yǎng jìng wèi shè shēng shǒu wù. wǔ guān zhī sī, jù shǔ yáng huǒ jīng suǐ xuè mài, zé yīn jīng yě. yīn zú nǎi kè jì yáng. nèi jīng yuē:" yīn jīng suǒ fèng qí rén shòu, yáng jīng suǒ jiàng qí rén yāo." jiàng zhě xiáng fú zhī jiàng, yīn bù zú ér shòu yáng zhì, lì jiàn kū jié yǐ. yǎng jìng suǒ yǐ yǎng yīn, zhèng wèi dòng shí huī yùn zhī yòng. xiǎn dào jīng yuē:" gǔ yǒng miàn bái xuè yǒng miàn chì suǐ yǒng miàn huáng jī yǒng miàn hēi jīng yǒng miàn guāng qì yǒng miàn zé. guāng zé bì gēn hū jīng qì, suǒ wèi cuì rán jiàn yú miàn yě. àn" jīng qì" èr zì jù cóng mǐ, shì jīng qì yòu bì zī hū mǐ. tiáo tíng zhōu fàn, jī bǎo shì shí, shēng jīng yì qì zhī gōng shú dà yān!
养静为摄生首务。五官之司,俱属阳火;精髓血脉,则阴精也。阴足乃克济阳。《内经》曰:“阴精所奉其人寿,阳精所降其人夭。”降者降伏之降,阴不足而受阳制,立见枯竭矣。养静所以养阴,正为动时挥运之用。《显道经》曰:“骨涌面白、血涌面赤、髓涌面黄、肌涌面黑、精涌面光、气涌面泽。光泽必根乎精气,所谓啐然见于面也。按“精气”二字俱从米,是精气又必资乎米。调停粥饭,饥饱适时,生精益气之功孰大焉!
jì wáng zhì yún:" jiǔ shí yǐn shí bù lí qǐn", qǐn wèi qǐn chù zhī suǒ, nǎi qǐ jū shì zhī yì. rú nián wèi jiǔ shí, jīng lì shuāi tuí zhě, qǐ jū wò shì, shì yì wú bù kě. shǎo shì tīng guǎ yán xiào, jù zú níng xīn yǎng shén, jí qū bìng liáng fāng yě. guǎng chéng zǐ yuē:" wú shì wú tīng, bào shén yǐ jìng, xíng jiāng zì zhèng." xīn zhě shén zhī shě, mù zhě shén zhī yǒu mù zhī suǒ zhì, xīn yì zhì yān. yīn fú jīng yuē:" jī zài mù", dào dé jīng yuē:" bú jiàn kě yù, shǐ xīn bù luàn." píng jū wú shì shí, yī shì mò zuò, cháng yǐ mù shì bí, yǐ bí duì qí, tiáo yún hū xī wú jiàn duàn, wú jīn chí, jiàng xīn huǒ rù yú qì hǎi, zì jué biàn tǐ hé chàng. dìng guān jīng yuē:" wù yǐ shè shì wú yàn", gù qiú duō shì, wù yǐ chù xuān wú è. qiáng lái jiù xuān, gài wú yàn wú è, shì bù lèi xīn yě ruò duō shì jiù xuān, xīn jí wéi shì lèi yǐ! chōng xū jīng yuē:" wù wài yóu, bù rú wù nèi guān."
《记·王制》云:“九十饮食不离寝”,寝谓寝处之所,乃起居 室之意。如年未九十,精力衰颓者,起居卧室,似亦无不可。少视听、寡言笑,俱足宁心养神,即祛病良方也。《广成子》曰:“无视无听,抱神以静,形将自正。”心者神之舍,目者神之牖;目之所至,心亦至焉。《阴符经》曰:“机在目”,《道德经》曰:“不见可欲,使心不乱。”平居无事时,一室默坐,常以目视鼻,以鼻对脐,调匀呼吸;毋间断,毋矜持,降心火入于气海,自觉遍体和畅。《定观经》曰:“勿以涉事无厌”,故求多事,勿以处喧无恶。强来就喧,盖无厌无恶,事不累心也;若多事就喧,心即为事累矣!《冲虚经》曰:“务外游,不如务内观。”
xīn bù kě wú suǒ yòng, fēi bì rú gǎo mù rú sǐ huī, fāng wèi yǎng shēng zhī dào. jìng shí gù jiè dòng, dòng ér bù wàng dòng, yì jìng yě. dào jiā suǒ wèi bù pà niàn zǒu, wéi pà jué chí. zhì yú yòng shí jiè zá, zá zé fēn, fēn zé láo, wéi zhuān zé suī yòng bù láo, zhì dìng shén níng gù yě.
