dīng chǒu gōng yuán nián shí èr yuè shí yī rì yè yǔ dá dàn.
丁丑(公元1637年)十二月十一日夜雨达旦。
yú kǔ chuāng, jiǔ ér hòu qǐ. rán chuāng hán tǐ bèi, shū wú bīng zhōu zhī ān yě. shí háng dào mò jué, wén jìng wén jué yīn, bì dìng gǔ jī zú shān, qiě wèn dài hái duō zǔ, yú xīn chōng chōng, nǎi wèi èr jiū qǐng yú tiān níng sì fú qián, dé dài qù zhě. yú nǎi mào yǔ qū chóng shàn, yǐ yín bì sēng bǎo tán, lìng bèi shū wèi míng rì qǐ shì zhī jù. wǎn dǐ liáng diàn, yǔ jìng bù zhǐ.
余苦疮,久而后起。然疮寒体惫,殊无并州之安也。时行道莫决,〔闻静闻决音,必定骨鸡足山,〕且问带骸多阻,余心忡忡,乃为二阄请于天宁寺佛前,得带去者。余乃冒雨趋崇善,以银畀僧宝檀,令备蔬为明日起室之具。晚抵梁店,雨竟不止。
shí èr rì yǔ bù xiū, wǔ hòu xiǎo zhǐ. yú shì xiāng zhú zhū wù qū chóng shàn, ér bǎo tán yún bái èr sēng yù guā fēn jìng wén suǒ yí jīng yī, sī shāng yú liáng diàn, wèi hù xiāng tuī wěi jì, wèi yú bì děi liáng lái nǎi kě. ér liáng gù jiān bù kěn lái, yú zài sān kǔ qiú zhī, wǎng fǎn shù sì, ér sān è hù tuī hù wěi, cǐ bù kěn lái, bǐ bù kěn qù. jí yú zuò cù, bǐ fù sī huì bù xiū. yú bù shí qí zhǎn zhuǎn zuò jiān, shì hé yì gù? rán wú kě nài hé. wéi rì yè xuán zhī, ér bǐ fǎn yǐ gòu yán jiāo lì è yǔ xiāng mà yān.
十二日雨不休,午后小止。余市香烛诸物趋崇善,而宝檀、云白二僧欲瓜分静闻所遗经衣,私商于梁店,为互相推委计,谓余必得梁来乃可。而梁故坚不肯来,余再三苦求之,往返数四,而三恶互推互委,此不肯来,彼不肯去。及余坐促,彼复私会不休。余不识其展转作奸,是何意故?然无可奈何。惟日夜悬之,而彼反以诟gòu言交詈lì恶语相骂焉。
shí sān rì chén qǐ, qiú liáng yī wǎng chóng shàn, liáng jué yì bù xíng. yú nǎi shū yī lǐng, qiú liáng zuò jiàn lǐng zhě, liáng zhōng bù yī yā huà yā. yú fù lìng gù pū qiú èr sēng, èr sēng yì rú gù.
十三日晨起,求梁一往崇善,梁决意不行。余乃书一领,求梁作见领者,梁终不一押画押。余复令顾仆求二僧,二僧意如故。
nǎi bù dé yǐ, sī míng zhī yú guān, xiān wèi yí yù jì.
乃不得已,思鸣之于官,先为移寓计。
suì rù chéng, dé dèng gòng shì jiā jiù fáng yī jiān.
遂入城,得邓贡士家旧房一间。
nǎi chū chéng, yǐ sān rì fáng qián bì liáng, yí náng rù chéng.
乃出城,以三日房钱畀梁,移囊入城。
tiān sè jiàn jì. rán cǐ yù wú guō, shì guàn wèi wǎn cān, zé yuè sè jiǎo rán, yǐ wéi qíng jì kě wàng yǐ.
天色渐霁。然此寓无锅,市罐为晚餐,则月色皎然,以为晴霁可望矣。
shí sì rì zǎo wén yá xíng niè jī shēng, qǐ shì zhī, yǔ fēi fēi rú gù. lìng gù pū chuī ér qǐ, shū yī jiē jiē tiě, jù yǒu jiē fā xìng zhì dì sī rén wén shū lìng tóu zhī jùn tài shǒu wú gōng. ér shì rì xún fāng shǐ zhě zì wǔ yuán lái, wú yǐ wǎng hòu yú jiāo, gù pū liú zhēn qí hái. yú zuò yǔ yù zhōng, wǔ yú, yú sàn bù chá yuàn qián, guān zuǒ jiāng dào suǒ bèi xià chéng jí xuān huà xiàn jīn zuò nán níng shì suǒ bèi xià mǎ fàn, yì jù fēng tiǎn.
十四日早闻衙行蹑屐声,起视之,雨霏霏如故。令顾仆炊而起,书一揭揭帖,具有揭发性质的私人文书令投之郡太守吴公。而是日巡方使者自武缘来,吴已往候于郊,顾仆留侦其还。余坐雨寓中,午余,余散步察院前,观左江道所备下程及宣化县今作南宁市所备下马饭,亦俱丰腆。
hái yù, gù pū yǐ jùn zūn wèi hái, qǐng zài cóng chóng shàn qiú zhī. yú fù shū, gù bì zhī qù, réng bù lǐ yān.
还寓,顾仆以郡尊未还,请再从崇善求之。余复书,顾畀之去,仍不理焉。
tài píng nán níng jù yǒu gān, ér bú jiàn jú.
太平、南宁俱有柑,而不见橘。
yú zài xiàng wǔ fǎn shí jú shù méi.
余在向武反食橘数枚。
jú yǔ gān qí xíng pō xiāng sì.
橘与柑其形颇相似。
biān yú nán níng pō dà ér duō, tā chǔ jué wú zhī. jù zhě sì wǔ jīn tóng" jīn", xiǎo zhě yì èr sān jīn, jiā pǐn yě. jì yú pō xiǎo ér shǎo, zhì dà wú chū sān cùn zhě.
边鱼南宁颇大而多,他处绝无之。巨者四五觔jīn同“斤”,小者亦二三觔,佳品也。鲫鱼颇小而少,至大无出三寸者。
shí wǔ rì wǔ gēng qiào hán, tiān míng kāi jì. zì chū yī zǎo yīn zhì cǐ, qià bàn yuè ér hòu qíng lǎng. shì rì xún fāng shǐ zhě zhù nán níng, jiē jiàn gè shǔ lì. yú shàng wǔ wǎng guān, jì wǔ, wú jùn hóu hái zì zuǒ jiāng dào, lìng gù pū yǐ jiē wǎng sù jìng wén shì, wú yì bù wéi lǐ, xià wǔ chū chéng mì chē fū, fù jù bù dé, chōng chōng ér yǐ.
十五日五更峭寒,天明开霁。自初一早阴至此,恰半月而后晴朗。是日巡方使者驻南宁,接见各属吏。余上午往观,既午,吴郡侯还自左江道,令顾仆以揭往诉静闻事,吴亦不为理,下午出城觅车夫,复俱不得,忡忡而已。
shí liù rì míng shuǎng shū shén. wǔ gǔ, xún fāng shǐ zhě jí qū tài píng fǔ. qí lái zì sī ēn, yì jí pò rú cǐ, bù zhī hé yì.
