏公又详其卦,云:“先入侯家,复归王氏。过此以往,莫知所之也。”
bào shēng yán qì tì wèi. dù wèn sū shì, guǒ yún jiù yǒu cǐ jìng. sū gōng liàng hòu yì shī suǒ zài, rú bào shēng zhī yán. gù dù wèi sū gōng chuán, yì jù qí shì yú wèi piān, lùn sū gōng shī shì jué lún, mò ér dú yòng, wèi cǐ yě. dà yè jiǔ nián zhēng yuè shuò dàn, yǒu yī hú sēng xíng qǐ ér zhì dù jiā. dì chū jiàn zhī. jué qí shén cǎi bù sú, gèng yāo rù shì, ér wèi jù shí, zuò yǔ liáng jiǔ, hú sēng wèi yuē:" tán yuè jiā shì yǒu jué shì bǎo jìng yě, kě dé jiàn yé?"
豹生言讫涕位。度问苏氏,果云旧有此镜。苏公亮后亦失所在,如豹生之言。故度为苏公传,亦具其事于未篇,论苏公蓍筮绝伦,默而独用,谓此也。大业九年正月朔旦,有一胡僧行乞而至度家。弟出见之。觉其神采不俗,更邀入室,而为具食,坐语良久,胡僧谓曰:“檀越家似有绝世宝镜也,可得见耶?”
yuē:" fǎ shī hé yǐ dé zhī zhī?"
曰:“法师何以得知之?”
sēng yuē:" pín dào shòu míng lù mì shù, pō shí bǎo qì. tán yuè zhái shàng měi rì cháng yǒu bì guāng lián rì, jiàng qì shǔ yuè, cǐ bǎo jìng qì yě. pín dào jiàn zhī liǎng nián yǐ. jīn zé liáng rì, gù yù yī guān."
僧曰:“贫道受明录秘术,颇识宝气。檀越宅上每日常有碧光连日,绛气属月,此宝镜气也。贫道见之两年矣。今择良日,故欲一观。”
chū zhī, sēng guì pěng xīn yuè. yòu wèi yuē:" cǐ jìng yǒu shù zhǒng líng xiāng, jiē dāng wèi jiàn. dàn yǐ jīn gāo tú zhī, zhū fěn shì zhī, jǔ yǐ zhào rì, bì yǐng chè qiáng bì."
出之,僧跪捧欣跃。又谓曰:“此镜有数种灵相,皆当未见。但以金膏涂之,珠粉拭之,举以照日,必影彻墙壁。”
sēng yòu tàn xī yuē:" gèng zuò fǎ shì, yīng zhào jiàn fǔ zàng, suǒ hèn zú wú yào ěr. dàn yǐ jīn yān xūn zhī, yù shuǐ xǐ zhī, fù yǐ jīn gāo zhū fěn rú fǎ shì zhī, cáng zhī ní zhōng, yì bù huì yǐ."
僧又叹息曰:“更作法试,应照见腑脏,所恨卒无药耳。但以金烟薰之,玉水洗之,复以金膏珠粉如法拭之,藏之泥中,亦不晦矣。”
suì liú jīn yān yù shuǐ děng fǎ. xíng zhī, wú bù huò yàn. ér hú sēng suì bù fù jiàn. qí nián qiū, dù chū jiān ruì chéng lìng. jīn tīng qián yǒu yī zǎo shù, wéi kě shǔ zhàng, bù zhī jǐ bǎi nián yǐ, qián hòu lìng zhì, jiē cí yè cǐ shù, fǒu zé yāng huò lì jí yě. dù yǐ wéi yāo yóu rén xīng, yín sì yí jué. xiàn lì jiē kòu tóu qǐng dù.
