èr shí wǔ rì qí fù píng míng shǐ mì chuī, chí chí dé cān.
二十五日其妇平明始觅炊,迟迟得餐。
yǔ shí zuò shí zhǐ.
雨时作时止。
chū mén jí dōng shàng lǐng. gài qí jiāng zì běi ér nán, liǎng yá jiā bì, wéi cǐ xī yá yǒu yī xiàn kě xià, dōng yá yǒu piàn xì kě lú, qí nán yǒu shān héng liè, jiāng zhé ér xī xiàng rù xiá, yǒu xiǎo shuǐ zì dōng xiá lái zhù, gù xī yá zhī nán, jiāng lēi ér wú yú dì, dōng yá zhī nán, qū zhuǎn ér cún xiǎo chéng. guò cǐ jiāng, nǎi zhī bù xióng zhī dì, xī nán suí cǐ jiāng, qí jiè gèng yuǎn nán dǐ guǎng nán, qí jiè jí pán jiāng, cǐ tǒng zhì suǒ yún dōng rù pǔ ān zhōu jìng yě.
出门即东上岭。盖其江自北而南,两崖夹壁,惟此西崖有一线可下,东崖有片隙可庐,其南有山横列,江折而西向入峡,有小水自东峡来注,故西崖之南,江勒而无余地,东崖之南,曲转而存小塍。过此江,乃知布雄之地,西南随此江,其界更远;南抵广南,其界即盘江,此《统志》所云东入普安州境也。
bù xióng shǔ guì zhōu pǔ ān zhōu. pán xuán dōng běi gòng sān lǐ, yú lǐng tóu, suì yǔ nán shān chéng nán běi liǎng jiè. xiá zhōng shēn bī, zì dōng ér xī lù xún běi shān lǐng nán xíng, zì xī ér dōng. yòu wǔ lǐ, zé běi shān hū duàn rú zhōng pōu zhě, xià xiàn rú shēn kēng, dǐ yǒu xì liú, yán shí dǐ zì běi ér xiè yú nán xiá. lù nǎi zhuǎn běi ér xià, lì xuán shí, pī zè è huò zhǎi de shān yá, xià dǐ shí dǐ, jiàn liú shāo nán, fù pān shí xì, shàng jī dōng yá. yóu shí dǐ běi wàng, duàn yá zhōng pōu, duì jiā rú yī xiàn, bìng qǐ gè qiān rèn, cóng cuì pī yún, fēi liú jiàn mò, zhēn yōu xiǎn zhī jí guān, bī zè zhī yì jìng yě. jì shàng, fù xún běi lǐng dōng xíng. wǔ lǐ shāo jiàng, xíng wù zhōng èr lǐ, yú shì lù nán fù yǒu fēng tū qǐ, bù yán nán wù, hū chuān běi ào yǐ.
步雄属贵州普安州。盘旋东北共三里,逾岭头,遂与南山成南北两界。峡中深逼,自东而西;路循北山岭南行,自西而东。又五里,则北山忽断如中剖者,下陷如深坑,底有细流,沿石底自北而泻于南峡。路乃转北而下,历悬石,披仄崿获窄的山崖,下抵石底,践流稍南,复攀石隙,上跻东崖。由石底北望,断崖中剖,对夹如一线,并起各千仞,丛翠披云,飞流溅沫,真幽险之极观,逼仄之异境也。既上,复循北岭东行。五里稍降,行坞中二里,于是路南复有峰突起,不沿南坞,忽穿北坳矣。
shí líng yǔ jiàn zuò, lù wú xíng rén.
时零雨间作,路无行人。
jì ér fēng chí yǔ zhòu, shān shēn lù pì, liǎng rén zhě bó sū pú fú ér xíng qí jiān, jué shù yǐng xī shēng, jù yǒu líng huàn zhī qì. yòu èr lǐ, dù dōng jí, shāo zhuǎn ér nán, fù yú gāng ér shàng. èr lǐ, yī qí dōng nán, yī qí zhí běi, gù nú qián chí cóng dōng nán zhě. chuān shān yè jiān èr lǐ, hū jiàn shù shí jiā yǐ běi wù jiān, yú jué yǒu yì, qū wèn zhī, zé dà lù shàng zài běi dà shān hòu, cǐ nǎi shān zhōng bié jù, jiē luó luó yě. jiàn rén chāng chāng, jiān yǒu jiě yǔ zhě, wèn qí míng, yuē pō tóu diān. wèn qù huáng cǎo bà, yuē shàng wǔ shí lǐ. wèn běi chū dà lù ruò gān lǐ, yuē bù yī lǐ.
既而风驰雨骤,山深路僻,两人者勃窣sū匍匐而行其间,觉树影溪声,俱有灵幻之气。又二里,度东脊,稍转而南,复逾冈而上。二里,一岐东南,一岐直北,顾奴前驰从东南者。穿山腋间二里,忽见数十家倚北坞间,余觉有异,趋问之,则大路尚在北大山后,此乃山中别聚,皆儸儸也。见人伥伥,间有解语者,问其名,曰坡头甸。问去黄草坝,曰尚五十里。问北出大路若干里,曰不一里。
gài qí hòu yǒu dà shān, běi liè zuì gāo, bào cǐ diān ér nán, ruò gé jué rén jìng zhě. suí qí zhǐ, yú lǐng zhī xī běi yè, guǒ yī lǐ ér dé dà dào. suì cóng zhī, yuán dà shān zhī běi ér shàng. zhí jǐ zhě yī lǐ, wàng běi wù shén shēn ér pì, mái kāi shù miǎo shù zhī jiān de wù qì sàn qù, měi zhù shì zhī, wéi jiàn qí zhōng cóng máo pán gǔ, qù jì jìng wú piàn chéng bàn chuán yě. pán dà shān zhī dōng, yòu shàng bàn lǐ, hū jiàn yǒu xiá dōng zhuì. shāo dōng nán jiàng bàn lǐ, píng xíng dà shān dōng nán zhī, yòu jiàn qí xī fù yǒu xiá nán zhuì, yǐ yǔ dà shān dōng xī gé lǒng yǐ.
