dīng chǒu chóng zhēn shí nián, gōng yuán nián jiǔ yuè èr shí èr rì yú wǎng chóng shàn sì bié jìng wén, suì xià tài píng zhōu. yú shǒu xíng lǐ, fù lìng gù pū wǎng hòu. shì wǎn pō yú jiàn wǔ yì qián tiān fēi gōng xià.
丁丑(崇祯十年,公元1637年)九月二十二日余往崇善寺别静闻,遂下〔太平〕舟。余守行李,复令顾仆往候。是晚泊于建武驿前天妃宫下。
èr shí sān rì zhōu bù zǎo fā. yú niàn jìng wén zài chóng shàn wèi chuāng qián fēng liè, yún bái lǚ xǔ chóng zhěng, ér yóu bù jí bèi. yú chéng zhōu wèi fā, nǎi wǎng liáng yù xié qián shǎo xǔ fù jìng wén, lìng qí mì rén dài zhěng. shí sì sēng bǎo tán yǐ guī, néng bù bì gòu huì, ér kè sēng huì chán mǎn zōng yòu wèi zhěng diàn zuò zhàng bì zhī yòng de zhú xí bì fēng, jiǒng yì yún bái.
二十三日舟不早发。余念静闻在崇善畏窗前风裂,云白屡许重整,而犹不即备。余乘舟未发,乃往梁寓携钱少许付静闻,令其觅人代整。时寺僧宝檀已归,能不避垢秽,而客僧慧禅、满宗又为整簟diàn作障蔽之用的竹席蔽风,迥异云白。
jìng wén fù yù suǒ yú suǒ mǎi bù lǚ héng chá, yì shén kěn. yú yǔ jìng wén:" rǔ kě qǐ xíng, yú dāng hái hòu. cǐ hé bì suǒ zhī jīn rì hū!" huì chán yì kāi yù zài sān, ér bǐ yì bù shì. shí zhōu yǐ jiāng xíng, qiě wén bǎo tán zài tiān níng sēng shè, yú yù bìng qǔ liáng qián xī bì zhī, suì bié zhī chū. tóng liáng zhǔ rén mì dé bǎo tán, bǎo tán kǎi rán yǐ fú wēi zì rèn. yú xià zhōu, suì xī nán xíng. sì lǐ, zhuǎn xī běi, yòu sì lǐ, pō yú yáo tóu.
静闻复欲索余所买布履、衡茶,意甚恳。余语静闻:“汝可起行,余当还候。此何必索之今日乎!”慧禅亦开谕再三,而彼意不释。时舟已将行,且闻宝檀在天宁僧舍,余欲并取梁钱悉畀之,遂别之出。同梁主人觅得宝檀,宝檀慨然以扶危自任。余下舟,遂西南行。四里,转西北,又四里,泊于窑头。
shí rì sè shàng gāo, yú zhǎn zhuǎn niàn jìng wén suǒ xié chá bù yǐ, gài qí yì yóu wàng gēng shēng, biàn fù xiàng jī zú, bù yù dài yǔ lái yě. ruò yǔ qí lái ér bù yù, jì fēi yú xīn ruò yù qī qí bì sǐ, ér lái xié qí gǔ, yòu fēi jìng wén xīn. bù ruò yǐ èr wù fù zhī, suì yǔ yǒng bié, bù zuò zhuǎn niàn, kě bìng chóu é méi zhī yuàn yě. nǎi fù dēng yá dōng xíng, chū yáo tóu cūn, èr lǐ, yǒu xiǎo xī zì xī běi lái, zhì cǐ dōng zhù, suì dù qí běi, fù suí zhī dōng.
时日色尚高,余展转念静闻索鞋、茶不已,盖其意犹望更生,便复向鸡足,不欲待予来也。若与其来而不遇,既非余心;若预期其必死,而来携其骨,又非静闻心。不若以二物付之,遂与永别,不作转念,可并酬峨眉之愿也。乃复登涯东行,出窑头村,二里,有小溪自西北来,至此东注,遂渡其北,复随之东。
yòu èr lǐ, qí shuǐ nán qù rù jiāng.