遂留金烟玉水等法。行之,无不获验。而胡僧遂不复见。其年秋,度出兼芮城令。今厅前有一枣树,围可数丈,不知几百年矣,前后令至,皆祠谒此树,否则殃祸立及也。度以为妖由人兴,淫祀宜绝。县吏皆叩头请度。
dù bù dé yǐ, wèi zhī yǐ sì. rán yīn niàn cǐ shù dāng yǒu jīng mèi suǒ tuō, rén bù néng chú, yǎng chéng qí shì. nǎi mì xuán cǐ jìng yú shù zhī jiān. qí yè èr gǔ xǔ, wén qí tīng qián lěi luò yǒu shēng ruò léi tíng zhě. suì qǐ shì zhī. zé fēng yǔ huì míng, chán rào cǐ shù, diàn guāng huǎng yào, hū shàng hū xià. zhì míng, yǒu yī dà shé, zǐ lín chì wěi, lǜ tóu bái jiǎo, é shàng yǒu wáng zì, shēn bèi shù chuàng, sǐ yú shù. dù biàn xià shōu jìng, mìng lì chū shé, fén yú xiàn mén wài. réng jué shù, shù xīn yǒu yī xué, yú dì jiàn dà, yǒu jù shé xī pō zhī jī. jì ér fén zhī, yāo guài suì jué. qí nián dōng, dù yǐ yù shǐ dài ruì chéng lìng, chí jié hé běi dào, kāi cāng liáng zhèn gěi shǎn dōng. shí tiān xià dà luàn, bǎi xìng jí bìng, pú shǎn zhī jiān bìng yì yóu shén. yǒu hé běi rén zhāng lóng jū, wèi dù xià xiǎo lì, qí jiā liáng jiàn shù shí kǒu yī shí yù jí. dù mǐn zhī, jī cǐ rén qí jiā, shǐ lóng jū chí jìng yè zhào. zhū bìng zhě jiàn jìng, jiē jīng qǐ, yún:" jiàn lóng jū chí yī yuè lái xiāng zhào, guāng yīn suǒ jí, rú shuǐ zhe tǐ. lěng chè fǔ zàng."
度不得已,为之以祀。然阴念此树当有精魅所托,人不能除,养成其势。乃密悬此镜于树之间。其夜二鼓许,闻其厅前磊落有声若雷霆者。遂起视之。则风雨晦瞑,缠绕此树,电光晃耀,忽上忽下。至明,有一大蛇,紫鳞赤尾,绿头白角,额上有王字,身被数创,死于树。度便下收镜,命吏出蛇,焚于县门外。仍掘树,树心有一穴,于地渐大,有巨蛇蟋泊之迹。既而坟之,妖怪遂绝。其年冬,度以御史带芮城令,持节河北道,开仓粮赈给陕东。时天下大乱,百姓疾病,蒲陕之间病疫尤甚。有河北人张龙驹,为度下小吏,其家良贱数十口一时遇疾。度悯之,赍此人其家,使龙驹持镜夜照。诸病者见镜,皆惊起,云:“见龙驹持一月来相照,光阴所及,如水著体。冷彻腑脏。”
jí shí rè dìng, zhì wǎn bìng yù. yǐ wéi wú hài yú jìng, ér suǒ jì yú zhòng. lìng mì chí cǐ jìng, biàn xún bǎi xìng.
即时热定,至晚并愈。以为无害于镜,而所济于众。令密持此镜,遍巡百姓。
qí yè, jìng yú xiá zhōng lěng rán zì míng, shēng shén chè yuǎn, liáng jiǔ nǎi zhǐ. dù xīn dú guài. míng zǎo, lóng jū lái wèi dù yuē:" lóng jū zuó hū mèng yī rén. lóng tóu shé shēn, zhū guān zǐ fú: wèi lóng jū, wǒ jí jìng jīng yě, míng yuē zǐ zhēn. cháng yǒu dé yú jūn jiā, gù lái xiāng tuō. wèi wǒ xiè wáng gōng, bǎi xìng yǒu zuì, tiān yǔ zhī jí, nài hé shǐ wǒ fǎn tiān jiù wù? qiě bìng zhì hòu yuè, dāng jiàn yù, wú wéi wǒ kǔ."