十六日明爽殊甚。五鼓,巡方使者即趋太平府。其来自思恩,亦急迫如此,不知何意。
xiǎng yì wèi jiāo yí yā jìng ér rán yé!
想亦为交彝压境而然耶!
rán bù wén qí diào dù ruò hé, cǐ jiān shàng xià jù zhì zhī ruò wǎng wén yě. réng lìng gù pū biàn mì chē fū, zhōng bù kě dé.
然不闻其调度若何,此间上下俱置之若罔闻也。仍令顾仆遍觅车夫,终不可得。
nán níng chéng běi xiá xī kuò, běi nǎi wàng xiān pō lái lóng, xī nǎi bīn jiāng chù yě. běi dōng nán gè yī mén, jiē piān yú jiǎo shàng, wéi xī miàn lín jiāng, yǒu sān mén.
南宁城北狭西阔,北乃望仙坡来龙,西乃濒江处也。北、东、南各一门,皆偏于角上,惟西面临江,有三门。
shí qī rì zài bèi xiāng zhú sù shū wǎng chóng shàn, qiú yún bái shú ér diàn zhī, zhǐ suǒ jiè yī cè yè zhú zhuàng jí jiā shā, jīng juàn, zhú xiāng, qí tā kě yì jià zhě xī bù wèn. yún bái yóu wěi tuī wěi hòu bǎo tán huí. nǎi xiān qǐ biǎn bái gǔ, yī píng jǐ mǎn. zhōng zá tàn tǔ, yú yǐ zhú zhù zhú yī jiǎn qǔ, suì jìng rì zhī lì. réng yǐ huī tàn cún rù píng zhōng, mái zhī jiù chù, yǐ zhǐ shù zhòng guǒ gǔ, xié zhì chóng shàn sì wài, bù róng dài rù. zé bǎo tán guī yǐ.
十七日再备香烛素蔬往崇善,求云白熟而奠之,止索戒衣、册叶、竹撞即袈裟,经卷,竹箱,其他可易价者悉不问。云白犹委推诿候宝檀回。乃先起窆白骨,一瓶几满。中杂炭土,余以竹箸逐一拣取,遂竟日之力。仍以灰炭存入瓶中,埋之旧处,以纸数重裹骨,携置崇善寺外,不容带入。则宝檀归矣。
jiàn yú suǒ cè zhuàng, zhé zuò dào zéi miàn kǒng xiàng yú yuē:" sēng sǐ yǐ ān biǎn, rú hé zhé fā jué?" yǐ suǒ zì suǒ, qiě yǐ suǒ yú. yú xiào ér dù cāi duó zhī, gài qí yì yù yú shū yī lǐng, xū shōu suǒ liú zhū wù yě. shí rì sè yǐ mù, yú xiān wén qí zì yǔ yún:" rǔ wèi wǒ móu sǐ sēng, wǒ hèn bù móu rǔ ěr!" yú yì qí yán, kǒng shén, suì cóng qí yì, yǐ xū lǐng bì zhī, zhǐ de jiè yī cè yè, nǎi dé bào hái guī. hūn mù rù dèng yù, mì zhú, zhòng guǒ yǐ bài, jù jí jiè yī nèi zhe. bāo ér fèng zhī zhì dà zhú zhuàng jiān, qià xià céng yī zhuàng yě. shì rì xìng qíng jì, gù dé jiǎn gǔ yá bīn jī jìn jìng rì, hái cóng hēi àn zhōng, jiàn shā dī yǒu chē, yǐ wéi míng rì xíng kě bì yǐ.
见余索册、撞,辄作盗贼面孔向余曰:“僧死已安窆,如何辄发掘?”以索自锁,且以锁余。余笑而度猜度之,盖其意欲余书一领,虚收所留诸物也。时日色已暮,余先闻其自语云:“汝谓我谋死僧,我恨不谋汝耳!”余忆其言,恐甚,遂从其意,以虚领畀之,只得戒衣、册叶,乃得抱骸归。昏暮入邓寓,觅烛,重裹以拜,俱即戒衣内着。包而缝之置大竹撞间,恰下层一撞也。是日幸晴霁,故得拣骨涯滨几近竟日,还从黑暗中,见沙堤有车,以为明日行可必矣。
shí bā rì zǎo qǐ zé yīn yǔ fēi fēi, jiē qú shí zì lù kǒu shī tòu. yú chí sǎn mì fū, fū zhī qián yuē zhě, yǐ bù kěn xíng.
十八日早起则阴雨霏霏,街衢qú十字路口湿透。余持伞觅夫,夫之前约者,已不肯行。
chū shā dī mì chē, chē yòu bù fù dé.
出沙堤觅车,车又不复得。
nǎi hái yù, gèng lìng gù pū biàn suǒ zhī chéng wài, zhōng wú yǒu yě.
乃还寓,更令顾仆遍索之城外,终无有也。
shí jiǔ rì chén dé yī fū, jià shén guì, bù dé yǐ mǎn qí yù, yóu tuī suǒ zài sān, shàng wǔ nǎi xíng. yǔ sè yǐ kāi, yīn yún wèi huō. chū cháo jīng mén, yóu wǔ gōng cí jí wàng xiān pō. dōng lù dōng běi xíng. wǔ lǐ, guò jiē guān tíng, yǒu xiǎo shuǐ zì xī běi zhù dōng nán. yòu wǔ lǐ, yuè yī gāng, lián shè nán xíng xiǎo shuǐ. yòu wǔ lǐ, yǒu yī xī jiào dà, yì zì xī běi xiàng dōng nán zhù, cǐ jí xiàng wǎng qīng xiù suǒ guò xiāng xiàng qiáo zhī shàng liú yě. gài jùn běi zhī shān dōng xī píng zhì, xī fǔ yú shí bù xū, dōng jí yú sī pàn zhī jiān shān, jiē chóng fēng lián shǔ rú fù yǐ píng fēng.
十九日晨得一夫,价甚贵,不得已满其欲,犹推索再三,上午乃行。雨色已开,阴云未豁。出朝京门,由五公祠即望仙坡。东麓东北行。五里,过接官亭,有小水自西北注东南。又五里,越一冈,连涉南行小水。又五里,有一溪较大,亦自西北向东南注,此即向往清秀所过香象桥之上流也。盖郡北之山东西屏峙,西抚于石步墟,东极于司叛之尖山,皆崇峰联属如负扆yǐ屏风。
qí zhōng nán zǒu yī zhī, shù qǐ shǔ fú, ér jǐn yú wàng xiān pō, jié wèi nán níng jùn zhì. yòu dōng zài nán zǒu yī zhī, nán jǐn yú qīng xiù shān ér wèi nán níng zhī xià shā. cǐ shuǐ qí yè zhōng zhī jiè yě, yǒu mù liáng jià xī shàng, dù liáng, suì dēng gāng fù. yòu wǔ lǐ, yuè yī zuì gāo gāng jí, dōng xià yǒu quán yī dàn zài jí pàn, shì yuē gāo jǐng. yóu shì sān xià sān shàng, lǚ dù xiǎo shuǐ, jiē zì dōng nán zhù xī běi, shǐ zhī qí guò jí shàng zài dōng, cǐ jiē qí huí huán zhuǎn zhé zhī fù, liú zì xī běi zhù zhě, jí xī zhuǎn ér dōng nán xià mù liáng dà xī zhě yě. gòng sì lǐ, yòu yuè yī gāng jí ér xià, qí jí gāo bù jí gāo jǐng zhī bàn, ér shí wèi xī běi lái guò jí yǐ qū qīng xiù zhě yě. xià jí yòu èr lǐ, zài dù yī xī, qí liú yì zì xī běi zhù dōng nán.
