táng yù shǐ yáo shēng, bà guān, jū yú pú zhī zuǒ yì. yǒu zi yī rén, wài shēng èr rén, gè yī xìng, nián jiē jí zhuàng, ér wán nú bù xiào. yáo zhī zǐ shāo cháng yú èr shēng. yáo xī qí bù xué, rì yǐ huì zé, ér dài yóu bù quān, suì yú tiáo shān zhī yáng, jié máo yǐ jū zhī, jì jué wài shì, dé zhuān yì xué. lín hè zhòng shēn, xiāo chén bú dào. jiāng qiǎn zhī rì, yáo jiè zhī yuē:" měi jì yī shì rǔ zhī suǒ néng, xué yǒu bù jìn, bì jiǎ chǔ jí rǔ, rǔ qí miǎn yān."
唐御史姚生,罢官,居于蒲之左邑。有子一人,外甥二人,各一姓,年皆及壮,而顽驽不肖。姚之子稍长于二生。姚惜其不学,日以诲责,而怠游不悛,遂于条山之阳,结茅以居之,冀绝外事,得专艺学。林壑重深,嚣尘不到。将遣之日,姚诫之曰:“每季一试汝之所能,学有不进,必槚楚及汝,汝其勉焉。”
jí dào shān zhōng, èr zi céng bù kāi juàn, dàn pǔ zhuó tú jì wèi wù. jū shù yuè, qí zhǎng wèi èr rén yuē:" shì qī zhì yǐ, rǔ cáo dōu bù xǐng shū, wú wèi rǔ jù."
及到山中,二子曾不开卷,但朴斫涂塈为务。居数月,其长谓二人曰:“试期至矣,汝曹都不省书,吾为汝惧。”
èr zi céng bù jiè yì, qí zhǎng dú shū shén qín. hū yī xī zǐ yè, lín zhú píng jǐ, pī shū zhī cì, jué suǒ yī zhī qiú, hòu jū wèi wù suǒ qiān, jīn lǐng jiàn xià. yì bù zhī yì, xú yǐn ér xí yān. é ér fù ěr, rú shì shù sì, suì huí shì zhī, jiàn yī xiǎo tún, jí qiú ér fú, sè shén jié bái, guāng rùn rú yù. yīn yǐ yā shū jiè fāng jī zhī, tún shēng hài ér zǒu. jù hū èr zi bǐng zhú, suǒ yú táng zhōng, yǒu hù shén mì, zhōu shì wú xì, ér mò zhī tún suǒ wǎng.
二子曾不介意,其长读书甚勤。忽一夕子夜,临烛凭几,披书之次,觉所衣之裘,后裾为物所牵,襟领渐下。亦不之异,徐引而袭焉。俄而复尔,如是数四,遂回视之,见一小豚,藉裘而伏,色甚洁白,光润如玉。因以压书界方击之,豚声骇而走。遽呼二子秉烛,索于堂中,牖户甚密,周视无隙,而莫知豚所往。
míng rì, yǒu cāng tóu qí mǎ kòu mén, jìn hù ér rù, wèi sān rén yuē:" fū rén wèn xùn. zuó yè xiǎo ér wú zhī, wù rù jūn yī jū, shū yǐ wéi cán, rán jūn jī zhī guò shāng, jīn zé píng yǐ, jūn wù wèi lǜ."
明日,有苍头骑马扣门,搢笏而入,谓三人曰:“夫人问讯。昨夜小儿无知,误入君衣裾,殊以为惭,然君击之过伤,今则平矣,君勿为虑。”
sān rén jù xùn cí xiè zhī, xiāng shì mò cè qí gù. shǎo qǐng, xiàng lái qí tóng fù zhì, jiān bào dài suǒ shāng zhī ér. bìng rǔ bǎo shù rén, yī rú jiē qǐ wán, jīng ér fēi xún cháng suǒ jiàn, fù chuán fū rén yǔ yún:" xiǎo ér wú yàng, gù yǐ xiāng shì."
三人俱逊词谢之,相视莫测其故。少顷,向来骑僮复至,兼抱待所伤之儿。并乳褓数人,衣襦皆绮纨,精而非寻常所见,复传夫人语云:“小儿无恙,故以相示。”
bī ér guān zhī, zì méi zhì bí duān, rú dān lǚ hé yān, zé jiè fāng léng suǒ jī zhī jī yě. sān zi yù kǒng. shǐ zhě jí rǔ bǎo jiē gān yán wèi ān zhī, yòu yún:" shǎo qǐng fū rén zì lái."
