zhàng yuē" fú lǎo", jì kě bù lǚ jiè lì, qiě shǐ shǒu zú xiāng gù, xíng bù jí zào. qí cháng xū gāo guò yú tóu yī chǐ xǔ, zé chū rù mén hù, bǐ yǒu zhì ài, kě yǐ liú xīn jiǎn diǎn. suī shì shǎo biàn, xún zǐ yuē:" biàn zhě, bù biàn zhī biàn yě", gǔ rén zhì zuò, gài yǒu shēn yì zài.
杖曰“扶老”,既可步履借力,且使手足相顾,行不急躁。其长须高过于头一尺许,则出入门户,俾有窒碍,可以留心检点。虽似少便,《荀子》曰:“便者,不便之便也”,古人制作,盖有深意在。
jì wáng zhì yuē:" wǔ shí zhàng yú jiā, liù shí zhàng yú xiāng, qī shí zhàng yú guó, bā shí zhàng yú cháo." lǐ suǒ cháng yòng, yòng zhī kě yě, wú qiáng zuò shào zhuàng, qì zhì fú wèn.
《记·王制》曰:“五十杖于家,六十杖于乡,七十杖于国,八十杖于朝。”礼所常用,用之可也,毋强作少壮,弃置弗问。
zhàng yòng zhú, qǔ qí qīng ér yì jǔ, gù fú zhàng bì yuē" fú qióng", yì yuē" fú qióng", chǎn shǔ zhī qióng zhōu. gēn yǒu sān qí wèi yì, yòu jié gāo rú hè xī zhě, chū shǔ zhī xù zhōu, wèi qióng zhú. zhú lèi bù yī, zhì hòu shǐ jiān, nǎi dāng yú yòng. téng yì kě wèi zhàng, chǎn liǎng guǎng zhě jiā. yǒu wèi téng bù jí zhú, qí zhì jiào zhòng yǒu wèi zhú yì bù jí téng, nián jiǔ zé cuì ér yì zhé. wù wú quán yòng, dà dǐ rú shì.
杖用竹,取其轻而易举,故扶杖必曰“扶邛”,亦曰“扶筇”,产蜀之邛州。根有三岐为异,又节高如鹤膝者,出蜀之叙州,为筇竹。竹类不一,质厚始坚,乃当于用。藤亦可为杖,产两广者佳。有谓藤不及竹,其质较重;有谓竹亦不及藤,年久则脆而易折。物无全用,大抵如是。
zhōu lǐ: yī qí shì zhǎng wáng zhī chǐ zhàng, wèi" cì lǎo zhě zhàng" yě hòu hàn shū" mín nián qī shí shòu zhàng", qí duān yǐ jiū niǎo wèi shì. jiū zhě, bù yē zhī niǎo yě. yù lǎo rén yǐn shí bù yē, jí zhù gěng zhù yē zhī yì. cháng jiàn jiù tóng jiū, zhū cuì làn bān, de shì hàn shí zhàng tóu wù. gài yǐ tóng wèi zhī, qiè yì zuó yǐ yù, diāo yǐ xiāng, jù kě, fēi dìng yòng tóng yě. zhàng zhī xià, xū yǐ tóng xiāng, fāng nài yòng, duǎn zé xiāng lìng zhǎng èr sān cùn yì kě. xià bì wēi ruì, zháo dì bù huá.
《周礼》:伊耆氏掌王之齿杖,谓“赐老者杖”也;《后汉书》“民年七十授杖”,其端以鸠鸟为饰。鸠者,不噎之鸟也。欲老人饮食不噎,即祝哽祝噎之意。尝见旧铜鸠,朱翠烂斑,的是汉时杖头物。盖以铜为之,窃意琢以玉,雕以香,俱可,非定用铜也。杖之下,须以铜镶,方耐用,短则镶令长二三寸亦可。下必微锐,着地不滑。
jìn shí duō yòng duǎn zhàng, fēi zhàng yě. qí zhǎng yǔ yāo qí, shàng shī héng gān sì wǔ cùn, yǐ shǐ shǒu zhí, míng yuē" guǎi". qǔ méi zhè tiáo, lǎo ér jiān zhì, tiān rán yǒu qí, chū kě zhí zhě wèi jiā. shào zhuàng jù xié yǐ yóu shān, jí xíng yuǎn dào, pō jiè qí lì. ruò lǎo nián huò sàn bù kuàng yě, huò xián lì tíng chú, ǒu yī xié zhī. rán héng qíng xǐ biàn yì ér yàn wěi qū, wǎng wǎng yòng guǎi bù yòng zhàng, zhì zuò zhī běn yì, kǒng jiàn jiù yān yě.
近时多用短杖,非杖也。其长与腰齐,上施横杆四五寸,以使手执,名曰“拐”。取梅柘条,老而坚致,天然有歧,出可执者为佳。少壮俱携以游山,及行远道,颇借其力。若老年或散步旷野,或闲立庭除,偶一携之。然恒情喜便易而厌委曲,往往用拐不用杖,制作之本意,恐渐就湮也。
zhàng tóu xià kě xuán bèi yòng wù, rú ruǎn xiū yǐ qián guà zhàng, suǒ wèi" zhàng tóu qián" shì yě. qí shì yǐ tóng quān dīng yú zhàng tóu xià, xiāng qù yuē wǔ liù cùn, wù jí fù yú quān. yǒu yǐ xiǎo píng chā shí huā, wèi" zhàng tóu píng". bào piáo zǐ yuē: zhàng xuán hú lú, kě zhù dān yào. yòu wǔ yuè tú: rù shān kě pì xiāo mèi.
杖头下可悬备用物,如阮修以钱挂杖,所谓“杖头钱”是也。其式以铜圈钉于杖头下,相去约五六寸,物即缚于圈。有以小瓶插时花,为“杖头瓶”。《抱朴子》曰:杖悬葫芦,可贮丹药。又《五岳图》:入山可辟魈魅。
zhàng yǒu míng, suǒ yǐ yù quàn jiè zhī yì, gǔ rén héng yǒu zhī. yǔ cháng zì míng qí zhú zhàng yuē:" zuǒ zhī zuǒ zhī, wú zhēng xiān, xíng qù zì dào xī, mǒu shuǐ mǒu shān." suǒ wèi" zuǒ zhī" zhě, fú zhàng dāng yòng zuǒ shǒu, zé yòu jiǎo xiān xiàng qián, zhàng yǔ zuǒ jiǎo suí qí hòu, bù lǚ fāng wèi wěn shùn, fú guǎi yì rán. yǔ jìn dé qióng zhú zhàng, jié wèi guǎi, gēn yǒu sān qí, qù qí yī, tiān rán biàn yú shǒu zhí, qià dàng qióng zhú zhī yòng, huò bù yǔ xuē yuán fāng zhú tóng jī yě. qǔ yì" lǚ" guà jiǔ èr zhī yáo cí, juān yú shàng yuē:" lǚ dào tǎn tǎn, yōu rén zhēn jí."
杖有铭,所以寓劝戒之意,古人恒有之。予尝自铭其竹杖曰:“左之左之,毋争先,行去自到兮,某水某山。”所谓“左之”者,扶杖当用左手,则右脚先向前,杖与左脚随其后,步履方为稳顺,扶拐亦然。予近得邛竹杖,截为拐,根有三歧,去其一,天然便于手执,恰当邛竹之用,或不与削圆方竹同讥也。取《易》“履”卦《九二》之爻辞,镌于上曰:“履道坦坦,幽人贞吉。”