其中南走一支,数起数伏,而尽于望仙坡,结为南宁郡治。又东再南走一支,南尽于清秀山而为南宁之下砂。此水其腋中之界也,有木梁架溪上,渡梁,遂登冈阜。又五里,越一最高冈脊,东下有泉一窞在脊畔,是曰高井。由是三下三上,屡渡小水,皆自东南注西北,始知其过脊尚在东,此皆其回环转折之阜,流自西北注者,即西转而东南下木梁大溪者也。共四里,又越一冈脊而下,其脊高不及高井之半,而实为西北来过脊以趋清秀者也。下脊又二里,再渡一溪,其流亦自西北注东南。
guò xī shàng gāng yòu èr lǐ, wèi guī rén pù, sān sì jiā zài gāng tóu ér yǐ. yòu dōng běi wàng jiān shān ér xíng, qī lǐ wèi hé dān gōng guǎn, yì yǒu sān sì jiā zài gāng tóu, nǎi jiù fàn yān. yòu dōng běi xíng, lǚ shè nán liú xiǎo shuǐ, wǔ lǐ, yī xī pō dà, yǒu mù liáng jià zhī, zhì cháng yú qián èr xī. qí xī gài zì běi chóng shān zhōng lái, yǒu jù luò yǐ qí shàng liú wù zhōng, pō shèng. yuè liáng dōng shàng gāng, shì wèi qiáo cūn xū gǎn jí, shù shí jiā zhī jù. shí fāng chèn xū, rén shēng fèi rán. yú shì běi wàng jiān shān xíng, yòu lǚ shè dōng nán liú xiǎo shuǐ, shí èr lǐ, běi dù yī mù liáng pō dà, yòu sān lǐ ér zhì shī bàn yì, rì jiāng bū yǐ, xiē yú diàn.
过溪上冈又二里,为归仁铺,三四家在冈头而已。又东北望尖山而行,七里为河丹公馆,亦有三四家在冈头,乃就饭焉。又东北行,屡涉南流小水,五里,一溪颇大,有木梁架之,至长于前二溪。其溪盖自北崇山中来,有聚落倚其上流坞中,颇盛。越梁东上冈,是为桥村墟赶集,数十家之聚。时方趁墟,人声沸然。于是北望尖山行,又屡涉东南流小水,十二里,北渡一木梁颇大,又三里而至施湴bàn驿,日将晡矣,歇于店。
èr shí rì wǔ gēng qǐ, fàn ér xíng, yóu mèi shuǎng yě. yóu shī bàn dōng běi xíng èr lǐ, wèi zhàn xū. yòu yī lǐ, jiàng ér xià, dù yī xī, mù liáng yì zhǎng. yuè xī dōng shàng, gòng yī lǐ, yú yī gāng, yǐ yuè jiān shān dōng běi yǐ. tú zhōng lǚ yuè xiǎo shuǐ, jiē běi ér nán. yòu shí èr lǐ, héng jìng píng chóu zhōng, qí chù běi jìn chóng shān, nán xià píng wù, xī jí suǒ yú zhī gāng, dōng zé chóng shān dōng jǐn, zhuǎn ér nán xíng, liáo rào rú dǔ qiáng huán lì.
二十日五更起,饭而行,犹昧爽也。由施湴东北行二里,为站墟。又一里,降而下,渡一溪,木梁亦长。越溪东上,共一里,逾一冈,已越尖山东北矣。途中屡越小水,皆北而南。又十二里,横径平畴中,其处北近崇山,南下平坞,西即所逾之冈,东则崇山东尽,转而南行,缭绕如堵墙环立。
yòu dōng èr lǐ, fù dé dà xī zì běi shān nán zhù qí nèi, xī běi dà shān zhī xià, jù luò shén shèng, yuē wéi cūn. dà shān fù yǐ lì cūn hòu, yuē cháo zhe shān. dù xī qiáo, dōng shàng chóng gāng jí nán xià zhī jí, wèi qīng xiù zhī dōng jùn chéng dì èr chóng xià shā yě. àn jùn zhì, dōng bā shí lǐ yǒu héng shān, gāo xiǎn héng jié jiāng hé, gài jí cǐ shān nán zǒu jié jiāng ér sǒng qǐ zhě yě. sòng zhì héng shān zhài, wèi shì mǎ zhī suǒ. yòu dōng běi èr lǐ, yǒu sān sì jiā zài shān gāng, yuē huǒ jiǎ pù. yú shì běi xià xíng shān wù jiān, sì miàn jiē shān, shuǐ cóng dōng nán tòu jiā qù. lǚ shè xì liú, wǔ lǐ, suì běi zhé rù shān jiā. liǎng shān dōng xī pián lì, cóng qí zhōng sù liú běi shàng, gòng shí lǐ, shān jiā shù chù huì táng ōu jī jù shuǐ, yǒu sān sì jiā jù shān jǐ zhōng dù chù, liǎng yá shān shén bī, nǎi míng yuē guān shān, tǔ rén yòu míng yuē shān xīn. àn zhì, kūn lún shān zài jùn chéng dōng jiǔ shí yú lǐ, bì cǐ dì wú yí.
又东二里,复得大溪自北山南注其内,溪北大山之下,聚落甚盛,曰韦村。大山负扆立村后,曰朝著山。渡溪桥,东上崇冈即南下之脊,为清秀之东郡城第二重下砂也。按《郡志》,东八十里有横山,高险横截江河,盖即此山南走截江而耸起者也。宋置横山寨,为市马之所。又东北二里,有三四家在山冈,曰火甲铺。于是北下行山坞间,四面皆山,水从东南透夹去。屡涉细流,五里,遂北折入山夹。两山东西骈立,从其中溯流北上,共十里,山夹束处汇塘塸ōu积聚水,有三四家踞山脊中度处,两崖山甚逼,乃名曰关山,土人又名曰山心。按《志》,昆仑山在郡城东九十余里,必此地无疑。
rán xún zhī tǔ rén, jiē yuē kūn lún guān zài bīn zhōu nán, jí xiè zài háng bǎi yuè zhì yì yún rán. àn bīn zhōu nán zhě nǎi gǔ lòu guān, fēi kūn lún yě. shì yīn dí wǔ xiāng jí huò qīng zhù bīn zhōu, yǐ shàng yuán jí zhēng yuè shí wǔ rì xiǎng shì, yè èr gǔ bèi kūn dǐ dá lún, suì yǐ bīn zhōu gǔ lòu dāng zhī. zhì jīn zài nán níng zhě, zhǐ zhī wèi guān shān, ér bù zhī kūn lún zài bīn zhōu zhě, jiē yǐ wéi kūn lún, ér bù zhī wèi gǔ lòu. ruò kūn lún guǒ zài bīn zhōu nán shí lǐ, zé liǎng jūn yǐ duì lěi yǐ, wǔ xiāng shí rì zhī zhù, èr gǔ zhī qǐ, jí shǔ zhī pò, fǎn bù zú wèi shén qí yǐ. fàn yú máng shě, suì dōng běi xià shān. yī lǐ, yǒu dà xī zì běi ér nán, qí liú shāng shāng, rù zì nán níng jìng, shàng wú bǐ yě. gài guān shān nán běi shuǐ suī fēn liú, yóu nán xià yù jiāng. yú shì sù qí liú běi xíng shān jiā jiān, qí shān lǚ kāi lǚ hé, yòu shí sì lǐ, dé bǎi jiā zhī jù, yuē cháng shān yì. jù luò zài xī zhī xī. qí běi yǒu liǎng xī lái huì, yī zì xī běi, yī zì dōng běi. èr shuǐ huì hé, qí běi jiā ér chéng gāng, yǒu xū shě zài qí shàng, shén shèng. nǎi dù qí xī běi lái zhī xī, zhì qiáo dēng xū, xún dōng běi lái xī zhī yòu sù zhī xíng. yòu shí lǐ, xī shuǐ zì dōng běi pán wù zhōng lái, lù yóu běi lù ér shàng, de shù jiā zhī jù, yuē lǐ duàn xū, nǎi yōng liǔ jiè pái lǐng zhī nán lù yě.
