chū shěng chéng, xī nán èr lǐ xià zhōu, liǎng àn píng chóu jiā shuǐ. shí lǐ tián jǐn, huán wěi cháng chéng hòu de lú wěi mǎn zé, zhōu xíng shēn lǜ jiān, bù fù zhī wèi diān chí jù liú, shì wèi cǎo hǎi, cǎo jiān zhōu dào shén xiá, yáo wàng xī shān rào bì dōng chū, xuē yá pái kōng, zé luó hàn sì yě, yòu xī shí wǔ lǐ dǐ gāo yáo, nǎi shě zhōu dēng lù gāo yáo zhě, xī shān zhōng xùn chù yě. nán běi shān jiē huán ér dōng chū, zhōng dú xī xùn, shuǐ yì xī bī zhī, yǒu shù bǎi jiā yǐ shān lín shuǐ, wèi yí xī dà dào.
出省城,西南二里下舟,两岸平畴夹水。十里田尽,萑huán苇长成后的芦苇满泽,舟行深绿间,不复知为滇池巨流,是为草海,草间舟道甚狭,遥望西山绕臂东出,削崖排空,则罗汉寺也,又西十五里抵高峣qiāo,乃舍舟登陆高峣者,西山中逊处也。南北山皆环而东出,中独西逊,水亦西逼之,有数百家倚山临水,为迤西大道。
běi shàng yǒu fù yuán yuán xī shàng wǔ lǐ, wèi bì jī guān, jí dà dào dá ān níng zhōu zhě. yóu gāo yáo nán shàng, wèi yáng tài shǐ cí, cí nán zhì huá tíng tài huá, jǐn yú luó hàn, jí bì jī shān nán tū wéi zhòng yá zhě. gài bì jī shān zì xī běi gèn dōng nán, jìn ěr zhū fēng yóu xī nán gèn dōng běi, liǎng shān xiāng jiē, jí xī shān zhōng xùn chù, gù dà dào cóng zhī, shàng zhì guān, gāo yáo shí dāng shuǐ bù yān.
北上有傅园;园西上五里,为碧鸡关,即大道达安宁州者。由高峣南上,为杨太史祠,祠南至华亭、太华,尽于罗汉,即碧鸡山南突为重崖者。盖碧鸡山自西北亘东南,进耳诸峰由西南亘东北,两山相接,即西山中逊处,故大道从之,上置关,高峣实当水埠焉。
yú nán yī lǐ, fàn tài shǐ cí. yòu nán guò yī cūn, nǎi xī nán shàng shān, gòng sān lǐ, shān bàn dé huá tíng sì. sì dōng xiàng, hòu yǐ wēi fēng, cǎo hǎi lín qí qián. yóu sì nán cè mén chū, xún sì nán xī shàng, nán yú zhī lǒng rù yè, gòng èr lǐ, dōng nán shēng lǐng, lǐng jiè huá tíng tài huá liǎng sì zhōng ér dōng tū zhě.
余南一里,饭太史祠。又南过一村,乃西南上山,共三里,山半得华亭寺。寺东向,后倚危峰,草海临其前。由寺南侧门出,循寺南西上,南逾支陇入腋,共二里,东南升岭,岭界华亭、太华两寺中而东突者。
nán yú lǐng, xī zhé rù yè còu jiān, shàng wèi wēi fēng, xià pán shēn gǔ, tài huá zé gāo zhì gǔ dōng, yǔ xíng chǔ píng duì. rán lù bì qióng jí xī yè, hòu nǎi dōng zhuǎn chū.
南逾岭,西折入腋凑间,上为危峰,下盘深谷,太华则高峙谷东,与行处平对。然路必穷极西腋,后乃东转出。
yè zhōng xuán liú liǎng pài zhuì shí kū, yōu qiào xiǎn zè, bù xíng cǐ jìng bú jiàn yě. zhuǎn xiá, yòu dōng pán shān zuǐ, gòng yī lǐ, fǔ kàn yī sì zài xià hè, nǎi tài píng sì yě. yòu nán yī lǐ, dǐ tài huá sì. sì yì dōng xiàng, diàn qián jiā chí tái jiē jiē shān chá, nán yī zhū yóu jù yì.