其夜,镜于匣中冷然自鸣,声甚彻远,良久乃止。度心独怪。明早,龙驹来谓度曰:“龙驹昨忽梦一人。龙头蛇身,朱冠紫服:谓龙驹,我即镜精也,名曰紫珍。常有德于君家,故来相托。为我谢王公,百姓有罪,天与之疾,奈何使我反天救物?且病至后月,当见愈,无为我苦。”
dù gǎn qí líng guài, yīn cǐ zhì zhī. zhì hòu yuè, bìng guǒ jiàn yù, rú qí yán yě. dà yè shí nián, dù dì dòng zì liù hé chéng qì guān guī, yòu jiāng biàn yóu shān shuǐ, yǐ wéi zhǎng wǎng zhī cè. dù zhǐ zhī yuē:" jīn tiān xià xiàng luàn, dào zéi chōng chì, yù ān zhī hū? qiě wú yǔ rǔ tóng qì, wèi cháng yuǎn bié. cǐ xíng yě, shì jiāng gāo dǎo!"
度感其灵怪,因此志之。至后月,病果渐愈,如其言也。大业十年,度弟动自六合丞弃官归,又将遍游山水,以为长往之策。度止之曰:“今天下向乱,盗贼充斥,欲安之乎?且吾与汝同气,未尝远别。此行也,似将高蹈!”
xī shàng zǐ píng yóu wǔ yuè, bù zhī suǒ zhī. rǔ ruò zhuī zhǒng qián xián, wú suǒ bù kān yě."
昔尚子平游五岳,不知所之。汝若追踵前贤,吾所不堪也。”
biàn tì wèi duì yuē:" yì yǐ jué yǐ, bì bù kě liú. xiōng jīn zhī dá rén, dāng wú suǒ bù tǐ. kǒng zǐ yuē:" pǐ fū bù duó qí zhì yǐ.' rén shēng bǎi nián, hū tóng guò xì. dé qíng zé lè, shī zhì zé bēi. ān suì qí yù, shèng rén zhī yì yě."
便涕位对曰:“意已决矣,必不可留。兄今之达人,当无所不体。孔子曰:“匹夫不夺其志矣。‘人生百年,忽同过隙。得情则乐,失志则悲。安遂其欲,圣人之义也。”
dù bù dé yǐ, yǔ zhī jué bié, xūn yuē:" cǐ bié yě, yì yǒu suǒ qiú. xiōng suǒ bǎo jìng, fēi chén sú wù yě. xūn jiāng kàng zhì yún lù, qī zōng yān xiá, yù xiōng yǐ cǐ wéi zèng."
度不得已,与之决别,勋曰:“此别也,亦有所求。兄所宝镜,非尘俗物也。勋将抗志云路,栖踪烟霞,欲兄以此为赠。”
dù yuē:" wú hé xī yú rǔ yě."
度曰:“吾何惜于汝也。”
jí yǐ yǔ zhī. dé jìng, suì xíng, bù yán suǒ shì. zhì dà yè shí sān nián xià liù yuè, shǐ guī cháng ān. yǐ jìng guī, wèi dù yuē:" cǐ jìng zhēn bǎo wù yě. cí xiōng zhī hòu, xiān yóu sōng!"
即以与之。得镜,遂行,不言所适。至大业十三年夏六月,始归长安。以镜归,谓度曰:“此镜真宝物也。辞兄之后,先游嵩!”
jiàng shí liáng, zuò yù tán. shǔ rì mù, yù yī qiàn yán. yǒu yī shí táng, kě róng sān wǔ rén, qī xī zhǐ yān. yuè yè èr gēng hòu, yǒu liǎng rén, yī mào hú, xū méi hào ér shòu, chēng shān gōng. yī miàn kuò, bái xū méi zhǎng, hēi ér ǎi, chēng máo shēng, wèi yuē:" hé rén sī jū yě?' yuē:" xún yōu tàn xué fǎng qí zhě.' èr rén zuò yǔ tán jiǔ, wǎng wǎng yǒu yì yì chū yú yán wài. yí qí jīng guài, yǐn shǒu qián hòu kāi xiá qǔ jìng. jìng guāng chū, ér èr rén shī shēng fǔ fú. ǎi zhě huà wéi guī, hú zhě huà wéi yuán. xuán jìng zhì xiǎo, èr shēn jù yǔn. guī shēn dài lǜ máo, yuán shēn dài bái máo. jí rù jī shān, dù yǐng shuǐ, lì tài hé, shì yù jǐng. bìng bàng yǒu chí, shuǐ zhàn rán lǜ sè. wèn qiáo fū, yuē:" cǐ líng shù ěr. cūn jiān měi bā jié jì zhī, yǐ qí fú yòu. ruò yī jì yǒu quē, jí chí shuǐ chū hēi yún, dà báo jìn dī huài fù.' yǐn jìng zhào zhī, chí shuǐ fèi yǒng, yǒu léi rú zhèn, hū ěr chí shuǐ téng chū chí zhōng, bù yí juān dī. kě xíng èr bǎi yú bù, shuǐ luò yú dì. yǒu yī yú, kě zhǎng zhàng yú, cū xì dà yú bì. shǒu hóng é bái, shēn zuò qīng huáng jiàn sè. wú lín yǒu xián, shé xíng lóng jiǎo, zuǐ jiān, zhuàng rú xún yú, dòng ér yǒu guāng. zài yú ní shuǐ, yīn ér bù néng yuǎn qù. wèi wén yě, shī shuǐ ér wú néng wéi ěr. rèn ér wèi zhì, shén gāo, yǒu wèi, yǐ chōng shù cháo kǒu fù. suì chū yú sòng biàn, biàn zhǔ rén zhāng qí jiā yǒu nǚ zǐ huàn, rù yè, āi tòng zhī shēng shí bù kān rěn. wèn qí gù, bìng lái yǐ jīng nián suì. bái rì jí ān, yè cháng rú cǐ.