逼而观之,自眉至鼻端,如丹缕何焉,则界方棱所击之迹也。三子愈恐。使者及乳褓皆甘言慰安之,又云:“少顷夫人自来。”
yán qì ér qù. sān zi xī yù qián qù bì zhī, huáng huò wèi jué, yǒu cāng tóu jí zǐ yī guān jiān shù shí, bēn bō ér zhì, qián shī píng wéi, yīn xí bǐng huàn, xiāng qì shū yì. xuán jiàn yī chōu bì chē, qīng niú dān gǔ, qí jí rú fēng. bǎo mǎ shù bǎi, qián hòu dǎo cóng. jí mén xià chē, zé fū rén yě. sān zi qū chū bài. fū rén wēi xiào yuē:" bù yì xiǎo ér zhì cǐ, jūn zuó suǒ shāng, yì bù zhì shén, kǒng wèi jūn yōu, gù lái xiāng wèi ěr."
言讫而去。三子悉欲潜去避之,惶惑未决,有苍头及紫衣官监数十,奔波而至,前施屏帏,茵席炳焕,香气殊异。旋见一抽壁车,青牛丹毂,其疾如风。宝马数百,前后导从。及门下车,则夫人也。三子趋出拜。夫人微笑曰:“不意小儿至此,君昨所伤,亦不至甚,恐为君忧,故来相慰耳。”
fū rén nián kě sān shí yú, fēng zī xián zhěng, fǔ yǎng rú shén, yì bù zhī hé rén yě. wèn sān zǐ yuē:" yǒu jiā shì wèi?"
夫人年可三十余,风姿闲整,俯仰如神,亦不知何人也。问三子曰:“有家室未?”
sān zi jiē yǐ wèi duì. yuē:" wú yǒu sān nǚ, shū zī shū dé, kě yǐ pèi sān jūn zǐ."
三子皆以未对。曰:“吾有三女,殊姿淑德,可以配三君子。”
sān zi bài xiè. fū rén yīn liú bù qù, wèi sān zi gè chuàng yī yuàn. zhǐ gù zhī jiān, huà táng yán gé, zào cì ér jù. yì rì, yǒu zī píng qì zhì yān, bīn cóng càn lì, yú yú qī lǐ, chē fú xuàn huǎng, liú guāng zhào dì, xiāng mǎn shān gǔ. sān nǚ zì chē ér xià, jiē nián shí liù bā. fū rén yǐn sān nǚ shēng táng, yòu yán sān zi jiù zuò.
三子拜谢。夫人因留不去,为三子各创一院。指顾之间,画堂延阁,造次而具。翌日,有辎軿契至焉,宾从粲丽,逾于戚里,车服炫晃,流光照地,香满山谷。三女自车而下,皆年十六八。夫人引三女升堂,又延三子就座。
jiǔ yáo zhēn bèi, guǒ shí fēng yǎn, fēi cháng shì suǒ yǒu, duō wèi zhī shí. sān zi shū bù zì yì. fū rén zhǐ sān nǚ yuē:" gè yǐ pèi jūn."
酒肴珍备,果实丰衍,非常世所有,多未之识。三子殊不自意。夫人指三女曰:“各以配君。”
sān zi bì xí bài xiè. fù yǒu sòng nǚ shù shí, ruò shén xiān yān. shì xī hé jǐn. fū rén wèi sān zǐ yuē:" rén zhī suǒ zhòng zhě shēng yě, suǒ yù zhě guì yě, dàn bǎi rì bù xiè yú rén, lìng jūn cháng shēng dù shì, wèi jí rén chén."
三子避席拜谢。复有送女数十,若神仙焉。是夕合卺。夫人谓三子曰:“人之所重者生也,所欲者贵也,但百日不泄于人,令君长生度世,位极人臣。”
sān zi fù bài xiè, dàn yǐ yú mèi qiān gé wèi yōu. fū rén yuē:" jūn wù yōu, sī yì ěr."
三子复拜谢,但以愚昧扦格—为忧。夫人曰:“君勿忧,斯易耳。”
nǎi chì dì shàng zhǔ zhě, lìng zhào kǒng xuān fù!"
乃敕地上主者,令召孔宣父!”
xū yè, kǒng zǐ jù guān jiàn ér zhì. fū rén qíng jiē, xuān fù bài yè shén gōng. fū rén duān lì, wēi láo wèn zhī, wèi yuē:" wú sān xù yù xué, jūn qí dǎo zhī."
