shí sì rì cóng mán biān fàn ér xíng.
十四日从蛮边饭而行。
réng cóng jiù lù dōng nán yī lǐ, yí dōng xià, wù xún dà lù yǐ xī shān nán xíng.
仍从旧路东南一里,宜东下,误循大路倚西山南行。
èr lǐ, wàng dù chù yǐ zài dōng běi, nǎi zhuǎn yī lǐ, dé dōng xià zhī lù, suì shè kēng cóng tián chéng dōng xíng. yī lǐ, zhì zǎo lóng chuān jiā, jí lóng jiāng zhī dì, fēn jū yú cǐ, yǐ zhǔ cǐ dù zhě. shí dù zhōu shàng zài jiāng dōng àn, lóng chuān yíng zuò yǐ dài zhī, qí qī nǚ jí zhī tīng yú páng. chū huǒ jiǔ zāo shēng ròu yǐ gōng. yú dàn yǐn jiǔ ér yǐ, bù néng dàn shēng yě. yǔ hū zuò hū zhǐ, shàng wǔ zhōu nǎi xī guò. yòu hòu zhōu rén fàn, dāng wǔ nǎi fā, yǔ dà zuò. tóng dù zhě yán, měng lài dōng xī shuǐ bào zhǎng, héng mù chén shuǐ dǐ, bù néng zhe zú tú shè zhī, shuǐ qiě jí xiōng, guò zhī shén nán. yú chū yǐ lù zī kōng fá, nǐ réng sù zǎo lóng jiāng jiā, yī rì ér zhì sōng pō, èr rì ér zhì mǎ nǎo shān, jiē kě wú fán zhàng tóu, jí qǔ suǒ jì shuǐ lián shí shù guī. jīn wén cǐ, zhī xī jì nán shè, qiě yóu xī běi àn sù liú ér rù, yóu běi chōng yú lǐng, jì miǎn tú shè zhī xiǎn, gèng dé fēn liú zhī jí, yú dào lǐ suī shāo yuǎn, kuàng jīn rì shàng kě dá wāi wǎ, zé liǎng rì jí dǐ jùn, qí xíng fǎn sù yě. suì cóng dù kǒu dōng xiàng jié wù wàng xiá rù, xiān yóu wù dōng xíng tián chéng jiān. yī lǐ, lù wèi cǎo yōng, cǎo wèi yǔ yǎn, jǐ wú cóng mì. xìng yī tóng dù zhě jiàn yú cóng cǐ, yì lái tóng háng, lìng zhī qián qū. bàn lǐ, suì jí xiá kǒu, xún xiá běi tū fēng nán lù dōng xiàng rù, xī fèi yú xià, shén xiōng yǒng. wǔ lǐ, xiá zì běi lái, yǒu cūn zài dōng shān xià, yuē měng gāng. lù xié xī shān běi zhuǎn shàng pō. wǔ lǐ, suì dōng pán dōng fēng zhī nán jiāo. yòu dōng shí lǐ, yǒu xiá zì dōng nán lái, xiǎng jí měng lín suǒ cóng lái zhī xiǎo jìng yě. yú shì zhé ér běi shàng shān ào, èr lǐ, wén quǎn shēng. yòu lǐ yú. shān huán gǔ hé, zhōng de yī píng, sì wǔ jiā yǐ zhī nán xiàng ér jū, rì wāi wǎ, suì zhǐ ér sù.
二里,望渡处已在东北,乃转一里,得东下之路,遂涉坑从田塍东行。一里,至早龙川家,即龙江之弟,分居于此,以主此渡者。时渡舟尚在江东岸,龙川迎坐以待之,其妻女即织綎于旁。出火酒糟生肉以供。余但饮酒而已,不能啖生也。雨忽作忽止,上午舟乃西过。又候舟人饭,当午乃发,雨大作。同渡者言,猛赖东溪水暴涨,横木沉水底,不能着足;徒涉之,水且及胸,过之甚难。余初以路资空乏,拟仍宿早龙江家,一日而至松坡,二日而至玛瑙山,皆可无烦杖头,即取所寄水帘石树归。今闻此,知溪既难涉,且由溪北岸溯流而入,由北冲逾岭,既免徒涉之险,更得分流之脊,于道里虽稍远,况今日尚可达歪瓦,则两日即抵郡,其行反速也。遂从渡口东向截坞望峡入,先由坞东行田塍间。一里,路为草拥,草为雨偃,几无从觅。幸一同渡者见余从此,亦来同行,令之前驱。半里,遂及峡口,循峡北突峰南麓东向入,溪沸于下,甚汹涌。五里,峡自北来,有村在东山下,曰猛冈。路挟西山北转上坡。五里,遂东盘东峰之南椒。又东十里,有峡自东南来,想即猛淋所从来之小径也。于是折而北上山坳,二里,闻犬声。又里余。山环谷合,中得一坪,四五家倚之南向而居,日歪瓦,遂止而宿。
shí wǔ rì mèi shuǎng ér chuī, píng míng, fàn ér xíng. yǔ sè fēi fēi, nán zhì dōng pō yī lǐ, shāo běi xià sān lǐ yú, bù dé lù. nǎi xī xiàng pān máo niè pō, èr lǐ, dēng lǐng, nǎi dé nán lái zhī lù. yòu shāo běi, xún yá qū fù dōng xiàng xíng. bā lǐ, yǒu xiá zì dōng lái, ér dà xī zé zì běi xiá lái shòu, qí huí qū chù téng mù yǎn bì, wéi jiàn shuǐ shì téng yuè yú xià. lù réng běi zhuǎn sù zhī, suì cóng shēn qìng zhōng xíng. yòu èr lǐ shāo xià, jiàn xià xī bī. yòu běi wǔ lǐ, xiá fù zhuǎn dōng, lù nǎi dōng, sù zhī. lǚ jiàng ér yǔ xī huì, yí lù jiē cóng xī yòu shēn guǎn zè yá jiān, dōng běi sù liú xíng shí wǔ lǐ, yǒu yī xī zì běi xiá chū, ér xià yǒu tián yuán zhī, jiàn chū qìng yǐ. yòu dōng wǔ lǐ, qí xià tián suì lián qí jiā xī. yòu dōng wǔ lǐ, yòu yǒu shuǐ zì xī běi xiá lái, xī yuán suì qí wèi liǎng, yǒu qiáo dù qí běi lái zhě, réng sù qí dōng lái zhě. qí xià tián yù pì, lù shǐ wú qìng mù zhī yì. yòu dōng wǔ lǐ, běi jiè zhī shān, zhōng huán wèi píng, ér tǔ guān jū zhī yì zǎo xìng, wèi lóng jiāng zhī zhí. nán jiè zhī xiá, píng tà wèi tián, ér cūn luò rào zhī, cǐ jí suǒ wèi běi chōng yě. yòu dōng wǔ lǐ, shān qìng fù hé, shì wèi qìng kǒu. shí cái xià wǔ, ér qián wú sù diàn, suì zhǐ. shì xī wèi zhōng yuán, qù suì zài shí píng, qí sú yóu zhī jì xiān, ér cǐ zé jì rán yǐ.
