huò wèn yuē:" xián zhě háng dào, dé zūn guān hòu lù yǐ hé xīn wèi nìng, yǐ qǔ fù guì?" yuē: nìng rén zhī háng dào kě yǐ dé fù guì, bì yǐ nìng qǔ jué lù zhě, bù néng jìn yù yě zhī lì gēng kě yǐ dé gǔ, miǎn mào kě yǐ dé huò, rán ér bì dào qiè, qíng yù bù néng jìn zhě yě. yǐ lǐ jìn tuì yě, rén mò zhī guì, rán ér wéi lǐ zhě zhòng, zūn yì zhě xī, xīn qíng tān yù, zhì lǜ luàn nì yě. fū nìng yǔ xián zhě tóng cái, nìng yǐ qíng zì bài tōu dào yǔ tián shāng tóng zhī, tōu dào yǐ yù zì hé yě.
或问曰:“贤者行道,得尊官厚禄;矣何心为佞,以取富贵?”曰:佞人知行道可以得富贵,必以佞取爵禄者,不能禁欲也;知力耕可以得谷,勉贸可以得货,然而必盗窃,情欲不能禁者也。以礼进退也,人莫之贵,然而违礼者众,尊义者希,心情贪欲,志虑乱溺也。夫佞与贤者同材,佞以情自败;偷盗与田商同知,偷盗以欲自劾也。
wèn yuē:" nìng yǔ xián zhě tóng cái, cái xíng yí jūn, ér nìng rén hé wèi dú yǐ qíng zì bài?" yuē: fù guì jiē rén suǒ yù yě, suī yǒu jūn zǐ zhī xíng, yóu yǒu jī kě zhī qíng. jūn zǐ zé yǐ lǐ fáng qíng, yǐ yì gē yù, gù dé xún dào, xún dào zé wú huò xiǎo rén zòng tān lì zhī yù, yú lǐ fàn yì, gù jìn dé gǒu nìng, gǒu nìng zé yǒu zuì. fū xián zhě, jūn zǐ yě nìng rén, xiǎo rén yě. jūn zǐ yǔ xiǎo rén běn shū cāo yì xíng, qǔ shě bù tóng.
问曰:“佞与贤者同材,材行宜钧,而佞人曷为独以情自败?”曰:富贵皆人所欲也,虽有君子之行,犹有饥渴之情。君子则以礼防情,以义割欲,故得循道,循道则无祸;小人纵贪利之欲,逾礼犯义,故进得苟佞,苟佞则有罪。夫贤者,君子也;佞人,小人也。君子与小人本殊操异行,取舍不同。
wèn yuē:" nìng yǔ chán zhě tóng dào hū? yǒu yǐ yì hū?" yuē: chán yǔ nìng, jù xiǎo rén yě, tóng dào yì cái, jù yǐ jí dù wéi xìng, ér shī xíng fā dòng zhī yì. chán yǐ kǒu hài rén, nìng yǐ shì wēi rén chán rén yǐ zhí dào bù wéi, nìng rén yī wéi nì duān chán rén wú zhà lǜ, nìng rén yǒu shù shù. gù rén jūn jiē néng yuǎn chán qīn rén, mò néng zhī xián bié nìng. nán yuē:" rén jūn jiē néng yuǎn chán qīn rén, ér mò néng zhī xián bié nìng, rán zé nìng rén yì bù kě zhī hū?" yuē: nìng kě zhī, rén jūn bù néng zhī. yōng yōng zhī jūn, bù néng zhī xián, bù néng zhī xián, bù néng zhī nìng. wéi shèng xián zhī rén, yǐ jiǔ dé jiǎn qí xíng, yǐ shì xiào kǎo qí yán. xíng bù hé yú jiǔ dé, yán bù yàn yú shì xiào, rén fēi xián zé nìng yǐ. fū zhī nìng yǐ zhī xián, zhī xián yǐ zhī nìng, zhī xián zé xián zhì zì jué, zhī xián zé jiān nìng zì dé. xián nìng yì xíng, kǎo zhī yī yàn qíng xīn bù tóng, guān zhī yī shí.