盖其后有大山,北列最高,抱此甸而南,若隔绝人境者。随其指,逾岭之西北腋,果一里而得大道。遂从之,缘大山之北而上。直挤者一里,望北坞甚深而辟,霾开树杪树枝间的雾气散去,每伫视之,惟见其中丛茅盘谷,阒qù寂静无片塍半椽也。盘大山之东,又上半里,忽见有峡东坠。稍东南降半里,平行大山东南支,又见其西复有峡南坠,已与大山东西隔陇矣。
yú shì jiàng zhì lǐng wù shí lǐ, yǒu liǎng sān jiā jū běi gāng zhī shàng, shì yuē liǔ shù.
于是降陟岭坞十里,有两三家居北冈之上,是曰柳树。
zhǐ ér chuī tāng yǐ fàn ér yǔ shì bù zhǐ, xùn qù huáng cǎo bà bù jí, suì liú zhǐ yān. qí rén jiē hàn yǔ, fēi luó luó. jū tíng zhī lǎo chén xìng, shén pín ér néng zhòng kè, yī jiàn zhé wēi gǔ duò duǎn xiǎo de mù tou yǐ liáo shī yī.
止而炊汤以饭;而雨势不止,讯去黄草坝不及,遂留止焉。其人皆汉语,非儸儸。居停之老陈姓,甚贫而能重客,一见辄煨榾柮gǔduò短小的木头以燎湿衣。
yú huàn wū ér zhì zhī.
余浣污而炙之。
suī shí wú yán, wò wú cǎo, shén lè yě.
虽食无盐,卧无草,甚乐也。
èr shí liù rì píng míng qǐ, chuī fàn. fēng mái piāo yǔ, yú réng jiù huǒ, jiǔ zhī nǎi xíng. jiàng pō xún wù, qí wù yóu xī xià zhě. dōng sān lǐ wù qióng, yǒu xiǎo shuǐ zì běi wù lái, héng dù zhī. fù dōng shàng pō, wǎn zhuǎn lǐng ào, wǔ lǐ, yǒu chǎng zài běi pō xià. yóu qí dōng yòu wǔ lǐ, yú gāng ér xià, wù hū dōng xī dà kāi. qí xī nán gāng jí shén píng, ér dōng běi ruò shēn zhuì nán běi jiē jù shān, ér nán shān shì yóu chóng, hēi wù jiān shí lù yán yán gāo jùn de yàng zi qì sè.
二十六日平明起,炊饭。风霾飘雨,余仍就火,久之乃行。降坡循坞,其坞犹西下者。东三里坞穷,有小水自北坞来,横渡之。复东上坡,宛转岭坳,五里,有场在北坡下。由其东又五里,逾冈而下,坞忽东西大开。其西南冈脊甚平,而东北若深坠;南北皆巨山,而南山势尤崇,黑雾间时露岩岩高峻的样子气色。
wù zhōng wú jù liú, yì wú tián chéng jū rén, yī lǐ jiē shēn máo chōng sè. lù běn zhèng dōng qù, yǒu qí nán xiàng chóng shān zhī yè, gù nú qián chí, cóng zhī. yī lǐ, nán jìng wù, jiāng zhì shān pō shàng, yú jué qí wù, fù fǎn zhé ér běi, cóng dà lù dōng xíng. pī máo lǚ shī, sān lǐ, dōng jìng wù. yǒu fēng zhōng zhì wù dōng, wù cóng dōng běi zhuì ér xià, lù cóng dōng nán zhì ér shàng. èr lǐ, nán chuān shān yè. yòu dōng bàn lǐ, yú qí dōng ào, fǔ jiàn dōng shān nán xiàng liè, xià jiè wèi xiá, qí zhōng quán shēng hōng hōng, xiǎng wèi nán liú zhě. cóng lǐng shàng zhuǎn nán bàn lǐ, yú qí nán ǎo, yòu fǔ jiàn xī shān nán xiàng liè, xià jiè wèi xiá, qí zhōng quán shēng hōng hōng, xiǎng yì nán liú zhě. gài qí dōng běi jiē yǒu céng luán jiā gǔ, ér shì shān zhōng xuán qí jiān. suì cóng qí xī yán lǐng nán xià, èr lǐ, yǒu xiǎo shuǐ zì dōng yá héng zhù xī gǔ, suì jù qí shàng, zhuó zú ér fàn. jì fàn, cóng wù shàng nán xíng.
坞中无巨流,亦无田塍居人,一里皆深茅充塞。路本正东去,有岐南向崇山之腋,顾奴前驰,从之。一里,南竟坞,将陟山坡上,余觉其误,复返辙而北,从大路东行。披茅履湿,三里,东竟坞。有峰中峙坞东,坞从东北坠而下,路从东南陟而上。二里,南穿山腋。又东半里,逾其东坳,俯见东山南向列,下界为峡,其中泉声轰轰,想为南流者。从岭上转南半里,逾其南拗,又俯见西山南向列,下界为峡,其中泉声轰轰,想亦南流者。盖其东北皆有层峦夹谷,而是山中悬其间。遂从其西沿岭南下,二里,有小水自东崖横注西谷,遂踞其上,濯足而饭。既饭,从坞上南行。
gé wù jiàn xī fēng gāo kē cóng màn, méng mì wú xiān xì. nán èr lǐ, wù jiāng jǐn, wén fá mù shēng, zé lūn cái qǔ xīn zhě, cóng qí nán jiàn běi yān. yòu nán yī lǐ, xià zhì wù zhōng, zé wù nǎi dù jí, suī bù shèn zhōng gāo, ér běi miàn fǎn xià. jí nán xiá, nán xià shén bī, zhōng mǎn tián hé. tòu xiá ér chū, suì pán yī hè, fēng hé chéng chéng. yǒu xiǎo shuǐ zì dōng běi xiá xià zhù, nán yǒu jiān fēng zhōng tū, shuǐ cóng qí xī nán zhuì qù, lù cóng qí dōng běi yú lǐng.
隔坞见西峰高柯丛蔓,蒙密无纤隙。南二里,坞将尽,闻伐木声,则抡材取薪者,从其南渐北焉。又南一里,下至坞中,则坞乃度脊,虽不甚中高,而北面反下。脊南峡,南下甚逼,中满田禾。透峡而出,遂盘一壑,丰禾成塍。有小水自东北峡下注,南有尖峰中突,水从其西南坠去,路从其东北逾岭。
yī lǐ bàn shè hè, yī lǐ bàn dēng lǐng. yòu dōng fǔ, yǒu xiá nán xià, qí zhōng shuǐ shēng shén jí. shè jí zhí xià, yī lǐ dǐ wù dǐ, dōng xiá shuǐ xī nán zhù, suì héng shè zhī. shāo nán, yòu dōng xiá yī shuǐ, zì dōng ér xī zhù, fù héng shè zhī, èr shuǐ suì hé liú nán xíng.