十五日昧爽而炊,平明,饭而行。雨色霏霏,南陟东坡一里,稍北下三里余,不得路。乃西向攀茅蹑坡,二里,登岭,乃得南来之路。又稍北,循崖曲复东向行。八里,有峡自东来,而大溪则自北峡来受,其回曲处藤木罨蔽,惟见水势腾跃于下。路仍北转溯之,遂从深箐中行。又二里稍下,渐下溪逼。又北五里,峡复转东,路乃东,溯之。屡降而与溪会,一路皆从溪右深管仄崖间,东北溯流行十五里,有一溪自北峡出,而下有田缘之,渐出箐矣。又东五里,其下田遂连畦夹溪。又东五里,又有水自西北峡来,溪源遂岐为两,有桥度其北来者,仍溯其东来者。其下田愈辟,路始无箐木之翳。又东五里,北界之山,中环为坪,而土官居之;亦早姓,为龙江之侄。南界之峡,平拓为田,而村落绕之,此即所谓北冲也。又东五里,山箐复合,是为箐口。时才下午,而前无宿店,遂止。是夕为中元,去岁在石屏,其俗犹知祭先,而此则寂然矣。
shí liù rì píng míng fàn. yóu qìng kǒu dōng shāo xià rù xiá, èr lǐ, yǒu jiàn zì dōng běi lái, yuè zhī. qí dà xī zé zì xiá zhōng dōng lái, yóu zài lù zhī nán. lù cóng liǎng jiàn zhōng zhī zhōng dōng shàng, yǐ fù běi yǐ zhōng zhī, nán lín dà xī, qiě shàng qiě píng. qī lǐ shāo xià, yòu yī lǐ, xià jí xī, bīn xī sù shuǐ ér xíng. yòu lǐ yú, yǒu mù qiáo kuà xī, suì dù qí nán àn, yǐ nán yá dōng xiàng xíng.
十六日平明饭。由箐口东稍下入峡,二里,有涧自东北来,越之。其大溪则自峡中东来,犹在路之南。路从两涧中支中东上,已复北倚中支,南临大溪,且上且平。七里稍下,又一里,下及溪,濒溪溯水而行。又里余,有木桥跨溪,遂度其南岸,倚南崖东向行。
yòu lǐ yú, fù dù qiáo, xíng xī běi àn.
又里余,复度桥,行溪北岸。
yóu shì liǎng yá jiā jiàn, jiàn zhī shàng lǚ yǒu qiáo zuǒ yòu kuà, huò dù qiáo nán, huò dù qiáo běi, jù yíng jiàn yǐ pō, qiě shàng qiě zhé.
由是两崖夹涧,涧之上屡有桥左右跨,或度桥南,或度桥北,俱潆涧倚坡,且上且折。
yòu lián dù liù qiáo, gòng qī lǐ, shuǐ fèn liǎng pài lái, yī dōng nán, yī dōng běi, jù chéng xuán liú, qiáo bù fù néng shī, suì cóng zhōng pō niè jùn, pán chuí dèng ér shàng. qū zhé bā lǐ, gāng jí shāo píng, yǒu lú sān yíng héng yú gāng shàng, yuē chá ān, tǔ rén yòu hū wèi pú mán zhài, ér shí wú zhài yě.
又连度六桥,共七里,水分两派来,一东南,一东北,俱成悬流,桥不复能施,遂从中坡蹑峻,盘垂磴而上。曲折八里,冈脊稍平,有庐三楹横于冈上,曰茶庵,土人又呼为蒲蛮寨,而实无寨也。
yǒu yī dào liú yuè míng yú zhōng.
