chū bā rì dà yǔ, bù chéng háng, zuò lǐ jūn jiā zuò tián shǔ zhōu qī zhèng sì yáo, yǐ lǐ jūn mìng yě.
初八日大雨,不成行,坐李君家作田署州《期政四谣》,以李君命也。
chū jiǔ rì dà yǔ, fù bù chéng háng, zuò lǐ jūn jiā lù téng zhì.
初九日大雨,复不成行,坐李君家录《腾志》。
chū shí rì yǔ bù zhǐ. jì wǔ shāo jì, suì tóng lǐ jūn lián qí, yóu cūn xī bàn lǐ, héng zhì bàn gè shān nán diàn dà lù, jīng nán cǎo chǎng, bàn lǐ, xī shàng lǐng pō, nǎi lái fèng nán dù bàn gè shān zhī jí yě. lái fèng zhì shì nán jiàng ér xià fú, jí jiān zhōng wā wèi píng táng ér bù shòu shuǐ. wā zhī xī wèi jīn yín duī, jí nán dù zhī jí. wā běi bàn lǐ, yǒu píng yǐ lái fèng ér nán kàn bàn gè shān, nǎi xī wáng shàng shū jì zhù yíng zhī chù, zhì chēng wéi shàng shū yíng.
初十日雨不止。既午稍霁,遂同李君联骑,由村西半里,横陟半个山、南甸大路,经南草场,半里,西上岭坡,乃来凤南度半个山之脊也。来凤至是南降而下伏,脊间中洼为平塘而不受水。洼之西为金银堆,即南度之脊。洼北半里,有坪倚来凤而南瞰半个山,乃昔王尚书骥驻营之处,《志》称为尚书营。
zhì píng běi bàn lǐ, yǒu lù héng yán lái fèng fēng nán, xī yuè jīn yín duī, chū bā jiāo guān.
陟坪北半里,有路横沿来凤峰南,西越金银堆,出芭蕉关。
bā jiāo guān xī tōng hé shàng tún miǎn qìng zhī dào, zhōu xī diē shuǐ hé lù, bù ruò cǐ zhī píng, xī bīng bù láng zhōng gōng yǒng jí cóng wáng gōng nán zhēng, yǒu" xiá zhuǎn bā jiāo guān, nán yú gǎn lǎn pō" zhī jù. cóng cǐ fù zhuǎn qí, xún lái fèng dōng fēng ér běi, bā lǐ, nǎi hái guān diàn. dài wǎn fù yǔ.
芭蕉关西通河上屯、缅箐之道,州西跌水河路,不若此之平,昔兵部郎中龚永吉从王公南征,有“狭转芭蕉关,难于橄榄坡”之句。从此复转骑,循来凤东峰而北,八里,乃还官店。迨晚复雨。
shí yī rì yǔ bù zhǐ, zuò guān diàn. shàng wǔ, lǐ jūn lái. xià wǔ, yǔ shǎo zhǐ, nìng shén, zhí cǎi tà ní wǎng pān shēng jiā, bù yù yǐ shū cù qí wèi yú mǎi wù, yì bù dá.
十一日雨不止,坐官店。上午,李君来。下午,雨少止,泞甚,蹠zhí踩踏泥往潘生家,不遇;以书促其为余买物,亦不答。
pān shēng yī guì suī qīng jīn xiù cái, ér zǒu miǎn diàn, jiā duō miǎn huò. shí ní àn jūn mìng chéng chà lái mì bì yù, pān kǔ zhī, gù lǚ lǚ bì kè.
潘生一桂虽青衿秀才,而走缅甸,家多缅货。时倪按君命承差来觅碧玉,潘苦之,故屡屡避客。
shí èr rì yǔ, zuò diàn zhōng. lǐ shēng yǐ qī zhèng sì yáo sī tóu shǔ zhōu tián èr fǔ, bù dá.
十二日雨,坐店中。李生以《期政四谣》私投署州田二府,不答。
shí sān rì yǔ shí zhǐ shí zuò, ér ní nìng yóu shén. lǐ shēng lái, tóng wǎng sū xuán yù yù guān yù. sū, diān shěng rén běn qīng jīn, qì wén jiù róng, wèi wú cān fǔ mù kè. xiān shì yī jiàn gù yú, yú yì mù qí yǒu yì, fēi fēng chén zhōng rén yě. sū yǒu bì yù, jiē wèi zān, dàn sè tài chén. yú zé sì zhī xié yù zhōng, hòu wèi lǐ shēng qiáng hái zhī.
十三日雨时止时作,而泥泞尤甚。李生来,同往苏玄玉寓观玉。苏,滇省人本青衿,弃文就戎,为吴参府幕客。先是一见顾余,余亦目其有异,非风尘中人也。苏有碧玉,皆为簪,但色太沉。余择四枝携寓中,后为李生强还之。
shí sì zhì shí bā rì lián yǔ bù zhǐ, zuò yù zhōng, bù néng yí yī bù. pān jié yú yǐ ní yuàn chéng chà sū xìng zhě, suǒ bì yù bǎo shí, jiǒng shén, lǚ cù bù guò yú yù, yì bù gǎn yǐ yī wù shì rén, gài kǒng wèi chéng chà suǒ chí yě. xìng wú cān fǔ yǐ chéng yí huì yú, gèng suǒ qí" bā guān" bìng" sān xuān"" liù wèi'' zhū tú, yú yī yī chāo lù zhī, shù rì wú xiá kè, suì bù zhī zài yù zhōng, bìng zài yǔ zhōng yě. pān shēng sòng cuì shēng shí fěi cuì èr kuài. sū xuán yù dá huá chá zhú fāng huán.