一里半涉壑,一里半登岭。又东俯,有峡南下,其中水声甚急。拾级直下,一里抵坞底,东峡水西南注,遂横涉之。稍南,又东峡一水,自东而西注,复横涉之,二水遂合流南行。
lù suí jiàn dōng ér nán, èr lǐ chū xiá, yǒu jù shí fēng tū lì dōng nán, shuǐ cóng wù zhōng zhí nán qù. wù zhōng tián chéng lín cì, huáng yún bèi lǒng, xī kàn bù xióng, zhǐ gé yī lǐng. lù cóng wù dōng shàng lǐng, zhuǎn tū fēng zhī nán, yī lǐ, yǒu shù jiā yǐ běi gāng shàng, shì yuē shā jiàn cūn, shǐ zhī qián suǒ chū wù wèi shā jiàn yě. yóu qí qián dōng xià ér fù shàng, yòu dōng nán yú yī gāng ér xià, gòng yī lǐ yú, yǒu xī zì běi ér nán, jiào qián zhū liú wèi dà, qí shàng yǒu shí liáng kuà zhī. guò liáng, fù dōng shàng pō yī lǐ, gāng tóu shí chǐ yíng ní, huá nìng lián lì, bèi zhū jiān chǔ. yī lǐ dōng xià, yòu dōng nán zhuǎn yú yī gāng, yī lǐ tòu xiá chū, shǐ jiàn dōng xiǎo shān nán xuán wù zhōng, qí shàng shì lú lěi lěi, shì wèi huáng cǎo bà. nǎi dōng xíng tián chéng jiān yī lǐ, suì jīng wù ér dōng, yǒu shuǐ zì běi wù lái, shí pō héng jié zhī, pō dōng xì zé dié shí qí pō, shuǐ mào qí shàng, nán xiè ér xià. qí shuǐ xiǎo yú xī shí liáng zhī shuǐ, rán jiē zì běi ér nán, dǐ bā jí ér rù pán jiāng zhě yě. zì shā jiàn zhì cǐ, zhū shuǐ jù qīng chè kě ài, fēi fù huáng wū hún zhuó zhī bǐ, qǐ diān qián fēn jiè, ér shuǐ jí shū zhuàng yé? cǐ chù yǒu shí lài, ér fù zhòu yàn yǐ bǔ qí quē, dōng shàng jí wéi huáng cǎo bà yíng jù, bà zhī dé míng, qǐ yǐ cǐ yé? shí qiáo zhě jù huàn zhuó bà shàng, yì jiù zhuó zhī, wū yī gòu xī, wèi zhī dùn yì. nǎi dōng shàng pō, xún dǔ yuán ér dōng, yǒu jiē héng yíng gāng nán, rán jiē cǎo fáng bēi shě, bù shèn zhěng pì.
路随涧东而南,二里出峡,有巨石峰突立东南,水从坞中直南去。坞中田塍鳞次,黄云被陇,西瞰步雄,止隔一岭。路从坞东上岭,转突峰之南,一里,有数家倚北冈上,是曰沙涧村,始知前所出坞为沙涧也。由其前东下而复上,又东南逾一冈而下,共一里余,有溪自北而南,较前诸流为大,其上有石梁跨之。过梁,复东上坡一里,冈头石齿萦泥,滑泞廉利,备诸艰楚。一里东下,又东南转逾一冈,一里透峡出,始见东小山南悬坞中,其上室庐累累,是为黄草坝。乃东行田塍间一里,遂经坞而东,有水自北坞来,石坡横截之,坡东隙则叠石齐坡,水冒其上,南泻而下。其水小于西石梁之水,然皆自北而南,抵巴吉而入盘江者也。自沙涧至此,诸水俱清澈可爱,非复潢污浑浊之比,岂滇、黔分界,而水即殊状耶?此处有石濑,而复甃堰以补其缺,东上即为黄草坝营聚,坝之得名,岂以此耶?时樵者俱浣濯坝上,亦就濯之,污衣垢膝,为之顿易。乃东上坡,循堵垣而东,有街横萦冈南,然皆草房卑舍,不甚整辟。
tǔ rén yán, qián nián wèi bù xióng lóng tǔ sī xié qí qī shā tǔ sī bīng gōng huǐ, gù fēi fù jiù guān.
土人言,前年为步雄龙土司挟其戚沙土司兵攻毁,故非复旧观。
rán lóng shì yòu wèi nóng shì suǒ gōng ér dài zhī yǐ. qí běi fēng dǐng, jí tǔ sī huáng shì zhī jū zài yān. nǎi rén xī yú wú shì. wú, hàn rén, nán fù jù zhòng kè, shū lǐ jù bèi yún.
然龙氏又为侬氏所攻而代之矣。其北峰顶,即土司黄氏之居在焉。乃人息于吴氏。吴,汉人,男妇俱重客,蔬醴俱备云。
èr shí qī rì chén qǐ yǔ yóu bù zhǐ. jí ér jì, ní nìng yóu shén. gū shǎo qì yī rì, xún pán jiāng qū zhé, wèi míng rì xíng jì. nǎi kuāng zuò zuò jì. bó mù fù yǔ, zhōng yè mí shén, yì pī jù zhān tòu yān.
二十七日晨起雨犹不止。即而霁,泥泞犹甚。姑少憩一日,询盘江曲折,为明日行计。乃匡坐作记。薄暮复雨,中夜弥甚,衣被俱沾透焉。
èr shí bā rì chén yǔ bù zhǐ. yī shī nán xíng. qí zhì yī ér qǐ. zhōng rì yǔ cén cén yǔ shuǐ bù duàn dì wǎng xià liú yě. shì rì cǐ chù mǎ chǎng, rén jí pō shèng. shì zhōng wú tā yì wù, wéi huáng là yǔ xì sǔn wèi duō. nǎi wēi sǔn zhǔ ròu, jìng rì shǒu yǔ.
二十八日晨雨不止。衣湿难行。俟炙衣而起。终日雨涔涔雨水不断地往下流也。是日此处马场,人集颇盛。市中无他异物,惟黄蜡与细笋为多。乃煨笋煮肉,竟日守雨。
huáng cǎo bà tǔ sī huáng xìng, jiā dū sī xián. nǎi pǔ ān shí èr yíng cháng guān sī zhī shǔ.