然询之土人,皆曰昆仑关在宾州南,即谢在杭《百粤志》亦云然。按宾州南者乃古漏关,非昆仑也。世因狄武襄即获青驻宾州,以上元即正月十五日飨士,夜二鼓被昆抵达仑,遂以宾州古漏当之。至今在南宁者,止知为关山,而不知昆仑;在宾州者,皆以为昆仑,而不知为古漏。若昆仑果在宾州南十里,则两军已对垒矣,武襄十日之驻,二鼓之起,及曙之破,反不足为神奇矣。饭于氓舍,遂东北下山。一里,有大溪自北而南,其流汤汤,入自南宁境,尚无比也。盖关山南北水虽分流,犹南下郁江。于是溯其流北行山夹间,其山屡开屡合,又十四里,得百家之聚,曰长山驿。聚落在溪之西。其北有两溪来会,一自西北,一自东北。二水会合,其北夹而成冈,有墟舍在其上,甚盛。乃渡其西北来之溪,陟桥登墟,循东北来溪之右溯之行。又十里,溪水自东北盘坞中来,路由北麓而上,得数家之聚,曰里段墟,乃邕、柳界牌岭之南麓也。
qí qù jiè pái shàng shí lǐ. cǐ dì yóu shǔ xuān huà.
其去界牌尚十里。此地犹属宣化。
gài yōng liǔ zhī shuǐ yǐ jiè pái lǐng ér fēn, běi xià zhě yóu sī lóng xī zhuǎn wǔ yuán gāo fēng lǐng xī rù yòu jiāng, nán xià zhě rù yù jiāng. cǐ jiè pái lǐng nán liú zhī shuǐ, jīng cháng shān ér nán, yú yǐ wéi jí líng lì shuǐ zhī shàng liú yě. rán tǔ rén yún:" líng lì shuǐ shàng dōng gé yī shān cǐ shuǐ chū dà zhōng gǎng, qí gǎng zài líng lì zhī xī" yún. shì rì zhì lǐ duàn, yuē xíng liù shí lǐ, rì cái guò wǔ, fū yǐ dān zhòng nán xíng, qiě qí dì zhì sī lóng sì shí lǐ, jiē chóng shān, wú cūn kě xiē, suì shuì jià bù qián.
盖邕、柳之水以界牌岭而分,北下者由思笼西转武缘高峰岭西入右江,南下者入郁江。此界牌岭南流之水,经长山而南,余以为即伶俐水之上流也。然土人云:“伶俐水尚东隔一山;此水出大中港,其港在伶俐之西”云。是日至里段,约行六十里,日才过午,夫以担重难行,且其地至思笼四十里,皆重山,无村可歇,遂税驾不前。
èr shí yī rì píng míng, zì lǐ duàn běi xíng, fù xià shān, réng yǔ běi lái shuǐ yù.
二十一日平明,自里段北行,复下山,仍与北来水遇。
sù zhī rù wǔ lǐ, shuǐ zuǒ yòu gè yǒu zhī liú zì shān yè lái zhù, suì dù yī xiǎo qiáo, nǎi xī běi lái zhī liú yě. yòu sì lǐ, yòu dù xiǎo qiáo, yuè xī zhī dōng, dōng běi shān jiā yòu yǒu zhī liú xià zhù. yòu běi yī lǐ, shǐ běi shàng dēng lǐng, xī kàn qí liú zì xī jiā zhōng lái, zé lǐ duàn cháng shān dà xī zhī fā yuán chù yǐ. běi shàng bàn lǐ, dōng rù yī ài mén, qí dōng yǒu gōng guǎn yān, shì wèi yōng liǔ fēn jiè chù.
溯之入五里,水左右各有支流自山腋来注,遂渡一小桥,乃西北来支流也。又四里,又渡小桥,越溪之东,东北山夹又有支流下注。又北一里,始北上登岭,西瞰其流自西夹中来,则里段、长山大溪之发源处矣。北上半里,东入一隘门,其东有公馆焉,是为邕、柳分界处。
mén yǐ nèi shǔ bīn zhōu. gōng guǎn wéi zhōng wū wèi wǎ, qí mén wǔ jù máo suǒ gài. guǎn mén dōng xiàng, qí qián hòu huán hè wèi tián, ér nán běi gèng zhì tǔ shān.
门以内属宾州。公馆惟中屋为瓦,其门庑俱茅所盖。馆门东向,其前后环壑为田,而南北更峙土山。
qí shuǐ yóu xī zhuì guǎn yòu xiá zhōng, gài jí qián xī lù dēng shān shí suǒ jiàn, dōng běi jiā zhī liú xià zhù zhī shàng liú yě. qí ài tǔ rén míng wéi jiè pái lǐng, yòu zhǐ wèi kūn lún guān. àn kūn lún wèi nán níng dì, qù jùn dōng jiǔ shí wǔ lǐ zī yǔ bīn fēn jiè, qù nán níng yī bǎi èr shí lǐ, qí fēi kūn lún kě zhī. jīn jīng xíng zhě jiàn qí chù yǒu ài, suì yǐ kūn lún dāng zhī.
其水犹西坠馆右峡中,盖即前西麓登山时所见,东北夹支流下注之上流也。其隘土人名为界牌岭,又指为昆仑关。按昆仑为南宁地,去郡东九十五里;兹与宾分界,去南宁一百二十里,其非昆仑可知。今经行者见其处有隘,遂以昆仑当之。
gù xī shì ěr yún:" kūn lún guān bù shèn xióng xiǎn, qí shàng duō zhī jìng, gù yuē:" yù shǒu kūn lún, xū fáng jiān dào.
故《西事珥》云:“昆仑关不甚雄险,其上多支径,故曰:”欲守昆仑,须防间道。
'" yì wù wèi cǐ yě. yòu píng xíng lǐng jiā, zé tián chéng zhī dōng zhū ér wèi táng. sān táng lián huì, gòng bàn lǐ, táng jǐn, fù huán wèi tián.