降石梁,坐玉坛。属日暮,遇一嵌岩。有一石堂,可容三五人,栖息止焉。月夜二更后,有两人,一貌胡,须眉皓而瘦,称山公。一面阔,白须、眉长,黑而矮,称毛生,谓曰:“何人斯居也?‘曰:“寻幽探穴访奇者。’二人坐与谈久,往往有异义出于言外。疑其精怪,引手潜后开匣取镜。镜光出,而二人失声俯伏。矮者化为龟,胡者化为猿。悬镜至晓,二身俱殒。龟身带绿毛,猿身带白毛。即入箕山,渡颖水,历太和,视玉井。并傍有池,水湛然绿色。问樵夫,曰:“此灵漱耳。村间每八节—祭之,以祈福佑。若一祭有缺,即池水出黑云,大雹浸堤坏阜。‘引镜照之,池水沸涌,有雷如震,忽尔池水腾出池中,不遗涓滴。可行二百余步,水落于地。有一鱼,可长丈余,粗细大于臂。首红额白,身作青黄间色。无鳞有涎,蛇形龙角,嘴尖,状如鲟鱼,动而有光。在于泥水,因而不能远去。谓蚊也,失水而无能为耳。刃而为炙,甚膏,有味,以充数朝口腹。遂出于宋汴—,汴主人张琦家有女子患,入夜,哀痛之声实不堪忍。问其故,病来已经年岁。白日即安,夜常如此。
tíng yī xiǔ, jí wén nǚ zǐ shēng, suì kāi jìng zhào zhī. tòng zhě yuē:" dài guān láng bèi shā., qí bìng zhě chuáng xià, yǒu dà xióng jī, sǐ yǐ. nǎi shì zhǔ rén jiā qī bā suì lǎo jī yě. yóu jiāng nán, jiāng dù guǎng líng yáng zǐ jiāng, hū àn yún fù shuǐ, hēi fēng bō yǒng. zhōu zǐ shī róng, lǜ yǒu fù mò. xié jìng shàng zhōu, zhào jiāng zhōng shù bù, míng lǎng chè dǐ. fēng yún sì liǎn, bō tāo suì xī. xū yú zhī jiān, dá jì tiān qiàn. qí shè shān qū fāng lǐng. huò pān jué dǐng, huò rù shēn dòng. féng qí qún niǎo, huán rén ér zào. shù xióng dāng lù ér dūn. yǐ jìng huī zhī, xióng niǎo bēn hài. shì shí lì shè zhè jiāng, yù cháo chū hǎi, tāo shēng zhèn hǒu, shù bǎi lǐ ér wén. zhōu rén yuē:" tāo jì jìn, wèi kě dù nán. ruò bù huí zhōu, wú bèi bì zàng yú fù.' chū jìng zhào, jiāng bō xià jìn, yì rú yún lì. sì miàn jiāng shuǐ, huō kāi wǔ shí yú bù. shuǐ jiàn qīng qiǎn, yuán tuó sàn zǒu, jǔ fān piān piān, zhí rù nán pǔ. rán hòu qǐ shì, tāo bō hóng yǒng, gāo shù shí zhàng, ér zhì suǒ dù zhī suǒ yě. suì dēng dà tái, zhōu lǎn dòng hè. yè xíng pèi zhī shān gǔ, qù shēn bǎi bù, sì miàn guāng chè, xiān wēi jiē jiàn, lín jiān sù niǎo, jīng ér luàn fēi. hái lǚ kuài jī, féng yì rén zhāng shǐ luán, shòu zhōu bì jiǔ zhāng jí míng táng liù jiǎ zhī shì. yǔ chén yǒng tóng guī. gèng yóu yù zhāng!"