黄草坝土司黄姓,加都司衔。乃普安十二营长官司之属。
shí èr yíng yǐ guī shùn wéi shǒu, ér qián fù zhī shù zé tuī huáng cǎo bà, tǔ dì zhī yuǎn zé tuī bù xióng yān.
十二营以归顺为首,而钱赋之数则推黄草坝,土地之远则推步雄焉。
huáng cǎo bà dōng shí wǔ lǐ wèi mǎ bí hé, yòu dōng wǔ shí lǐ dǐ lóng guāng, nǎi guǎng xī yòu jiāng fēn jiè xī èr shí lǐ wèi bù xióng, yòu xī wǔ shí lǐ dǐ jiāng dǐ, nǎi yún nán luó píng zhōu fēn jiè nán sān shí lǐ wèi ān zhàng, yòu nán sì shí lǐ dǐ bā jí, nǎi yún nán guǎng nán fǔ fēn jiè běi sān shí lǐ wèi fēng táng, yòu běi èr shí lǐ dǐ bì dòng, nǎi yún nán yì zuǒ xiàn fēn jiè.
黄草坝东十五里为马鼻河,又东五十里抵龙光,乃广西右江分界;西二十里为步雄,又西五十里抵江底,乃云南罗平州分界;南三十里为安障,又南四十里抵巴吉,乃云南广南府分界;北三十里为丰塘,又北二十里抵碧洞,乃云南亦佐县分界。
dōng xī nán sān miàn yǔ liǎng yì shěng cuò rǎng, běi qù pǔ ān èr bǎi èr shí lǐ.
东西南三面与两异省错壤,北去普安二百二十里。
qí dì tián chéng zhōng pì, dào lù sì dá, rén mín pō jí, kě jiàn yī xiàn ér tǔ sī kǒng duó qí quán, zhōu guān kǒng fēn qí lì, gù mò wèi jǔ zhě.
其地田塍中辟,道路四达,人民颇集,可建一县;而土司恐夺其权,州官恐分其利,故莫为举者。
huáng cǎo bà dōng nán, yóu lóng guāng qìng kǒu zhě kǒng bǎn tún bà lóu yǐ shàng jù ān lóng tǔ sī dì.
黄草坝东南,由龙光、箐口、者恐、板屯、坝楼、以上俱安隆土司地。
qí tǔ guān zì tiān qǐ chū wèi bù rén suǒ shā, sì chéng yǐ sūn dài shǔ zhī. bā là zhě xiāng jù sì chéng zhōu dì. xià tián zhōu, nǎi xī nián dà dào. zì ān lóng wú tǔ guān, sì chéng dài shǔ, guǎng nán yǐ bīng zhēng zhī, jù qí dà bàn, dào lù bù néng, shí yóu yú cǐ.
其土官自天启初为部人所杀,泗城以孙代署之。八腊、者香、俱泗城州地。下田州,乃昔年大道。自安隆无土官,泗城代署,广南以兵争之,据其大半,道路不能,实由于此。
àn pán jiāng zì bā dá yǔ luó píng fēn jiè.
按盘江自八达、与罗平分界。
bā zé hé gé bā jí xīng lóng nà gòng, yǐ shàng jù ān lóng tǔ sī dì, jīn jù wèi guǎng nán yǒu. dǐ bà lóu, suì xià bā là zhě xiāng. yòu yǒu yī shuǐ zì dōng běi lái hé, tǔ rén yǐ wéi jí ān nán wèi běi pán jiāng, kǒng fēi shì. ān nán běi pán, hé dǎn hán luó yùn bái shuǐ hé zhī liú, yǐ dōng nán xià dū ní, yóu sì chéng dōng běi jiè, jīng nà dì yǒng shùn, chū luó mù dù, xià qiān jiāng. zé cǐ dōng běi lái zhī shuǐ, zì shì sì chéng xī běi jiè shān qìng suǒ chū, qí fēi běi pán kě zhī yě. yú shì suì wèi yòu jiāng. zài xià yòu yǒu guǎng nán fù zhōu zhī shuǐ, zì zhě gé yì ān lóng tǔ sī shǔ, jīn wèi guǎng nán jù zhě. gé láng lì lǐ jù sì chéng zhōu dì. lái hé, ér xià tián zhōu, cǐ shuǐ jí zhì suǒ chēng nán wàng zhū xī yě. èr shuǐ yī chū sǎ chéng xī běi, yī chū guǎng nán zhī dōng, jiē yòu jiāng zhī zhī, ér fēi yòu jiāng zhī yuán qí yuán wéi nán pán zú yǐ dāng zhī. dǎn hán luó yùn chū yú bái shuǐ hé, nǎi dōu ní jiāng zhī zhī, ér fēi dōu ní jiāng zhī yuán qí yuán wéi běi pán zú yǐ dāng zhī. gè bù xiāng wěn yě.
巴泽、河格、巴吉、兴隆、那贡,以上俱安隆土司地,今俱为广南有。抵坝楼,遂下八蜡、者香。又有一水自东北来合,土人以为即安南卫北盘江,恐非是。安南北盘,合胆寒、罗运、白水河之流,已东南下都泥,由泗城东北界,经那地、永顺,出罗木渡,下迁江。则此东北来之水,自是泗城西北界山箐所出,其非北盘可知也。于是遂为右江。再下又有广南、富州之水,自者格、亦安隆土司属,今为广南据者。葛阆、历里俱泗城州地。来合,而下田州,此水即志所称南旺诸溪也。二水一出洒城西北,一出广南之东,皆右江之支,而非右江之源;其源惟南盘足以当之。胆寒、罗运出于白水河,乃都泥江之支,而非都泥江之源;其源惟北盘足以当之。各不相紊也。
àn yún nán dǐ guǎng xī jiān dào yǒu sān.
按云南抵广西间道有三。
yī zài lín ān fǔ zhī dōng, yóu ā mí zhōu wéi mó zhōu běn zhōu xī zhì gàn gōu dào mǎ pō shí tiān jǐng ā jiǔ mǒ jiǎ děng shào, dōng tōng guǎng nán. měi shào bō lù liáng wèi bǎi hù yī yuán jūn bīng shí wǔ míng mín bīng shí wǔ míng bǎ shǒu. hòu zhōu zhì yān mò, shào xī fèi chí. dǐ guǎng nán fù zhōu, rù guǎng xī guī shùn xià léi, ér chū tuó fú, xià nán níng. cǐ yú chū cóng zuǒ jiāng qǔ dào zhì guī shùn, ér zú zǔ yú jiāo yí zhě yě, shì wèi nán lù. yī zài píng yuè fǔ zhī nán, yóu dú shān zhōu fēng níng shàng xià sī, rù guǎng xī nán dān hé chí zhōu, chū qìng yuǎn.