‘“亦误谓此也。又平行岭夹,则田塍之东潴而为塘。三塘连汇,共半里,塘尽,复环为田。
tián zhī nán jù shān héng zhì, tián zhī běi liè fù xié qiān, ér tián chéng guàn qí jiān, jí guò mài chù yě, qí dōng, shuǐ běi liú yǐ. yú qiē yǐ xiǎo mài zì běi nán guò, jí suí shuǐ dōng běi xià, dǐ sī lóng ér wèn zhī, shǐ zhī qí shuǐ yóu xī běi zhuǎn wǔ yuán nán zhī gāo fēng, ér chū yòu jiāng, zé cǐ mài nǎi zì nán ér běi dù, běi qǐ wèi lù měng shān, yǐ lǐ xī xíng, guò shī bàn jiān fēng, yòu xī zǒu ér fēn zhī nán jié wèi nán níng, qí zhí xī yòu xī wèi luó xiù, yòu xī wèi shí bù, yòu xī jǐn yú wáng gōng, zé yòu jiāng rù yù zhī dōng àn yě. zì guò mài chù yòu dōng bàn lǐ, nǎi xià, yòu bàn lǐ, xià dǐ wù zhōng. suí shuǐ dōng běi xíng, wàng qián shān yī fēng jiān ér shén gāo, yún qì yù bó, shí màn shí lù. wǔ lǐ, jiàn dǐ jiān fēng zhī nán, dù xī ér běi yòu èr lǐ, shǐ jiàn lù zuǒ xī shān xià yǒu cūn yǐ yān. yòu dōng dù xī, yú shì xún xī dōng ér běi xiàng xíng. sān lǐ, yǐ chū jiān fēng zhī xī lù, xī liú dōng niè lù zhǐ, lù nǎi pán yá běi shàng. zhuǎn chū yá běi, èr lǐ, dōng běi xià, yǐ rào jiān fēng zhī běi yǐ.
(田)之南巨山横峙,田之北列阜斜骞,而田塍贯其间,即过脉处也,其东,水北流矣。余切以小脉自北南过,及随水东北下,抵思笼而问之,始知其水犹西北转武缘南之高峰,而出右江,则此脉乃自南而北渡,北起为陆蒙山,迤逦西行,过施湴尖峰,又西走而分支南结为南宁,其直西又西为罗秀,又西为石步,又西尽于王宫,则右江入郁之东岸也。自过脉处又东半里,乃下,又半里,下抵坞中。随水东北行,望前山一峰尖而甚高,云气郁勃,时漫时露。五里,渐抵尖峰之南,渡溪而北又二里,始见路左西山下有村倚焉。又东渡溪,于是循溪东而北向行。三里,已出尖峰之西麓,溪流东啮麓趾,路乃盘崖北上。转出崖北,二里,东北下,已绕尖峰之北矣。
yòu xíng wù zhōng èr lǐ, yǒu xiǎo shuǐ nán zì jiān shān běi jiā lái, běi yǔ jiè pái zhī shuǐ hé, yǒu xiǎo qiáo, dù zhī, shì wèi shàng lín xiàn jiè.
又行坞中二里,有小水南自尖山北夹来,北与界牌之水合,有小桥,渡之,是为上林县界。
zì jiè pái lǐng lái zhì cǐ jiē wèi bīn zhōu jìng, ér shì shuǐ zhī dōng yòu wèi shàng lín jìng, yǐ shàng lín zhī sī lóng yī yì gū xuán dú jiè qí zhōng yě.
自界牌岭来至此皆为宾州境,而是水之东又为上林境,以上林之思笼一驿孤悬独界其中也。
guò qiáo, fù dōng běi shēng zhì gāng tuó, sì lǐ dǐ sī lóng jīn zuò sī lǒng, cūn luò yī qū zài gāng tóu, shì wèi sī lóng yì. àn zhì, sī lóng fèi xiàn, xī wèi nán níng shǔ, bù zhī hé shí gē shǔ shàng lín. qí dì dōng xī nán jiē bīn zhōu jìng, wéi xī běi wǔ shí lǐ zhì shàng lín xiàn.
过桥,复东北升陟冈陀,四里抵思笼今作思陇,村落一区在冈头,是为思笼驿。按《志》,思笼废县,昔为南宁属,不知何时割属上林。其地东西南皆宾州境,惟西北五十里至上林县。
yì nán miàn yuē gāo jiān shān běi miàn chóng shān bìng zhàng, dōng yuē běi dǒu shān, xī yuē shài qū lǐng yáo shān céng dié zhèng xī zhě, yuē lù měng shān. xī zì jiè pái lǐng dōng běi zhì cǐ, è yú běi shān, suì zhuǎn xī nán qù. wéi lù méng gé yú xī xī yě. xiān shì, yǔ sè méng méng, chū nǐ zhì sī lóng ér zhǐ jí fàn, ér rì sè shàng zǎo, fū kǒng míng chén yǔ huá, suì gǔ yǒng ér qián. yóu sī lóng suì dōng xià wù zhōng, sù xì liú dōng xíng, yī lǐ, tián jiā jì jǐn, fù zhū shuǐ wèi chí. qí chí zhǎng gèn yī lǐ, chí jǐn fù huán chéng wèi tián, qí nán běi jiē chóng shān bì jiā, nán wèi gāo jiān zhī dōng běi chuí, běi wèi běi dǒu zhī dōng nán chuí, qí zhōng jiā ér chéng tián. gòng bàn lǐ, jí èr shān dù mài zhī jí, shuǐ zhì shì suì fēn dōng běi yǔ xī nán èr pài, dōng běi zhě rù dōu ní jiāng, xī nán zhě rù yòu jiāng, wèi qián yù liǎng jiāng jí, shuǐ zhī pài zhì shì shǐ fēn. guò jí, suí shuǐ dōng běi xíng xiá zhōng, qí xiá shén shù. yòu bàn lǐ shǐ jiàng ér xià, yǒu fāng yān, fù wèi bīn zhōu jiè. gài bīn zhōu zhī dì, dōng xī jiā sī lóng yī yì yú zhōng, wèi shàng lín nán jiè zhě, héng guò jǐn qī lǐ yún.
〔驿南面曰高尖山;北面崇山并障,东曰北斗山,西曰晒曲岭;遥山层叠正西者,曰陆蒙山。溪自界牌岭东北至此,扼于北山,遂转西南去。惟陆蒙隔于溪西也。〕先是,雨色濛濛,初拟至思笼而止;及饭,而日色尚早,夫恐明晨雨滑,遂鼓勇而前。由思笼遂东下坞中,溯细流东行,一里,田夹既尽,复潴水为池。其池长亘一里,池尽复环塍为田,其南北皆崇山壁夹,南为高尖之东北垂,北为北斗之东南垂,其中夹而成田。共半里,即二山度脉之脊,水至是遂分东北与西南二派,东北者入都泥江,西南者入右江,〔为黔、郁两江脊,〕水之派至是始分。过脊,随水东北行峡中,其峡甚束。又半里始降而下,有坊焉,复为宾州界。盖宾州之地,东西夹思笼一驿于中,为上林南界者,横过仅七里云。
jì xià, shān yù bī shù, lù yì dōng zhuǎn, yǐ yuè gāo jiān shān zhī dōng lù yǐ.
既下,山愈逼束,路益东转,已越高尖山之东麓矣。
àn zhì:" bīn zhōu nán sì shí wǔ lǐ yǒu gǔ lòu shān, gǔ lòu zhī shuǐ chū yān. qí guān yuē gǔ lòu guān." jí cǐ yǐ, rán tǔ rén wú fù zhī zhě.