问曰:“佞与谗者同道乎?有以异乎?”曰:谗与佞,俱小人也,同道异材,俱以嫉妒为性,而施行发动之异。谗以口害人,佞以事危人;谗人以直道不违,佞人依违匿端;谗人无诈虑,佞人有术数。故人君皆能远谗亲仁,莫能知贤别佞。难曰:“人君皆能远谗亲仁,而莫能知贤别佞,然则佞人意不可知乎?”曰:佞可知,人君不能知。庸庸之君,不能知贤,不能知贤,不能知佞。唯圣贤之人,以九德检其行,以事效考其言。行不合於九德,言不验於事效,人非贤则佞矣。夫知佞以知贤,知贤以知佞,知贤则贤智自觉,知贤则奸佞自得。贤佞异行,考之一验;情心不同,观之一实。
wèn yuē:" jiǔ dé zhī fǎ, zhāng shè jiǔ yǐ, guān dú zhī zhě, mò bù xiǎo jiàn, dòu hú zhī liàng duō shǎo, quán héng zhī xiàn qīng zhòng yě. rán ér jū guó yǒu tǔ zhī jūn, hé wèi cháng yǒu xié nìng zhī chén yǔ cháng yǒu qī huò zhī huàn?" yuē: wú huàn dòu hú guò, suǒ liàng fēi qí gǔ bù huàn wú quán héng, suǒ quán fēi qí wù gù yě. zài rén jūn wèi zhě, jiē zhī jiǔ dé zhī kě yǐ jiǎn xíng, shì xiào kě yǐ zhī qíng, rán ér huò luàn bù néng jiàn zhě, zé míng bù chá zhī gù yě. rén yǒu bù néng xíng, xíng wú bù kě jiǎn rén yǒu bù néng kǎo, qíng wú bù kě zhī.
问曰:“九德之法,张设久矣,观读之者,莫不晓见,斗斛之量多少,权衡之县轻重也。然而居国有土之君,曷为常有邪佞之臣与常有欺惑之患?”〔曰〕:无患斗斛过,所量非其谷;不患无铨衡,所铨非其物故也。在人君位者,皆知九德之可以检行,事效可以知情,然而惑乱不能见者,则明不察之故也。人有不能行,行无不可检;人有不能考,情无不可知。
wèn yuē:" xíng bù hé yú jiǔ dé, xiào bù jiǎn yú kǎo gōng, jìn jìn fēi xián, fēi xián zé nìng. fū yōng yōng zhī cái, wú gāo zhī zhī bù néng jí xián. xián gōng bù xiào, xián xíng bù yīng, kě wèi nìng hū?" yuē: cái yǒu bù xiāng jí, xíng yǒu bù xiāng zhuī, gōng yǒu bù xiāng xí. ruò zhī wú xiāng xí, rén cái xiāng shén bǎi, qǔ shě yí tóng. xián nìng shū xíng, shì shì fēi fēi. shí míng jù lì, ér xiào yǒu chéng bài, shì fēi zhī yán jù dāng, gōng yǒu zhèng xié. yán hé xíng wéi, míng shèng xíng fèi.
问曰:“行不合於九德,效不检於考功,进近非贤,非贤则佞。夫庸庸之材,无高之知不能及贤。贤功不效,贤行不应,可谓佞乎?”曰:材有不相及,行有不相追,功有不相袭。若知无相袭,人材相什百,取舍宜同。贤佞殊行,是是非非。实名俱立,而效有成败,是非之言俱当,功有正邪。言合行违,名盛行废。
wèn yuē:" xíng hé jiǔ dé zé xián, bù hé zé nìng. shì rén cāo xíng zhě kě jǐn wèi nìng hū?" yuē: zhū fēi jiē è, è zhōng zhī nì zhě, wèi zhī wú dào è zhōng zhī qiǎo zhě, wèi zhī nìng rén. shèng wáng xíng xiàn, nìng zài è zhōng shèng wáng shǎng quàn, xián zài shàn zhōng. chún jié zhī xián, shàn zhōng shū gāo, xián zhōng zhī shèng yě. è zhōng dà nìng, è zhōng zhī xióng yě. gù yuē: guān xián yóu shàn, chá nìng yóu è. shàn è dìng chéng, xián nìng xíng yǐ.
