lán tíng zhě, jìn yòu jiāng jūn kuài jī nèi shǐ láng yá wáng xī zhī yì shǎo suǒ shū zhī shī xù yě. yòu jūn chán lián měi zhòu, xiāo sàn zhǐ míng xián, yǎ hǎo shān shuǐ, yóu shàn cǎo lì. yǐ jìn mù dì yǒng hé jiǔ nián sān yuè sān rì, huàn yóu shān yīn, yǔ tài yuán sūn tǒng chéng gōng sūn chuò xìng gōng guǎng hàn wáng bīn zhī dào shēng chén jùn xiè ān ān shí gāo píng qiè tán zhòng xī tài yuán wáng yùn shū rén shì zhī dùn dào lín, jí qí zi níng zhī huī zhī cāo zhī děng, sì shí yǒu èr rén, xiū fú xiē zhī lǐ. huī háo zhì xù, xìng lè ér shū. yòng cán jiǎn zhǐ, shǔ xū bǐ, qiú měi jìn jiàn, jué dài tè chū. fán èr shí bā háng, sān bǎi èr shí sì zì, zì yǒu zhòng zhě, jiē gòu bié tǐ. qí zhōng" zhī" zì zuì duō, nǎi yǒu èr shí xǔ zì, biàn zhuǎn xī yì, suì wú tóng zhě, shì shí dài yǒu shén zhù. jí xǐng hòu, tā rì gèng shū shù shí běn, zhōng wú jí zhě. yòu jūn yì zì ài zhòng cǐ shū, liú fù zǐ sūn. chuán zhì qī dài sūn zhì yǒng, jí yòu jūn dì wǔ zǐ huī zhī zhī hòu, ān xī chéng wáng zī yì yàn zǔ zhī sūn, lú líng wáng zhòu cáo yù zhī zǐ, chén jùn xiè shǎo qīng zhī wài shēng yě.
《兰亭》者,晋右将军会稽内史瑯琊王羲之逸少所书之诗序也。右军蝉联美胄,萧散旨名贤,雅好山水,尤善草隶。以晋穆帝永和九年三月三日,宦游山阴—,与太原孙统承公、孙绰兴公、广汉王彬之道生、陈郡谢安安石、高平郄昙重熙、太原王蕴叔仁、释支遁道林,及其子凝之、徽之、操之等,四十有二人,修祓楔之礼é。挥毫制序,兴乐而书。用蚕茧纸,鼠须笔,遒美劲健,绝代特出。凡二十八行,三百二十四字,字有重者,皆构别体。其中“之”字最多,乃有二十许字,变转悉异,遂无同者,是时殆有神助。及醒后,他日更书数十本,终无及者。右军亦自爱重此书,留付子孙。传至七代孙智永,即右军第五子徽之之后,安西成王谘议彦祖之孙,卢陵王胄曹昱之子,陈郡谢少卿之外甥也。
yǔ xiōng xiào bīn jù shě jiā rén dào, sú hào yǒng chán shī. chán shī kè sì liáng qiú!"
与兄孝宾俱舍家人道,俗号永禅师。禅师克嗣良裘!”