按《志》:“宾州南四十五里有古漏山,古漏之水出焉。其关曰古漏关。”即此矣,然土人无复知者。
suí shuǐ dōng yòu sān lǐ, shān xiá jiàn pì, yòu liù lǐ, jiàn chū xiá, shǐ dōng wàng yáo fēng shén gāo, shuāng jiān pián qǐ zhě, wèi bǎi huā shān.
随水东又三里,山峡渐辟,又六里,渐出峡,始东望遥峰甚高,双尖骈起者,为百花山。
shuǐ zhé ér běi, lù yì suí zhī, shān nǎi dà pì. liù lǐ, wèi shuāng fēng dòng, yáng yǒu miào dōng xiàng, yuē chén chóng yí miào, nǎi bǎ sòng shǒu chén shǔ zhě. yī zhì gāo zhī luàn, shǔ wèi bīn shǒu, yǐ bīng bā qiān zhàn yú kūn lún, bīng kuì, jīng lüè dí qīng yǐ jūn fǎ zhǎn zhī, tǔ rén āi ér sì yān. hòu hán dū du zhēng mán, jiàn yǒu bái mǎ zhū yī ér dǎo zhě, zhī wèi shǔ xiǎn líng, gù tà ér xīn zhī. qí dì luàn shān huí fú, wú shuāng fēng tè sǒng ruò bǎi huā pián yōng, suī wàng ér jiàn zhī, rán xiāng jù shén yáo, bù zhī hé yǐ" shuāng fēng" míng dòng. bēi yuē:" zài bīn zhōu sān shí lǐ." yòu běi èr lǐ, yǒu xiǎo shuǐ zì xī wù chū, dōng zhù yú dà xī. jí gǔ lòu shuǐ.
水折而北,路亦随之,山乃大辟。六里,为双峰洞,阳有庙东向,曰陈崇仪庙,乃把宋守陈曙者。依智高之乱,曙为宾守,以兵八千战于昆仑,兵溃,经略狄青以军法斩之,土人哀而祀焉。后韩都督征蛮,见有白马朱衣而导者,知为曙显灵,故拓而新之。其地乱山回伏,无双峰特耸;若百花骈拥,虽望而见之,然相距甚遥,不知何以“双峰”名洞。碑曰:“在宾州三十里。”又北二里,有小水自西坞出,东注于大溪。即古漏水。
yòu sān lǐ, nǎi dù dà xī zhī dōng, xī nǎi dōng zhuǎn, lù yì cóng xī nán suí zhī. gòng dōng shí lǐ, xī běi zhī shān dōng jǐn, xī nán zhī shān yì jiàn dōng zhuǎn ér nán, shì wèi shān kǒu.
又三里,乃渡大溪之东,溪乃东转,路亦从溪南随之。共东十里,溪北之山东尽,溪南之山亦渐东转而南,是为山口。
qí dōng píng chóu yī wàng, tiān huō lán kōng, bù yì wàn shān zhī zhōng, fù yǒu cǐ kuàng dàng zhī qū yě!
其东平畴一望,天豁岚空,不意万山之中,复有此旷荡之区也!
dōng wàng wǔ lǐ, wèi dīng qiáo cūn, yòu dōng shí lǐ wèi bīn zhōu, jiē zài píng chǔ zhōng.
东望五里,为丁桥村,又东十里为宾州,皆在平楚中。
xiè zhào zhè yún:" kūn lún zài bīn zhōu nán shí lǐ." cǐ hé jù yě?
谢肇淛zhé云:“昆仑在宾州南十里。”此何据也?
shǎo qì shān kǒu, zhēng sān lǐ lù yú tú rén. zhī zhě yún:" dāng cóng cǐ dōng běi xíng, yóu běi xiǎo lǐng rù, shì wèi kǒu cūn. qí dào wèi jìng, kě wú bīn zhōu zhī yū." shí fǔ xià wǔ, rì sè dà jì, suì yóu chū kǒu běi dù dà xī, cóng píng chóu zhōng xíng. shí lǐ, dǐ běi jiè xiǎo shān xià. qí shān pō dī, zì shān kǒu zhī běi huí huán dōng běi xíng, zhì cǐ yǒu cūn luò yī zhī. yóu cūn dōng yòu dōng běi xíng wǔ lǐ, yuè shān zhī běi, fù yǒu wù zì xī ér dōng, lù héng shè zhī. èr lǐ, yǒu shuǐ yì zì xī ér dōng zhù, jià xiǎo qiáo yú shàng dù zhī. yòu běi yī lǐ, zhí dǐ běi shān xià, qí shān nǎi běi dì èr chóng dōng xíng xiǎo zhī. yòu yǒu shuǐ zhí bī shān lù, zì xī xiàng ér dōng, jià qiáo yì yǔ qián xī tóng.
少憩山口,征三里路于途人。知者云:“当从此东北行,由北小岭入,是为口村。其道为径,可无宾州之迂。”时甫下午,日色大霁,遂由出口北渡大溪,从平畴中行。十里,抵北界小山下。其山颇低,自山口之北回环东北行,至此有村落依之。由村东又东北行五里,越山之北,复有坞自西而东,路横涉之。二里,有水亦自西而东注,架小桥于上渡之。又北一里,直抵北山下,其山乃北第二重东行小支。又有水直逼山麓,自西向而东,架桥亦与前溪同。
dù qiáo jí běi xiàng dēng shān, shān diān yǒu bǎo yī wéi, míng zhú mǎ bǎo, nǎi èr nián qián tài píng jié tuī wú dǐng yuán, gāo zhōu rén. shǔ bīn zhōu suǒ zhù, zhāo láng bīng wǔ shí míng yǐ è yào dì zhě. shàng shān bàn lǐ, yòu cóng shān shàng běi xíng bàn lǐ, shān běi yǒu shuǐ yī táng, héng jìn shān lù, sì miàn jiē shān xiá huán zhī. xià shān yòu bàn lǐ, běi wàng gōng cūn shàng zài wù běi èr lǐ wài, dān fū yǐ lì bù néng qián, nǎi cóng shān běi lù dōng xíng bàn lǐ, tóu sù xiǎo cūn. cūn bù dàng dà dào, cūn rén chū bù nà kè, yǐ ér yī fù liú zhī, nǎi nán dōu jí jīn nán jīng shì rén lǐ xìng zhě zhī nǚ, wén yú xiāng yīn ér kuǎn liú yān. qí fū xìng dèng, suí yì qí zhì nán níng.
度桥即北向登山,山巅有堡一围,名竹马堡,乃二年前太平节推吴鼎元,高州人。署宾州所筑,招狼兵五十名以扼要地者。上山半里,又从山上北行半里,山北有水一塘,横浸山麓,四面皆山峡环之。下山又半里,北望公村尚在坞北二里外,担夫以力不能前,乃从山北麓东行半里,投宿小村。村不当大道,村人初不纳客,已而一妇留之,乃南都即今南京市人李姓者之女,闻余乡音而款留焉。其夫姓邓,随驿骑至南宁。
èr shí èr rì shì wèi lì chūn rì. chén qǐ, yīn yún sì hé. fàn ér běi xíng tián wù jiān. èr lǐ, dǐ běi shān xià, shì wèi gōng cūn jīn zuò gōng chē. yóu cūn dōng yuè shān ér běi, sān lǐ xià jí běi lù, shǐ jiàn běi xiàng kuò rán, jiàn yǒu shí fēng tòu tū. gài zì lóng ān xī lǐng rù, tǔ shān chóng bēi bù yī, jiē chún tǔ ér bú jiàn shí, zhì cǐ shǐ fù jiàn zhēng róng miàn mù yǐ. yú shì fù xíng píng chóu zhōng, yī lǐ, běi guò yī bǎn qiáo, yǒu xiǎo shuǐ yì zì xī ér dōng.