一在临安府之东,由阿迷州、维摩州本州昔置干沟、倒马坡、石天井、阿九、抹甲等哨,东通广南。每哨拨陆凉卫百户一员、军兵十五名、民兵十五名把守。后州治湮没,哨悉废弛。抵广南富州,入广西归顺、下雷,而出驮伏,下南宁。此余初从左江取道至归顺,而卒阻于交彝者也,是为南路。一在平越府之南,由独山州丰宁上下司,入广西南丹河池州,出庆远。
cǐ yú hòu cóng luó mù dù qǔ dào ér rù qián diān zhě yě, shì wèi běi lù. yī zài pǔ ān zhī nán luó píng zhī dōng, yóu huáng cǎo bà, jí ān lóng bà lóu zhī xià tián zhōu, chū nán níng zhě.
此余后从罗木渡取道而入黔、滇者也,是为北路。一在普安之南、罗平之东,由黄草坝,即安隆坝楼之下田州,出南宁者。
cǐ yú chū pái huái yú tián zhōu jiè shàng, rén jiē yǐ wéi bù kě xíng, ér jiǔ hòu wú tóng lǚ, jìng bù de xíng zhě yě, shì wèi zhōng lù. zhōng lù wèi nán pán rù yuè chū qián zhī jiāo nán lù wèi nán pán yíng diān zhī shǐ, yǔ xià yuè zhī mò běi lù wèi běi pán jīng qián huán yuè zhī huì. rán cǐ sān lù jīn jiē zǔ sè. nán zǔ yú ā mí zhī pǔ, fù zhōu zhī lǐ shěn, jiàn guǎng xī xiǎo jǐ.
此余初徘徊于田州界上,人皆以为不可行,而久候无同侣,竟不得行者也,是为中路。中路为南盘入粤出黔之交;南路为南盘萦滇之始,与下粤之末;北路为北盘经黔环粤之会。然此三路今皆阻塞。南阻于阿迷之普,富州之李、沈,见《广西小纪》。
guī shùn zhī jiāo yí: zhōng zǔ yú guǎng nán zhī cán shí, tián zhōu zhī kuáng yín gǒu kuáng jiào běi zǔ yú xià sī zhī cǎo qiè, bā zhài zhī fú mǎng. jì huàn zhé zhī bù gǎn rù, yì shāng lǚ zhī mò néng cóng. wéi dōng lù yóu yuán jìng ér yuè shā ní kǒng zhōu, wèi jīn rén suǒ qū. rán huái yuǎn shā ní, yì duō lí rén zhī kǒng, qiě yū zhì hú nán, yòu duō lì yī shěng yǐ.
归顺之交彝:中阻于广南之蚕食,田州之狂狺yín狗狂叫;北阻于下司之草窃,八寨之伏莽。既宦辙之不敢入,亦商旅之莫能从。惟东路由沅、靖而越沙泥恐州,为今人C所趋。然怀远沙泥,亦多黎人之恐,且迂陟湖南,又多历一省矣。
huáng cǎo bà dōng yī bǎi wǔ shí lǐ wèi ān lóng suǒ, yòu dōng wèi xīn chéng suǒ, jiē nán yǔ yuè xī zhī ān lóng sì chéng jiē rǎng. rán zài qián yuē" lóng", zài yuè yuē" lóng", yī yīn ér gè yì zì, yī chù ér gè yì míng hé yě? qǐ liǎng míng běn tóng yī zì, chuán xiě zhī yì yé? àn ān zhuāng zhī dōng, dà lù suǒ jīng, yì yǒu ān lóng qìng shān, yǔ ān lóng suǒ xiāng jù sì bǎi lǐ, nǎi yuǎn zhě tóng ér jìn zhě yì, yòu hé yé? dà dǐ qián zhōng duō yòng" lóng" zì, yuè zhōng duō yòng" lóng" zì, rú lóng ān xiàn zhī lèi. gù gè cóng qí dì, ér bù zhī qí dì zhī xiāng jìn, qí qǔ míng bì fēi èr yě.
黄草坝东一百五十里为安笼所,又东为新城所,皆南与粤西之安隆、泗城接壤。然在黔曰“笼”,在粤曰“隆”,一音而各异字,一处而各异名、何也?岂两名本同一字,传写之异耶?按安庄之东,大路所经,亦有安笼箐山,与安笼所相距四百里,乃远者同而近者异,又何耶?大抵黔中多用“笼”字,粤中多用“隆”字,如隆安县之类。故各从其地,而不知其地之相近,其取名必非二也。
huáng cǎo bà zhù míng qián xī, ér jū jù huán huì jù bù jí luó píng zhōu luó píng zhù míng yí dōng, ér jū jù huán huì yòu bù jí guǎng xī fǔ. cǐ fǔ zhōu yíng bǎo zhī yì yě.
黄草坝著名黔西,而居聚阛阓俱不及罗平州;罗平著名迤东,而居聚阛阓又不及广西府。此府、州、营、堡之异也。
wén chéng jiāng fǔ hú shān zuì shèng, ér jū jù huán huì yì ràng guǎng xī fǔ. lín ān fǔ wèi diān zhōng shǒu jùn, ér jīn wèi pǔ shì suǒ cán, diāo chǎng wèi fù, rén mín suī duō, jū jù suī yuǎn, ér guāng jǐng zhǐ yǔ guǎng xī fǔ tóng yě.
闻澂江府湖山最胜,而居聚阛阓亦让广西府。临安府为滇中首郡,而今为普氏所残,凋敞未复,人民虽多,居聚虽远,而光景止与广西府同也。
yí dōng zhī xiàn, tōng hǎi wèi zuì shèng yí dōng zhī zhōu, shí píng wèi zuì shèng yí dōng zhī bǎo jù, bǎo xiù wèi zuì shèng: jiē yǐ miǎn yú pǔ huò yě.