腋中悬流两派坠石窟,幽峭险仄,不行此径不见也。转峡,又东盘山嘴,共一里,俯瞰一寺在下壑,乃太平寺也。又南一里,抵太华寺。寺亦东向,殿前夹墀chí台阶皆山茶,南一株尤巨异。
qián láng nán chuān wǔ rù gé, dōng xiàng kàn hǎi.
前廊南穿庑入阁,东向瞰海。
rán cǐ chù suǒ wàng yóu zhǐ jí cǎo hǎi, ruò yíng yíng hào dàng guān, dāng gèng zài luó hàn sì nán yě.
然此处所望犹止及草海,若潆潆浩荡观,当更在罗汉寺南也。
suì chū nán cè mén, shāo nán xià, xún wù xī rù. yòu dōng zhuǎn yī lǐ bàn, nán yú lǐng. lǐng zì xī fēng zuì gāo chù dōng chuí xià, yǒu dà dào zhí shàng, wèi dēng dǐng dào. jié zhī dōng nán xià, fù nán zhuǎn, yù shí fēng lín xún nán yōng. zhé cóng qí běi, dōng xiàng zhuì tǔ kēng xià, gòng yī lǐ, yòu xī xíng shí cóng zhōng. yī lǐ, fù shàng niè yá duān, pán yá ér nán, jiàn nán yá shàng xià, rú fēng fáng yàn wō, lěi lěi yù duò zhě, jiē luó hàn sì nán běi ān yě.
遂出南侧门,稍南下,循坞西入。又东转一里半,南逾岭。岭自西峰最高处东垂下,有大道直上,为登顶道。截之东南下,复南转,遇石峰嶙峋南拥。辄从其北,东向坠土坑下,共一里,又西行石丛中。一里,复上蹑崖端,盘崖而南,见南崖上下,如峰房燕窝,累累欲堕者,皆罗汉寺南北庵也。
pī shí xì shāo xià, yī lǐ, dǐ běi ān, yǐ chū wén shū yán shàng, shǐ dé zhèng dào. yóu cǐ nán xià, wèi luó hàn sì zhèng diàn yóu cǐ nán shàng, wèi cháo tiān qiáo. qiáo jià duàn yá jiān, shàng xià jiē qiàn yá, cǐ fù zhǎn yá zhōng zhuì. qiáo dù ér nán, jí wéi líng guān diàn, diàn mén běi xiàng lín qiáo. yóu diàn dōng cè mén xià, pān yá niè jùn, yù shàng yù qí, ér lóu gōng chún yáng ér diàn gōng yuán dì ér gé gōng yù huáng ér gōng míng bào yī, jiē dōng xiàng lín hǎi, qiàn xuán yá jiān.
披石隙稍下,一里,抵北庵,已出文殊岩上,始得正道。由此南下,为罗汉寺正殿;由此南上,为朝天桥。桥架断崖间,上下皆嵌崖,此复崭崖中坠。桥度而南,即为灵官殿,殿门北向临桥。由殿东侧门下,攀崖蹑峻,愈上愈奇,而楼、供纯阳、而殿、供元帝、而阁、供玉皇、而宫名抱一,皆东向临海,嵌悬崖间。
měi shàng shù shí zhàng, dé dǒu dà píng yá, zhé yì xiǎo mù zhuāng kōng jià xì chéng zhī.
每上数十丈,得斗大平崖,辄杙yì小木桩空架隙成之。
gù zhū diàn jù bù jù, ér diǎn yún zhuì shí, hù wèi pī yìng, zhì cǐ shǐ kuò rán quán shōu shuǐ hǎi zhī shèng. nán yá yǒu tíng qián tū, běi yá héng yǐ lóu, lóu qián gāo bǎi yī zhū, fú kōng yàng cuì. bìng lóu ér zuò, rú yǐ wēi qiáng shàng, bù fù zhī yǒu yá shí xià jí yě. bào yī gōng nán xuē yá shàng, yì mù zhàn, chuān shí xué, zhàn xuán yá shù, xué tòu yá xì, jiē jí xiǎn qiào. dù xì, yǒu xiǎo lóu zhān shí duān, qǐn kān chuī zào jiē jù. běi ān jǐng zhì cǐ ér jí.