又二里,其水南去入江。
yòu dōng xíng yī lǐ, dù bái yī ān xī dà qiáo, rù chóng shàn sì, yǐ rì báo yān zī. rù bié jìng wén, yǔ zhī yǒng jué. jí chū, réng xī yuè bái yī ān qiáo, gòng wǔ lǐ guò yáo tóu, rù zhōu yǐ mù, bù biàn sè yǐ.
又东行一里,渡白衣庵西大桥,入崇善寺,已日薄崦嵫。入别静闻,与之永诀。亟出,仍西越白衣庵桥,共五里过窑头,入舟已暮,不辨色矣。
èr shí sì jī sān míng jí fàng zhōu. xī nán shí wǔ lǐ, guò shí bù xū, yǒu shí zuǐ tū jiāng yòu, yǒu xiǎo xī zhù jiāng zuǒ, jiāng zhì shì jiàn yǔ shān yù, suì zhé ér nán xíng.
二十四鸡三鸣即放舟。西南十五里,过石埠墟,有石嘴突江右,有小溪注江左,江至是渐与山遇,遂折而南行。
bā lǐ guò chà jiǔ, àn xià yǒu shí héng dǐ shuǐ jì, qí sè bìng zhì yǔ tǔ wú biàn, gài tǔ dǐ shí gǔ wèi jiāng liú xǐ zhuó ér chū zhě.
八里过岔九,岸下有石横砥水际,其色并质与土无辨,盖土底石骨为江流洗濯而出者。
yú shì fù xī xiàng xíng wǔ lǐ, xiàng xī běi shí lǐ, gèng xiàng běi yòu shí lǐ, zhuǎn ér xī yòu wǔ lǐ, wèi yòu jiāng kǒu. yòu jiāng zì běi, zuǒ jiāng zì xī, zhì cǐ jiāo huì.
于是复西向行五里,向西北十里,更向北又十里,转而西又五里,为右江口。右江自北,左江自西,至此交会。
zuǒ jiāng zì jiāo zhǐ guǎng yuán zhōu dōng lái, jīng lóng zhōu, yòu dōng liù shí lǐ, hé míng jiāng nán lái zhī shuǐ, yòu dōng jìng chóng shàn xiàn, hé tōng lì jiāng jí luó lǒng jiào běi lái zhī shuǐ, rào tài píng fǔ chéng dōng nán xī sān miàn, shì míng lì jiāng, yòu dōng liú zhì cǐ. yòu jiāng zì yún nán fù zhōu dōng lái, jīng shàng lín dòng, yòu dōng hé lì zhōu nán xià zhī shuǐ, yòu dōng jīng tián zhōu nán fèng yì zhōu běi, yòu dōng nán lì shàng lín guǒ huà lóng ān zhū zhōu xiàn zhì cǐ. yòu àn yī tǒng zhì:" yòu jiāng chū é lì zhōu." chá" é lì", jiē wú qí dì, wéi guì zhōu lí é lǐ zài píng yuè fǔ, yǒu é lǐ shān, nǎi zāng kē suǒ jīng, xià wèi dà róng liǔ zhōu zhī yòu jiāng zhě, yǔ cǐ wú shè. zhì lì zhōu yǒu bǎn lí shuǐ, qí liú suī xià tián zhōu, rán wú" é lǐ" zhī míng, bù shí tǒng zhì suǒ zhǐ, de yú hé dì. yòu àn lù zhì yuē" lì jiāng wèi zuǒ, pán jiāng wèi yòu." cǐ zhǐ nán pán zhī fā lín ān zhě. ruò běi pán zhī jīng pǔ ān zhōu, xià dū ní, yì chū yú lái bīn, hé liǔ zhōu zhī yòu jiāng, yǔ cǐ wú shè. cǐ gǔ zuǒ yòu èr jiāng zhī fēn yě. èr shuǐ hé zhì héng zhōu, yòu míng yù jiāng. ér qìng yuǎn zhī lóng jiāng, zì guì zhōu dū yún dú shān lái róng xiàn zhī tán jiāng, zì píng yuè lí píng lái qiān jiāng zhī dōu ní, zì pǔ ān qī xīng guān lái.