迤东之县,通海为最盛;迤东之州,石屏为最盛;迤东之堡聚,宝秀为最盛:皆以免于普祸也。
xiàn yǐ jiāng chuān wèi zuì diāo, zhōu yǐ shī zōng wèi zuì bì, bǎo jù yǐ nán zhuāng zhū chù wèi zuì cǎn, jiē wèi pǔ suǒ róu lìn yě.
县以江川为最凋,州以师宗为最敝,堡聚以南庄诸处为最惨,皆为普所蹂躏也。
ruò bù xióng zhī lóng nóng zhēng dài, huáng cǎo bà zhī bèi hòng xiāng dòu yú lóng shā, shā nǎi bù xióng lóng shì zhī fù wēng. ān lóng tǔ sī zhī fēn zhēng yú cén nóng.
若步雄之龙、侬争代,黄草坝之被閧hòng相斗于龙、沙,沙乃步雄龙氏之妇翁。安隆土司之纷争于岑、侬。
cén wèi guǎng xī sì chéng, nóng wèi guǎng nán fǔ.
岑为广西泗城,侬为广南府。
jīn guǎng nán shì dà, ān lóng zhī dì, wèi zhàn qù bā jiǔ yǐ. tǔ sī mí làn rén mín, nǎi qí běn xìng, ér wěn jí cháo tíng zhī fēng jiāng, bù kě zhǎng yě.
今广南势大,安隆之地,为占去八九矣。土司糜烂人民,乃其本性,而紊及朝廷之封疆,不可长也。
zhū yí zhǒng zhī kǔ yú tǔ sī mí làn, zhēn shì tòng xīn jí shǒu, dì shì wèi suǒ yā, shēng sǐ wéi mìng ěr, fēi zhēn yǒu liàn zhǔ sī jiù zhī xīn, láo bù kě pò yě. qí suǒ yǐ lè yú fǎn cè zhě, bù guò shì yí niè shān dòng. qí rén bù xí hàn yǔ, ér sù nì yí fēng, gù gōu yǐn wèi yì. ér yí niè yì fēi guǒ yǒu yīn zhī wán tián héng zhī kè yě, dì tiào liáng fú mǎng zhī jiān, jiè kǒu yú zhòng, yǐ xíng qí jiǎo huá ěr.
诸彝种之苦于土司糜烂,真是痛心疾首,第势为所压,生死惟命耳,非真有恋主思旧之心,牢不可破也。其所以乐于反侧者,不过是遗孽煽动。其人不习汉语,而素昵彝风,故勾引为易。而遗孽亦非果有殷之顽、田横之客也,第跳梁伏莽之奸,藉口愚众,以行其狡猾耳。
suǒ dù zhū shān zhī xiǎn, yuǎn yǐ luó píng shī zōng jiè piān tóu shào wèi zuì qí cì zé tōng hǎi zhī jiàn tōng guān, qí xiǎn jùn suī tóng, ér wú cǐ huāng jì zài cì zé ā mí zhī zhōng dào lǐng, shěn jiā fén chù. qí shēn yǎo suī tóng, ér wú cǐ chóng ài yòu cì zé bù xióng zhī jiāng dǐ dōng lǐng, qí qū zhé suī tóng, ér wú cǐ bī xuē. ruò xī dù zhī xiǎn, mò rú jiāng dǐ, yá xuē jiǔ tiān, qiàn qiàn jiǔ dì, pán jiāng péng pǔ zhī dù, jiē mò jí yān.
所度诸山之险,远以罗平、师宗界偏头哨为最;其次则通海之建通关,其险峻虽同,而无此荒寂;再次则阿迷之中道岭,沈家坟处。其深杳虽同,而无此崇隘;又次则步雄之江底东岭,其曲折虽同,而无此逼削。若溪渡之险,莫如江底,崖削九天,堑嵌九地,盘江朋圃之渡,皆莫及焉。
yuè xī zhī shān, yǒu chún shí zhě, yǒu jiàn shí zhě, gè zì fēn háng dú tǐng, bù xiāng hùn zá. diān nán zhī shān, jiē tǔ fēng liáo rào, jiān yǒu zhuì shí, yì shí bù yī èr, gù huán wā wèi duō. qián nán zhī shān, zé jiè yú èr zhě zhī jiān, dú yǐ bī sǒng jiàn qí, diān shān wéi duō tǔ, gù duō yōng liú chéng hǎi, ér liú duō hún zhuó. wéi fǔ xiān hú zuì qīng. yuè shān wéi shí, gù duō chuān xué zhī liú, ér shuǐ xī chéng qīng. ér qián liú yì jiè yú èr zhě zhī jiān.
粤西之山,有纯石者,有间石者,各自分行独挺,不相混杂。滇南之山,皆土峰缭绕,间有缀石,亦十不一二,故环洼为多。黔南之山,则界于二者之间,独以逼耸见奇,滇山惟多土,故多壅流成海,而流多浑浊。惟抚仙湖最清。粤山惟石,故多穿穴之流,而水悉澄清。而黔流亦界于二者之间。
èr shí jiǔ rì chén yǔ fēi fēi. jì fàn, cí zhǔ rén xíng. cóng jiē dōng nán chū, bàn lǐ, rào dōng fēng zhī nán ér běi, rù qí wù. zhù ér huí dì, shǐ jiàn qí qián dà wù kāi yú nán, qún shān cóng tū, xiǎo shí fēng huò cháo huò gǒng, cān lì qián wù zhōng. ér yáo wàng wù wài, nán shān héng gèn zuì xióng, yóu bàn yǔ yún qì xiāng yīn yūn, cǐ jí bā jí zhī dōng, zhàng pán jiāng ér nán qū zhě yě.