问曰:“行合九德则贤,不合则佞。世人操行者可尽谓佞乎?”曰:诸非皆恶,恶中之逆者,谓之无道;恶中之巧者,谓之佞人。圣王刑宪,佞在恶中;圣王赏劝,贤在善中。纯洁之贤,善中殊高,贤中之圣也。〔恶〕中大佞,恶中之雄也。故曰:观贤由善,察佞由恶。善恶定成,贤佞形矣。
wèn yuē:" cōng míng yǒu bì sāi, tuī xíng yǒu miù wù, jīn yǐ shì zhě wèi xián, fēi zhě wèi nìng, dài bù dé xián zhī shí hū?" yuē: cōng míng bì sāi, tuī xíng miù wù, rén zhī suǒ qiàn yě. gù yuē: xíng gù wú xiǎo, yòu guò wú dà. shèng jūn yuán xīn shěng yì, gù zhū gù shì wù. gù zéi jiā zēng, guò wù jiǎn sǔn, yī yù lì suǒ néng dìng yě, xián zhě jiàn zhī bù yí yǐ.
问曰:“聪明有蔽塞,推行有谬误,今以是者为贤,非者为佞,殆不得贤之实乎?”曰:聪明蔽塞,推行谬误,人之所歉也。故曰:刑故无小,宥过无大。圣君原心省意,故诛故贳误。故贼加增,过误减损,一狱吏所能定也,贤者见之不疑矣。
wèn yuē:" yán xíng wú gōng xiào, kě wèi nìng hū?" yuē: sū qín yuē liù guó wèi cóng, qiáng qín bù gǎn kuī bīng yú guān wài. zhāng yí wèi héng, liù guó bù gǎn tóng gōng yú guān nèi. liù guó yuē cóng, zé qín wèi ér liù guó qiáng sān qín chēng héng, zé qín qiáng ér tiān xià ruò. gōng zhe xiào míng, zài jì zhú bó, suī xián hé yǐ jiā zhī? tài shǐ gōng xù yán zhòng xián, yí qín yǒu piān, wú jí è zhī wén, gōng jūn míng dí, bù yì yú xián. fū gōng zhī bù kě yǐ xiào xián, yóu míng zhī bù kě shí yě. yí qín, pái nàn zhī rén yě, chù rǎo rǎng zhī shì, xíng chuǎi mó zhī shù. dāng cǐ zhī shí, jì qì bù néng yǔ zhī zhēng jì, yǔ gāo táo bù néng yǔ zhī bǐ xiào. ruò fú yīn yáng tiáo hé, fēng yǔ shí shì, wǔ gǔ fēng shú, dào zéi shuāi xī, rén jǔ lián ràng, jiā háng dào dé zhī gōng, mìng lù guì měi, shù shù suǒ zhì, fēi dào dé zhī suǒ chéng yě. tài shǐ gōng jì gōng, gù gāo lái sì, jì lù chéng zé zhe xiào míng yàn, lǎn zài gāo zhuō, yǐ yí qín gōng měi, gù liè qí zhuàng. yóu cǐ yán zhī, nìng rén yì néng yǐ quán shuō lì gōng wèi xiào. wú xiào, wèi kě wèi nìng yě. nán yuē:" è zhōng lì gōng zhě wèi zhī nìng. néng wéi gōng zhě, cái gāo zhì míng. sī lǜ yuǎn zhě, bì bàng yì yī rén, luàn yú dà xián. gù jué nìng zhī piān yuē:' rén zhǔ hǎo biàn, nìng rén yán lì rén zhǔ hǎo wén, nìng rén cí lì.' xīn hé yì tóng, ǒu dāng rén zhǔ, shuō ér bú jiàn qí fēi, hé yǐ zhī qí wěi ér cì qí jiān hū?" yuē: shì wèi yōng yōng zhī jūn yě, cái xià zhī hūn, bì huò bú jiàn. ruò dà xián zhī jūn, chá zhī shěn míng, ruò shì zǔ shàng pú, zhǐ zhǎng zhōng zhī lǐ, shù jú shàng zhī qí, zhāi yuán zhōng zhī mǎ. yú biē nì yuān, bǔ yú zhě zhī qí yuán qín shòu cáng shān, tián liè zhě jiàn qí mài. nìng rén yì xíng yú shì, shì bù néng jiàn, yōng yōng zhī zhǔ, wú gāo cái zhī rén yě. nán yuē:" rén jūn hǎo biàn, nìng rén yán lì rén zhǔ hǎo wén, nìng rén cí lì. yán cāo hé tóng, hé yǐ jué zhī?" yuē: wén wáng guān rén fǎ yuē: tuī qí wǎng xíng, yǐ kuí qí lái yán, tīng qí lái yán, yǐ shěng qí wǎng xíng, guān qí yáng yǐ kǎo qí yīn, chá qí nèi yǐ kuí qí wài. shì gù zhà shàn shè jié zhě kě zhī, shì wěi wú qíng zhě kě biàn, zhì chéng jū shàn zhě kě dé, hán zhōng shǒu jié zhě kě jiàn yě. rén zhī jiù xìng bù biàn, rén jūn hǎo biàn, nìng rén xué qiú hé yú shàng yě. rén zhī gù néng bù wén, rén jūn hǎo wén, nìng rén yì yù chēng shàng. shàng shē, jǐ lì fú shàng jiǎn, jǐ bù chì. jīn cāo yǔ gǔ shū, cháo xíng yǔ jiā bié. kǎo xiāng lǐ zhī jī, zhèng cháo tíng zhī xíng, chá gòng qīn zhī jié, míng shì jūn zhī cāo, wài nèi bù xiāng chèn, míng shí bù xiāng fù, jì huì fā jiàn jiān wèi jué lù yě.