有一道流瀹茗于中。
yú zhī qián lù wú jū lú, nǎi chū fàn jiù zhī ér dàn. yòu běi shàng, shǐ lín běi kēng, hòu lín nán kēng, shǐ pī xiá shè shuǐ, hòu niè dèng pán jí, shí lǐ, nǎi dōng dēng lǐng ào. jì zhì lǐng tóu, yǔ shì pāng tuó, suí liú nán xià, ruò qí yù lóng ér lǎn cāng hǎi zhě. nán xià sān lǐ, yǔ hū zhōng zhǐ, yún mái yáo dí. yòu èr lǐ, suì suí xī xiá xià, zhuì xiá chuān qìng, lù jì méng róng, yǔ fù lián mián. yòu wǔ lǐ, cóng qìng dǐ tà bō suí liú chū. yòu nán wǔ lǐ, shāo dōng, yú yī dōng zhàng xī tū zhī pō. cóng qí nán zhuì pō zhí xià zhě sān lǐ, fù suí xiá yǐ dōng zhàng zhī zhī nán xiàng xíng, qí xī zhōng hè shāo kāi, liú jiàn chéng xī.
余知前路无居庐,乃出饭就之而啖。又北上,始临北坑,后临南坑,始披峡涉水,后蹑磴盘脊,十里,乃东登岭坳。既至岭头,雨势滂沱,随流南下,若骑玉龙而揽沧海者。南下三里,雨忽中止,云霾遥涤。又二里,遂随西峡下,坠峡穿箐,路既蒙茸,雨复连绵。又五里,从箐底踏波随流出。又南五里,稍东,逾一东障西突之坡。从其南坠坡直下者三里,复随峡倚东障之支南向行,其西中壑稍开,流渐成溪。
èr lǐ, yǔ yì dà, zhān tǐ tú zú, zú huá bù néng dìng, shàng xiǎn shè liú, suí qǐ suí pū. rú shì zhě sān sì lǐ, tóu mù jì shāng, sì zhī shòu bìng, yī shí wú kě rú hé.
二里,雨益大,沾体涂足,足滑不能定,上险涉流,随起随仆。如是者三四里,头目既伤,四肢受病,一时无可如何。
yǔ shǎo zhǐ, yòu dōng nán wǔ lǐ, wù shāo dōng qū, nǎi jié wù ér dù yī qiáo. qiáo xià shuǐ suī xiōng yǒng hún zhuó, qí shì yóu wèi dà, jǐn héng mù ér dù. zhì shì cóng xī xī suí xī shān xíng, xī bī dōng zhàng shān qù. fù yú pō zhuì qìng xiàng dōng nán xià, wǔ lǐ, yòu dōng nán pán yī pō, xià shè yī qìng. yòu wǔ lǐ, zhuǎn pō nán, yè jiān dé wò fó sì, yǐ mù. jí rù qí chú, suǒ huǒ zhì yī, chuī tāng dàn suǒ cún xié fàn, shēn yè ér wò qí běi lóu.
雨少止,又东南五里,坞稍东曲,乃截坞而度一桥。桥下水虽汹涌浑浊,其势犹未大,仅横木而度。至是从溪西随西山行,溪逼东障山去。复逾坡坠箐向东南下,五里,又东南盘一坡,下涉一箐。又五里,转坡南,腋间得卧佛寺,已暮。急入其厨,索火炙衣,炊汤啖所存携饭,深夜而卧其北楼。
shí qī rì chén qǐ jué liáng. jì cǐ dì qù jùn bù guò sān shí yú lǐ, yǔ qián dōng zì xiǎo zhài guī xiāng sì, suì kōng fù xíng. réng zài shàng yán diàn, zài xià chí xuān, yī píng tiào zhī. dōng nán lǐ xǔ, guò yī xiǎo shì, shǐ yǒu èr jiā dàng lù, shì wèi shuì sī. yòu nán bā lǐ, guò lóng wáng táng xiá, jiē yǐ xī shān xíng.
十七日晨起绝粮。计此地去郡不过三十余里,与前东自小寨归相似,遂空腹行。仍再上岩殿,再下池轩,一凭眺之。东南里许,过一小室,始有二家当路,是为税司。又南八里,过龙王塘峡,皆倚西山行。
yòu dōng nán wǔ lǐ, guò láng yì cūn, cūn xī yǒu lù yú lǐng, wèi qīng jiāng bà dǎ láng dào. yòu nán èr shí lǐ, zhì jùn chéng běi tōng huá mén wài, jí suí chéng běi jiàn xī shàng. èr lǐ rù rén shòu mén, yóu xīn chéng jiē yī lǐ yú, guò fǎ míng sì qián, xī dǐ liú guǎn. yú chū nǐ zhì gàn hǎi zǐ yī xiǔ jí hái, zhì shì yòu shí sān rì yǐ. guǎn qián lǎo yù yǐ pān lián huá suǒ liú zhé yí bìng huì zhēn táo dào suǒ kuì diǎn bì yú, qiě wèi shǎn zhī yuàn shǐ rén yǐ shū yí shù cì lái hòu. gài zhī yuàn wǎng xiān yíng zǔ xiān de mù dì, kǒng yú dōng fǎn, jí liú shǐ xiāng dài yě. xià wǔ ān rén lái, yú yǔ xī tóng shǎn lái, dǐ mù nǎi bié.
又东南五里,过郎义村,村西有路逾岭,为清江坝、打郎道。又南二十里,至郡城北通华门外,即随城北涧西上。二里入仁寿门,由新城街一里余,过法明寺前,西抵刘馆。余初拟至干海子一宿即还,至是又十三日矣。馆前老妪以潘莲华所留折仪、并会真陶道所馈点畀余,且谓闪知愿使人以书仪数次来候。盖知愿往先茔祖先的墓地,恐余东返,即留使相待也。下午安仁来,俞禹锡同闪来,抵暮乃别。
shí bā rì yú wò wèi qǐ, mǎ yuán zhēn tóng qí cóng xiōng lái hòu.