左江自交趾广源洲东来,经龙州,又东六十里,合明江南来之水,又东径崇善县,合通利江及逻、陇、教北来之水,绕太平府城东、南、西三面,是名丽江,又东流至此。右江自云南富州东来,经上林峒,又东合利州南下之水,又东经田州南、奉议州北,又东南历上林、果化、隆安诸州县至此。又按《一统志》:“右江出峨利州。”查“峨利”,皆无其地,惟贵州黎峨里在平越府,有峨峲山,乃牂牁所经,下为大融、柳州之右江者,与此无涉。至利州有阪丽水,其流虽下田州,然无“峨峲”之名,不识《统志》所指,的于何地。又按《路志》曰“丽江为左,盘江为右。”此指南盘之发临安者。若北盘之经普安州,下都泥,亦出于来宾,合柳州之右江,与此无涉。此古左、右二江之分也。二水合至横州,又名郁江。而庆远之龙江,自贵州都匀、独山来;融县之潭江,自平越、黎平来;迁江之都泥,自普安七星关来。
sān shuǐ jīng wǔ xuān, shì míng qián jiāng.
三水经武宣,是名黔江。
èr jiāng jù huì yú xún.
二江俱会于浔。
yú shì yòu yǐ yù jiāng wèi zuǒ, qián jiāng wèi yòu zhě. ér jīn yǐ zuǒ yòu èr jiāng dào yīn zhī bǐ cǐ hù chēng, bù miǎn yīn ér pī miù yǐ. yòu àn, yī tǒng zhì yú yún nán qǔ jìng fǔ pán jiāng xià zhù yún:" pán jiāng yǒu èr yuán, zài zhān yì zhōu, běi liú yuē běi pán jiāng, nán liú yuē nán pán jiāng, gè fēn liú qiān yú lǐ, zhì píng fá héng shān zhài hé yān." jīn kǎo píng fá shǔ guì zhōu lóng lǐ xīn tiān èr wèi, héng shān zhài zài nán níng.
于是又以郁江为左,黔江为右者。而今已左、右二江道因之、彼此互称,不免因而纰缪pīmiù矣。又按,《一统志》于云南曲靖府盘江下注云:“盘江有二源,在沾益州,北流曰北盘江,南流曰南盘江,各分流千余里,至平伐横山寨合焉。”今考平伐属贵州龙里、新添二卫,横山寨在南宁。
wén héng shān zhài yǔ píng fá xiāng qù yǐ qiān yú lǐ, èr shuǐ hé yóu de hé? kuàng lóng lǐ xīn tiān zhī shuǐ, yóu dōu gōu ér xià lóng jiāng, fēi běi pán suǒ jīng. héng shān zhài bié wú hé shuǐ, hé zhě, cǐ zuǒ yòu èr jiāng ěr. zuǒ jiāng zhī yuán chū yú jiāo zhǐ, yǔ pán jiāng hé shè, ér wèi liǎng pán zhī hé zài cǐ yé? yú xī yǒu biàn, xiáng zhe yú fù liú yú gōng shū zhōng. qí gǎo zài héng yáng yù dào shī qù. qí shēn jīng qí shàng liú, zài yǔ yú gōng zhì zhī. yú wèn yòu jiāng zhī liú, sù tián zhōu ér shàng, zhōu zhì bái ài ér zhǐ. bái ài běn qí lín jìng, wèi tián zhōu duó ér yǒu zhī. yòu kǎo lì zhōu yǒu bái lì shān, nǎi bǎn lí shuǐ suǒ chū, yòu yǒu" bǎn" zuò" hóng méng", èr shuǐ jiē nán xià tián zhōu zhě. bái ài qǐ jí bái lì shān zhī ài, ér yòu jiāng zhī chū yú é lì zhě, qǐ jí cǐ shuǐ? qí fù zhōu zhī liú, yòu xī lái hé zhī zhě yé?