问曰:“言行无功效,可谓佞乎?”〔曰〕:苏秦约六国为从,强秦不敢窥兵於关外。张仪为横,六国不敢同攻於关内。六国约从,则秦畏而六国强;三秦称横,则秦强而天下弱。功著效明,载纪竹帛,虽贤何以加之?太史公叙言众贤,仪、秦有篇,无嫉恶之文,功钧名敌,不异於贤。夫功之不可以效贤,犹名之不可实也。仪、秦,排难之人也,处扰攘之世,行揣摩之术。当此之时,稷、契不能与之争计,禹、睾陶不能与之比效。若夫阴阳调和,风雨时适,五谷丰熟,盗贼衰息,人举廉让,家行道德之功,命禄贵美,术数所致,非道德之所成也。太史公记功,故高来祀,记录成则著效明验,揽载高卓,以仪、秦功美,故列其状。由此言之,佞人亦能以权说立功为效。无效,未可为佞也。难曰:“恶中立功者谓之佞。能为功者,材高知明。思虑远者,必傍义依仁,乱於大贤。故《觉佞》之篇曰:‘人主好辨,佞人言利;人主好文,佞人辞丽。’心合意同,偶当人主,说而不见其非,何以知其伪而伺其奸乎?”曰:是谓庸庸之君也,材下知昬,蔽惑不见。〔若〕〔大〕贤之君,察之审明,若视俎上脯,指掌中之理,数局上之棋,摘辕中之马。鱼鳖匿渊,捕渔者知其源;禽兽藏山,畋猎者见其脉。佞人异行於世,世不能见,庸庸之主,无高材之人也。难曰:“人君好辨,佞人言利;人主好文,佞人辞丽。言操合同,何以觉之?”曰:《文王官人法》曰:推其往行,以揆其来言,听其来言,以省其往行,观其阳以考其阴,察其内以揆其外。是故诈善设节者可知,饰伪无情者可辨,质诚居善者可得,含忠守节者可见也。人之旧性不辨,人君好辨,佞人学求合於上也。人之故能不文,人君好文,佞人意欲称上。上奢,己丽服;上俭,己不饬。今操与古殊,朝行与家别。考乡里之迹,证朝庭之行,察共亲之节,明事君之操,外内不相称,名实不相副,际会发见、奸为觉露也。
wèn yuē:" rén cāo xíng wú héng, quán shí zhì yí. xìn zhě qī rén, zhí zhě qū náo. quán biàn suǒ shè, qián hòu yì cāo, shì yǒu suǒ yīng, zuǒ yòu yì yǔ. rú shū suǒ zài, quán biàn fēi yī. jīn yǐ sù gù kǎo zhī, wú nǎi shī shí hū?" yuē: xián zhě yǒu quán, nìng zhě yǒu quán. xián zhě zhī yǒu quán, hòu yǒu yīng. nìng rén zhī yǒu quán, yì fǎn jīng, hòu yǒu è. gù xián rén zhī quán, wèi shì wèi guó nìng rén zhī quán, wèi shēn wéi jiā. guān qí suǒ quán, xián nìng kě lùn. chá qí fā dòng, xié zhèng kě míng.