十八日余卧未起,马元真同其从兄来候。
yú yà qí zǎo.
余讶其早。
yuē:" jí zài běi lín, ér jiǔ bù zhī. zuó mù yǔ xī yán, shǐ zhī zhī. qiě zhī yǔ lǎo fù yuē, ér bù cóng sōng pō fǎn, néng bù shǐ lǎo fù pàn wàng yé?" yú shǐ zhī wèi tài lù nǎi láng. tài lù suī yán qí zhǎng zǐ dú shū chéng zhōng, ér bù zhī jí yǔ liú guǎn bìng yě. yǔ xī yāo fàn, chū qí yuè shǎn tài wēng jiàng jī jiù shí qiú shén jiàng shì yǔ xiāng shì, lù zhī, mù nǎi fǎn. shǎn zhī yuàn shǐ yǐ zhī yuàn shū yí bìng suǒ liú jiǎn zhá lái, qiě wèi yú zuò shū yǔ yáng yún zhōu.
曰:“即在北邻,而久不知。昨暮禹锡言,始知之。且知与老父约,而不从松坡返,能不使老父盼望耶?”余始知为太麓乃郎。太麓虽言其长子读书城中,而不知即与刘馆并也。禹锡邀饭,出其岳闪太翁降乩jī旧时求神降示语相示,录之,暮乃返。闪知愿使以知愿书仪并所留柬札来,且为余作书与杨云州。
shí jiǔ rì shǎn tài shǐ shǒu shū hòu xù, jì wǔ nǎi fù zhī. liú kuǎn xī shū shě xiǎo tíng jiān, chū dǒng tài shǐ yī juàn yī cè xiāng shì, shū huà jiē jiā, yòu chū dà lǐ cāng shí píng zhì zuò jiān. lìng mì xiān jī zōng yuè tāng yǐ zuǒ fàn. shēn yè nǎi guī guǎn. zhī ān rén suǒ hòu shǎn xù yǐ dé, ān rén jiāng fǎn mìng lì jiāng yǐ.
十九日闪太史手书候叙,既午乃赴之。留款西书舍小亭间,出董太史一卷一册相示,书画皆佳,又出大理苍石屏置座间。另觅鲜鸡葼瀹汤以佐饭。深夜乃归馆。知安仁所候闪《序》已得,安仁将反命丽江矣。
èr shí rì zuò shū bìng cuì shēng bēi, tuō ān rén shī jī sòng lì jiāng mù gōng.
二十日作书并翠生杯,托安仁师赍送丽江木公。
èr shí yī rì mìng gù pū wǎng mǎ nǎo shān qǔ shí shù, qiě yǐ shī yuē xiè dào qiàn mǎ yuán kāng.
二十一日命顾仆往玛瑙山取石树,且以失约谢道歉马元康。
èr shí èr rì yǔ, yǔ xī tóng shǎn tài shǐ lái yù, zuò jìng rì, shì yí jiǔ yí yáo, wèi lián jù zhī yǐn.
二十二日雨,禹锡同闪太史来寓,坐竟日,贳移酒移肴,为联句之饮。
èr shí sān rì zǎo, mǎ yuán zhēn yāo fàn. yǐ gù nú wǎng mǎ nǎo shān, yǔ xī zhī yú wú rén jù cān, gù lìng yuán zhēn yāo yú yě. xiān shì zì qīng shuǐ guān yù yǔ, shòu hán shòu diē, qiě shòu jī, lián rì tǐ shén bù ān, yù yǐ hàn fā zhī.
二十三日早,马元真邀饭。以顾奴往玛瑙山,禹锡知余无人具餐,故令元真邀余也。先是自清水关遇雨,受寒受跌,且受饥,连日体甚不安,欲以汗发之。
fāng fù shì qǔ yào, ér yǔ xī zhī yú pū wèi guī, zài lái yāo yú, nǎi zhì yào ér fù zhī, suì tòng yǐn. rù yè, yuán zhēn bèi xiān qù, yú jìng wò yǔ xī zhāi. yǔ xī xié fú bèi dān bèi lián tà, qiě yǐ xīn mián bèi fù yú, bèi rù jù lì shén. yú yǐ zuì hòu jué zhēng zhēng yǒu hàn yì, yǐn bèi méng miàn, hàn chū rú yǔ, míng rì suì huò rán, xìn hū xié kuàng sī mián zhī shèng yú yào shí yě.
方赴市取药,而禹锡知余仆未归,再来邀余,乃置药而赴之,遂痛饮。入夜,元真辈先去,余竟卧禹锡斋。禹锡携袱fú被单被连榻,且以新绵被覆余,被褥俱丽甚。余以醉后觉蒸蒸有汗意,引被蒙面,汗出如雨,明日遂霍然,信乎挟纩丝棉之胜于药石也。
èr shí sì rì hái yù.
二十四日还寓。
yè shēn ér gù nú fǎn.
夜深而顾奴返。
yǐ mǎ yuán kāng jiàn yú bù fǎn, qīn wǎng sōng pō xún zōng jī, gù liú dài sān rì ér hòu guī yě.
以马元康见余不返,亲往松坡询踪迹,故留待三日而后归也。
èr shí wǔ rì shǎn tài shǐ yǐ suǒ zuò cháng gē zèng, gèng kuì yǐ jìn. qí gē shén chàng, ér zì huà qiú jìng yǒu fǎ, zhēn kě yǔ shí zhāi zèng yú qī yán gē bìng juān wèi hé bì.