jīng qín cǐ yì. cháng jū yǒng xīn sì gé shàng lín shū, suǒ tuì bǐ tóu, zhì zhī yú dà zhú lù, lù shòu yī shí yú, ér wǔ lù jiē mǎn. fán sān shí nián, yú gé shàng lín zhēn cǎo qiān zì wén bā bǎi yú běn, zhè jiāng dōng zhū sì gè shī yī běn. jīn yǒu cún zhě, yóu zhí qián shù wàn. xiào bīn gǎi míng huì xīn. xiōng dì chū luò fà shí, zhù kuài jī jiā xiáng sì, sì jí yòu jūn zhī jiù zhái yě. hòu yǐ měi nián bài mù biàn jìn, yīn yí cǐ sì. zì yòu jūn zhī fén, jí yòu jūn shū huì yǐ xià yíng yù, bìng zhì shān yīn xiàn xī nán sān shí yī lǐ, lán zhǔ shān xià. liáng wǔ dì yǐ xīn yǒng èr rén, jiē néng chóng shì jiào, gù hào suǒ jū zhī sì wèi shuǐ xīn yān. shì jiàn kuài jī zhì. qí lín shū zhī gé, zhì jīn shàng zài. chán shī nián jìn bǎi suì nǎi zhōng, qí yí shū bìng fù yǔ dì zǐ biàn cái. biàn cái xìng yuán shì, liáng sī kōng áng zhī xuán sūn, bó xué gōng wén, qín qì shū huà, jiē zhēn qí miào. měi lín chán shī zhī shū, bī zhēn luàn běn, biàn cái cháng yú qǐn fáng fú liáng shàng, záo wèi àn kǎn, yǐ zhù lán tíng, bǎo xī guì zhòng, shèn yú chán shī zài rì. zhì zhēn guān zhōng, tài zōng yǐ tīng zhèng zhī xiá, ruì zhì wán shū, lín yòu jūn zhēn cǎo shū tiē, gòu mù bèi jǐn, wéi wèi dé lán tíng. xún zhī cǐ shū, zhī zài biàn cái zhī suǒ, nǎi jiàng chì zhuī shī rù nèi dào chǎng gōng yǎng, ēn jī yōu qià. shù rì hòu, yīn yán cì, nǎi wèn jí lán tíng, fāng biàn shàn yòu, wú suǒ bù zhì. biàn cái què chēng:" wǎng rì shì fèng xiān shī, shí cháng huò jiàn. zì chán shī sàng hòu, yóu jīng sāng luàn, zhuì shī bù zhī suǒ zài."
精勤此艺。尝居永欣寺阁上临书,所退笔头,置之于大竹簏,簏受一石馀,而五簏皆满。凡三十年,于阁上临真草《千字文》八百余本,浙江东诸寺各施一本。今有存者,犹直钱数万。孝宾改名惠欣。兄弟初落发时,住会稽嘉祥寺,寺即右军之旧宅也。后以每年拜墓便近,因移此寺。自右军之坟,及右军叔荟以下茔域,并置山阴县西南三十一里,兰渚山下。梁武帝以欣、永二人,皆能崇释教,故号所居之寺为水欣焉。事见《会稽志》。其临书之阁,至今尚在。禅师年近百岁乃终,其遗书并付与弟子辨才。辨才姓袁氏,梁司空昂之玄孙,博学工文,琴弃书画,皆臻其妙。每临禅师之书,逼真乱本,辨才尝于寝房伏梁上,凿为暗槛,以贮《兰亭》,宝惜贵重,甚于禅师在日。至贞观中,太宗以听政之暇,锐志玩书,临右军真草书帖,购募备尽,唯未得《兰亭》。寻知此书,知在辨才之所,乃降敕追师入内道场供养,恩赍优洽。数日后,因言次,乃问及《兰亭》,方便善诱,无所不至。辨才确称:“往日侍奉先师,实常获见。自禅师丧后,游经丧乱,坠失不知所在。”
jì ér bù huò, suì fàng guī zhào zhōng. hòu gèng tuī jiū, bù lí biàn cái zhī chù. yòu chì zhuī biàn cái rù nèi, zhòng wèn lán tíng. rú cǐ zhě sān dù, jìng jìn gù bù chū. shàng wèi shì chén yuē:" yòu jūn zhī shū, zhèn suǒ piān bǎo, jiù zhōng yì shǎo zhī jī, mò rú lán tíng. qiú jiàn cǐ shū, láo yú wù mèi. cǐ sēng mù nián, yòu wú suǒ yòng, ruò dé yī zhì lüè zhī shì, shè móu jì qǔ zhī, bì huò."
既而不获,遂放归赵中。后更推究,不离辨才之处。又敕追辨才入内,重问《兰亭》。如此者三度,竟靳固不出。上谓侍臣曰:“右军之书,朕所偏宝,就中逸少之迹,莫如《兰亭》。求见此书,劳于寤寐。此僧暮年,又无所用,若得一智略之士,设谋计取之,必获。”
shàng shū yòu pú yè fáng xuán líng zòu yuē:" chén wén jiān chá yù shǐ xiāo yì zhě, liáng yuán dì zhī zēng sūn, jīn guàn wèi zhōu shēn xiàn. fù cái yì, duō quán móu, kě chōng cǐ shǐ, bì dāng jiàn huò.' tài zōng suì zhào jiàn yì. yì zòu yuē:" ruò zuò gōng shǐ, yì wú de lǐ. chén qǐng sī xíng yì bǐ, xū de èr wáng zá tiē, sān shù tōng."