问曰:“人操行无恆,权时制宜。信者欺人,直者曲挠。权变所设,前後异操,事有所应,左右异语。儒书所载,权变非一。今以素故考之,毋乃失实乎?” 曰:贤者有权,佞者有权。贤者之有权,後有应。佞人之有权,亦反经,後有恶。故贤人之权,为事为国;佞人之权,为身为家。观其所权,贤佞可论。察其发动,邪正可名。
wèn yuē:" nìng rén hǎo huǐ rén, yǒu zhū?" yuē: nìng rén bù huǐ rén. rú huǐ rén, shì chán rén yě. hé zé? nìng rén qiú lì, gù bù huǐ rén. gǒu lì yú jǐ, hé wèi huǐ zhī? gǒu bù lì yú jǐ, huǐ zhī wú yì. yǐ jì qiú biàn, yǐ shù qǔ lì, lì zé biàn dé. dù rén gòng shì, rán hòu wēi rén. qí wēi rén yě, fēi huǐ zhī ér qí hài rén yě, fēi pō zhī. yù ér wēi zhī, gù rén bù zhī hòu ér hài zhī, gù rén bù yí. shì gù nìng rén wēi ér bù yuàn hài rén, zhī bài ér bù chóu, yǐn qíng nì yì wèi zhī gōng yě. rú huǐ rén, rén yì huǐ zhī, zhòng bù qīn, shì bù fù yě, ān néng dé róng shì qǔ lì yú shàng?
问曰:“佞人好毁人,有诸?”曰:佞人不毁人。如毁人,是谗人也。何则?佞人求利,故不毁人。苟利於己,曷为毁之?苟不利於〔己〕,毁之无益。以计求便,以数取利,利则便得。妒人共事,然後危人。其危人也,非毁之;而其害人也,非泊之。誉而危之,故人不知;厚而害之,故人不疑。是故佞人危而不怨;害人,之败而不仇,隐情匿意为之功也。如毁人,人亦毁之,众不亲,士不附也,安能得容世取利於上?
wèn yuē:" nìng rén bù huǐ rén yú shì jiān, huǐ rén yú jiāng qián hū?" yuē: nìng rén yǐ rén qī jiāng, bù huǐ rén yú jiāng." rán zé nìng rén nài hé?" yuē: nìng rén huǐ rén, yù zhī wēi rén, ān zhī." huǐ wēi nài hé?" jiǎ lìng jiǎ yǒu gāo xíng qí zhī, míng shēng xiǎn wén, jiāng kǒng rén jūn zhào wèn, fú ér shèng jǐ, yù gù fèi bù yán, cháng téng yù zhī. jiàn zhī zhě zhòng, jiāng yì yù yòng, wèn rén, rén bì bú duì yuē:" jiǎ xián ér yí zhào yě. hé zé? jiǎ yì bù yù liú xiàn, qián wén qí yǔ yǐ, shēng wàng yù rù fǔ, zài jùn zé wàng yù rù zhōu. zhì gāo zé cāo yú rén yì, wàng yuǎn zé yì bù gù jìn. qū ér yòng zhī, qí xīn bù mǎn, bù zé wò bìng. jiàn ér mìng zhī zé shāng xián, bù zé sǔn wēi. gù rén jūn suǒ yǐ shī míng sǔn yù zhě, hǎo chén suǒ cháng chén yě. zì nài xià zhī, yòng zhī kě yě. zì dù bù néng xià zhī, yòng zhī bù biàn. fū yòng zhī bù liǎng xiāng yì, shě zhī bù liǎng xiāng sǔn." rén jūn wèi qí zhì, xìn nìng rén zhī yán, suì zhì bù yòng.