须曳,孔子具冠剑而至。夫人情阶,宣父拜谒甚恭。夫人端立,微劳问之,谓曰:“吾三婿欲学,君其导之。”
xuān fù nǎi mìng sān zi, zhǐ liù jí piān mù yǐ shì zhī, mò bù liǎo rán jiě wù, dà yì xī tōng, xián ruò sù xí. jì ér xuān fù xiè qù. fū rén yòu mìng zhōu shàng fù, shì yǐ xuán nǚ fú yù huáng mì jué, sān zi yòu dé zhī wú yí. fù zuò yǔ yán, zé jiē wén wǔ quán cái, xué jiū tiān rén zhī jì yǐ. sān zi xiāng shì, zì jué fēng dù yí kuàng, shén yòng kāi shuǎng, xī jiàng xiàng zhī jù yǐ.
宣父乃命三子,指六籍篇目以示之,莫不了然解悟,大义悉通,咸若素习。既而宣父谢去。夫人又命周尚父,示以《玄女符》、《玉璜秘诀》,三子又得之无遗。复坐与言,则皆文武全才,学究天人之际矣。三子相视,自觉风度夷旷,神用开爽,悉将相之具矣。
qí hòu yáo shǐ jiā tóng kuì liáng, zhì zé dà hài ér zǒu. yáo wèn qí gù, jù duì yǐ wū zì wéi zhàng zhī shèng, rén wù yàn lì zhī duō. yáo jīng wèi suǒ qīn yuē:" shì bì shān guǐ suǒ mèi yě!"
其后姚使家僮馈粮,至则大骇而走。姚问其故,具对以屋字帷帐之盛,人物艳丽之多。姚惊谓所亲曰:“是必山鬼所魅也!”
cù zhào sān zi. sān zǐ jiāng xíng, fū rén jiè zhī yuē:" shèn wù xiè lòu, zòng jiā chǔ tà, yì wù yán zhī."
促召三子。三子将行,夫人戒之曰:“慎勿泄露,纵加楚挞,亦勿言之。”
sān zi zhì, yáo yì yà qí shén qì xiù fā, zhàn duì xián yǎ, yáo yuē:" sān zi zhòu ěr, jiē yǒu guǐ wù píng yān."
三子至,姚亦讶其神气秀发,占对闲雅,姚曰:“三子骤尔,皆有鬼物凭焉。”
kǔ wèn qí gù, bù yán. suì biān zhī shù shí, bù shèng qí tòng, jù dào běn mò. yáo nǎi yōu zhī bié suǒ. yáo sù guǎn yī shuò rú, yīn zhào ér yǔ yǔ. rú zhě jīng yuē:" dà yì dà yì, jūn hé yòng zé sān zi hū? xiàng shǐ sān zi bù xiè qí shì, zé bì wèi gōng xiāng, guì jí rén chén. jīn xiè zhī, qí mìng yě fū!"
苦问其故,不言。遂鞭之数十,不胜其痛,具道本末。姚乃幽之别所。姚素馆一硕儒,因召而与语。儒者惊曰:“大异大异,君何用责三子乎?向使三子不泄其事,则必为公相,贵极人臣。今泄之,其命也夫!”
yáo wèn qí gù, ér yún:" wú jiàn zhī nǚ wù nǚ xū nǚ xīng jiē wú guāng, shì sān nǚ xīng jiàng xià rén jiān, jiāng fú sān zi. jīn xiè tiān jī, sān zi miǎn huò, xìng yǐ."
姚问其故,而云:“吾见织女、婺女、须女星皆无光,是三女星降下人间,将福三子。今泄天机,三子免祸,幸矣。”
qí yè, rú zhě yǐn yáo shì sān xīng, guǒ wú guāng. yáo nǎi shì sān zi, qiǎn zhī guī shān. zhì zé sān nǚ miǎo rán rú bù xiāng shí. fū rén ràng zhī yuē:" zi bù yòng wú yán, jì xiè tiān jī, dāng yú cǐ jué."
其夜,儒者引姚视三星,果无光。姚乃释三子,遣之归山。至则三女邈然如不相识。夫人让之曰:“子不用吾言,既泄天机,当于此诀。”
yīn yǐ tāng yǐn sān zi, jì yǐn zé hūn wán rú jiù, yī wú suǒ zhī. rú wèi yáo yuē:" sān nǚ xīng yóu zài rén jiān, yì bù yuǎn cǐ dì fēn."
因以汤饮三子,既饮则昏顽如旧,一无所知。儒谓姚曰:“三女星犹在人间,亦不远此地分。”
mì wèi suǒ qīn yán qí chù, huò yún hé dōng zhāng jiā zhēn jiā, qí hòu jiàng xiàng sān dài yǐ.
密为所亲言其处,或云河东张嘉贞家,其后将相三代矣。