尚书右仆射房玄龄奏曰:“臣闻监察御史萧翼者,梁元帝之曾孙,今贯魏州莘县。负才艺,多权谋,可充此使,必当见获。‘太宗遂召见翼。翼奏曰:“若作公使,义无得理。臣请私行诣彼,须得二王杂帖,三数通。”
tài zōng yī gěi. yì suì gǎi guān wēi fú, zhì luò yáng, suí shāng rén chuán, xià zhì yuè zhōu. yòu yī huáng shān, jí kuān zhǎng liáo dǎo, dé shān dōng shū shēng zhī tǐ. rì mù rù sì, xún láng yǐ guān bì huà. guò biàn cái yuàn, zhǐ yú mén qián. biàn cái yáo jiàn yì, nǎi wèn yuē:" hé chǔ tán yuè?"
太宗依给。翼遂改冠微服,至洛阳,随商人船,下至越州。又衣黄衫,极宽长潦倒,得山东书生之体。日暮入寺,巡廊以观壁画。过辨才院,止于门前。辨才遥见翼,乃问曰:“何处檀越?”
yì yīn biàn qián lǐ bài yún:" dì zǐ shì běi rén, jiāng shǎo xǔ cán zhǒng lái mài, lì sì zòng guān, xìng yù chán shī."
翼因便前礼拜云:“弟子是北人,将少许蚕种来卖,历寺纵观,幸遇禅师。”
hán wēn jì bì, yǔ yì biàn hé, yīn yán rù fáng nèi, jí gòng wéi qí fǔ qín, tóu hú wò shuò, tán shuō wén shǐ, yì shén xiāng de. nǎi yuē:" bái tóu rú xīn, qīng gài ruò jiù, jīn hòu wú xíng jī yě."
寒温既毕,语议便合,因延入房内,即共围棋抚琴,投壶握槊,谈说文史,意甚相得。乃曰:“白头如新,倾盖若旧,今后无形迹也。”
biàn liú yè sù, shè gāng miàn yào jiǔ chá guǒ děng. jiāng dōng sān gāng miàn, yóu hé běi chēng wèng tóu, wèi chū shú jiǔ yě. hān lè zhī hòu, qǐng bīn fù shī. biàn cái tàn de lái zì yùn, qí shī yuē:" chū yùn yī gāng kāi, xīn zhī wàn lǐ lái. pī yún tóng luò mò, bù yuè gòng pái huái. yè jiǔ gū qín sī, fēng zhǎng lǚ yàn āi. fēi jūn yǒu mì shù, shuí zhào bù rán huī."
便留夜宿,设缸面药酒、茶果等。江东三缸面,犹河北称瓮头,谓初熟酒也。酣乐之后,请宾赋诗。辨才探得来字韵,其诗曰:“初酝一缸开,新知万里来。披云同落寞,步月共徘徊。夜久孤琴思,风长旅雁哀。非君有秘术,谁照不燃灰。”
xiāo yì tàn dé zhāo zì yùn, shī yuē:" xiè hòu kuǎn liáng xiāo, yīn qín hé shèng zhāo. mí tiān é ruò jiù, chū dì qǐ chéng yáo. jiǔ yǐ qīng hái fàn, xīn yuán zào zì diào. shuí lián shī qún yì, zhǎng ruò yè kōng piāo."
萧翼探得招字韵,诗曰:“邂逅款良宵,殷勤荷胜招。弥天俄若旧,初地岂成遥。酒蚁倾还泛,心猿躁自调。谁怜失群翼,长若叶空飘。”
yán chī lüè tóng, bǐ cǐ fěng yǒng, hèn xiāng zhī zhī wǎn. tōng xiāo jìn huān, míng rì nǎi qù. biàn cái yuē:" tán yuè jiān jí gèng lái."