闻横山寨与平伐相去已千余里,二水何由得合?况龙里、新添之水,由都勾而下龙江,非北盘所经。横山寨别无合水,合者,此左、右二江耳。左江之源出于交趾,与盘江何涉,而谓两盘之合在此耶?余昔有辨,详著于《复刘愚公书》中。其稿在衡阳遇盗失去。俟身经其上流,再与愚公质之。余问右江之流,溯田州而上,舟至白隘而止。白隘本其邻境,为田州夺而有之。又考利州有白丽山,乃阪丽水所出,又有“阪”作“泓濛”,二水皆南下田州者。白隘岂即白丽山之隘,而右江之出于峨利者,岂即此水?其富州之流,又西来合之者耶?
zì chà jiǔ lái, liǎng àn tǔ shān wēi yí, jù bù shèn gāo.
自岔九来,两岸土山逶迤,俱不甚高。
yóu yòu jiāng kǒu běi wàng, qí nèi jù gāo yá píng lǒng, wú chóng shān zhī jiān ér zuǒ jiāng nán àn, zé zhòng fēng zhī nèi, tū wù yī yuán fù, pō yǔ zhòng shān yì yǐ. yòu xī yī lǐ, jiāng yì zhuǎn běi, yòu nán yī lǐ, shì wèi dà guǒ wān. qián lín zuǒ jiāng, hòu qí yòu jiāng, nǎi liǎng jiāng zhōng yāng jí jǐn chù yě. qí běi yǒu xiǎo fēng sān, shí yuán gèn rú pián fù zhōng, shān zhì shì shǐ lù shí xíng. qí dōng yǒu cūn yuē sòng cūn, jù luò pō shèng, ér wú shì sì. yú sù kǎo yǒu hé jiāng zhèn, yǐ wéi jiāng jiā zhōng dà shì, zhì shì mì zhī, wū yǒu yě.
由右江口北望,其内俱高涯平陇,无崇山之间;而左江南岸,则众峰之内,突兀一圆阜,颇与众山异矣。又西一里,江亦转北,又南一里,是为大果湾。前临左江,后崎右江,乃两江中央脊尽处也。其北有小峰三,石圆亘如骈覆钟,山至是始露石形。其东有村曰宋村,聚落颇盛,而无市肆。余夙考有合江镇,以为江夹中大市,至是觅之,乌有也。
zhēng zhī tǔ rén, yì wú zhī qí míng zhě. shì rì xíng wǔ shí lǐ, pō yú wān xià.
征之土人,亦无知其名者。是日行五十里,泊于湾下。
èr shí wǔ rì jī zài míng, fā zhōu xī xiàng xíng.
二十五日鸡再鸣,发舟西向行。
qū zhé zhuǎn xī nán shí wǔ lǐ, fù jiàn yǒu tū yá zhī shí, yǐ ér zhōu zhuǎn nán xiàng, suì zhuǎn ér dōng.
曲折转西南十五里,复见有突涯之石,已而舟转南向,遂转而东。
èr lǐ, shàng zhǎng tān, yǒu tū yá fēi shí, pīng lì jiāng běi àn. yá qián shā gèn zhōng liú, jiāng fēn zuǒ yòu huán zhī, zhōu jù kě sù liú shàng. yòu sān lǐ, wèi yáng měi, yì míng dà wān, gài jiāng liú zhī qū, nán zì yáng měi, běi zhì sòng cūn, wèi liǎng dà zhuǎn yún. zì yáng měi xī xiàng xíng shí wǔ lǐ, wèi yú yīng tān.
二里,上长滩,有突崖飞石,娉立江北岸。崖前沙亘中流,江分左右环之,舟俱可溯流上。又三里,为杨美,亦名大湾,盖江流之曲,南自杨美,北至宋村,为两大转云。自杨美西向行十五里,为鱼英滩。
tān dōng nán yǒu shān rú jué yù huán, zhōng qǐ yī yuán fù, xī xiàng yíng jiāng, yǒu shā zhōng liú duì zhī. qí dì shén qí. xún zhī zhōu rén, yún:" xī yǒu yíng zàng yú shàng zhě, sú míng tài zǐ dì. xiāng rén è ér záo qí liǎng páng, qí mài suì shāng." jīn shān diān sōng shí yóu cún, záo hén rú xīn yě. shàng tān yòu wǔ lǐ ér mù, pō yú jīn zhú zhōu zhī shàng liú yě àn yě.