十四至十八日连雨不止,坐寓中,不能移一步。潘捷余以倪院承差苏姓者,索碧玉宝石,窘甚,屡促不过余寓,亦不敢以一物示人,盖恐为承差所持也。幸吴参府以程仪惠余,更索其“八关”并“三宣”、“六慰‘’诸图,余一一抄录之,数日无暇刻,遂不知在寓中,并在雨中也。潘生送翠生石(翡翠)二块。苏玄玉答华茶竹方环。
shí jiǔ rì chén, yǔ shǎo zhǐ.
十九日晨,雨少止。
mì dān fū, yǐ lián rì yǔ nìng, guì shén.
觅担夫,以连日雨泞,贵甚。
jì ér yǔ fù zuò, shàng wǔ nǎi zhǐ ér xíng. diàn rén yù kèn diāo nàn yú luó yī duān, bù suí, yǔ zhī hòng dòu zhēng ér hòu xíng.
既而雨复作,上午乃止而行。店人欲掯kèn刁难余罗一端,不遂,与之閧hóng斗争而后行。
yóu dōng jiē, shǐ nìng shén, yǐ ér jiàn zào.
由东街,始泞甚,已而渐燥。
èr lǐ, jū lú shǐ jǐn, xià pō xíng chéng zhōng.
二里,居庐始尽,下坡行塍中。
bàn lǐ, lián yuè èr xiǎo qiáo, shuǐ jiē zì dōng nán lái, jí luó hàn chōng suǒ chū fēn liú zhī shuǐ yě. yòu èr lǐ yú, wèi léi dǎ tián, yǒu shù jiā dōng xiàng.
半里,连越二小桥,水皆自东南来,即罗汉冲所出分流之水也。又二里余,为雷打田,有数家东向。
cóng qí qián zhuǎn ér dōng xíng lǐ yú, yòu guò yī xiǎo tíng qiáo, qí liú yì zì dōng nán xiàng xī běi zhě, nǎi huáng pō quán suǒ yì yě.
从其前转而东行里余,又过一小亭桥,其流亦自东南向西北者,乃黄坡泉所溢也。
yòu dōng lǐ yú, dǐ dōng pō xià, tíng dān yú jiǔ jiā.
又东里余,抵东坡下,停担于酒家。
wèn dà dòng wēn quán dào, tǔ rén zhǐ zài dōng nán shān ào zhōng, cǐ qù shàng yǒu shù lǐ. shí tiān sè yǐ jì, lìng dān fū yǔ gù xíng dài yú qí jiā, yú jí xún dōng shān ér nán.
问大洞温泉道,土人指在东南山坳中,此去尚有数里。时天色已霁,令担夫与顾行待于其家,余即循东山而南。
èr lǐ, guò tǔ zhǔ miào. miào yǐ shān xī xiàng, qián èr bǎi jù shén. yòu nán èr lǐ, lù qí wèi èr: yī nán xún shān lù, wèi huáng pō dào yī dōng nán shàng pō, wèi qū wēn quán dào. nǎi cóng shàng pō zhě, nán yī lǐ, dēng pō zuǐ. xī kàn shān lù, yǒu quán xī xiàng yì yú xià, jí huáng pō zhī fā yuán chù yě.
二里,过土主庙。庙倚山西向,前二柏巨甚。又南二里,路歧为二:一南循山麓,为黄坡道;一东南上坡,为趋温泉道。乃从上坡者,南一里,登坡嘴。西瞰山麓,有泉西向溢于下,即黄坡之发源处也。
yú shì dōng zhuǎn, yǒu lù pō dà, héng yuè zhī, jiù qí dōng nán xiǎo jìng. yī lǐ, jiàn shàng pō, zhé ér dōng běi. nì wēn quán zhī xiá, dāng zài qí nán, zhōng yì yǒu xiá nán xià, dì máo sāi wú jìng, suì suí dào xī běi shàng.
于是东转,有路颇大,横越之,就其东南小径。一里,渐上坡,折而东北。睨温泉之峡,当在其南,中亦有峡南下,第茅塞无径,遂随道西北上。
yī lǐ, qí dào jiàn gāo, xīn zhī qí wù. yǒu fù chú wèi shēng kǒu de cǎo zhě èr rén zhì, wèn zhī. yuē:" cǐ rù shān qiáo dào, kě tōng qín cài táng zhě. wēn quán zài nán, shàng gé yī fēng." suì yǔ zhī jù fǎn, yī lǐ, xià zhì máo sāi zhī xiá, zhǐ yú nán qù. yú cóng zhī, héng dǎo xiá zhōng, jì jiàn dé xiǎo jìng. bàn lǐ, hū yǒu xiá cóng zú xià xià zhuì ér xī, qí shàng shí yá pián tū rú mén. cóng qí dōng yòu nán bàn lǐ, yú pō ér xià, qí xiá shǐ dà, yǒu shuǐ cóng cóng liú qí zhōng, tián chéng jiāo yíng zhī, jí dà dòng cūn zhī hòu xiá yě. yǒu dà dào cóng xiá zhōng dōng shàng, yòu nán xià bàn lǐ, cóng zhī dōng. bàn lǐ, shàng yī pō, dà dào dōng běi shàng, yì qín cài táng dào nǎi cóng pō dōng nán xià, bàn lǐ, jí xī. yòu dōng sù xī bàn lǐ, zé xī liú bēn fèi pán shí zhōng, yòu yī yá tū ér lín zhī, yá xià zé jiù shí wèi chí, ér wēn quán huì yān. qí chí yǔ xī tóng xiá, ér shuǐ bù guān xī liú yě. yá shí dié fù rú lèi qí, qí xià còu huán sān miàn, chéng yī xiǎo kǒng, kě róng yī rén zuò yù.