心不可无所用,非必如槁木、如死灰,方为养生之道。静时固戒动,动而不妄动,亦静也。道家所谓不怕念走,惟怕觉迟。至于用时戒杂,杂则分,分则劳,惟专则虽用不劳,志定神凝故也。
rén jí qì yǐ chōng qí shēn, gù píng rì zài hu shàn yǎng, suǒ jì zuì shì nù. nù xīn yī fà, zé qì nì ér bù shùn, zhì ér bù shū shāng wǒ qì, jí zú yǐ shāng wǒ shēn. lǎo nián rén suī shì zhí kě nù, dāng sī shì yǔ shēn shú zhòng, yī zhuǎn niàn jiān, kě yǐ huàn rán bīng shì.
人藉气以充其身,故平日在乎善养,所忌最是怒。怒心一发,则气逆而不顺,窒而不舒;伤我气,即足以伤我身。老年人虽事值可怒,当思事与身孰重,一转念间,可以涣然冰释。
hán nuǎn jī bǎo, qǐ jū zhī cháng, wéi cháng yě, wǎng wǎng yì yú shū zòng, zì dāng suí shí shěn liàng. yī kě jiā jí jiā, wù yǐ báo hán ér shǎo nài shí kě zhì jí zhì, wù yǐ yuè kǒu ér shǎo tān. jì shēng biān yuē:" yī bù xián guò, shí bù xián bù jí", cǐ suī jiù piān zhī yán, shí wèi dé zhòng zhī lùn.
寒暖饥饱,起居之常,惟常也,往往易于疏纵,自当随时审量。衣可加即加,勿以薄寒而少耐;食可置即置,勿以悦口而少贪。《济生编》曰:“衣不嫌过,食不嫌不及”,此虽救偏之言,实为得中之论。
chūn bīng wèi pàn, xià tǐ níng guò yú nuǎn, shàng tǐ wú fáng lüè jiǎn, suǒ yǐ yǎng yáng zhī shēng qì. mián yī bù kě dùn jiā, shǎo nuǎn yòu xū zàn tuō. běi fāng yǔ yuē: ruò yào ān lè, bù tuō bù zháo. nán fāng yǔ yuē: ruò yào ān lè, pín tuō pín zhe.
春冰未泮,下体宁过于暖,上体无妨略减,所以养阳之生气。绵衣不可顿加,少暖又须暂脱。北方语曰:若要安乐,不脱不着。南方语曰:若要安乐,频脱频着。
xià yuè bīng pán, yǐ yīn chéng yáng yě dōng yuè wéi lú, yǐ yáng chéng yīn yě, yīn yáng jù bù kě wéi shí. nèi jīng yuē:" zhì zhě zhī yǎng shēng yě, bì shùn sì shí ér diào hán shǔ." rán dōng hán yóu kě jìn huǒ, huǒ zài biǎo yě xià rè bì jiè nà liáng, liáng rù lǐ yě. jì shì rén shù biān yuē:" shǒu xīn tōng xīn qiào." dà rè shí, yǐ shàn jí shàn shǒu xīn, néng shǐ biàn tǐ jù liáng. yú wèi bù ruò yàn yǔ yún: xīn dìng zì rán liáng!" xīn dìng" èr zì kě wán wèi.
夏月冰盘,以阴乘阳也;冬月围炉,以阳乘阴也,阴阳俱不可违时。《内经》曰:“智者之养生也,必顺四时而调寒暑。”然冬寒犹可近火,火在表也;夏热必戒纳凉,凉入里也。《济世仁术编》曰:“手心通心窍。”大热时,以扇急扇手心,能使遍体俱凉。愚谓不若谚语云:心定自然凉!“心定”二字可玩味。