停一宿,及闻女子声,遂开镜照之。痛者曰:“戴冠郎被杀。,其病者床下,有大雄鸡,死矣。乃是主人家七八岁老鸡也。游江南,将渡广陵扬子江,忽暗云覆水,黑风波涌。舟子失容,虑有覆没。携镜上舟,照江中数步,明朗彻底。风云四敛,波涛遂息。须臾之间,达济天堑。脐摄山—麹芳岭。或攀绝顶,或入深洞。逢其群鸟,环人而噪。数熊当路而蹲。以镜挥之,熊鸟奔骇。是时利涉浙江,遇潮出海,涛声振吼,数百里而闻。舟人曰:“涛既近,未可渡南。若不回舟,吾辈必葬鱼腹。‘出镜照,江波下进,屹如云立。四面江水,豁开五十余步。水渐清浅,鼋鼍散走,举帆翩翩,直入南浦。然后起视,涛波洪涌,高数十丈,而至所渡之所也。遂登大台,周览洞壑。夜行佩之山谷,去身百步,四面光彻,纤微皆见,林间宿鸟,惊而乱飞。还履会稽,逢异人张始鸾,授周髀九章及明堂六甲—之事。与陈永同归。更游豫章!”
jiàn dào shì xǔ cáng mì, yún shì jīng yáng qī dài sūn, yǒu zhòu dēng dāo lǚ huǒ zhī mù.
见道士许藏秘,云是旌阳七代孙,有咒登刀履火之木。
shuō yāo guài zhī cì, gèng yán fēng chéng xiàn cāng dū lǐ jìng shèn jiā, zài sān nǚ zāo kuí bìng, rén mò néng shí. cáng mì liáo zhī wú xiào. gù rén yuē zhào dān, yǒu cái qì, rèn fēng chéng xiàn wèi. yīn guò zhī. dān mìng zhī chéng rén zhǐ tíng chù. qǐng yuē:" yù de cāng dū lǐ jìng shèn jiā jū zhǐ.' dān jù mìng jìng shèn wéi zhǔ, lǐ yīn wèn qí gù, jìng yuē:" sān nǚ tóng jū táng nèi gé zǐ, měi zhì rì wǎn, jí jìng zhuāng fú xuàn jiǎ. huáng hūn hòu, jí guī suǒ jū gé zǐ, miè dēng zhú. tīng zhī, qiè yú rén yán xiào shēng. jí qí xiǎo mián, fēi huàn bù jué. rì rì jiàn shòu, bù néng xià shí. zhì zhī xià lìng zhuāng shū, jí yù zì yì tóu jǐng, wú nài zhī hé.' wèi jìng yuē,' yǐn shì gé zǐ zhī chù.' qí gé dōng yǒu chuāng. kǒng qí mén bì, gù ér nán qǐ, suì zhòu rì xiān kè duàn chuāng líng sì tiáo, què yǐ wù zhī zhù zhī rú jiù. zhì rì mù, jìng bào yuē:" zhuāng shū rén gé yǐ.' zhì yī gēng, tīng zhī, yán xiào zì rán. bá chuāng líng zi chí jìng rén gé zhào zhī. sān nǚ jiào yún:" shā wǒ xù yě.' chū xià jiàn yī wù, xuán jìng zhì míng, yǒu yī shǔ láng, shǒu wěi zhǎng yī chǐ sān sì cùn, shēn wú máo chǐ. yǒu yī lǎo shǔ yì wú máo chǐ, qí féi dà kě zhòng wǔ jīn. yòu yǒu shǒu gōng, dà rú rén shǒu, shēn pī lín jiǎ, huàn làn wǔ sè, tóu shàng yǒu liǎng jiǎo, zhǎng kě bàn cùn, wěi zhǎng wǔ cùn yǐ shàng, wěi tóu yī cùn sè bái, bìng yú bì kǒng qián sǐ yǐ. cóng cǐ bìng yù. qí hòu xún zhēn zhì lú shān, pó suō shù yuè, huò qī xī cháng lín, huò lù sù cǎo mǎng. hǔ bào jiē wěi, chái láng lián jī. jǔ jìng shì zhī, mò bù cuàn fú.