一里,其道渐高,心知其误。有负刍喂牲口的草者二人至,问之。曰:“此入山樵道,可通芹菜塘者。温泉在南,尚隔一峰。”遂与之俱返,一里,下至茅塞之峡,指余南去。余从之,横蹈峡中,既渐得小径。半里,忽有峡从足下下坠而西,其上石崖骈突如门。从其东又南半里,逾坡而下,其峡始大,有水淙淙流其中,田塍交潆之,即大洞村之后峡也。有大道从峡中东上,又南下半里,从之东。半里,上一坡,大道东北上,亦芹菜塘道;乃从坡东南下,半里,及溪。又东溯溪半里,则溪流奔沸盘石中,右一崖突而临之,崖下则就石为池,而温泉汇焉。其池与溪同峡,而水不关溪流也。崖石叠覆如累棋,其下凑环三面,成一小孔,可容一人坐浴。
qí hòu dào fù zhī shí, liǎng piàn xià chuí ér zhōng huà, rú suǒ wèi shì jiàn shí, shuǐ cóng piàn shí zhōng cóng cóng xià zhù, cǐ wēn quán zhī yuán yě. chí kǒng zhī zhōng, shuǐ jù bù shèn rè, zhèng kě zhe tǐ. qí shàng gèng dé yī tíng fù zhī, suì miǎn fēng yǔ zhī lǜ yǐ. shí chí shàng yǒu shí yú rén gòng yù, yú kǒng qí páng yǒu shí dòng, gū biàn mì zhī, bù dé, nǎi hái yù chí zhōng.
其后倒覆之石,两片下垂而中划,如所谓试剑石,水从片石中淙淙下注,此温泉之源也。池孔之中,水俱不甚热,正可着体。其上更得一亭覆之,遂免风雨之虑矣。时池上有十余人共浴,余恐其旁有石洞,姑遍觅之,不得,乃还浴池中。
yòu sān lǐ, suí shān zhī xī zuǐ dǐ huáng pō, zhuǎn běi yī lǐ, guò lù jiān yì shuǐ zhī shàng. yòu běi sān lǐ, nǎi rù lái shí fēn qí chù. yòu xī běi sì lǐ, zhì yǐ bǐ pō zhī lù. cù tiāo fū xíng, yǐ wǎn cí, suì zhǐ.
又三里,随山之西嘴抵黄坡,转北一里,过麓间溢水之上。又北三里,乃入来时分岐处。又西北四里,至矣比坡之麓。促挑夫行,以晚辞,遂止。
èr shí rì chén qǐ, fàn ér dēng pō, yǔ sè fù lái. píng shàng èr lǐ, jùn shàng bā lǐ, dǐ lǐng tóu. yòu píng xíng lǐng shàng sì lǐ, yòu shāo xià yī lǐ, guò qín cài táng.
二十日晨起,饭而登坡,雨色复来。平上二里,峻上八里,抵岭头。又平行岭上四里,又稍下一里,过芹菜塘。
fù dōng shàng pō, bàn lǐ ér xià, bàn lǐ guò mù chǎng, yòu xià èr lǐ, guò běi xià zhī xiá.
复东上坡,半里而下,半里过木厂,又下二里,过北下之峡。
yòu dōng shàng sān lǐ, zhì pō jí. píng xíng jí jiān, yī lǐ zhì yǒng ān shào, wǔ liù jiā dàng pō jiān ér yǐ. yòu dōng nán bàn lǐ, yú lǐng jí ér xià. yī lǐ, yǒu shuǐ zì běi ér nán, lù cóng zhī. bàn lǐ, nǎi dōng zhì pō, píng xíng jí shàng. sān lǐ, zhì gān lù sì, fàn.
又东上三里,至坡脊。平行脊间,一里至永安哨,五六家当坡间而已。又东南半里,逾岭脊而下。一里,有水自北而南,路从之。半里,乃东陟坡,平行脊上。三里,至甘露寺,饭。
cóng sì dōng xià sān lǐ, zhì chì tǔ pù qiáo, qí xià shuǐ zì nán ér běi, jí dà yíng jiāng shuǐ yě.
从寺东下三里,至赤土铺桥,其下水自南而北,即大盈江水也。
yī tǒng zhì wèi dà yíng zhī yuán chū zì chì tǔ, qí yán bù miù. qiáo dōng fù shàng bàn lǐ, yǒu sì wǔ jiā dàng pō ào, wèi chì tǔ pù. pù dōng yòu shàng bàn lǐ, suì cóng lǐng jí dōng nán xíng. yī lǐ, yǒu qí nán qù, wèi měng liǔ dào yú réng dōng nán, sān lǐ, nǎi dōng xià, yòu shí lǐ ér zhǐ yú gǎn lǎn pō. shí cái wǔ, yǔ shí xià shí zhǐ, suì zhǐ bù qián.