二十二日是为立春日。晨起,阴云四合。饭而北行田坞间。二里,抵北山下,是为公村今作公车。由村东越山而北,三里下及北麓,始见北向扩然,渐有石峰透突。盖自隆安西岭入,土山崇卑不一,皆纯土而不见石,至此始复见峥嵘面目矣。于是复行平畴中,一里,北过一板桥,有小水亦自西而东。
yòu běi xíng sì lǐ, dǐ běi xiǎo shān xià, yǒu shuǐ cóng shān xià shù nán lù ér dōng, jià qiáo dù zhī.
又北行四里,抵北小山下,有水从山下漱南麓而东,架桥渡之。
suì chuān shān yè ér běi, yú shì běi xíng pō tuó jiān, xī wàng shuāng fēng jùn jí, yīn yūn yún biǎo zhě, dà míng shān yě. qí shān zài běi dǒu shān xī běi, wèi shàng lín wǔ yuán fèn jiè. àn zhì, shàng lín wǔ yuán jù yǒu mò yé sī lín èr shān, wèi èr xiàn jiè, yuē mò yé ér bù jí dà míng, qǐ dà míng jí mò yé yé? yòu běi wǔ lǐ, yǒu dà xī xī zì dà míng shān dōng liú ér qù, shì yòu wèi bīn zhōu shàng lín zhī jiè, qí shuǐ jiào gǔ lòu zhū xī wèi dà, gù bù néng liáng ér shè yān. yóu xī běi yòu sān lǐ, dēng yī gāng, shì wèi sī luò xū, bīn zhōu běi lái dà dào zhì xū ér hé. suì xī běi xíng, gòng shí èr lǐ guò bái xū, yòu sān lǐ wèi mù mín bǎo, yǒu mài fàn yú gāng tóu zhě, shì wèi bīn zhōu wǎng shàng lín sān lǐ zhōng dào yě. yòu xī běi xíng shí lǐ zhì kāi lóng shān, yī míng jī lóng, yǐ zhí bī běi jiè shí shān xià. yóu qí běi rù shí shān jiā zhōng, qí shān qiān bǎi wèi qún, huò lí huò hé, shān suī xiǎo ér biàn tài tè shén.
遂穿山腋而北,于是北行陂陀间,西望双峰峻极,氤氲云表者,大明山也。其山〔在北斗山西北,〕为上林、武缘分界。按《志》,上林、武缘俱有镆铘、思邻二山,为二县界,曰镆铘而不及大明,岂大明即镆铘耶?又北五里,有大溪西自大明山东流而去,是又为宾州、上林之界,其水较古漏诸溪为大,故不能梁而涉焉。由溪北又三里,登一冈,是为思洛墟,宾州北来大道至墟而合。遂西北行,共十二里过白墟,又三里为牧民堡,有卖饭于冈头者,是为宾州往上林、三里中道也。又西北行十里至开笼山,〔一名鸡笼,〕已直逼北界石山下。由岐北入石山夹中,其山千百为群,或离或合,山虽小而变态特甚。
yǒu fèn sān qí zhě, dōng qí dà ér gāo, zhōng cì zhī, xī qí tè ruì, xì ruò zhú zhī, guǐ tài yóu shén yǒu sǒng lì zhòng fēng jiān, zhuō gāo ér zhí rú zān bǐ zhě. yóu qí xī zhuǎn ér běi, rù shí shān dòng zhōng.
〔有分三岐者,东岐大而高,中次之,西岐特锐,细若竹枝,诡态尤甚;有耸立众峰间,卓高而直如簪笔者。〕由其西转而北,入石山峒中。
wǔ lǐ, běi zhì yáng dù jīn zuò yáng dù, yī dà xī xī yóu shàng lín chóng shān zhōng dōng liú zhì cǐ, zhí bī běi miàn shí shān xià, yòu yǒu yī xī běi yóu sān lǐ shān xiá zhōng nán xiàng rù zhī, èr liú hé ér qí xī jí qīng shuǐ jiāng yù dà, xún shí shān ér dōng, dǐ qiān jiāng rù dōu ní yān. fāng zhōu dù běi shān xià, yǒu mài fàn zhě dāng dào, dù zhě lǚ lǚ bù jué, suì yóu qí dōng sù nán lái xī xī àn rù xiá.
五里,北至杨渡今作洋渡,一大溪西由上林崇山中东流至此,直逼北面石山下,又有一溪北由三里山峡中南向入之,二流合而其溪即清水江愈大,循石山而东,抵迁江入都泥焉。方舟渡北山下,有卖饭者当道,渡者屡屡不绝,遂由其东溯南来溪西岸入峡。
qí xiá huò shù huò kāi, gāo pán qǔ zhì, zuǒ yòu jù yǒu cūn luò. shí lǐ, xiá fù dà kāi, sì shān wéi rào, zhōng chéng dà wù. yǒu yī fēng dāng wù qǐ píng chóu zhōng, sì páng wú yǐ, jí shì guì lín zhī dú xiù xiàng wǔ zhī ruì yán, gèng xiǎo ér qiào. lù guò qí xī, hū shù yǐng dǎo chuí, tiān guāng zhōng tòu, jí dōng rù zhī, zé qí zhōng nán běi zhōng bèng.
其峡或束或开,高盘曲峙,左右俱有村落。十里,峡复大开,四山围绕,中成大坞。有一峰当坞起平畴中,四旁无倚,极似桂林之独秀、向武之瑞岩,更小而峭。路过其西,忽树影倒垂,天光中透,亟东入之,则其中南北中迸。
nán qiào fù yǒu jù shí zì dòng dǐng dāng mén wài yǐ, jiè dòng mén wèi èr, mén nèi liè qiào gāo shù zhàng, kuò zhàng wǔ, zhí tòu fēng běi zhě wǔ liù zhàng.
南窍复有巨石自洞顶当门外倚,界洞门为二,门内裂窍高数丈,阔丈五,直透峰北者五六丈。
chū běi qiào, qí shàng fēi yá dào fù, qiān téng ér dōng, ruò fù dào huí kōng, xuán shù qiàn yǐng.
出北窍,其上飞崖倒覆,骞腾而东,若复道回空,悬树倩影。
fù rù qí nèi, yòu xī tōng yī qiào, xī běi zhuǎn ér chū, qí zhōng wǎn zhuǎn, lǚ yǒu fēi qiáo shàng xuán, fù dòu céng tòu, yòu tòu xī mén yān. yī fēng shén xiǎo, xià tòu sì mén, zhōng tōng èr dào, yì láng yán zhī jù tǐ ér wēi zhě, dàn láng yán gāo jiǒng, ér zī píng xiá ěr. yóu yán běi yòu běi sān lǐ, wèi guì shuǐ qiáo, xī shuǐ zì xī běi shù yá, ér nán yá kàn xī lín qiáo. xī yǒu dié shí wèi tái, gòu tíng yú shàng zhě, yuē lái yuǎn tíng, jīn zhǐ cún huāng zhǐ yǐ.