问曰:“佞人不毁人於世间,毁人於将前乎?”曰:佞人以人欺将,不毁人於将。“然则佞人奈何?”曰:佞人毁人,誉之;危人,安之。“毁危奈何?” 假令甲有高行奇知,名声显闻,将恐人君召问,扶而胜己,欲故废不言,常腾誉之。荐之者众,将议欲用,问人,人必不对曰:“甲贤而宜召也。何则?甲意不欲留县,前闻其语矣,声望欲入府,在郡则望欲入州。志高则操与人异,望远则意不顾近。屈而用之,其心不满,不则卧病。贱而命之则伤贤,不则损威。故人君所以失名损誉者,好臣所常臣也。自耐下之,用之可也。自度不能下之,用之不便。夫用之不两相益,舍之不两相损。”人君畏其志,信佞人之言,遂置不用。
wèn yuē:" nìng rén zhí yǐ gāo cái hóng zhī kǎo shàng shì rén hū? jiāng yǒu shī xué jiǎn yě?" yuē: rén zì yǒu zhī yǐ zhà rén, jí qí shuō rén zhǔ, xū shù yǐ dòng shàng, yóu shàng rén zì yǒu yǒng wēi rén, jí qí zhàn dòu, xū bīng fǎ yǐ jìn zhòng, shù zé cóng héng, shī zé guǐ gǔ yě. chuán yuē:" sū qín zhāng yí cóng héng xí zhī guǐ gǔ xiān shēng, jué dì wèi kēng, yuē: ' xià, shuō lìng wǒ qì chū, zé nài fēn rén jūn zhī dì.' sū qín xià, shuō guǐ gǔ xiān shēng qì xià zhān jīn, zhāng yí bù ruò. sū qín xiāng zhào, bìng xiāng liù guó. zhāng yí pín jiàn wǎng guī, sū qín zuò zhī táng xià, shí yǐ pū qiè zhī shí, shù ràng jī nù, yù lìng xiāng qín. yí fèn hèn, suì xī rù qín. sū qín shǐ rén hòu sòng. qí hòu jué zhī, yuē: cǐ zài qí shù zhōng, wú bù zhī yě, cǐ wú suǒ bù jí sū jūn zhě." zhī shēn yǒu shù, quán biàn fēng chū, gù shēn zūn chóng róng xiǎn, wèi shì xióng jié. shēn móu míng shù, shēn qiǎn bù néng bìng xíng, míng àn bù néng bìng zhī.
问曰:“佞人直以高才洪知考上世人乎?将有师学检也?”曰:人自有知以诈人,及其说人主,须术以动上,犹上人自有勇威人,及其战斗,须兵法以进众,术则从横,师则鬼谷也。传曰:“苏秦、张仪从横习之鬼谷先生,掘地为坑,曰: ‘下,说令我泣出,则耐分人君之地。’苏秦下,说鬼谷先生泣下沾襟,张仪不若。苏秦相赵,并相六国。张仪贫贱往归,苏秦座之堂下,食以仆妾之食,数让激怒,欲令相秦。仪忿恨,遂西入秦。苏秦使人厚送。其後觉知,曰:此在其术中,吾不知也,此吾所不及苏君者。”知深有术,权变锋出,故身尊崇荣显,为世雄杰。深谋明术,深浅不能并行,明暗不能并知。
wèn yuē:" nìng rén yǎng míng zuò gāo, yǒu zhū?" yuē: nìng rén shí lì zhuān quán, bù yǎng míng zuò gāo. tān quán jù fán, zé gāo míng zì lì yǐ. chēng yú xiǎo rén, bù xíng yú jūn zǐ. hé zé? lì yì xiāng fá, zhèng xié xiāng fǎn. yì dòng jūn zǐ, lì dòng xiǎo rén. nìng rén tān lì míng zhī xiǎn, jūn zǐ bù ān. xià zé shēn wēi. jǔ shì wèi nìng zhě, jiē yǐ huò zhòng. bù néng yǎng qí shēn, ān néng yǎng qí míng? shàng shì liè zhuàn qì róng yǎng shēn, wéi lì fù míng, zhú bó suǒ zài, bó chéng zi gāo wěi guó ér gēng, yú líng zi cí wèi guàn yuán. jìn shì lán líng wáng zhòng zi dōng jùn xī lú jūn yáng, qǐn wèi jiǔ bìng, bù yīng shàng zhēng, kě wèi yǎng míng yǐ. fū bù yǐ dào jìn, bì bù yǐ dào chū shēn bù yǐ yì zhǐ, bì bù yǐ yì lì míng. nìng rén huái tān lì zhī xīn, qīng huò zhòng shēn, qīng sǐ wèi yǐ, hé míng zhī yǎng? yì fèi dé huài, cāo xíng suí rǔ, hé yún zuò gāo?