《一统志》谓大盈之源出自赤土,其言不谬。桥东复上半里,有四五家当坡坳,为赤土铺。铺东又上半里,遂从岭脊东南行。一里,有岐南去,为猛柳道;余仍东南,三里,乃东下,又十里而止于橄榄坡。时才午,雨时下时止,遂止不前。
èr shí yī rì píng míng qǐ fàn. zì gǎn lǎn pō dōng xià, wǔ lǐ, dǐ lóng chuān jiāng xī àn, guò xún jiǎn sī, jí xià dù qiáo. xī àn jùn ruò dǔ qiáng, nǎi xún àn běi xiàng dié jí, shǐ dá qiáo. qiáo dōng yǒu gé, dēng zhī kě tiào jiāng liú yāo jiǎo zhī shì. yòu nán xiàng suí dōng àn xíng bàn lǐ, dōng xiàng píng shàng zhě yī lǐ yú, shǐ qū zhé jùn shàng. wǔ lǐ, guò chá fáng, sēng shè wú yī rén.
二十一日平明起饭。自橄榄坡东下,五里,抵龙川江西岸,过巡检司,即下渡桥。西岸峻若堵墙,乃循岸北向叠级,始达桥。桥东有阁,登之可眺江流夭矫之势。又南向随东岸行半里,东向平上者一里余,始曲折峻上。五里,过茶房,僧舍无一人。
yòu jùn shàng sān lǐ, guò zhú bā pù.
又峻上三里,过竹笆铺。
yòu shàng qī lǐ yú, fàn yú xiǎo xiē chǎng. yòu shàng wǔ lǐ, guò tài píng fǔ, yòu píng xíng rù wù. èr lǐ yú, yǒu shuǐ zì běi jiàn lái, shè zhī, suì dōng shàng.
又上七里余,饭于小歇场。又上五里,过太平辅,又平行入坞。二里余,有水自北涧来,涉之,遂东上。
qí shàng yù jùn, liǎng páng jiē zhú shí shēn yì, ér fēng yǔ xī lái, yì tiān jù màn, yú shì xíng yǔ làng zhōng. sān lǐ, yú yī zuì gāo zhī lǐng, nǎi lǚ shàng lǚ xià, lǚ jí lǚ ào, jiē cóng mì qìng zhōng xíng. qī lǐ dǐ xīn ān shào, liǎng sān jiā jiā lǐng tóu, jiē yǐ pī téng zhú wèi yè. shí yī shī tòu hán shén, jiù qí jiā shāo xīn hōng zhī. yòu èr lǐ yú, dǐ fēn shuǐ guān, yǒu wǔ liù jiā dàng guān zhī dōng. yú nǎi jiù huǒ zhì yī, shì shē qiàn shāo jiǔ yǐn sì wǔ bēi nǎi xíng.
其上愈峻,两旁皆竹石深翳,而风雨西来,一天俱漫,于是行雨浪中。三里,逾一最高之岭,乃屡上屡下,屡脊屡坳,皆从密箐中行。七里抵新安哨,两三家夹岭头,皆以劈藤竹为业。时衣湿透寒甚,就其家烧薪烘之。又二里余,抵分水关,有五六家当关之东。余乃就火炙衣,贳shì赊欠烧酒饮四五杯乃行。
tiān sè dà jì, lù dèng jù zào, nǎi zhī guān míng fēn shuǐ, shí fēn yīn qíng yě. yú shì dōng xiàng xià zhě bā lǐ, shǐ jiù dōng xíng zhī jí. yòu èr lǐ, guò pú mǎn shào. yòu píng xíng lǐng shàng, dōng shí wǔ lǐ, sù yú mò pán shí zhī lú xìng zhě jiā yǒu xiǎo fáng wǔ liù chù, pō jié.
天色大霁,路磴俱燥,乃知关名分水,实分阴晴也。于是东向下者八里,始就东行之脊。又二里,过蒲满哨。又平行岭上,东十五里,宿于磨盘石之卢姓者;家有小房五六处,颇洁。
èr shí èr rì píng míng fàn ér xíng.
二十二日平明饭而行。
qí xià shén jùn, qū zhé xià zhě liù lǐ, jí lǐng běi zhī jiàn. shì lǐng zì pú mǎn shào fēn dà dōng tū, zuǒ yòu jù yǒu shēn xiá jiā liú, lái shí cóng nán xiá shàng xíng, zhì cǐ zhuì běi xiá zhī kǒu guò, shè běi jiàn, yòu yuè běi lǐng dōng tū zhī zuǐ, gòng yī lǐ yú ér guò bā wān. bā wān yì yǒu shù jiā jū pō shàng, rén wèi qí dì shǔ zhàng shī rè de kōng qì wéi shèn, wú gǎn zhì zú zhě.
其下甚峻,曲折下者六里,及岭北之涧。是岭自蒲满哨分大东突,左右俱有深峡夹流,来时从南峡上行,至此坠北峡之口过,涉北涧,又越北岭东突之嘴,共一里余而过八湾。八湾亦有数家居坡上,人谓其地暑瘴zhàng湿热的空气为甚,无敢置足者。
yú shì dōng xiàng xíng píng pō jiān, shí èr lǐ dǐ jiāng, zé nù liú bēn téng, shì bèi yú lái shí yǐ.