滩东南有山如玦júe玉环,中起一圆阜,西向迎江,有沙中流对之。其地甚奇。询之舟人,云:“昔有营葬于上者,俗名太子地。乡人恶而凿其两旁,其脉遂伤。”今山巅松石犹存,凿痕如新也。上滩又五里而暮,泊于金竹洲之上流野岸也。
èr shí liù rì jī chū míng, fā zhōu. shí lǐ, xī nán guò xiāo cūn, tiān sè yóu xī wēi yě wú sè wēi míng. zhì shì yǐ rù xīn níng jìng, zhì shì shí shān fù chū, ruò píng liè, ruò jiǎo tǐng, liǎng àn bīn jiāng zhī shí, yì shí shí jìng yì. yòu wǔ lǐ, zhé ér dōng, jiāng nán àn qióng shí chéng dòng, wài liè duō mén, rú shī xiàng pián lì, ér kōng qí kuà xià jiāng běi àn duàn yá chéng xiá, shàng jià fēi liáng, rú hóng ní gāo yìng, ér zhuì qí liǎng duān. yòu wǔ lǐ, zhuǎn ér xī nán, yǔ shí shān shí xiàng shí bèi.
二十六日鸡初鸣,发舟。十里,西南过萧村,天色犹熹微也无色微明。至是已入新宁境,至是石山复出,〔若屏列,若角挺,〕两岸濒江之石,亦时时竞异。又五里,折而东,江南岸穹石成洞,外裂多门,如狮象骈立,而空其跨下;江北岸断崖成峡,上架飞梁,如虹霓高映,而缀其两端。又五里,转而西南,与石山时向时背。
liǎng yá tū shí yù qí, qí shàng niè gāo jùn rú chì yún xié pī, xià fù rú fèi yè dǎo chuí, huàn tài shí shí biàn huàn dàn dòng bù shèn shēn, yá bù shèn kuò, wèi chéng lóu gé ěr.
两崖突石愈奇,其上嵲niè高峻如翅云斜劈,下覆如肺叶倒垂,幻态时时变换;但洞不甚深,崖不甚扩,未成楼阁耳。
yòu běi zhuǎn wǔ lǐ, wèi xīn zhuāng, zhuǎn xī nán sān lǐ, wèi jiù zhuāng. yòu xī èr lǐ, zhuǎn ér nán wǔ lǐ, zhuǎn ér běi sān lǐ, fù zhuǎn xī nán, gèng yǒu shí shān dāng qián yǐ.
又北转五里,为新庄,转西南三里,为旧庄。又西二里,转而南五里,转而北三里,复转西南,更有石山当前矣。
yòu sān lǐ, xī tòu liǎng shān zhī yè, xié jiāng běi shí fēng běi zhuǎn, ér xún qí xī lù. yú shì dōng àn zé fēng pái yá tà, qióng dòng lián mén xī àn zé bō jī àn huí, jī kōng qiào yīng. qí dōng àn zhī shān, nán lián liǎng fēng, běi fēng dòng liè sān mén, mén suī wài fēn, jiē kōng tóng nèi kuò běi pián liǎng yá, nán yá bì xuán liǎng dié, dié jù yǒu dòng, fù gāo xià zhōng tōng.
又三里,西透两山之腋,挟江北石峰北转,而循其西麓。于是东岸则峰排崖拓,穹洞连门;西岸则波激岸回,矶空窍应。其东岸之山,南连两峰,北峰洞列三门,门虽外分,皆崆峒内扩;北骈两崖,南崖壁悬两叠,叠俱有洞,复高下中通。
cǐ jí shī yán.
此即狮岩。
běi xíng sān lǐ, zhí dǐ pián yá xià, nǎi zhuǎn nán xíng. shùn fēng guà fān èr lǐ, yòu xī xíng yī lǐ, bī yī jiān fēng xià, réng zhuǎn xiàng nán. xī àn fù yǒu pián yá píng pōu, wēi lín jiāng tán, jí bǐ jià shān yě.