妍媸略同,彼此讽咏,恨相知之晚。通宵尽欢,明日乃去。辨才曰:“檀越间即更来。”
yì nǎi zài jiǔ fù zhī, xìng hòu zuò shī, rú shì zhě shù cì. yú shì shī jiǔ wèi wù, sēng sú hùn rán. suì jīng xún shuò, yì shì shī liáng yuán dì zì huà zhí gòng tú, shī jiē shǎng bù yǐ. yīn tán lùn hàn mò, yì yuē:" dì zǐ xiān shì, jiē chuán èr wáng kǎi shū fǎ, dì zǐ zì yòu lái dān wán, jīn yì yǒu shù tiē zì suí."
翼乃载酒赴之,兴后作诗,如是者数次。于是诗酒为务,僧俗混然。遂经旬朔,翼示师梁元帝自画《职贡图》,师嗟赏不已。因谈论翰墨,翼曰:“弟子先世,皆传二王楷书法,弟子自幼来耽玩,今亦有数帖自随。”
biàn cái xīn rán yuē:" míng rì lái, kě bǎ cǐ kàn."
辨才欣然曰:“明日来,可把此看。”
yì yī qī ér wǎng, chū qí shū yǐ shì biàn cái. biàn cái shú xiáng zhī, yuē:" shì zé shì yǐ, rán wèi jiā shàn yě. pín sēng yǒu yī zhēn jī, pō shì shū cháng."
翼依期而往,出其书以示辨才。辨才熟详之,曰:“是则是矣,然未佳善也。贫僧有一真迹,颇是殊常。”
yì yuē:" hé tiē?"
翼曰:“何帖?”
biàn cái yuē:" lán tíng."
辨才曰:“《兰亭》。”
yì yáng xiào yuē:" shù jīng luàn lí, zhēn jī qǐ zài, bì shì xiǎng tà, wěi zuò ěr."
翼佯笑曰:“数经乱离,真迹岂在,必是响拓,伪作耳。”
biàn cái yuē:" chán shī zài rì bǎo xī, lín wáng zhī jì, qīn fù yú wú. fù shòu yǒu xù, nà de cēn cī? kě míng rì lái kàn!"
辨才曰:“禅师在日保惜,临亡之际,亲付于吾。付授有绪,那得参差?可明日来看!”
jí yì dào, shī zì yú wū liáng shàng kǎn nèi chū zhī. yì jiàn qì, gù bó xiá zhǐ lèi!"
及翼到,师自于屋梁上槛内出之。翼见讫,故驳瑕指颣!”
yuē:" guǒ shì xiǎng tà shū yě."
曰:“果是响拓书也。”
fēn jìng bù dìng. zì shì yì zhī hòu, gèng bù fù ān yú fú kǎn, bìng xiāo yì èr wáng zhū tiē, bìng jiè liú zhì yú jī àn zhī jiān. biàn cái shí nián bā shí yú, měi rì yú chuāng xià lín xué shù biàn, qí lǎo ér dǔ hǎo yě rú cǐ. zì shì yì wǎng huán jì shù, tóng dì děng wú fù cāi yí. hòu biàn cái chū fù yì sì qiáo nán yán qiān jiā zhāi, yì suì sī lái fáng qián, wèi dì zǐ yuē:" yì yí què bó zi zài chuáng shàng."
纷竞不定。自示翼之后,更不复安于伏槛,并萧翼二王诸帖,并借留置于几案之间。辨才时年八十余,每日于窗下临学数遍,其老而笃好也如此。自是翼往还既数,童弟等无复猜疑。后辨才出赴邑汜桥南严迁家斋,翼遂私来房前,谓弟子曰:“翼遗却帛子在床上。”
tóng zǐ jí wéi kāi mén. yì suì yú àn shàng qǔ de lán tíng, jí yù fǔ èr wáng shū tiē, biàn fù yǒng ān yì, gào yì zhǎng líng sù yuē:" wǒ shì yù shǐ, fèng chì lái cǐ, jīn yǒu mò chì, kě bào rǔ dū du zhī."