于是东向行平坡间,十二里抵江,则怒流奔腾,势倍于来时矣。
nǎi zuò jù shù xià dài zhōu, guān hóng liú xiōng yǒng, jìng dù zhě zhī fēn yún, bù chì cóng bì shàng guān yě. qí jiǔ zhī, nǎi dù ér dōng shàng pō. sān lǐ, dǐ běi shān zhī lù, xún pō dōng xíng. wǔ lǐ, yú nán xià zhī zuǐ, dé yī qiáo kuà jiàn, shì wèi qìng kǒu. yú shì dù jiàn rù xiá, xún jiàn nán yá dōng xiàng shàng, èr lǐ, guò yī bēi, jí lái shí suǒ jiàn pán shé gǔ bēi yě. yòu dōng sān lǐ, guò yī xī lái kū jiàn. yòu èr lǐ, nán zhé ér běi, nǎi yú qí běi tū zhī zuǐ ér dōng, suì dōng nán jiàn shàng, qí xiá suì qū zhé yǎn bì, shǐ bù néng xī jiàn gāo lí gòng fēng yǐ. yòu nán liù lǐ, dǐ yáng liǔ wān ér fàn.
乃坐巨树下待舟,观洪流汹涌,竞渡者之纷纭,不啻从壁上观也。俟久之,乃渡而东上坡。三里,抵北山之麓,循坡东行。五里,逾南下之嘴,得一桥跨涧,是为箐口。于是渡涧入峡,循涧南崖东向上,二里,过一碑,即来时所见盘蛇谷碑也。又东三里,过一西来枯涧。又二里,南折而北,乃逾其北突之嘴而东,遂东南渐上,其峡遂曲折掩蔽,始不能西见高黎贡峰矣。又南六里,抵杨柳湾而饭。
nǎi yú nán lái zhī xiá, sù dōng lái zhī liú, èr lǐ, yǒu qiáo kuà jiàn, xī dù zhī. cóng jiàn xī sù guǎn shàng, yòu yī lǐ, wèi dǎ bǎn qìng, yǒu shù shí jiā dàng jiàn xī. yòu dōng běi sì lǐ, guò píng dù zhī jí. qí jí dù xiá zhōng, nǎi zì běi ér nán, jí cóng lěng shuǐ qìng xī dù pú piāo, yòu běi guò cǐ, jiā pú piāo zhī shuǐ běi chū ér rù lù jiāng zhě yě. shì rì rè shén, dé yī yīn zhé zhǐ ér yán sōu nà liáng, shù xī shù biān, bù fù wèn xíng zhī yuǎn jìn yǐ. guò jí dōng xià yī lǐ, zhǐ yú luò mǎ chǎng. shí cái xià wǔ, yǐ rè shén, dān fū bù qián yě.
乃逾南来之峡,溯东来之流,二里,有桥跨涧,西度之。从涧西溯管上,又一里,为打板箐,有数十家当涧西。又东北四里,过平度之脊。其脊度峡中,乃自北而南,即从冷水箐西度蒲缥,又北过此,夹蒲缥之水北出而入潞江者也。是日热甚,得一荫辄止而延飕纳凉,数息树边,不复问行之远近矣。过脊东下一里,止于落马厂。时才下午,以热甚,担夫不前也。
èr shí sān rì píng míng, cóng luò mǎ chǎng dōng xíng. sān lǐ, yú dōng tū zhī shān zuǐ ér nán, yòu yī lǐ yú, yǒu yī ān yǐ xī shān zhī shàng. yòu nán sì lǐ, guò shí zǐ shào, shǐ nán xià. èr lǐ yú, wàng wēn quán zài dōng shān xià, nǎi cóng qí dōng nán xià. èr lǐ yú, zhuǎn ér běi shè běi liú yī jiàn, yòu bàn lǐ, dōng cóng shí shān zhī zuǐ, dé wēn quán yān. qí shuǐ wēn ér bù rè, hún ér bù chéng, rán wú qì yàn, kě yù. qí shān zì dōng shān héng tū ér xī, wèi pú piāo xià liú zhī àn yě. yù jiǔ zhī, cóng jiàn dōng sù liú èr lǐ yú, dǐ pú piāo zhī dōng cūn, pú rén, piāo rén, nǎi yǒng chāng jiǔ mán zhōng èr zhǒng. fàn. yǐ dān fū bù kěn qián, dòu liú jiǔ zhī. nǎi dōng èr lǐ shàng pō, wǔ lǐ, yǐ lǐ shàng fēng tóu. yòu píng xíng lǐng jiā, yī lǐ shāo dōng xià, yǒu tíng qiáo kuà xiá jiān. shí fēng yǔ dà zhì, ér dān fū shàng hòu, zuò tíng qiáo dài jiǔ zhī, guò wǔ shǐ xíng.