北行三里,直抵骈崖下,乃转南行。顺风挂帆二里,又西行一里,逼一尖峰下,仍转向南。西岸复有骈崖平剖,巍临江潭,即笔架山也。
ér dōng àn shí gēn yù sǒng yù tòu. gòng sān lǐ, guò xiàng shí xià, jí xīn níng zhī xī mén yě. fēng fān fāng shǐ, zhōu rén xiān yǒu xiāng rén pō cǐ, suì pō ér hù zhuó. yú nǎi rù chéng, dēng zhōu xiè, dú zhōu jì yú yí jiān guān fǔ dà mén de lì shì táng, xún shī yán zhū shèng yú tǔ zhù. hái dēng xiàng shí, rì yǐ bó mù.
而东岸石根愈耸愈透。共三里,过象石下,即新宁之西门也。风帆方驶,舟人先有乡人泊此,遂泊而互酌。余乃入城,登州廨,读《州记》于仪间官府大门的莅事堂,询狮岩诸胜于土著。还登象石,日已薄暮。
suì bù chéng háng, yī xiàng shí ér pō.
遂不成行,依象石而泊。
xīn níng zhī dì, xī wèi shā shuǐ wú cóng děng sān dòng, guó chū wèi tǔ xiàn, hòu yǐ sī míng tǔ fǔ yǒu gōng, fēn wú cóng děng cūn bì zhī, suì jiàn cì cán shí. hòu zhōng zhōu cóng ér xiào yóu, yǔ sī míng hù xiāng zhēng duó, qí dì suì zhāo qín mù chǔ, rén mín tú tàn wú yǐ, dāng dào shǐ shōu qí dì, yǐ wǔ biàn shǒu zhī. tǔ qiú huáng xián xiàng yòu gòu luàn chàng nì, lóng qìng mò, zuì rén jì dé, nǎi jǐn shōu sī míng zhōng zhōu wèi tǔ dì, bìng sān dòng wèi sì, chuàng lì zhōu zhì. qí dōng nán wǔ lǐ jí xuān huà rú hé xiāng míng. yī èr sì sān wéi, bìng gē yǐ fù zhī jí xiāo cūn yǐ shàng shì yě. qí xī běi wèi sī tóng tuó líng jiè xī nán wèi jiāng zhōng èr zhōu jiè. jiāng shuǐ zì xī nán nà lēi lái, rào chéng xī běi, zhuǎn ér dōng nán qù. wàn lì jǐ chǒu, zhōu shǒu jiāng yòu zhāng sī zhōng yǒu jì zài zhōu mén, nǎi jiàn zhōu zhī chū rèn zhě.
新宁之地,昔为沙水、吴从等三峒,国初为土县,后以思明土府有功,分吴从等村畀之,遂渐次蚕食。后忠州从而效尤,与思明互相争夺,其地遂朝秦暮楚,人民涂炭无已,当道始收其地,以武弁守之。土酋黄贤相又构乱倡逆,隆庆末,罪人既得,乃尽收思明、忠州未吐地,并三峒为四,创立州治。其东南五里即宣化、如何乡名。一、二、四三围,并割以附之;即萧村以上是也。其西北为思同、陀陵界;西南为江、忠二州界。江水自西南那勒来,绕城西北,转而东南去。万历己丑,州守江右张思中有记在州门,乃建州之初任者。
zhōu běi sì lǐ, gé jiāng wèi shī yán shān, zhōu xī èr lǐ, gé jiāng wèi bǐ jià shān, zhōu nán yī lǐ wèi xī niú yán, gèng nán sān lǐ wèi chuān shān dà yán, jiē shí fēng sǒng bá, shí dòng kōng tóng, qí jìng yě. zhōu xī yuǎn fēng pái liè gèng qí, xiàng shí shī shí jù zài hán huī mén jiāng àn. jiāng liú zì nán héng yǒng ér lái, shī shí shǒu è qí ruì, yíng liú wān gǔ, suì chéng zhēng níng zhī zhuàng. xià liú dàng wèi xiàng shí, wēi zhǔn gāo sǒng de bí zi xià qiàn, kōng jiá nèi hán, jié shuǐ yī wān, kě pō kě qì, ér xī mén zhī bù yīn zhī. shī shí zhī shàng yuē chōng kǒu, xià liú yǒu shí liáng gāo jià liǎng yá jiān, xià pì chéng mén. yú xiān wén zhī yì fù lǎo yún:" jìn chōng kǒu yǒu xiān yuán dòng fǔ." jì yì bù zhēn, wú kě wèn zhě, bù shí jí cǐ fǒu?