故诸殿俱不巨,而点云缀石,互为披映,至此始扩然全收水海之胜。南崖有亭前突,北崖横倚楼,楼前高柏一株,浮空漾翠。并楼而坐,如倚危樯上,不复知有崖石下藉也。抱一宫南削崖上,杙木栈,穿石穴,栈悬崖树,穴透崖隙,皆极险峭。度隙,有小楼粘石端,寝龛炊灶皆具。北庵景至此而极。
fǎn xià cháo tiān qiáo, yè luó hàn zhèng diàn. diàn hòu yá gāo bǎi rèn. yá nán zhuǎn zhé jiān, quán fāng tíng shuǐ jī jù ér bù liú tōng yá lù, nǎi cháo tiān qiáo bèng fèng ér xià zhě, yuē sháo lěng quán.
返下朝天桥,谒罗汉正殿。殿后崖高百仞。崖南转折间,泉方渟tíng水积聚而不流通崖麓,乃朝天桥迸缝而下者,曰勺冷泉。
nán yú quán, jí dōng nán zhé, qí shàng yá gèng chóng liè, zhōng zhǐ yíng píng yī lǚ ruò yāo dài, xià xī tuí bǎn bēng yá, zhí chā hǎi dǐ, píng jiān fàn yǔ xiān gōng, léi shén miào sān fó diàn shòu fó diàn guān dì diàn zhāng xiān cí zhēn wǔ gōng cì dì lián zhuì. zhēn wǔ gōng zhī shàng, yá yù jié sǒng, xī liáng wáng bì shǔ yú cǐ, yòu míng bì shǔ tái, wèi nán ān jǐn chù, shàng jí xué shí xiǎo lóu yě.
南逾泉,即东南折,其上崖更崇列,中止潆坪一缕若腰带,下悉隤阪崩崖,直插海底,坪间梵宇仙宫,雷神庙、三佛殿、寿佛殿、关帝殿、张仙祠、真武宫次第连缀。真武宫之上,崖愈杰竦,昔梁王避暑于此,又名避暑台,为南庵尽处,上即穴石小楼也。
gèng nán, zé ān jǐn ér yá bù jìn, qióng bì fù yún, zhòng yá tà ér gèng hé. nán jué bì xià, yǒu yī lán gé zhǐ.
更南,则庵尽而崖不尽,穹壁覆云,重崖拓而更合。南绝壁下,有猗兰阁址。
hái zhì zhèng diàn, dōng xiàng chū shān mén, fán bā zhé, xià èr lǐ dǐ shān lù, yǒu cūn máng shù shí jiā, dàn wǎng gǔ zhī wǎng wèi yè. cūn nán jí lóng wáng táng, qián lín shuǐ hǎi. yóu qí hòu nán xún nán yá lù, cūn jǐn bō lián, yá shì yù chū, shàng yǐ guò yī lán jiù zhǐ.
还至正殿,东向出山门,凡八折,下二里抵山麓,有村氓数十家,但网罟gǔ织网为业。村南即龙王堂,前临水海。由其后南循南崖麓,村尽波连,崖势愈出,上已过猗兰旧址。
nán bì yù tà xuē, yī qù wǔ lǐ, huáng shí hén guà bì xià, tǔ rén míng wéi guà bǎng shān. zài nán zé yá huí zuǐ tū, jù shí lěi kōng qiàn shuǐ zhé chéng wèn liè fèng, nán fù fēn jiē píng bì, xióng qiào bù ruò qián, ér wù tū lí qí, yòu kāi yì jìng. sān lǐ, xià kàn hǎi yá, zhōu chū mò shí xì zhōng, yǒu jié máo nán yá cè zhě, jí xuán zè jìng xià, dé jīn xiàn quán. quán zì xī shān tòu fù chū, wài fēn sān mén, dà jǐn rú àng, zhōng kōng tóng, xī jù shí yī cè, bù kě rù. shuǐ yóu àng mén chū, fēn zhù hǎi. hǎi zhōng xì yú sù liú rù dòng, shì míng jīn xiàn yú. yú dà bù yú sì cùn, zhōng yú zhī, shǒu wěi jīn yī lǚ rú xiàn, wèi diān chí zhēn wèi. quán běi bàn lǐ, yǒu dà shí dòng, dòng mén dōng kàn dà hǎi, jí zài dà dào xià, yá qīng mò kě zhuì, bì yū qí nán, shǐ dé wēi yí rù, jí qián suǒ wàng shí zhōng xiǎo zhōu chū mò chù yě. mén nèi shí zhì líng tòu, liè xì sēn zhù, jù dāng míng chù. nán rù shù zhàng zhé àn, mì jù gèng nán, dòng yù chóng tà. gòng yī lǐ, shǐ zhuǎn ér fēn dōng xī xiàng, dōng shàng sān zhàng zhǐ, xī rù yǎo tiǎo mò jí. jù huǒ jù bù gěi, nǎi chū.