二十三日平明,从落马厂东行。三里,逾东突之山嘴而南,又一里余,有一庵倚西山之上。又南四里,过石子哨,始南下。二里余,望温泉在东山下,乃从岐东南下。二里余,转而北涉北流一涧,又半里,东从石山之嘴,得温泉焉。其水温而不热,浑而不澄,然无气焰,可浴。其山自东山横突而西,为蒲缥下流之案也。浴久之,从涧东溯流二里余,抵蒲缥之东村,蒲人,缥人,乃永昌九蛮中二种。饭。以担夫不肯前,逗留久之。乃东二里上坡,五里,迤逦上峰头。又平行岭夹,一里稍东下,有亭桥跨峡间。时风雨大至,而担夫尚后,坐亭桥待久之,过午始行。
yòu dōng nán shàng pō, yú pō yī zhòng, zhuǎn ér běi, yòu yú pō yī zhòng, gòng liù lǐ, guò kǒng què sì. yòu dōng shàng pō wǔ lǐ, zhí niè dōng fēng nán tū zhī dǐng. cǐ dǐng zì běi ér nán, cóng cǐ píng zhuì dù wèi xiá, yī gāng xī yí, nǎi fù qǐ wèi yá, dù wèi pú piāo hòu shān, běi qù ér jiā pú piāo zhī jiàn, nán qù ér jǐn yú pān zhī huā zhě yě. yòu dōng yī lǐ shāo shàng, fù pán yī nán tū zhī zuǐ, yú shì jiàn zhuǎn ér běi, èr lǐ, yǒu gōng guǎn jù gāng tóu. nǎi běi xià yī lǐ, ér zhǐ yú lěng shuǐ qìng. shí fāng xià wǔ, yǐ dān bù néng qián, suì zhǐ. jiàn dǐ tà páng yǒu wò ér shēn yín zhě, nǎi shì wǎng qián tú, wèi jié dào suǒ shāng, hái wò yú cǐ. bèi jié zhī chù, qù cǐ cái liù lǐ, nǎi rì cái guò wǔ, ér dào jí zòng héng, kě wèi yě.
又东南上坡,逾坡一重,转而北,又逾坡一重,共六里,过孔雀寺。又东上坡五里,直蹑东峰南突之顶。此顶自北而南,从此平坠度为峡,一冈西迤,乃复起为崖,度为蒲缥后山,北去而夹蒲缥之涧,南去而尽于攀枝花者也。又东一里稍上,复盘一南突之嘴,于是渐转而北,二里,有公馆踞冈头。乃北下一里,而止于冷水箐。时方下午,以担不能前,遂止。见邸榻旁有卧而呻吟者,乃适往前途,为劫盗所伤,还卧于此。被劫之处,去此才六里,乃日才过午,而盗即纵横,可畏也。
èr shí sì rì yǔ fù dá dàn, dàn bù shèn dà. píng míng, fàn ér xíng. suí dōng xíng zhī qìng, shàng qí běi pō, sān lǐ, xún zuǐ běi zhuǎn. èr lǐ jiàn xià, yī lǐ xià zhì ào, jí zuó bèi jié zhī shāng yù nàn chù yě. qí běi cóng shān jiā lì, chuān qí xiá xíng sān lǐ, zài guò yī dōng tū zhī pō, qí shuǐ shǐ běi xià. suí zhī běi èr lǐ, xià zhì ào wā zhōng, nǎi dōng zhuǎn ér shàng.
二十四日雨复达旦,但不甚大。平明,饭而行。随东行之箐,上其北坡,三里,循嘴北转。二里渐下,一里下至坳,即昨被劫之商遇难处也。其北丛山夹立,穿其峡行三里,再过一东突之坡,其水始北下。随之北二里,下至坳洼中,乃东转而上。
yī lǐ, guò ào zi pù, mì huǒ bǎ wèi bā jiāo dòng yóu jì.
一里,过坳子铺,觅火把为芭蕉洞游计。
yòu dōng bàn lǐ, guò gāng tóu wā dì, suì zhuǎn běi xià. sān lǐ yú, yuè yī pō jí, guò wā zhōng huì shuǐ zhī yá. yá shí shàng chā ér shuǐ xù yá dǐ, sì miàn jù jùn, shuǐ wú cóng chū ér shén hún. yóu qí nán zài yuè jí ér xià, yī lǐ yú, zhì bā jiāo dòng, nǎi hòu huǒ yú dòng mén. dān fū zhāi dòng kǒu hēi guǒ lái dàn, cǐ zhēn fù pén zi yě qí sè hóng, shú zé hēi ér kě shí, bǐ qián qù shí jiē zǐ suǒ yù huáng guǒ, xíng tóng ér sè yì, qí shú yì yì, qí gōng yòng dāng yì bù tóng yě.
又东半里,过冈头洼地,遂转北下。三里余,越一坡脊,过洼中汇水之崖。崖石上插而水蓄崖底,四面俱峻,水无从出而甚浑。由其南再越脊而下,一里余,至芭蕉洞,乃候火于洞门。担夫摘洞口黑果来啖,此真覆盆子也;其色红,熟则黑而可食,比前去时街子所鬻yù黄果,形同而色异,其熟亦异,其功用当亦不同也。
huáng zhě fēi fù pén.
黄者非覆盆。
fù pén bǔ shèn, biàn bái wèi hēi, zé wèi cǐ guǒ wú yí.
覆盆补肾,变白为黑,则为此果无疑。
huǒ zhì, rán jù rù dòng kǒu shǐ xiàng běi, jí zhuǎn dōng xià sì zhàng yú, zhì xiàng suǒ rù hūn hēi chù, jí zhuǎn běi xiàng, qí xià yǐ píng, liǎng yá yù xiá ér yù gāo.