二十五日闪太史以所作长歌赠,更馈以赆。其歌甚畅,而字画遒劲有法,真可与石斋赠余七言歌并镌为合璧。
yǐ ér yú yǔ xī yòu shǐ rén lái yāo yí yù. yú nǎi lìng gù pū yǐ shí shù wǎng shì zhī, xiāng yǔ dǐ zhǎng pāi shǒu jiào hǎo wèi yì jīng qí. yǐ ér wǎng xiè tài shǐ zhī cì, tài shǐ yì wèi suǒ guān, suì cóng yǔ xī chù sòng wǎng guān zhī.
已而俞禹锡又使人来邀移寓。余乃令顾仆以石树往视之,相与抵掌拍手叫好为异惊奇。已而往谢太史之赐,太史亦为索观,遂从禹锡处送往观之。
èr shí liù rì yǔ xī chén zhì yù, yāo yú yí wǎng qí zhāi.
二十六日禹锡晨至寓,邀余移往其斋。
yú gǎn qí yì, cóng zhī. bǐ zhì ér zhī yuàn guī, jí tóng wǎng wù, qiě yǔ zhī bié, zhī cǐ hòu yǐ fú què jí fú sāng shì, yǔ tài shǐ jù yǒu kū qì zhī āi, bù fù jiàn kè yě. bǐ chū mén, tài shǐ fù lìng rén xún jìng wén míng hào sì míng, gài wèi jìng wén zuò míng yǐ wán, jiāng yù shū yǐ jiè yú yě. gèng wèi yú, shí shù shén qí, kǒng zhì yuǎn bù biàn, yù liú zhī zhāi tóu, yǐ yì qīng fēng. yú wèi" cǐ shí dé tiān lù shí qú zhī gōng shén xìng, dàn yú shí jiāo bù gù hé". zhī yuàn yuē:" cǐ zhèng suǒ wèi shí jiāo yǒu yì jiān gù de péng yǒu yě." suì zhì shí ér bié. yú réng hái liú guǎn, zuò jì jìng rì.
余感其意,从之。比至而知愿归,即同往晤,且与之别,知此后以服阕què即服丧事,与太史俱有哭泣之哀,不复见客也。比出门,太史复令人询静闻名号寺名,盖为静闻作铭已完,将欲书以界余也。更谓余,石树甚奇,恐致远不便,欲留之斋头,以挹清风。余谓“此石得天禄石渠之供甚幸,但余石交不固何”。知愿曰:“此正所谓石交友谊坚固的朋友也。”遂置石而别。余仍还刘馆,作纪竟日。
wǎn hái sù yú yú.
晚还宿于俞。
jì wò, tài shǐ yǐ jìng wén míng lái cì, wèi míng rì wǔ gǔ jì xiān, bù gǎn yǔ wài shì yě.
既卧,太史以静闻铭来赐,谓明日五鼓祭先,不敢与外事也。
èr shí qī rì yú zài hái liú guǎn, yí suǒ wèi jǐn yí zhě. bìng yǐ yín wǔ qián bì yǔ xī, mǎi jī zōng liù jīn. shī shén, yǔ xī wèi zài zhēng zhī, fèng dài yǐ zhù yān. nǎi wèi yú dìng wǎng shùn níng fū.
二十七日余再还刘馆,移所未尽移者。并以银五钱畀禹锡,买鸡葼六斤。湿甚,禹锡为再蒸之,缝袋以贮焉。乃为余定往顺宁夫。
èr shí bā rì fū zhì yù xíng, yǔ xī gù liú, nǎi zuò yǔ xī zhāi tóu yuè huán hún jì, jìng rì ér jǐn. wǎn zhuó suì zuì. yè dà yǔ.
二十八日夫至欲行,禹锡固留,乃坐禹锡斋头阅《还魂记》,竟日而尽。晚酌遂醉。夜大雨。
èr shí jiǔ rì chén, yǔ shí zuò shí zhǐ. dài fàn dài fū, jiǔ zhī nǎi bié yǔ xī. shì mǎ yuán zhēn shǎn tài shǐ yì lái sòng.
二十九日晨,雨时作时止。待饭待夫,久之乃别禹锡。适马元真、闪太史亦来送。
suì chū nán mén, cóng dà dào nán èr lǐ, zhì jiā lù cūn jū zhī jiē, suì fēn lù yóu dōng qí, dāng píng wù zhōng nán xíng, xī yǔ shā hé zhī dào xiāng wàng. wǔ lǐ, guò shén jì qiáo. qí nán jū lú lián gèn, shì wèi zhū gě yíng, zhū gě zhī cí zài yān, dōng xiàng, pō xiǎo. yòu nán wèi dōng yuè miào, pō jù, yì dōng xiàng. yòu nán wǔ lǐ, wèi dà shù dūn, yì duō jū lú, cūn zhī běi yǒu xiǎo xī dōng nán liú, cūn zhī nán yǒu xiǎo xī dōng běi liú, hé yú cūn zhī dōng ér dōng qù, cǐ liǎng liú jí wò shī wō zhī shuǐ yě. yòu nán sān lǐ, yǒu shuǐ zì xī yán nán pō ér dōng, cǐ nǎi ào zi pù dōng zhù zhī shuǐ, xiǎo shí qiáo kuà qí shàng. yuè qiáo nán shàng pō, lù fēn wéi sān: yī xī nán xiàng dà shān zhī lù, yī dōng nán wèi shí diān yáo guān zhī dào, yī zhí dōng wèi yǎng yì dào. yú shì zhí dōng xíng pō shàng. sān lǐ, yǒu xiǎo xī zì nán ér běi, cǐ yì zì xī nán ér lái, zhì cǐ běi zhù ér rù yú dōng xī, tóng dōng xiàng luò shuǐ kēng zhě, qí yuán dāng chū yú lěng shuǐ guǎn. yú shì xià yuè yī mù qiáo, fù dōng shàng pō, pō běi yǒu cūn yǐ zhī, qí dì wèi sān tiáo gōu. yóu pō dōng dōng nán xià ér fù shàng, sān lǐ, yuè yī gāng, yǒu liǎng sān jiā dàng gāng tóu, shì wèi hú jiā pō. yuè gāng ér dōng, sān lǐ yòu xià, yǒu shuǐ zì nán ér běi, nán wù shāo kāi, xià pán wèi tián, yǒu shù jiā yǐ nán gāng, shì wèi ā jīn. guò ā jīn, fù dōng shàng sān lǐ, qí nán wù shuǐ suì fēn dōng xī xià. yòu dōng wǔ lǐ, nǎi fàn. yòu sān lǐ shāo xià, wèi yǎng yì.