州北四里,隔江为狮岩山,州西二里,隔江为笔架山,州南一里为犀牛岩,更南三里为穿山大岩,皆石峰耸拔,石洞崆峒,奇境也。州西远峰排列更奇,象石、狮石俱在含晖门江岸。江流自南衡涌而来,狮石首扼其锐,迎流剜骨,遂成狰狞之状。下流荡为象石,巍准高耸的鼻子下倩,空颊内含,截水一湾,可泊可憩,而西门之埠因之。狮石之上曰冲口,下流有石梁高架两崖间,下辟成门。余先闻之邑父老云:“近冲口有仙源洞府。”记忆不真,无可问者,不识即此否?
zì nán níng lái zhì shí bù xū, àn shǐ yǒu shān, jiāng shǐ yǒu shí guò yòu jiāng kǒu, àn shān shǐ lù shí zhì yáng měi, jiāng shí shǐ lù qí guò xiāo cūn rén xīn níng jìng, jiāng zuǒ shǐ yǒu chún shí zhī shān guò xīn zhuāng dǐ xīn níng běi guō, jiāng yòu shǐ yǒu duì zhì zhī xiù yǒu yán dòng zhī shān.
自南宁来至石埠墟,岸始有山,江始有石;过右江口,岸山始露石;至杨美,江石始露奇;过萧村人新宁境,江左始有纯石之山;过新庄抵新宁北郭,江右始有对峙之岫xiù有岩洞之山。
yú shì zhōu xíng shí fēng zhōng, huò qū ér zuǒ, huò qū ér yòu, xuán bèi yī yá, fù yíng yī zhàng, jì huán hū cǐ, zhuǎn wù hū bǐ, suī bù chéng lián yún zhī xiá, ér rú suō zhī dù wěi, rú dié zhī chuān cóng, yìng jiē bù xiá, wú guò hū cǐ.
于是舟行石峰中,或曲而左,或曲而右,旋背一崖,复潆一嶂,既环乎此,转鹜乎彼,虽不成连云之峡,而如梭之度纬,如蝶之穿丛,应接不暇,无过乎此。
qiě jiāng dǐ xīn níng, bù tè shí shān zuì shèng, ér shí àn yóu qí. gài jiāng liú jī shān, shān xuē chéng bì, liú huí shā zhuǎn, yún gēn zhǐ yán shí bèng chū, huò cuò lì bō xīn, huò fēi qiàn shuǐ miàn, jiē dòng hè céng kāi, fū hén gǔ zhòu, jiāng jì shàn zhé, àn shí yǔ shān fǔ zhī kǒng hòu, yì shǐ jiāng shān liǎng shàn qí qí. yú wèi yáng shuò shān qiào bīn jiāng, wú cǐ àn zhī shí, jiàn xī shuǐ jī duō shí, wú cǐ shí zhī qí. suī lián fēng jiā zhàng, yuǎn bù lèi sān xiá còu pō yī chù, cù bù jí wǔ yí ér shū mì wǎn zhuǎn, zài bó zhòng jiān. zhì qí yī pài líng lóng tōng lòu, bié chū yī fān xiān qiǎo, zú duó èr shān zhī xí yǐ.
〔且江抵新宁,不特石山最胜,而石岸尤奇。盖江流击山,山削成壁,流回沙转,云根指岩石迸出,或错立波心,或飞嵌水面,皆洞壑层开,肤痕穀绉,江既善折,岸石与山辅之恐后,益使江山两擅其奇。余谓阳朔山峭濒江,无此岸之石,建溪水激多石,无此石之奇。虽连峰夹嶂,远不类三峡;凑泊一处,促不及武彝;而疏密宛转,在伯仲间。至其一派玲珑通漏,别出一番鲜巧,足夺二山之席矣。〕