二十九日晨雨霏霏。既饭,辞主人行。从街东南出,半里,绕东峰之南而北,入其坞。伫而回睇,始见其前大坞开于南,群山丛突,小石峰或朝或拱,参立前坞中。而遥望坞外,南山横亘最雄,犹半与云气相氤氲,此即巴吉之东,障盘江而南趋者也。
wù zhōng fù sì miàn kāi wù: xī zé shā jiàn suǒ cóng lái zhī dào, dōng zé mǎ bí hé suǒ cóng chū zhī xiá, ér nán zé dōng xī zhū shuǐ suǒ xià bā jí zhī qū, běi zé jīn suǒ rù fēng táng zhī lù yě. jì qí dì, běi yǔ wèi duì, nán yǔ fù zhōu wèi duì, xī yǔ yáng lín wèi duì, dōng yǔ ān lóng suǒ wéi duì. qí yáo duì zhě, zhí dōng zé yuè xī zhī qìng yuǎn, zhí běi zé sì chuān zhī chóng qìng yǐ. rù běi wù yòu bàn lǐ, qí xī fēng pán yá xuē shí, yán yán dú yì, qí zhōng yǒu xiǎo shuǐ nán lái. sù zhī běi yòu èr lǐ, xún dōng fēng běi shàng, yú jí shāo jiàng, zhì wù fù shàng, shǐ jiàn dōng wù yān. gòng èr lǐ, zài shàng běi ào, zhuǎn ér xī, ào zhōng yǒu shuǐ zì xī lái, chū ào xià zhuì dōng wù, ào shàng fēng hé bèi lǒng jí hé miáo mào shèng zhē gài le tián lǒng. tòu zhī ér xī, yán běi lǐng shàng xī xiàng xíng. èr lǐ shāo jiàng, zhì běi wù.
坞中复四面开坞:西则沙涧所从来之道,东则马鼻河所从出之峡,而南则东西诸水所下巴吉之区,北则今所入丰塘之路也。计其地,北与为对,南与富州为C对,西与杨林为对,东与安笼所为对。其遥对者,直东则粤西之庆远,直北则四川之重庆矣。入北坞又半里,其西峰盘崖削石,岩岩独异,其中有小水南来。溯之北又二里,循东峰北上,逾脊稍降,陟坞复上,始见东坞焉。共二里,再上北坳,转而西,坳中有水自西来,出坳下坠东坞,坳上丰禾被陇即禾苗茂盛遮盖了田陇。透之而西,沿北岭上西向行。二里稍降,陟北坞。
yī lǐ fù xī běi shàng, èr lǐ yú běi ào, cóng lǐng jí xī běi xíng.
一里复西北上,二里逾北坳,从岭脊西北行。
tú zhōng hū yǔ hū jì, dà dǐ yǔ duō yú rì yě.
途中忽雨忽霁,大抵雨多于日也。
shāo jiàng, fù pán zhì qí xī běi pō gāng, zuǒ yòu shí yǒu dà wā xuán xiá, gòng wǔ lǐ, yú xī ào ér xià. yòu sān lǐ dǐ wù zhōng, wén shuǐ shēng cóng cóng, rán sì shān huí hé, fāng yí shuǐ cóng hé chū. yòu xī běi yī lǐ, hū jiàn wù zhōng yǒu kēng, zhōng zhuì rú jǐng, gài cǐ shuǐ zhī suǒ rù zhě yǐ. cóng wù yòu bàn lǐ, yòu xī běi zhì lǐng bàn lǐ, tòu jí jiā ér chū, yú shì shāo jiàng, cóng zhǎng xiá zhōng xíng. xī běi sān lǐ, fù shāo shàng, shǐ zhī cǐ xiá yì zhōng wā ér wú xià xiè zhī dào zhě yě. fàn yú lù páng shí shàng. chū lǐng zhī xī, shǐ jiàn xī wù zhōng pán, nèi jiē jiā hé péng péng. běi yǒu xiǎo shān wǎn wù kǒu, lú shè xuán qí shàng, shì yuē fēng táng. dōng xī nán jiē huí fēng huán zhī, shuǐ cóng xī nán èr wù jiāo zhù qí jiān, běi xiàng zhuì xiá. yóu wù dōng nán jiàng lǐng, xún wù nán pán nán shān běi lù, gòng èr lǐ, běi yǔ wǎn kǒu lú shè gé wù xiāng duì.
稍降,复盘陟其西北坡冈,左右时有大洼旋峡,共五里,逾西坳而下。又三里抵坞中,闻水声淙淙,然四山回合,方疑水从何出。又西北一里,忽见坞中有坑,中坠如井,盖此水之所入者矣。从坞右半里,又西北陟岭半里,透脊夹而出,于是稍降,从长峡中行。西北三里,复稍上,始知此峡亦中洼而无下泄之道者也。饭于路旁石上。出岭之西,始见西坞中盘,内皆嘉禾芃芃. 北有小山绾坞口,庐舍悬其上,是曰丰塘。东西南皆回峰环之,水从西南二坞交注其间,北向坠峡。由坞东南降岭,循坞南盘南山北麓,共二里,北与绾口庐舍隔坞相对。
jiàn lù páng yǒu qí, nán xiàng rù shān, yí wèi fēn qí zhī chù, guò ér fù huán.
见路旁有歧,南向入山,疑为分歧之处,过而复还。
shǐ dēng, jiàn qí nèi dào pō dà, yǐ wéi shì zài shàng, lù fēn wéi èr, xī zhě jì jiàn xiǎo, nán zhě yòu pán nán shān, yòu yí wèi fēi. wǎng suàn shù sì, mò kě cóng wèn. ér wù běi jū lú xiāng jù èr lǐ yú, wǎng fǎn jì yáo jiàn nán shān yǒu mù zhě, jí qū jiù zhī, ér gé fēng jiān hè, bù néng jí zhì.
始登,见其内道颇大,以为是;再上,路分为二,西者既渐小,南者又盘南山,又疑为非。往算数四,莫可从问。而坞北居庐相距二里余,往返既遥;见南山有牧者,急趋就之,而隔峰间壑,不能即至。
hū yǒu fù mù sān rén cóng qián lǐng xià, wèn zhī, nǎi zhī qí fēi. suí zhī èr lǐ, běi chū dà lù. qí rén yán:" fēn qí zhī chù shàng zài lǐng xī. cǐ chù nán qí, nǎi nán wù xiǎo lù zhī rù shān zhě, dà lù zài xī wù rù yě. rán cǐ qù yǐ bù jí huáng ní hé, zhèng kě cóng bì dòng tuō sù yǐ." nǎi xī xiàng rù wù. yǒu xiǎo shuǐ zì xī lái, lù yú pō xī shàng, xià ér fù zhì, sān lǐ yú ào.
忽有负木三人从前岭下,问之,乃知其非。随之二里,北出大路。其人言:“分岐之处尚在岭西。此处南岐,乃南坞小路之入山者,大路在西坞入也。然此去已不及黄泥河,正可从碧峒托宿矣。”乃西向入坞。有小水自西来,路逾坡西上,下而复陟,三里逾坳。
ào bù gāo ér jiē liǎng shān zhī jiān, wèi nán shān guò běi zhī jí dōng shuǐ xià fēng táng, xī shuǐ fù xī běi liú, jù rù mǎ bí zhě jí xī yáo kāi wù zhí qù.