说妖怪之次,更言丰城县仓督李敬慎家,在三女遭魁病,人莫能识。藏秘疗之无效。故人曰赵丹,有才器,任丰城县尉。因过之。丹命祗承人指停处。请曰:“欲得仓督李敬慎家居止。‘丹遽命敬慎为主,礼因问其故,敬曰:“三女同居堂内阁子,每至日晚,即靓妆服袨甲。黄昏后,即归所居阁子,灭灯烛。听之,窃与人言笑声。及其晓眠,非唤不觉。日日渐瘦,不能下食。制之下令妆梳,即欲自缢投井,无奈之何。’谓敬曰,‘引示阁子之处。’其阁东有窗。恐其门闭,固而难启,遂昼日先刻断窗棂四条,却以物支柱之如旧。至日暮,敬报曰:“妆梳人阁矣。‘至一更,听之,言笑自然。拔窗棂子持镜人阁照之。三女叫云:“杀我婿也。’初下见一物,悬镜至明,有一鼠狼,首尾长一尺三四寸,身无毛齿。有一老鼠亦无毛齿,其肥大可重五斤。又有守宫,大如人手,身披鳞甲,焕烂五色,头上有两角,长可半寸,尾长五寸以上,尾头一寸色白,并于壁孔前死矣。从此病愈。其后寻真至庐山,婆娑数月,或栖息长林,或露宿草莽。虎豹接尾,豺狼连迹。举镜视之,莫不窜伏。
lú shān chǔ shì sū bīn, qí shí zhī shì yě. dòng míng yì dào, cáng wǎng zhī lái. wèi yuē:" tiān xià shén wù, bì bù jiǔ jū rén jiān. jīn yǔ zhòu sāng luàn, tā xiāng wèi bì kě zhǐ. wú zi cǐ jìng shàng zài, zú xià wèi, xìng sù guī jiā xiāng yě.' rán qí yán, jí shí běi guī. biàn yóu hé běi, yè mèng jìng wèi yuē:" wǒ méng qīng xiōng hòu lǐ, jīn dāng shè rén jiān yuǎn qù, yù de yī bié, qīng qǐng zǎo guī cháng ān yě.' mèng zhōng xǔ zhī. jí xiǎo, dú jū sī zhī, huǎng huǎng fā jì, jí shí xī shǒu qín lù. jīn jì jiàn xiōng, bù fù nuò yǐ. zhōng kǒng jīn líng wù yì fēi xiōng suǒ yǒu."
庐山处士苏宾,奇识之士也。洞明《易》道,藏往知来。谓曰:“天下神物,必不久居人间。今宇宙丧乱,他乡未必可止。吾子此镜尚在,足下卫,幸速归家乡也。‘然其言,即时北归。便游河北,夜梦镜谓曰:“我蒙卿兄厚礼,今当舍人间远去,欲得一别,卿请早归长安也。’梦中许之。及晓,独居思之,恍恍发悸,即时西首秦路。今既见兄,不负诺矣。终恐今灵物亦非兄所有。”
shù yuè, hái hé dōng. dà yè shí sān nián qī yuè shí wǔ rì, xiá zhōng bēi míng, qí shēng xiān yuǎn. é ér jiàn dà, ruò lóng páo hǔ hǒu, liáng xìn nǎi dìng. kāi xiá shì zhī, jí shī jìng yǐ.
数月,还河东。大业十三年七月十五日,匣中悲鸣,其声纤远。俄而渐大,若龙咆虎吼,良信乃定。开匣视之,即失镜矣。