复入其内,又西通一窍,西北转而出,其中宛转,屡有飞桥上悬,负窦层透,又透西门焉。一峰甚小,下透四门,中通二道,亦琅岩之具体而微者,但琅岩高迥,而兹平狭耳。由岩北又北三里,为桂水桥,溪水自西北漱崖,而南崖瞰溪临桥。昔有叠石为台,构亭于上者,曰来远亭,今止存荒址矣。
yuè qiáo dōng, yòu běi èr lǐ, wèi sān lǐ chéng. chéng jiàn yú wàn lì bā nián, shǐ jiàn cān fǔ, yí nán dān wèi yú cǐ, yǐ zhèn yā bā zhài yún. shí yǐ guò wǔ, shuì jià yú nán chéng wài chén duì zhǎng jiā. qí rén nǎi zhè zhī shàng yú chén shì yě, jū cǐ èr shí nián yǐ. wǎn rì shén lì, yú nǎi rén chéng yè guān dì miào, huàn qián yú shì ér chū. jí jiù qǐn, yǔ fù dà zuò.
越桥东,又北二里,为三里城。城建于万历八年,始建参府,移南丹卫于此,以镇压八寨云。时已过午,税驾于南城外陈队长家。其人乃浙之上虞陈氏也,居此二十年矣。晚日甚丽,余乃人城谒关帝庙,换钱于市而出。及就寝,雨复大作。
èr shí sān rì chén qǐ yǔ zhǐ. jì ér rì sè jiǎo rán, suì lìng gù pū huàn yī zhuó bèi, yú nǎi zuò yǔ lù cān róng jí cān jiāng shū, bìng lù kū jìng wén zhū shī jiān fēng xìn zhī, yǐ dài míng chén tóu rù. dài mù, rì fù zhuì hēi yún zhōng.
二十三日晨起雨止。既而日色皎然,遂令顾仆浣衣濯被,余乃作与陆参戎即参将书,并录《哭静闻》诸诗椷封信之,以待明晨投入。迨暮,日复坠黑云中。
èr shí sì rì chén qǐ, yǔ fù zuò. shàng wǔ yǐ shū tóu lù jūn. lù, zhèn jiāng rén yě, zhèn cǐ liù nián yǐ.
二十四日晨起,雨复作。上午以书投陆君。陆,镇江人也,镇此六年矣。
míng wàn lǐ.
名万里。
dé shū jí lìng yī bǎ zǒng yǐ míng tiě jí jīn zhī míng piàn hòu yú, yú nǎi rù yè, wèi dào xiāng qū, jiǔ zhī nǎi bié.
得书即令一把总以名帖即今之名片候余,余乃入谒,为道乡曲,久之乃别。
lù jūn yuē:" běn dāng jí liú kuǎn, yǐ jīn rì yǒu rǒng, jí cháo duān tóng" zhuān" hòu ěr." gài shì rì nǎi qí sūn bó héng chū guān, zhū wèi guān yǒu hè yàn yě.
陆君曰:“本当即留款,以今日有冗,诘朝耑同”专“候耳。”盖是日乃其孙伯恒初冠,诸卫官有贺燕也。
yú fǎn yù, yǔ fēn fēn bù xiū.
余返寓,雨纷纷不休。
chén zhǔ rén yǐ jiǔ yǐn yú, suì zuì ér wò.
陈主人以酒饮余,遂醉而卧。
èr shí wǔ rì chén qǐ jiàn jì, yú zuò chéng jì yú yù zhōng. shàng wǔ, lù jūn yǐ shǒu shū dìng yuē dìng yú xiǎo xù, jǐn fǎn suǒ kuì yí. yú zài zuò shū qiáng zhī, wèi shòu jīn gǔ qiū xiāng juǎn. xià wǔ, rù yàn yú nèi shǔ, wù lù jūn, lìng dì xuán zhī kūn zhòng jù zhǎng hòu chún dǔ zhōng shí, jí qí juàn ài yān.
二十五日晨起渐霁,余作程纪于寓中。上午,陆君以手书订约订余小叙,尽返所馈仪。余再作书强之,为受金谷秋香卷。下午,入宴于内署,晤陆君,令弟玄芝昆仲俱长厚纯笃dǔ忠实,极其眷爱焉。
èr shí liù rì chén qǐ, rù xiè lù jūn, suì wéi xià tà dōng gé. gé zài shǔ dōng yú, qiáo sōng fú kōng, yōu shuǎng jiān zhì, ér lù jūn gōng jù fēng tiǎn, huì yī wà kù lǚ, zhūn zhūn kuǎn qǔ, yì yú gǔ ròu yān. shì rì, lù jūn chū xīn jiù zhū bào jí dǐ, bào yě, shì chuán dá zhèng lìng, tōng bào xiāo xī, yóu fēng jiàn zhōng yāng zhǔ bàn de bào zhǐ jiàn shì, shǐ zhī shí zhāi xiān shēng yǐ rù dōu, yòu shàng èr shū, fèng zhǐ zé qí zhí ào, fù lìng huí huà, lì bù zhǔ zhèng xióng wén jǔ yǐ shū jiù zhī.
二十六日晨起,入谢陆君,遂为下榻东阁。阁在署东隅,乔松浮空,幽爽兼致,而陆君供具丰腆,惠衣袜裤履,谆谆款曲,谊逾骨肉焉。是日,陆君出新旧诸报即邸,报也,是传达政令,通报消息,由封建中央主办的报纸见示,始知石斋先生已入都,又上二疏,奉旨责其执坳,复令回话,吏部主政熊文举以疏救之。
yòu zhī zhèng mì yáng zhī yù nǐ shù, fù fèng zhǐ yù jiā zhòng xíng, xíng bù shàng shū rèn wèi juān sān jí yān. zhì liù yuè, jǐn yī wèi yǐ bìng wén. yòu zhī qián mù zhāi jí qián lián yì, céng zuò xú xiá kè chuán wèi xiāo rén jí xiǎo rén yě shàng shū, yǐ mèi wū chéng, suì méng dài dài bǔ rù dōu, bìng qú shì sì jù xià yù.
又知郑峚màn阳之狱拟戍,复奉旨欲加重刑,刑部尚书任为镌三级焉。至六月,锦衣卫以病闻。又知钱牧斋即钱廉益,曾作《徐霞客传》为宵人即小人也上疏,以媚乌程,遂蒙迨dài逮捕入都,并瞿式耜sì俱下狱。
fǔ níng hóu zhū guó bì děng shū gōng wū chéng, liù yuè jiān, wū chéng shǐ guī, zhèng qián yù jù wèi jié.
抚宁侯朱国弼等疏攻乌程,六月间,乌程始归,郑、钱狱俱未结。
èr shí qī rì yǔ.
二十七日雨。
èr shí bā rì shāo jì. lù gōng tè tóng yú yóu wéi guī yán. yán zài sān lǐ xī shí lǐ.
二十八日稍霁。陆公特同余游韦龟岩。岩在三里西十里。
èr shí jiǔ rì fù yǔ.
二十九日复雨。
sān shí rì fù yǔ.
三十日复雨。