遂出南门,从大道南二里,至夹路村居之街,遂分路由东岐,当平坞中南行,西与沙河之道相望。五里,过神济桥。其南居庐连亘,是为诸葛营,诸葛之祠在焉,东向,颇小。又南为东岳庙,颇巨,亦东向。又南五里,为大树墩,亦多居庐,村之北有小溪东南流,村之南有小溪东北流,合于村之东而东去,此两流即卧狮窝之水也。又南三里,有水自西沿南坡而东,此乃坳子铺东注之水,小石桥跨其上。越桥南上坡,路分为三:一西南向大山之麓,一东南为石甸、姚关之道,一直东为养邑道。于是直东行坡上。三里,有小溪自南而北,此亦自西南而来,至此北注而入于东溪,同东向落水坑者,其源当出于冷水管。于是下越一木桥,复东上坡,坡北有村倚之,其地为三条沟。由坡东东南下而复上,三里,越一冈,有两三家当冈头,是为胡家坡。越冈而东,三里又下,有水自南而北,南坞稍开,下盘为田,有数家倚南冈,是为阿今。过阿今,复东上三里,其南坞水遂分东西下。又东五里,乃饭。又三里稍下,为养邑。
nán yǒu wù pán ér wèi tián, běi zhèng duì bǐ jià shān zhī nán chuí, yǒu shù jiā dàng wù. rì cái xià wǔ, ér qián wú zhǐ chù, suì sù.
南有坞盘而为田,北正对笔架山之南垂,有数家当坞。日才下午,而前无止处,遂宿。
sān shí rì diàn fù jī míng qǐ chuī, píng míng yú qǐ ér fàn, chū diàn dōng nán xíng.
三十日店妇鸡鸣起炊,平明余起而饭,出店东南行。
shāo xià, dù nán lái xiǎo xī, jí shàng pō dōng yú nán zhuǎn, jí yǎng yì dōng huán zhī zhī yě.
稍下,渡南来小溪,即上坡东逾南转,即养邑东环之支也。
yǒu gōng guǎn dāng pō, xī kàn hè zhōng, tián lú lì lì. chē yú pō ér xià, yòu shè yī xiǎo wù ér dōng shàng pō, suì xíng gāng tóu, gòng wǔ lǐ. lù fēn èr qí: yī dōng nán zhě, wèi xī yì dào yī xī běi zhě, wèi shān hé bà dào. xiān shì wèn dào, duō yán yóu xī yì yú bā jiāo lǐng dá yì dēng, yǒu rè shuǐ cóng shí pán zhōng yì chū, qí chù yǒu dà dào tōng shùn níng. yú yù cóng zhī, ér yǎng yì diàn zhǔ yán, wǎng xī yì lù jìn, ér shān xī wú qiáo, jīn yǔ hòu wú qiáo, shuǐ zhǎng nán dù dāng zhé ér běi, yóu shān hé bà dù qí xià liú, réng yóu kū kē ér dá yì dēng wèi biàn. zhì shì, jiàn tóng háng zhě jù bù zǒu xī yì ér zǒu shān hé bà, yú yì cóng zhī.
有公馆当坡,西瞰壑中,田庐历历。车逾坡而下,又涉一小坞而东上坡,遂行冈头,共五里。路分二岐:一东南者,为西邑道;一西北者,为山河坝道。先是问道,多言由西邑逾芭蕉岭达亦登,有热水从石盘中溢出,其处有大道通顺宁。余欲从之,而养邑店主言,往西邑路近,而山溪无桥,今雨后无桥,水涨难渡;当折而北,由山河坝渡其下流,仍由枯柯而达亦登为便。至是,见同行者俱不走西邑而走山河坝,余亦从之。
suì xī běi liǎng shè xiǎo wù, èr lǐ yú, shēng pō ér dōng, suì xún yǒng chāng xī nán yá xíng. xī qiàn yá dǐ, zhǐ jiàn běi yá xuē bì xià qiàn, ér yóu bú jiàn shuǐ. yòu dōng èr lǐ shāo xià, jiàn shuǐ qiàn yá dǐ rú yī xiàn, suì dōng jiàn qí mén duì shù rú xuē, mén wài huán chóu pán cuò, xī liú qū zhé qí zhōng, yǒu cūn yǐ běi yá zhī dōng, jí luò shuǐ zhài yě. qí nán yá zhī jiā xī wèi chuān zhě, dōng tū rú jù shī, shuǐ cóng qí běi chū, lù cóng qí nán xià.