童子即为开门。翼遂于案上取得兰亭,及御府二王书帖,便赴永安驿,告驿长凌愬曰:“我是御史,奉敕来此,今有墨敕,可报汝都督知。”
dū du qí shàn xíng wén zhī, chí lái bài yè. xiāo yì yīn xuān shì chì zhǐ, jù gào suǒ yóu. shàn xíng zǒu shǐ rén zhào biàn cái. biàn cái réng zài yán qiān jiā, wèi huí sì, jù jiàn zhuī hū, bù zhī suǒ yǐ. yòu qiǎn sàn zhí yún:" shì yù shǐ xū jiàn."
都督齐善行闻之,驰来拜谒。萧翼因宣示敕旨,具告所由。善行走使人召辨才。辨才仍在严迁家,未回寺,遽见追呼,不知所以。又遣散直云:“侍御史须见。”
jí cái lái, jiàn yù shǐ, nǎi shì fáng zhōng xiāo shēng yě, xiāo yì bào yún:" fèng chì qiǎn lái qǔ lán tíng, lán tíng jīn yǐ dé yǐ, gù huàn shī lái zuò bié!"
及才来,见御史,乃是房中萧生也,萧翼报云:“奉敕遣来取兰亭,兰亭今已得矣,故唤师来作别!”
biàn cái wén yǔ biàn jué, liáng jiǔ shǐ sū. yì biàn chí yì ér fā, zhì dōu zòu yù.
辨才闻语便绝,良久始苏。翼便驰驿而发,至都奏御。
tài zōng dà yuè, yǐ xuán líng jǔ dé qí rén, shǎng jǐn cǎi qiān duàn. zhāo bài yì wèi yuán wài láng, jiā wǔ pǐn, cì yín píng yī, jīn lǚ píng yī mǎ nǎo wǎn yī, bìng shí yǐ zhū nèi jiù liáng mǎ liǎng pǐ, jiān bǎo zhuāng ān pèi zhuāng zhái gè yī qū. tài zōng chū nù lǎo sēng zhī mì lìn, é yǐ qí nián mào, bù rěn jiā xíng. shù yuè hòu, réng cì wù sān qiān duàn, gǔ sān qiān dàn, biàn chì yuè zhōu zhī gěi. biàn cái bù gǎn jiāng rù jǐ yòng, nǎi zào sān céng bǎo tǎ, tǎ shén jīng lì, zhì jīn yóu cún, lǎo sēng yīn jì bìng, bù néng qiáng fàn, wéi chuài zhōu, suì yú nǎi zú.
太宗大悦,以玄龄举得其人,赏锦彩千段。招拜翼为员外郎,加五品,赐银瓶一,金缕瓶一;玛瑙碗一,并实以珠;内厩良马两匹,兼宝装鞍辔;庄宅各一区。太宗初怒老僧之祕吝,俄以其年耄,不忍加刑。数月后,仍赐物三千段,谷三千石,便敕越州支给。辨才不敢将入己用,乃造三层宝塔,塔甚精丽,至今犹存,老僧因悸病,不能强饭,惟啜粥,岁余乃卒。
dì mìng gòng fèng tà shū rén zhào mó hán dào zhèng féng chéng sù zhū gě zhēn děng sì rén, gè tà shù běn, yǐ cì huáng tài zǐ zhū wáng jìn chén. zhēn guān èr shí sān nián, shèng gōng bù yù, xìng yù huá gōng hán fēng diàn. lín bēng, wèi gāo zōng yuē:" wú yù cóng rǔ qiú yī wù, rǔ chéng xiào yě, qǐ néng wéi wú xīn yé, rǔ yì hé rú?"
帝命供奉拓书人赵模、韩道政、冯承素、诸葛贞等四人,各拓数本,以赐皇太子诸王近臣。贞观二十三年,圣躬不豫,幸玉华宫含风殿。临崩,谓高宗曰:“吾欲从汝求一物,汝诚孝也,岂能违吾心耶,汝意何如?”
gāo zōng gěng yè liú tì, yǐn ěr ér tīng shòu zhì mìng. tài zōng yuē:" wú suǒ yù de lán tíng, kě yǔ wǒ jiāng qù."