火至,燃炬入洞口始向北,即转东下四丈余,至向所入昏黑处,即转北向,其下已平,两崖愈狭而愈高。
liù qī zhàng, gèng kuān chóng, yī zhù zhōng xuán, dà rú fù zhōng, jī zhī shēng hóng hóng tōng" hóng" rán. qí chù gài bù tè cǐ shí yǒu shēng, jí dòng dǐ dùn zú, zhé chéng yīng xiǎng, gài qí xià yì kōng yě. yòu rù wǔ liù zhàng, liǎng yá shí sè yǒu chuí liū chéng bái zhě, yǐ huǒ zhú zhī, yǐ shǒu mó zhī, shí bù rùn ér zào, wén shén xì ér jīng.
六七丈,更宽崇,一柱中悬,大如覆钟,击之声鋐鋐hóng通“宏”然。其处盖不特此石有声,即洞底顿足,辄成应响,盖其下亦空也。又入五六丈,两崖石色有垂溜成白者,以火烛之,以手摩之,石不润而燥,纹甚细而晶。
tǔ rén yán, èr yuè jiān shí fā rùn ér wén yù jiǎo zhuó, wèi zhī" kāi huā", dòng míng" shí huā" yǐ cǐ. shí huā míng pō jiā, ér zhì chēng wéi bā jiāo, bù rú fāng yán zhī miào yě. gèng běi lù jǐn, yóu xī yè tòu xì rù, fù xiǎo rú mén. wǔ zhàng, yǒu yuán shí sān dié, rú chuáng gài xià chuí, yòu rú dà zhī jūn ér sān jí lèi zhī zhě. cóng qí xià fù zhuǎn ér běi, qí zhōng fù qióng rán hóng sǒng. yòu wǔ liù zhàng, xī běi lù jǐn, dòng fēn liǎng qí: yī nán shàng huán wèi qū shì, sān zhàng ér zhǐ yī běi rù jiàng wèi zhuì dào, qī zhàng ér zhǐ.
土人言,二月间石发润而纹愈皎茁,谓之“开花”,洞名“石花”以此。石花名颇佳,而《志》称为芭蕉,不如方言之妙也。更北路尽,由西腋透隙入,复小如门。五丈,有圆石三叠,如幢盖下垂,又如大芝菌而三级累之者。从其下复转而北,其中复穹然宏耸。又五六丈,西北路尽,洞分两岐:一南上环为曲室,三丈而止;一北入降为坠道,七丈而止。
shì dòng qū zhé ér páng dòu bù duō, wǎn zhuǎn ér dǐ píng bù, gù yóu zhě bù wèi shēn rù, shǐ zhōng yǒu tōng míng zhī chù, zé gèng lìng rén huǎng rán yǐ. chū zhì xiàng suǒ rù hūn hēi běi zhuǎn chù, jīn yǐ tōng míng. jiàn zhí dōng yòu yī qí, rù, yǒu zhù zhōng jiān zhī, yǐ yú jù rù tàn qí zhōng, yì qióng rán liù qī zhàng ér zhǐ. chū, cóng dòng mén wài yǐ yú jù rù tàn xī yá jiān xiǎo dòu. qí dòu běi xiàng xuán bì jiān, qí mén shén ài, ér zhōng yì xiá ér shēn, huì qì pū rén, nǎi shě zhī. chū dòng, xià bǎi yú bù, dǐ kēng xiá xià guān shuǐ dòng. shuǐ dòng, jí cǐ dòng zhī xià céng yě, suī xuán shù zhàng, shí dāng yī suǒ, qián zhōng rù yǒu shēng, yǐ zhī qí xià zhī jiē kōng yǐ. dòng qián yì dōng xiàng, shāo rù, yì qū ér zì běi lái, yǔ shàng dòng tóng yī gé, dàn shuǐ yì qí zhōng, bù néng jìn yě. yóu cǐ dōng zhé ér běi, gòng lǐ yú, dǐ wò shī wō cūn, fàn yú cūn fù jiā.
是洞曲折而旁窦不多,宛转而底平不,故游者不畏深入,使中有通明之处,则更令人恍然矣。出至向所入昏黑北转处,今已通明。见直东又一岐,入,有柱中间之,以余炬入探其中,亦穹然六七丈而止。出,从洞门外以余炬入探西崖间小窦。其窦北向悬壁间,其门甚隘,而中亦狭而深,秽气扑人,乃舍之。出洞,下百余步,抵坑峡下观水洞。水洞,即此洞之下层也,虽悬数丈,实当一所,前B中入有声,已知其下之皆空矣。洞前亦东向,稍入,亦曲而自北来,与上洞同一格,但水溢其中,不能进也。由此东折而北,共里余,抵卧狮窝村,饭于村妇家。
běi sān lǐ, guò yī cūn, jí dōng shàng dī, shì wèi dà hǎi zǐ. suí hǎi zǐ nán dī dōng xíng, èr lǐ xià dī, yòu dōng yī lǐ wèi shā hé qiáo. qí qiáo wǔ gǒng, míng zhòng ān qiáo.