南壁愈拓削,一去五里,黄石痕挂壁下,土人名为挂榜山。再南则崖回嘴突,巨石垒空嵌水折成璺wèn裂缝,南复分接屏壁,雄峭不若前,而兀突离奇,又开异境。三里,下瞰海涯,舟出没石隙中,有结茅南涯侧者,亟悬仄径下,得金线泉。泉自西山透腹出,外分三门,大仅如盎,中崆峒,悉巨石欹侧,不可入。水由盎门出,分注海。海中细鱼溯流入洞,是名金线鱼。鱼大不逾四寸,中腴脂,首尾金一缕如线,为滇池珍味。泉北半里,有大石洞,洞门东瞰大海,即在大道下,崖倾莫可坠,必迂其南,始得逶迤入,即前所望石中小舟出没处也。门内石质玲透,裂隙森柱,俱当明处。南入数丈辄暗,觅炬更南,洞愈崇拓。共一里,始转而分东西向,东上三丈止,西入窈窕莫极。俱火炬不给,乃出。
shàng shān fǎn bào yī gōng. wèn shān dǐng hēi lóng chí dào, xū běi xiàng tài huá zhōng, nǎi nán zhuǎn. rán chí shí zài shān nán jīn xiàn quán jué dǐng, yǐ cǐ dì yá chóng shí jùn, fēi pān yuán kě zhì ěr. yú zhé cóng wēi yá lì xì shàng, bì suī qiào, shí fèng duō léng, xuán yuè wú bù rú yì. bì wén qióng pā yáo jīng, qiān róng wàn biàn, jiē mù suǒ wèi shōu. sù xí zhě wéi mǔ dān, zhī yè lí pī, bù mǎn shí xì, wèi cǐ dì jué gòu jué nán yù jiàn, nǎi jié zǐ chuí chuí, wài lǜ zhōng hóng, yòu yú dì suǒ wèi jiàn. tǔ rén yǐ gāo yuǎn mò zhī cǎi jiàn, dì yuē shān jiān yě yào, bù biàn hé wù yě. pān jī lǐ yú, suì niè diān, zé shí è lín lín, ruò chū shuǐ qīng lián, píng sàn jìng dì. fēng duān jiàn cè è ér nán, wéi xī nán yī fēng zuì gāo. xíng fēng dǐng sì lǐ, líng qí shàng, wèi bì jī jué dǐng. dǐng nán shí è pián cóng, nán zhuì yòu qǐ yī tū wù fēng, gāo shǎo xùn zhī, nǎi nán jǐn hǎi kǒu shān yě. jué dǐng dōng xià èr lǐ, yǐ lín jīn xiàn quán zhī shàng, nǎi yú sǒng yá jiān guān hēi lóng chí ér xià.
上山返抱一宫。问山顶黑龙池道,须北向太华中,乃南转。然池实在山南金线泉绝顶,以此地崖崇石峻,非攀援可至耳。余辄从危崖历隙上,壁虽峭,石缝多棱,悬跃无不如意。壁纹琼葩瑶茎,千容万变,皆目所未收。素习者惟牡丹,枝叶离披,布满石隙,为此地绝遘gòu绝难遇见,乃结子垂垂,外绿中红,又余地所未见。土人以高远莫知采鉴,第曰山间野药,不辨何物也。攀跻里余,遂蹑巅,则石萼鳞鳞,若出水青莲,平散竟地。峰端践侧锷而南,惟西南一峰最高。行峰顶四里,凌其上,为碧鸡绝顶。顶南石萼骈丛,南坠又起一突兀峰,高少逊之,乃南尽海口山也。绝顶东下二里,已临金线泉之上,乃于耸崖间观黑龙池而下。