问曰:“佞人养名作高,有诸?”曰:佞人食利专权,不养名作高。贪权据凡,则高名自立矣。称於小人,不行於君子。何则?利义相伐,正邪相反。义动君子,利动小人。佞人贪利名之显,君子不安。下则身危。举世为佞者,皆以祸众。不能养其身,安能养其名?上世列传弃〔荣〕养身,违利赴名,竹帛所载,伯成子高委国而耕,於陵子辞位灌园。近世兰陵王仲子、东〔郡〕昔庐君阳,寝位久病,不应上征,可谓养名矣。夫不以道进,必不以道出身;不以义止,必不以义立名。佞人怀贪利之心,轻祸重身,倾死为矣,何名之养?义废德坏,操行随辱,何云作高?
wèn yuē:" dà nìng yì zhī hū? xiǎo nìng yì zhī yě?" yuē: dà nìng yì zhī, xiǎo nìng nán zhī. hé zé? dà nìng cái gāo, qí jī yì chá xiǎo nìng zhī xià, qí xiào nán shěng. hé yǐ míng zhī? chéng shì, xiǎo dào nán jué, dà dào yì zhī yě. gōng chéng xí yì, piāo jié lǔ lüě, fā zé shì jué, dào lù jiē zhī dào yě. chuān záo yuán qiáng, lí bù shǔ qiè, mò zhī wèi shuí. yuē:" dà nìng jiān shēn huò luàn qí rén rú dà dào yì zhī, rén jūn hé nán?" shū yuē:' zhī rén zé zhé, wéi dì nán zhī.' yú shùn dà shèng, huān dōu dà nìng. dà shèng nán zhī dà nìng, dà nìng bù yōu dà shèng. hé yì zhī yǒu?" yuē: shì wèi xià zhī zhī, shàng zhī zhī. shàng zhī zhī, dà nàn xiǎo yì, xià zhī zhī, dà yì xiǎo nán. hé zé? nìng rén cái gāo, lùn shuō lì měi. yīn lì měi zhī shuō, rén zhǔ zhī wēi, rén zhǔ xīn bìng bù néng zé, zhī huò bù néng jué. xiǎo nìng cái xià, duì xiāng shī lòu, jì huì bù mì, rén jūn jǐng wù, dé zhī qí gù. dà nàn xiǎo yì yě. wū lòu zài shàng, zhī zhě zài xià. lòu dà, xià jiàn zhī zhe lòu xiǎo, xià jiàn zhī wēi. huò yuē:" yōng yě rén ér bù nìng." kǒng zǐ yuē:" yān yòng nìng? yù rén yǐ kǒu gěi, lǚ zēng yú mín." wù shè jì shù, fán rǎo nóng shāng, sǔn xià yì shàng, chóu mín shuō zhǔ. sǔn shàng yì xià, zhōng chén zhī shuō yě sǔn xià yì shàng, nìng rén zhī yì yě. jì shì fù yú zhōu gōng, ér qiú yě wèi zhī jù liǎn ér fù yì zhī. xiǎo zi míng gǔ ér gōng zhī kě yě. jù liǎn, jì shì bù zhī qí è, bù zhī bǎi xìng suǒ gòng fēi yě.
问曰:“大佞易知乎?小佞易知也?”曰:大佞易知,小佞难知。何则?大佞材高,其迹易察;小佞知下,其效难省。何以明之?成事,小盗难觉,大盗易知也。攻城袭邑,剽劫虏掠,发则事觉,道路皆知盗也。穿凿垣墙,狸步鼠窃,莫知谓谁。曰:“大佞奸深惑乱其人如大盗易知,人君何难?”《书》曰:‘知人则哲,惟帝难之。’虞舜大圣,驩兜大佞。大圣难知大佞,大佞不忧大圣。何易之有?”〔曰〕:是谓下知之,上知之。上知之,大难小易,下知之,大易小难。何则?佞人材高,论说丽美。因丽美之说,人主之威,人〔主〕心并不能责,知或不能觉。小佞材下,对乡失漏,际会不密,人君警悟,得知其故。大难小易也。屋漏在上,知者在下。漏大,下见之著;漏小,下见之微。或曰:“雍也仁而不佞。”孔子曰:“焉用佞?御人以口给,屡憎於民。”误设计数,烦扰农商,损下益上,愁民说主。损上益下,忠臣之说也;损下益上,佞人之义也。季氏富於周公,而求也为之聚敛而附益之。小子鸣鼓而攻之可也。聚敛,季氏不知其恶,不知百姓所共非也。