遂西北两涉小坞,二里余,升坡而东,遂循永昌溪南崖行。溪嵌崖底,止见北崖削壁下嵌,而犹不见水。又东二里稍下,见水嵌崖底如一线,遂东见其门对束如削,门外环畴盘错,溪流曲折其中,有村倚北崖之东,即落水寨也。其南崖之夹溪为川者,东突如踞狮,水从其北出,路从其南下。
bàn lǐ, suì yóu shī yè xià jiàng, lù shén bī zè, bàn lǐ, dǐ shī lù. yòu dōng bàn lǐ, yī xī zì nán wù lái, yǒu bà yàn qí shàng liú, yǒu qiáo kuà qí xià liú. dù qiáo dōng xíng tián chéng jiān, nìng shén. yī lǐ, dēng wù dōng gāng nán xíng. yī lǐ, jiàn wù xī yǒu pù guà xī yá, lì liǎng céng ér xià, zhù wù zhōng nán lái zhī xī. lù gé duì zhī, dōng xiàng rù xiá, yǔ dà zhì. èr lǐ, yú lǐng tóu, yǒu lù xī nán lái hé, shān tóu kēng wā páng cuò, luàn shuǐ jiāo liú. yòu dōng sān lǐ, zài dù kēng ào, pán ér dōng běi xíng. qí xià yǒu kēng, pò shí sōu yá, yì tū ér běi zhù. suí zhī yī lǐ yú, nǎi dōng xià yuè qí liú. yòu dōng běi shàng bàn lǐ, jiàn dōng wù yòu yǒu xiǎo shuǐ zì dōng ér xī xiàng, yǔ nán lái zhī xī hé yú běi yá xià.
半里,遂由狮腋下降,路甚逼仄,半里,抵狮麓。又东半里,一溪自南坞来,有坝堰其上流,有桥跨其下流。度桥东行田塍间,泞甚。一里,登坞东冈南行。一里,见坞西有瀑挂西崖,历两层而下,注坞中南来之溪。路隔对之,东向入峡,雨大至。二里,逾岭头,有路西南来合,山头坑洼旁错,乱水交流。又东三里,再度坑坳,盘而东北行。其下有坑,破石搜崖,亦突而北注。随之一里余,乃东下越其流。又东北上半里,见东坞又有小水自东而西向,与南来之溪合于北崖下。
běi yá chún shí sǒng qǐ, qí shàng shù mù cōng yù, ér xià zé yǒu xué, fú ér àn zhuì, èr shuǐ zhī suǒ cóng rù yě. yòu dōng xiàng shàng lǐng, bàn lǐ, yú qí jí. xíng lǐng tóu bàn lǐ, shǐ jiàn dōng hè yǒu tián xià pán, qí dōng fù yǒu shān jiā zhī. lù cóng lǐng shàng zhuǎn ér nán xíng, yī lǐ yú ér xià. xià bàn lǐ, qí wù zì nán ér běi, shuǐ yì jīng zhī. dù qiáo sù liú ér nán, èr lǐ, nán wù shāo kāi, shì wèi wǔ mǎ. qí xī nán hè zhōng jū lú pō duō, dōng pō shàng yì yǒu sì wǔ jiā jū lù zuǒ. pō nán yǒu yī kēng, zì dōng xiá chū, yǒu xiǎo shuǐ cóng qí zhōng zhù xī nán hè. xià kēng, shè qí shuǐ zhī nán, sù zhī dōng shàng. lǐ yú, suí xiá nán zhuǎn, ér kēng zhōng shuǐ suì qióng, yǒu jí zì dōng ér xī. dù jí nán, fù zhuì kēng ér xià, cóng jí dōng xíng, zhuǎn kēng dōng zhī yá.
北崖纯石耸起,其上树木葱郁,而下则有穴,伏而暗坠,二水之所从入也。又东向上岭,半里,逾其脊。行岭头半里,始见东壑有田下盘,其东复有山夹之。路从岭上转而南行,一里余而下。下半里,其坞自南而北,水亦经之。度桥溯流而南,二里,南坞稍开,是为五马。其西南壑中居庐颇多,东坡上亦有四五家居路左。坡南有一坑,自东峡出,有小水从其中注西南壑。下坑,涉其水之南,溯之东上。里余,随峡南转,而坑中水遂穷,有脊自东而西。度脊南,复坠坑而下,从脊东行,转坑东之崖。
qí xià yì qiàn ér chéng hè, hè zhōng yì yǒu rén jiā, yǐn yú shēn yá zhòng qìng zhī jiān, dàn wén jī míng chōng xiǎng ér yǐ. dōng kēng jì jǐn, cóng qí shàng shè wù shēng gāng, jiàn gāng nán yī fēng tè sǒng ér zhuō lì, bái wù piān lóng qí bàn, nǎi dōng lái jí shàng shí fēng zhī céng qǐ zhě.
其下亦嵌而成壑,壑中亦有人家,隐于深崖重箐之间,但闻鸡鸣舂响而已。东坑既尽,从其上涉坞升冈,见冈南一峰特耸而卓立,白雾偏笼其半,乃东来脊上石峰之层起者。
yóu qí běi chuān ào ér dōng, gòng èr lǐ ér dǐ ào zhōng zhī jí.