高宗哽咽流涕,引耳而听受制命。太宗曰:“吾所欲得《兰亭》,可与我将去。”
hòu suí xiān jià rén xuán gōng yǐ. jīn zhào mó děng suǒ tà zài zhě, yī běn shàng zhí qián shù wàn yě. rén jiān běn yì xī shǎo, jué dài zhī zhēn bǎo, nán kě zài jiàn. wú cháng wèi zuǒ qiān niú jiāng jūn shí, suí dié shì yuè, xùn jù hǎi, dēng kuài jī, tàn yǔ xué, fǎng qí shū, míng sēng chǔ shì, yóu bèi zhū jùn. gù zhī yú yù zhī zhe kuài jī diǎn lù, rén wù bù jué, xìn ér yǒu zhēng. qí biàn cái dì zǐ yuán sù, sú xìng yáng shì, huá yīn rén yě, hàn tài wèi zhī hòu. liù dài zǔ quán qī wèi huán xuán suǒ hài, zǐ sūn bì nàn, liú cuàn jiāng dōng. hòu suì biān guàn shān yīn, jí wú zhī wài shì jìn shǔ, jīn diàn zhōng shì yù shǐ chàng zhī zú. cháng ān sān nián, sù shī yǐ nián jiǔ shí sān, shì tīng bù shuāi, yóu jū yǒng xīn sì yǒng chán shī gù fáng, qīn xiàng wú shuō. liáo yǐ tuì shí zhī xiá, lüè shū shǐ mò, shù jiāng lái jūn zǐ, zhī wú xīn zhī suǒ cún, fù zhī yǒng míng wēn qǐ děng xiōng dì, qí yǒu hǎo shì tóng zhì zhě, yì wú yǐn yān. yú shí suì zài jiǎ yín jì chūn zhī yuè, shàng sì zhī rì, gǎn qián xiū ér zhuàn cǐ jì. zhǔ shàng měi xiá xì, liú shén yì shù, jī yú bǐ shèng, piān zhòng lán tíng. pū kāi yuán shí nián sì yuè èr shí liù rì, rèn yún zhōu cì shǐ, méng ēn xǔ bài sǎo, zhì dōu xún fǎng, suǒ de wěi qū, yuán bìng bù huò yì quē, qiǎn nán zhāo chéng huáng tài hòu wǎn láng!"
后随仙驾人玄宫矣。今赵模等所拓在者,一本尚直钱数万也。人间本亦稀少,绝代之珍宝,难可再见。吾尝为左千牛将军时,随牒适越,汛巨海,登会稽,探禹穴,访奇书,名僧处士,犹倍诸郡。固知虞预之著《会稽典录》,人物不绝,信而有征。其辨才弟子元素,俗姓杨氏,华阴人也,汉太尉之后。六代祖佺期为桓玄所害,子孙避难,流窜江东。后遂编贯山阴,即吾之外氏近属,今殿中侍御史瑒之族。长安三年,素师已年九十三,视听不衰,犹居永欣寺永禅师故房,亲向吾说。聊以退食之暇,略疏始末,庶将来君子,知吾心之所存,付之永、明、温、起等兄弟,其有好事同志者,亦无隐焉。于时岁在甲寅季春之月,上巳之日,感前修而撰此记。主上每暇隙,留神艺术,迹逾笔圣,偏重《兰亭》。仆开元十年四月二十六日,任筠州刺史,蒙恩许拜扫,至都寻访,所得委曲,缘病不获诣阙,遣男昭成皇太后挽郎!”
lì bù cháng xuǎn qí dū wèi yǒng xiě běn jìn. qí rì fèng rì yào mén sī xuān chì, nèi chū juàn sān shí pǐ cì yǒng.
吏部常选骑都尉永写本进。其日奉日曜门司宣敕,内出绢三十匹赐永。
yú shì fù ēn hé zé, shǒu wǔ zú dǎo, pěng dài zhōu xuán, guāng hài lǘ lǐ. pū jú tiān wén mìng, fú zhěn huái xīn, shū ēn hū lín, shěn kē dùn jiǎn, zhé tí juǎn wèi, yǐ shì hòu dài. cháo yì láng xíng zhí fāng yuán wài láng shàng zhù guó hé yán zhī jì.
于是负恩荷泽,手舞足蹈,捧戴周旋,光骇闾里。仆跼天闻命,伏枕怀欣,殊恩忽临,沈疴顿减,辄题卷未,以示后代。朝议郎行职方员外郎上柱国何延之记。