坳不高而接两山之间,为南山过北之脊;东水下丰塘,西水复西北流,俱入马鼻者;脊西遥开坞直去。
xún běi lǐng yòu xī èr lǐ, qí shǐ liǎng fēn: yán běi lǐng xī xiàng chū wù, wèi pǔ ān zhōu dào héng dù wù nán, zhì lǐng nán shàng, wèi yì zuǒ dào. suì nán dù wù, lù jiàn wēi, shēn máo fù shuǐ, qū dèng yī pō shí jí pán qǔ suí pō huí zhuǎn, wú fēi xíng lǎo xiǎo shuǐ táng. yuán zhī nán shàng pō, yī lǐ, xī nán pán lǐng jiǎo, shǐ wàng jiàn běi jiè yáo shān héng gèn, wān yán tiān mò. cǐ jí yì zì kǒng xī nán dōng zhuǎn zhī jí, cóng dān xiá shān dōng nán, yǐ lǐ huán gǒu chǎng guī shùn èr yíng yǐ zǒu ān lóng suǒ, běi jiè pǔ ān nán běi bǎn qiáo zhū shuǐ rù běi pán, nán jiè huáng cǎo bà mǎ bí hé zhū shuǐ rù nán pán zhě yě. yòu xī nán rù xiá yī lǐ yú, fù nán jī lǐng diān. yī lǐ, dé shí dèng, yóu jí nán zhuǎn. qí jí máo shēn lù qū, fēi cǐ shí dào, fù yí qí wù yǐ. xún dèng xī xià, fù zhuǎn ér nán, qū zhé yī lǐ, dǐ shān lù. qí lù fù kāi dà wù xī qù. wù suī dà, jiē huāng máo pán cuò, jué wú hé chéng rén yān. yú shì suí shān lù xī xíng, sān lǐ, wù zhí xī qù, lù xī nán jié wù xíng. wù nán běi jiè, jù lǐng sēn xuē, zhōng huán yī hè, yuán zā hé dá chóng chóng dié dié jù jí zài yì qǐ, lìng rén yǒu sì miàn fú róng zhī xiǎng. wéi míng sè yù hé, shān yǔ fù lái, ér lù jué máo shēn, bù zhī rén yān hé chǔ, bù shèng zhuì zhuì.
循北岭又西二里,歧始两分:沿北岭西向出坞,为普安州道;横度坞南,陟岭南上,为亦佐道。遂南度坞,路渐微,深茅覆水,曲磴欹坡石级盘曲随坡回转,无非行潦小水塘。缘之南上坡,一里,西南盘岭角,始望见北界遥山横亘,蜿蜒天末。此即亦字孔西南东转之脊,从丹霞山东南,迤逦环狗场、归顺二营以走安笼所,北界普安南北板桥诸水入北盘,南界黄草坝马鼻河诸水入南盘者也。又西南入峡一里余,复南跻岭巅。一里,得石磴,由脊南转。其脊茅深路曲,非此石道,复疑其误矣。循磴西下,复转而南,曲折一里,抵山麓。其麓复开大坞西去。坞虽大,皆荒茅盘错,绝无禾塍人烟。于是随山麓西行,三里,坞直西去,路西南截坞行。坞南北界,巨岭森削,中环一壑,圆匝合沓重重叠叠聚集在一起,令人有四面芙蓉之想。惟瞑色欲合,山雨复来,而路绝茅深,不知人烟何处,不胜惴惴。
yòu xī nán yī lǐ, chuān xiá jí ér guò, qí jí zhōng píng ér jiā shén bī.
又西南一里,穿峡脊而过,其脊中平而夹甚逼。
chū qí xī, zhǎng xiá xī qù, nán běi liǎng jiè jiā zhī shén yáo, qí zhōng yī wàng huāng máo, ér lù fù ruò duàn ruò xù, shàng zé zhòng máo yǎn yǔ, xià zé tíng lǎo yíng qī mǎn lù shàng dōu shì xiǎo shuǐ táng.
出其西,长峡西去,南北两界夹之甚遥,其中一望荒茅,而路复若断若续,上则重茅偃雨,下则停潦盈蹊满路上都是小水塘。
shí hūn hēi bī rén, wéi xiàng àn zhōng zhí zhú. sān lǐ, hū wén quǎn shēng, jì wén rén yǔ zài lù nán, jì yǐ chū xiá kǒu, rán yǐ bù biàn wèi xiá wèi pō, yì bù biàn nán xiàng cóng hé rù.
时昏黑逼人,惟向暗中踯躅。三里,忽闻犬声,继闻人语在路南,计已出峡口,然已不辨为峡为坡,亦不辨南向从何入。
yòu bàn lǐ, dà dào shì cóng xī běi, ér rén shēng zài nán, cóng mǎng zhōng héng fù zhī, suì xiàn jí cì zhòng. jiǔ zhī, yòu bàn lǐ, nǎi dé shí jìng. rù zhài mén, zé mén bì jiǔ yǐ. tīng qí chōng shēng shén yáo, hào hū zhī, yǒu yīng zhě jiǔ zhī, yǒu xún zhě yòu jiǔ zhī, jiàn yǒu huǒ yǐng chū yòu jiǔ zhī, wén qǐ nèi ài mén shēng, shǐ dé qǐ wài mén rù. jí suí huǒ rù chōng zhě jiā, chuī zhōu huàn zú. suī yōng qīng máo ér wò, yóu xìng de qí suǒ yǐ. jì dìng, wèn qí dì míng, jí bì dòng yě, wèi yì zuǒ dōng běi jiè. wèn hóng bǎn qiáo hé zài? jí zài cǐ běi fēng zhī lù. wèi huáng cǎo bà xī jiè, yǔ cǐ gài nán běi gé yī wù yún.
又半里,大道似从西北,而人声在南,从莽中横赴之,遂陷棘刺中。久之,又半里,乃得石径。入寨门,则门闭久矣。听其舂声甚遥,号呼之,有应者;久之,有询者;又久之,见有火影出;又久之,闻启内隘门声,始得启外门入。即随火入舂者家,炊粥浣足。虽拥青茅而卧,犹幸得其所矣。既定,问其地名,即碧峒也,为亦佐东北界。问红板桥何在?即在此北峰之麓。为黄草坝西界,与此盖南北隔一坞云。