由其北穿坳而东,共二里而抵坳中之脊。
yǒu jù shí dāng jí ér zhōng jù, qí gāo jí zhàng, dà yì rú zhī, qí shàng yǒu kǒng, dà jí chǐ, shēn yì rú zhī, zhōng zhù shuǐ jí qí bàn, bù hé bù yíng, zhèng yǔ āi láo jīn jǐng zhī kǒng xiāng sì. jù dà shí ér fàn. tǔ rén jí míng cǐ lǐng wèi dà shí tou.
有巨石当脊而中踞,其高及丈,大亦如之,其上有孔,大及尺,深亦如之,中贮水及其半,不涸不盈,正与哀牢金井之孔相似。踞大石而饭。土人即名此岭为大石头。
cóng shí dōng xià wù zhōng, dào fēn wéi èr: yī yóu dōng xiàng yú gāng zhě, wèi dà dào, shāo yū ér dá dà là yí yī yóu dōng nán xià xiá zhě, wèi jié dào, shāo jìn ér dǐ xiǎo là yí.
从石东下坞中,道分为二:一由东向逾冈者,为大道,稍迂而达大腊彝;一由东南下峡者,为捷道,稍近而抵小腊彝。
cǐ jiē kū kē shǔ zhài yě.
此皆枯柯属寨也。
nǎi yóu xiá zhōng xià, yú shì shí yá nán tū, cóng qìng jiāo yíng, běi qiàn wèi xiá, nán sǒng wèi yá. èr lǐ, xíng nán gāng zhī shàng. yòu èr lǐ, pán gāng zuǐ ér nán, qí dōng xiá zhōng, píng zhuì nán rào. gài yóu cǐ zuǐ dōng zhuì, qí xià jiē xuē yá, gù lù yòu fēn wéi èr: yī yóu yá xià xún yá gēn nán zhuǎn, yī yóu yá shàng niè yá duān nán qǔ.
乃由峡中下,于是石崖南突,丛箐交萦,北嵌为峡,南耸为崖。二里,行南冈之上。又二里,盘冈嘴而南,其东峡中,平坠南绕。盖由此嘴东坠,其下皆削崖,故路又分为二:一由崖下循崖根南转,一由崖上蹑崖端南曲。
nǎi cóng yá duān nán yú shí xì ér xià, yī lǐ, réng suí nán pō dōng zhuǎn. hái kàn suǒ yú zhī yá, bì lì xià qiàn, qí xià pán wèi shēn wù, yá gēn yǒu quán cóng cóng chū xué jiān, xiǎo lù zhī xià pán zhě yīn zhī yáo wàng běi yá shān gāng, pái tà dōng chū, dà dào zhī dōng zhì zhě yīn zhī.
乃从崖端南逾石隙而下,一里,仍随南坡东转。还瞰所逾之崖,壁立下嵌,其下盘为深坞,崖根有泉淙淙出穴间,小路之下盘者因之;遥望北崖山冈,排闼东出,大道之东陟者因之。
yú píng xíng nán gāng, yòu dōng yī lǐ, xià pán zhī xiǎo lù yú gāng lái hé.
余平行南冈,又东一里,下盘之小路逾冈来合。
yòu dōng yī lǐ yú, nán gāng fù dōng tū, lù xià qí běi yè jiān. fù pán ào dōng shàng bàn lǐ, dēng dōng gāng zhī nán pō, shǐ dōng jiàn kū kē zhī chuān, yǔ dōng shān xiāng jiā, ér wèi jiàn qí xī dǐ. yòu xī nán jiàn lǐng tóu yī fēng, wù tū chā yún wù zhōng, rú dà shì zhī pī luò ér zuò zhě, shǎn shuò chū mò, tíng tíng dú shàng, nǎi nán lái jí shàng zhī fēng, bù zhī qí wèi hé míng yě. yòu dōng yī lǐ, fù zhuǎn gāng zhī běi pō, dōng xià yī lǐ, yǒu sì wǔ jiā yǐ gāng ér jū, shì wèi xiǎo là yí.
又东一里余,南冈复东突,路下其北腋间。复盘坳东上半里,登东冈之南坡,始东见枯柯之川,与东山相夹,而未见其西底。又西南见岭头一峰,兀突插云雾中,如大士之披络而坐者,闪烁出没,亭亭独上,乃南来脊上之峰,不知其为何名也。又东一里,复转冈之北坡,东下一里,有四五家倚冈而居,是为小腊彝。
zhòng yù xià pō wèn yì dēng dào, tǔ rén xíng rén jiē yán xià pō zhì jiāng qiáo bù kě zhǐ sù, yì wú jū tíng zhī jiā, xún jiāng ér nán zhì yì dēng, qiě wǔ liù shí lǐ, shí yǐ bù jí, ér tú wú kě sù, bì zhǐ yú shì. shí cái guò wǔ, suì xié zhǐ ér zhǐ. xìng zhǔ rén yáng xìng zhě, zhī jiāng liú zhī yuán wěi, dào lù zhī qū zhé, xún zhī wú bù shí, qiě zhī yì pán wēn quán.
众欲下坡问亦登道,土人行人皆言下坡至江桥不可止宿,亦无居停之家,循江而南至亦登,且五六十里,时已不及,而途无可宿,必止于是。时才过午,遂偕止而止。幸主人杨姓者,知江流之源委,道路之曲折,询之无不实,且知溢盘温泉。
bù zài yì dēng ér zài jī fēi. nǎi zhǐ ér zuò jì, dǐ mù ér wò.
不在亦登而在鸡飞。乃止而作纪,抵暮而卧。