北三里,过一村,即东上堤,是为大海子。随海子南堤东行,二里下堤,又东一里为沙河桥。其桥五巩,名众安桥。
yuè qiáo dōng, jí cóng qí xī běi xún shān xíng. èr lǐ, guò hú jiā fén, wèi zhèng tǒng jiān huī shǐ hú chēn mù. mù yǒu qióng bēi, wèi wáng xué shì yīng suǒ zhuàn, yòu yī bēi, nǎi qí zi zhě, zé wáng hàn zhuàn shí zhī wén, yǔ wú jiā wú chéng zhī lǒng, wén hàn guī zhì pō xiāng sì, qí tuí wú yì xiāng sì yě. qí yī shí chóng shàng, qióng jiǎo biān jiè bó hǎi, wàn lǐ tóng fēng, zhì jīng jí tóng tuó cán pò dì jǐng xiàng, yòu kuàng dài wú yì, kě kǎi yě!
越桥东,即从岐西北循山行。二里,过胡家坟,为正统间挥使胡琛墓。墓有穹碑,为王学士英所撰,又一碑,乃其子者,则王翰撰时之文,与吾家梧塍之陇,文翰规制颇相似,其颓芜亦相似也。其一时崇尚,穷徼jiǎo边界薄海,万里同风,至荆棘铜驼残破的景象,又旷代无异,可慨也!
qí mù yù yíng shuǐ zuò dōng běi xiàng, suì shī xià shǒu shā, qiě piān cè bù yī jiǔ lóng zhèng mài, gù hú shì shì shǎng suī jǐn yán, ér dāng shí zhuān chéng zhī shèng suì yì.
其墓欲迎水作东北向,遂失下手砂,且偏侧不依九隆正脉,故胡氏世赏虽仅延,而当时专城之盛遂易。
yǒng chāng, gù jùn yě, hú shì shí shì gǎi wéi sī, dú zhuān qí dì. lìng fù wèi jùn, shè liú guān, hú shì suì wēi. tǔ rén yán, hú shì mù fǎ yí chū dì wáng, wèi cháo zhōng suǒ zhī, yīn jué duàn qí mài. yú àn, záo mài nǎi zhū gě nán zhēng shí suǒ wéi, tǔ rén wù ěr. gèng xún shān ér běi, yī lǐ, shàng yī dōng pán zhī zuǐ. yú shì xún gāng pán lǒng, zhòu shí yǐn cáo, fēn jiǔ lóng chí zhī shuǐ, nán huán pō pàn, yǐ rùn dōng wù zhī qí. lù suí cáo dī ér běi, shì dī lóng qìng èr nián zhù, zhì kǒng sì shí yī yǐ tōng shuǐ, biān hào yǐ cì ér jí, míng wéi" hào táng", fèi bā bǎi yú jīn. yù yǒu xiá dōng chū chù, zé zhòu shí jià kōng dù shuǐ, rén yǔ shuǐ jù xíng qiáo shàng, ér qiáo xià zhī xiá fǎn hé yě. zì shì zhú shù fú shū, guǒ wù lián luò, yòu sān lǐ dǐ lóng quán mén, nǎi chéng zhī xī nán yú yě. chéng wài shān huán sì chū, yǒu chéng táng huì qí xià, shì wèi jiǔ lóng chí. yóu dōng dī xíng, jiàn shān chéng wéi rào jiān, yī hóng qīng hán, kōng rén xīn mù. chí běi yǒu tíng gé lín bō, yíng lán jū cuì, yàn liàn shēng huī. yǒu zuò dī chuí diào zhě, dé xì yú rú zhǐ yì yǒu jiù yīn mài jiāng zhě. xī yǒu dān fū tóng háng, jí yú shuì jià, suì tóng rù chéng. bàn lǐ, běi dǐ fǎ míng sì, réng qì huì zhēn lóu. ér cuī jūn yì zhì, cuī, jiāng xī rén, yù cǐ wèi rǎn pù. qián qù shí cóng mò pán shí tóng háng, dǐ téng yī yī, hòu fù tóng guī, yǐ dān fū xíng chí, zhì pú piāo xiān fǎn. yú chí yī rì zhì, gù fù lái cǐ kàn yú.
永昌,故郡也,胡氏时适改为司,独专其地。令复为郡,设流官,胡氏遂微。土人言,胡氏墓法宜出帝王,为朝中所知,因掘断其脉。余按,凿脉乃诸葛南征时所为,土人误耳。更循山而北,一里,上一东盘之嘴。于是循冈盘垅,甃石引槽,分九隆池之水,南环坡畔,以润东坞之畦。路随槽堤而北,是堤隆庆二年筑,置孔四十一以通水,编号以次而及,名为“号塘”,费八百余金。遇有峡东出处,则甃石架空渡水,人与水俱行桥上,而桥下之峡反涸也。自是竹树扶疏,果坞联络,又三里抵龙泉门,乃城之西南隅也。城外山环寺出,有澄塘汇其下,是为九隆池。由东堤行,见山城围绕间,一泓清涵,空人心目。池北有亭阁临波,迎岚掬翠,滟潋生辉。有坐堤垂钓者,得细鱼如指;亦有就荫卖浆者。惜有担夫同行,急于税驾,遂同入城。半里,北抵法明寺,仍憩会真楼。而崔君亦至,崔,江西人,寓此为染铺。前去时从磨盘石同行,抵腾依依,后复同归,以担夫行迟,至蒲缥先返。余迟一日至,故复来此看余。
suì yǔ tóng rù shì, huàn qián bì gěi fū, shì yú pēng yú jiǔ jiā, yǔ cuī gòng zhuó.
遂与同入市,换钱畀给夫,市鱼烹于酒家,与崔共酌。
mù fǎn lóu. yè dà yǔ.
暮返楼。夜大雨。